|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
ΑΝΩΤΑΤΟ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
(Άρθρο 23(3)(β)(i) του Ν. 33/64 - Μεταβατικές Διατάξεις)
(Έφεση Κατά Απόφασης Διοικητικού Δικαστηρίου Αρ. 17/18)
19 Δεκεμβρίου, 2023
[ΛΙΑΤΣΟΣ, Π., ΣΩΚΡΑΤΟΥΣ, ΚΑΡΑΚΑΝΝΑ, Δ/ΣΤΕΣ]
ΣΩΤΗΡΗΣ ΧΑΤΖΗΓΕΩΡΓΙΟΥ,
Εφεσείων,
ν.
ΚΥΠΡΙΑΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗΣ ΤΙΤΛΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ (ΚΥ.Σ.Α.Τ.Σ),
Εφεσιβλήτων.
_________________
Ο Εφεσείων παρουσιάζεται προσωπικά.
Μ. Κυπριανού (κα), Δικηγόρος της Δημοκρατίας Α΄, για Γενικό Εισαγγελέα της Δημοκρατίας, για τους Εφεσίβλητους.
_________________
ΛΙΑΤΣΟΣ, Π.: Η ομόφωνη απόφαση του Δικαστηρίου θα δοθεί από την ΚΑΡΑΚΑΝΝΑ, Δ.
_________________
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΚΑΡΑΚΑΝΝΑ, Δ.: Αντικείμενο της έφεσης είναι η απόφαση του Διοικητικού Δικαστηρίου (στο εξής Δικαστήριο), με την οποία απορρίφθηκε η προσφυγή του εφεσείοντα για αναγνώριση από το Κυπριακό Συμβούλιο Αναγνώρισης Τίτλων Σπουδών (στο εξής το «ΚΥ.Σ.Α.Τ.Σ.»), των τίτλων σπουδών του.
Κρίνουμε σκόπιμο να αναφερθούμε σε συντομία στο ιστορικό του μακρού δικαστικού αγώνα που προηγήθηκε, στο βαθμό που αυτό σχετίζεται με την υπό κρίση έφεση.
Την 29.06.2004, ο Εφεσείοντας υπέβαλε αίτηση στο ΚΥ.Σ.Α.Τ.Σ, για αναγνώριση των τίτλων σπουδών του, «Diploma (Cookery Course)» και «Bachelor of Arts in Hospitality Management», οι οποίοι απονεμήθηκαν από το Hotel and Catering Institute και το College of Tourism and Hotel Management, αντίστοιχα, ως τίτλο ισότιμο και αντίστοιχο πτυχίου πανεπιστημιακού επιπέδου στον κλάδο/ειδίκευση «Hospitality Management and Cookery».
Το ΚΥ.Σ.Α.Τ.Σ., κατά τη συνεδρία του, τη 5.04.2005, αποφάσισε να μην εγκρίνει το αίτημα του Εφεσείοντα, αναγνώρισε όμως τους τίτλους σπουδών του ως τίτλο ισότιμο και αντίστοιχο προς Δίπλωμα Ανώτερης Εκπαίδευσης στον κλάδο/ειδίκευση «Hospitality Management».
Ο Εφεσείοντας καταχώρισε προσφυγή, με αρ. 757/05, εναντίον της ως άνω απόφασης του ΚΥ.Σ.Α.Τ.Σ.. Το Ανώτατο Δικαστήριο με απόφασή του, ημερομηνίας 29.01.2007, ακύρωσε την προσβαλλόμενη απόφαση για το λόγο ότι η Επιτροπή Κρίσεως δεν ενήργησε συλλογικά κατά τη διαμόρφωση της εισήγησής της προς το ΚΥ.Σ.Α.Τ.Σ..
Το ΚΥ.Σ.Α.Τ.Σ. προχώρησε σε επανεξέταση της υπόθεσης και διόρισε Επιτροπή Κρίσεως, με γνωστικό αντικείμενο, «Διοίκηση Ξενοδοχείων και Τουρισμού». Η Επιτροπή Κρίσεως εξέτασε την αίτηση και προέβη σε εισηγήσεις προς το ΚΥ.Σ.Α.Τ.Σ. Το ΚΥ.Σ.Α.Τ.Σ., κατά την συνεδρία του, ημερομηνίας 21.09.2009, αποφάσισε να αναγνωρίσει τους τίτλους σπουδών του Εφεσείοντα, ως τίτλο ισότιμο και αντίστοιχο προς πτυχίο πανεπιστημιακού επιπέδου στον κλάδο/ειδίκευση, «Hospitality Management», αλλά όχι στον κλάδο/ειδίκευση, «Cookery».
Ο Εφεσείοντας με επιστολή του, ημερομηνίας 8.10.2009, ζήτησε επανεξέταση της αίτησής του. Το αίτημα του αρχικά απορρίφθηκε μετά όμως από νομική γνωμάτευση του Γενικού Εισαγγελέα και αφού προηγήθηκε καταχώριση προσφυγής, το ΚΥ.Σ.Α.Τ.Σ. ανακάλεσε την απόφασή του και προχώρησε σε επανεξέταση της αίτησης. Η αίτηση του Εφεσείοντα προωθήθηκε εκ νέου στην Επιτροπή Κρίσεως. Το ΚΥ.Σ.Α.Τ.Σ. κατά τη συνεδρία του, ημερομηνίας 12.09.2011, αποφάσισε την απόρριψη της αίτησης.
Τη 6.10.2011, ο Εφεσείοντας υπέβαλε νέα αίτηση επανεξέτασης των τίτλων σπουδών του. Το ΚΥ.Σ.Α.Τ.Σ. εξέτασε την αίτησή του, κατά την συνεδρία του, τη 17.10.2011 και διαπίστωσε ότι δεν είχε υποβληθεί αίτηση για επανεξέταση με βάση τις προσήκουσες διαδικασίες, δυνάμει της εφαρμοστέας νομοθεσίας και ενημέρωσε σχετικά τον Εφεσείοντα. Ο Εφεσείοντας καταχώρησε την προσφυγή, αρ. 1472/2011, με την οποία προσέβαλε την πιο πάνω απόφαση.
Το Ανώτατο Δικαστήριο με απόφασή του, ημερομηνίας 15.04.2013, ακύρωσε την προσβαλλόμενη απόφαση, για λόγους που αφορούσαν την Επιτροπή Κρίσεως. Συγκεκριμένα, κατά παράβαση της ισχύουσας νομοθεσίας, δεν διορίστηκε συντονιστής της Επιτροπής, δεν καθορίσθηκε η θητεία της, δεν διερευνήθηκε δεόντως κατά πόσο αυτή κάλυπτε γνωστικά αντικείμενα σε επίπεδο πανεπιστημιακής σχολής, όμοια με αυτά που κατείχε ο Εφεσείοντας και δεν καταρτίστηκε Ειδική Επιτροπή Επανεξέτασης.
Το ΚΥ.Σ.Α.Τ.Σ., προς πλήρη συμμόρφωση με την πιο πάνω ακυρωτική απόφαση διόρισε Επιτροπή Κρίσεως με γνωστικό αντικείμενο «Διοίκηση Ξενοδοχείων συμπεριλαμβανόμενων της Τραπεζοκομίας Επισιτισμού και Μαγειρικής». Την 8.01.2014, το ΚΥ.Σ.Α.Τ.Σ. αφού μελέτησε τον φάκελο της αίτησης και την έκθεση αξιολόγησης της Επιτροπής Κρίσεως, απέρριψε την αίτηση.
Τη 12.02.2014, ο Εφεσείοντας υπέβαλε αίτηση επανεξέτασης. Το ΚΥ.Σ.Α.Τ.Σ., ενημέρωσε τον Εφεσείοντα ότι προκειμένου να προχωρήσει στην εξέταση της αίτησής του, έπρεπε να καταβάλει τα καθορισθέντα τέλη. Ο Εφεσείοντας παρέλειψε να το πράξει και αντ' αυτού απέστειλε τη 15.03.2014, επιστολή στο ΚΥ.Σ.Α.Τ.Σ., με ίδιο περιεχόμενο. Τη 14.07.2015, ο Εφεσείοντας κατέβαλε τελικά τα τέλη για την προώθηση της αίτησής του.
Το ΚΥ.Σ.Α.Τ.Σ., κατά τη συνεδρία του, ημερομηνίας 4.09.2015, εξέτασε την αίτηση και αποφάσισε ότι δεν προέκυπτε οτιδήποτε που να δικαιολογούσε την αλλαγή της απόφασης που έλαβε την 8.01.2014.
Η απόφαση του ΚΥ.Σ.Α.Τ.Σ., η οποία κοινοποιήθηκε στον Εφεσείοντα την 7.10.2015, αποτέλεσε το αντικείμενο της υπό κρίση προσφυγής. Το Δικαστήριο, αφού εξέτασε τους λόγους που προβλήθηκαν, απόρριψε την προσφυγή και αποφάνθηκε, μεταξύ άλλων, ότι υπήρξε συμμόρφωση της διοίκησης με το δεδικασμένο των αποφάσεων στις προσφυγές 757/2005 και 1472/2011.
Με την υπό κρίση έφεση πλήττεται η ορθότητα της απόφασης που εκδόθηκε στα πλαίσια της πιο πάνω προσφυγής.
Ο Εφεσείοντας, προβάλλει δεκατέσσερις (14) λόγους έφεσης, το βασικό επιχείρημα του όμως εδράζεται σε ένα μόνο σημείο, κατά πόσο η απόφαση του ΚΥ.Σ.Α.Τ.Σ να μη συστήσει Ειδική Επιτροπή Επανεξέτασης, ήταν ορθή και σύμφωνη με το δεδικασμένο της απόφασης στην προσφυγή 1472/2011. Σχετικοί είναι οι λόγοι έφεσης 1, 2, 3 και 9.
Οι λόγοι έφεσης 4 και 5 αφορούν την κρίση του Δικαστηρίου σε σχέση με την απαιτούμενη ειδικότητα που είχαν τα μέλη της Επιτροπής Κρίσεως, ο λόγος έφεσης 7, την τήρηση «άρτιων πρακτικών» και ο λόγος έφεσης 10, «τα ογκώδη αλληλοσυγκρουόμενα στοιχεία του φακέλου».
Με τον έκτο λόγο έφεσης, αμφισβητείται η εξουσία του Δικαστηρίου να λάβει υπόψη του ισχυρισμούς που προβλήθηκαν από δικηγόρους. Παραθέτουμε αυτούσιο το συγκεκριμένο λόγο και την αιτιολογία που τον υποστηρίζει:
«Το πρωτόδικο εσφαλμένα έλαβε υπόψη ισχυρισμούς του καθ΄ ου η αίτηση στο στάδιο των αγορεύσεων, ως νόμιμη αιτιολογία και εξ΄ αυτού απόρριψε την προσφυγή μου.
Ισχυρισμοί που προβάλλονται από τους δικηγόρους, δεν μπορούν να αποτελέσουν μέρος της αιτιολογίας της επίδικης απόφασης. Η απαρχή έλλειψης αιτιολογίας δεν θεραπεύεται με υστερότερη αιτιολογία. Πρέπει να υπάρχει πριν την αίτηση για ακύρωση.»
Ο λόγος έφεσης 8 καλύπτει την παραβίαση των γενικών αρχών του διοικητικού δικαίου και συνδέεται με τους λόγους έφεσης 1 μέχρι 5 και 9.
Οι λόγοι έφεσης 11 μέχρι 14, εδράζονται στην παράλειψη του Δικαστηρίου να εξετάσει κατά πόσο υπήρξε παραβίαση των προνοιών των Κανονισμών, Κ.Δ.Π.594/03, Κ.Δ.Π.634/02 και Κ.Δ.Π.129/06 και του Νόμου 41(Ι)/1993.
Αρχίζοντας από τους λόγους έφεσης 7, 10 και 11 μέχρι 14, παρατηρούμε ότι οι λόγοι αυτοί δεν συμπεριλαμβάνονται στους λόγους προσφυγής αλλά εγείρονται, για πρώτη φορά, στα πλαίσια της έφεσης. Στην έφεση δεν είναι επιτρεπτή η εξέταση θεμάτων που δεν έχουν εγερθεί και συζητηθεί πρωτόδικα, εκτός εάν πρόκειται για θέματα δημόσιας τάξης, τα οποία το Δικαστήριο δύναται να εξετάσει αυτεπάγγελτα (Τριανταφυλλίδης ν. Δημοκρατίας (1993) 3 Α.Α.Δ. 429, 439 και Κυπριανού ν. Δημοκρατίας (1993) 3 Α.Α.Δ. 510, 516). Οι υπό κρίση λόγοι έφεσης δεν αφορούν θέματα δημόσιας τάξης. Κρίνουμε ότι το παρόν Δικαστήριο δεν κέκτηται εξουσία να εξετάσει τα υπό κρίση θέματα και οι σχετικοί λόγοι έφεσης, απορρίπτονται.
Ο λόγος έφεσης 6, ανωτέρω, είναι διατυπωμένος με γενικό και αόριστο τρόπο κατά παράβαση των προνοιών της Δ.35, θ.4 των Θεσμών Πολιτικής Δικονομίας και κατ΄ επέκταση είναι άγνωστο σε ποιους «ισχυρισμούς» γίνεται αναφορά (βλ. Στυλιανίδης ν. Πασχαλίδου (1985) 1 Α.Α.Δ. 49 και Ταμείο Πλεονάζοντος Προσωπικού (Αρ. 2) (1996) 1 Α.Α.Δ. 618). Ο συγκεκριμένος λόγος έφεσης, απορρίπτεται.
Στρεφόμενοι στους λόγους έφεσης 4 και 5, οι οποίοι συνδέονται και με το λόγο έφεσης 8, παρατηρούμε, ως ορθά έχει επισημάνει και το Δικαστήριο, ότι με βάση τα πρακτικά του φακέλου και συγκεκριμένα τα πρακτικά των συνεδριών ημερομηνίας 27.05.2013 και 9.09.2013, τα πρόσωπα που συμμετείχαν στην Επιτροπή Κρίσεως κατείχαν, κατά την κρίση του Συμβουλίου, την απαιτούμενη ειδικότητα για το γνωστικό αντικείμενο, «Διοίκηση Ξενοδοχείων, συμπεριλαμβανομένων της Τραπεζοκομίας, Επισιτισμού και Μαγειρικής». Στα πρακτικά γίνεται λεπτομερής περιγραφή των προσόντων και των διαφόρων θέσεων που κατείχαν τα πιο πάνω πρόσωπα. Η κρίση του Δικαστηρίου ότι στα συγκεκριμένα πρακτικά υπάρχει ικανοποιητική αιτιολόγηση της επιλογής των συγκεκριμένων μελών, είναι ορθή.
Ορθή είναι και η κρίση του Δικαστηρίου ότι το ΚΥ.Σ.Α.Τ.Σ δεν είχε υποχρέωση να διορίσει νέα Επιτροπή για να εξετάσει την αίτηση επανεξέτασης που υπέβαλε ο Εφεσείοντας, λόγοι έφεσης 1, 2, 3 και 9 που συνδέονται και με το λόγο έφεσης 8.
Η υποχρέωση για καταρτισμό Ειδικής Επιτροπής Επανεξέτασης, προβλέπετο με βάση τις πρόνοιες του Άρθρου 11 του Νόμου 68(Ι)/1996, ως τροποποιήθηκε, διαγράφηκε όμως στη συνέχεια με το Νόμο 30(Ι)/2015, ο οποίος δημοσιεύθηκε τη 13.03.2015.
Η υπό κρίση αίτηση επανεξέτασης καταχωρήθηκε, ως προαναφέραμε, τη 12.02.2014, ο Εφεσείοντας όμως κατέβαλε τα απαιτούμενα τέλη πολλούς μήνες αργότερα, τη 14.07.2015. Η προσβαλλόμενη απόφαση εκδόθηκε δύο περίπου μήνες αργότερα, τη 4.09.2015.
Το ερώτημα που εγείρεται και το οποίο ηγέρθηκε και πρωτόδικα, είναι, με βάση ποιόν νομικό καθεστώς θα έπρεπε να ληφθεί η επίδικη απόφαση.
Αποτελεί βασική αρχή του διοικητικού δικαίου ότι η διοίκηση κατά την έκδοση διοικητικών πράξεων δεσμεύεται από το εκάστοτε ισχύον δίκαιο. Η απόφαση της θα πρέπει να βασιστεί στο νομικό καθεστώς που ίσχυε κατά το χρόνο της έκδοσης της πράξης, ανεξάρτητα αν αυτό ήταν διαφορετικό κατά το χρόνο της υποβολής της σχετικής αίτησης. Σε περίπτωση που η διοίκηση παραλείπει να εξετάσει την αίτηση εντός ευλόγου χρόνου, τότε λαμβάνεται υπόψη το νομικό καθεστώς που ίσχυε κατά το τέλος της εκπνοής του ευλόγου χρόνου. (Άρθρο 9 του Νόμου 158(Ι)/1999, Δημοτική Επιτροπή Αγ. Δομετίου κ.ά. ν. Χριστόφορου Α. Χριστοφόρου και Άλλων (1994) 3 Α.Α.Δ. 434 και Δήμος Στροβόλου ν. Νίκου Βορκά και Άλλου (1994) 3 Α.Α.Δ. 514).
Σχετικό επί τούτου είναι και το πιο κάτω απόσπασμα από τα Πορίσματα Νομολογίας του Συμβουλίου Επικράτειας (1929-1959), σελ. 160:
«Η νομιμότης των διοικητικών πράξεων κρίνεται επί τη βάσει του κατά την εκδοσίν των ισχύοντος νομοθετικού καθεστώτος ήρτηται δε εκ της κατ' αντικείμενον συνδρομής των νομίμων προϋποθέσεων κατά τον χρόνον της εκδόσεώς των: 164 (36) 1339 (50) και της κατά τον χρόνον τούτον τηρήσεως των κατά νόμον επιβαλλομένων διατυπώσεων: 358 (46) ανεξαρτήτως του καθεστώτος του ισχύοντος κατά τον χρόνον της εκ μέρους του ενδιαφερομένου υποβολής της σχετικής αιτήσεως: 354, 398, 410 (39), 317 (40), 1650 (48). Κρίσιμος χρόνος είναι ο χρόνος της συντελέσεως της πράξεως.»
Στην υπό κρίση υπόθεση, μεσολάβησε μεγάλο χρονικό διάστημα μεταξύ της ημερομηνίας καταχώρισης και της ημερομηνίας εξέτασης της αίτησης. Για το γεγονός αυτό όμως αποκλειστική ευθύνη έφερε ο Εφεσείοντας, ο οποίος καθυστέρησε να καταβάλει τα νενομισμένα τέλη. Ως ήδη προαναφέραμε, κατέβαλε τα τέλη το 2015, μετά τη θέσπιση του Νόμου 30(Ι)/2015 και την αλλαγή του νομικού καθεστώτος. Συμφωνούμε με την κατάληξη του Δικαστηρίου ότι, υπό τις περιστάσεις, η διοίκηση έπρεπε να λάβει την απόφασή της, με βάση το νομικό καθεστώς που ίσχυε κατά το δεδομένο χρόνο, ήτοι τη 4.09.2015 και συνακόλουθα, δεν είχε πλέον υποχρέωση να καταρτίσει Ειδική Επιτροπή Επανεξέτασης της αίτησης.
Για όλους τους πιο πάνω λόγους, κρίνουμε ότι δεν υφίσταται περιθώριο παρέμβασης προς ανατροπή της πρωτόδικης απόφασης. Η έφεση απορρίπτεται, με έξοδα καθοριζόμενα στο ποσό των €3.000 υπέρ των Εφεσιβλήτων και εναντίον του Εφεσείοντα.
Α. ΛΙΑΤΣΟΣ, Π.
Δ. ΣΩΚΡΑΤΟΥΣ, Δ.
Τ. ΚΑΡΑΚΑΝΝΑ, Δ.
/ΓΓ.