|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
(Πολιτική Αίτηση Αρ. 27/2025)
(i-justice)
10 Μαρτίου, 2025
[Λ. ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΟΥ-ΑΝΔΡΕΟΥ, Δ.]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 155.4 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΤΑ ΑΡΘΡΑ 3 ΚΑΙ 9 ΤΟΥ ΠΕΡΙ ΑΠΟΝΟΜΗΣ ΤΗΣ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ (ΠΟΙΚΙΛΑΙ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ) ΝΟΜΟΥ ΤΟΥ 1964 (Ν. 33/1964)
ΚΑΙ
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟΝ ΠΕΡΙ ΑΝΩΤΑΤΟΥ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΥ (ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ ΕΚΔΟΣΗΣ ΕΝΤΑΛΜΑΤΩΝ ΠΡΟΝΟΜΙΑΚΗΣ ΦΥΣΕΩΣ) ΔΙΑΔΙΚΑΣΤΙΚΟ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟ ΤΟΥ 2018
ΚΑΙ
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΑΙΤΗΣΗ ΤΟΥ SABBAG OUDAY ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΔΟΣΗ ΕΝΤΑΛΜΑΤΟΣ HABEAS CORPUS
ΚΑΙ
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΣΥΝΤΑΓΜΑ ΤΗΣ ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΤΟΝ ΠΕΡΙ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΩΝ ΝΟΜΟ 14/60, ΤΩΝ ΠΕΡΙ ΑΠΟΝΟΜΗΣ ΤΗΣ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ (ΠΟΙΚΙΛΑΙ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ) ΝΟΜΩΝ ΤΟΥ 1964 ΜΕΧΡΙ 1991, ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΙΚΗ ΣΥΜΒΑΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΑΣΠΙΣΗ ΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ, ΤΟΝ ΧΑΡΤΗ ΘΕΜΕΛΙΩΔΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΗΣ Ε.Ε., ΤΟΝ ΠΕΡΙ ΠΡΟΣΦΥΓΩΝ ΝΟΜΟ, ΤΗΝ ΟΔΗΓΙΑ 2011/95/ΕΚ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΙΣ ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΤΩΝ ΥΠΗΚΟΩΝ ΤΡΙΤΩΝ ΧΩΡΩΝ Ή ΤΩΝ ΑΠΑΤΡΙΔΩΝ ΩΣ ΔΙΚΑΙΟΥΧΩΝ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ, ΓΙΑ ΕΝΑ ΕΝΙΑΙΟ ΚΑΘΕΣΤΩΣ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΠΡΟΣΦΥΓΕΣ Ή ΓΙΑ ΤΑ ΑΤΟΜΑ ΠΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥΝΤΑΙ ΕΠΙΚΟΥΡΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΚΑΙ ΓΙΑ ΤΟ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΤΗΣ ΠΑΡΕΧΟΜΕΝΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ, ΤΟΝ ΠΕΡΙ ΑΛΛΟΔΑΠΩΝ ΚΑΙ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΕΩΣ ΝΟΜΟ (ΚΕΦ. 105) ΚΑΙ ΤΗΝ ΟΔΗΓΙΑ 2008/115/ΕΚ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΟΥΣ ΚΟΙΝΟΥΣ ΚΑΝΟΝΕΣ ΚΑΙ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ ΣΤΑ ΚΡΑΤΗ ΜΕΛΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΤΩΝ ΠΑΡΑΝΟΜΩΣ ΔΙΑΜΕΝΟΝΤΩΝ ΥΠΗΚΟΩΝ ΤΡΙΤΩΝ ΧΩΡΩΝ
ΚΑΙ
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΜΕΣΩ-
1. ΑΡΧΗΓΟΥ ΑΣΤΥΝΟΜΙΑΣ
2. ΥΦΥΠΟΥΡΓΟΥ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ
3. ΔΙΕΥΘΥΝΤΡΙΑΣ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗΣ
ΔΙΑ ΤΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΑ ΤΟΥΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ
ΟΙ ΟΠΟΙΟΙ ΠΑΡΑΝΟΜΑ ΣΥΝΕΧΙΖΟΥΝ ΝΑ ΕΧΟΥΝ ΥΠΟ ΚΡΑΤΗΣΗ ΤΟΝ SABBAG OUDAY ΤΟΥΣ ΠΑΡΑΒΑΣΗ ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ 11 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ ΤΟΥΣ ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ 5 (1) ΚΑΙ (4) ΤΟΥΣ ΕΥΡΩΠΑΙΚΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΑΣΠΙΣΗ ΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ, ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ 6 ΤΟΥ ΧΑΡΤΗ ΘΕΜΕΛΙΩΔΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥΣ Ε.Ε., ΤΩΝ ΑΡΘΡΩΝ 21 ΚΑΙ 29 ΤΟΥ ΠΕΡΙ ΠΡΟΣΦΥΓΩΝ ΝΟΜΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ 33 ΤΟΥΣ ΟΔΗΓΙΑΣ 2011/95/ΕΚ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΟΥΣ ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΤΩΝ ΥΠΗΚΟΩΝ ΤΡΙΤΩΝ ΧΩΡΩΝ Ή ΤΩΝ ΑΠΑΤΡΙΔΩΝ ΩΣ ΔΙΚΑΙΟΥΧΩΝ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ, ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΕΝΙΑΙΟ ΚΑΘΕΣΤΩΣ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΠΡΟΣΦΥΓΕΣ Ή ΓΙΑ ΤΑ ΑΤΟΜΑ ΠΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥΝΤΑΙ ΕΠΙΚΟΥΡΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΚΑΙ ΓΙΑ ΤΟ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΤΟΥΣ ΠΑΡΕΧΟΜΕΝΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ, ΤΩΝ ΑΡΘΡΩΝ 14 ΚΑΙ ΚΑΤ' ΑΝΑΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ 18ΠΣΤ ΤΟΥ ΠΕΡΙ ΑΛΛΟΔΑΠΩΝ ΚΑΙ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΕΩΣ ΝΟΜΟΥ ΚΑΙ ΚΑΤ' ΑΝΑΛΟΓΙΑ ΤΩΝ ΑΡΘΡΩΝ 13, 15 ΚΑΙ 16 ΤΟΥΣ ΟΔΗΓΙΑΣ 2008/115/ΕΚ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΟΥΣ ΚΟΙΝΟΥΣ ΚΑΝΟΝΕΣ ΚΑΙ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ ΣΤΑ ΚΡΑΤΗ ΜΕΛΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΤΩΝ ΠΑΡΑΝΟΜΩΣ ΔΙΑΜΕΝΟΝΤΩΝ ΥΠΗΚΟΩΝ ΤΡΙΤΩΝ ΧΩΡΩΝ.
Νικολέττα Χαραλαμπίδου (κα) για Νικολέττα Χαραλαμπίδου ΔΕΠΕ, για τον Αιτητή.
Ρ. Χαραλάμπους (κα) και Ε. Ιωάννου (κα), Δικηγόροι τους Δημοκρατίας, εκ μέρους του Γενικού Εισαγγελέα τους Δημοκρατίας, για τους Καθ' ων η Αίτηση.
Α Π Ο Φ Α Σ Η
(Δοθείσα Αυθημερόν)
Λ. ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΟΥ-ΑΝΔΡΕΟΥ, Δ.: Ο Αιτητής αιτείται την έκδοση Προνομιακού Εντάλματος Habeas Corpus ad Subjiciendum, ώστε να αφεθεί ελεύθερος γιατί, όπως διατείνεται, κρατείται παράνομα.
Η Αίτηση υποστηρίζεται από Ένορκη Δήλωση της δικηγόρου Αργυρώς Μιχαήλ, δικηγόρου στο δικηγορικό γραφείο Νικολέττα Χαραλαμπίδου ΔΕΠΕ, που είναι δικηγόροι του Αιτητή, όπου δηλώνει εξουσιοδοτημένη από τον Αιτητή να προβεί σε αυτή.
Η Δημοκρατία καταχώρισε Ειδοποίηση Πρόθεσης Ένστασης που υποστηρίζεται από Ένορκη Δήλωση του Μιχάλη Ιωάννου, Λειτουργού στο Τμήμα Μετανάστευσης του Υφυπουργείου Μετανάστευσης και Διεθνούς Προστασίας.
Το αδιαμφισβήτητο ιστορικό, όπως αυτό προκύπτει τόσο μέσα από την Ένορκη Δήλωση που υποστηρίζει την Αίτηση, όσο και μέσα από την Ένορκη Δήλωση που υποστηρίζει την Ένσταση, είναι, σε γενικές γραμμές, το ακόλουθο:
· Ο Αιτητής είναι υπήκοος Συρίας, ο οποίος εγκατέλειψε τη χώρα του και εισήλθε στη Δημοκρατία.
· Στις 13/11/2018 ο Αιτητής υπέβαλε αίτημα για διεθνή προστασία και στις 11/9/2020 του παραχωρήθηκε το καθεστώς της συμπληρωματικής προστασίας από την Υπηρεσία Ασύλου. Στη βάση των πιο πάνω εκδόθηκε από το Τμήμα Μετανάστευσης άδεια διαμονής για τον Αιτητή, η οποία έληξε στις 25/1/2023, χωρίς να ανανεωθεί.
· Το 2022 ο Αιτητής συνελήφθη και εναντίον του ασκήθηκε ποινική δίωξη αναφορικά με αδικήματα που σχετίζονται με την κατοχή ναρκωτικών.
· Στις 31/3/2023 ο Αιτητής καταδικάστηκε από το Κακουργιοδικείο Πάφου σε 3½ χρόνια φυλάκισης για αδικήματα που σχετίζονται με συνομωσία προς διάπραξη κακουργήματος, παράνομη κατοχή ελεγχόμενου φαρμάκου Τάξεως Α΄, συνομωσία προς διάπραξη πλημμελήματος, παράνομη κατοχή περιουσίας και κατοχή αρχαιοτήτων, χωρίς να εφοδιαστεί ο Διευθυντής Αρχαιοτήτων με κατάλογο που να περιγράφονται οι αρχαιότητες. Η έκτιση της ποινής φυλάκισης του Αιτητή άρχισε από τις 18/10/2022 και αποφυλακίστηκε στις 2/11/2024.
· Στις 23/9/2024 με επιστολή της η Υπηρεσία Αλλοδαπών και Μετανάστευσης Πάφου εισηγήθηκε στην Υπηρεσία Ασύλου την ανάκληση του καθεστώτος συμπληρωματικής προστασίας του Αιτητή.
· Στις 21/10/2024 παραδόθηκε δια χειρός στον Αιτητή επιστολή στα αγγλικά, με την οποία ενημερώνετο για την πρόθεση της Διευθύντριας του Τμήματος Μετανάστευσης να τον απομακρύνει από τη Δημοκρατία, παρέχοντας του τη δυνατότητα να προβεί σε γραπτές ή προφορικές παραστάσεις για να αντικρούσει τους λόγους της απέλασης.
· Στις 21/10/2024 εκδόθηκε Διάταγμα Κράτησης και Απέλασης του Αιτητή δυνάμει του Άρθρου 14 του περί Αλλοδαπών και Μετανάστευσης Νόμου, Κεφ. 105 και του Άρθρου 29 του περί Προσφύγων Νόμου, Ν. 6(Ι)/2000.
· Στις 11/11/2024 ο Αιτητής καταχώρισε την Προσφυγή υπ' αρ. 1500/2024 (Κ) ενώπιον του Διοικητικού Δικαστηρίου, προσβάλλοντας τη νομιμότητα της κήρυξης του ως απαγορευμένου μετανάστη και των Διαταγμάτων Κράτησης και Απέλασης του ημερ. 21/10/2024.
· Στις 22/1/2025 το Διοικητικό Δικαστήριο εξέδωσε απόφαση με την οποία ακύρωσε την κήρυξη του Αιτητή ως απαγορευμένου μετανάστη. Σε ό,τι αφορά τα Διατάγματα Απέλασης και Κράτησης έκρινε ότι δεν είχε δικαιοδοσία να τα εξετάσει. Παρέπεμψε, δε, το Διάταγμα Κράτησης, ημερ. 21/10/2024, προς εκδίκαση στο Διοικητικό Δικαστήριο Διεθνούς Προστασίας (εφεξής ΔΔΔΠ) ενώ, καθόσον αφορά το Διάταγμα Απέλασης, με δεδομένο ότι η εκδίκαση της νομιμότητας του εκκρεμούσε, κατ' εκείνο το στάδιο, ενώπιον του ΔΔΔΠ στο πλαίσιο της Προσφυγής με αρ. Δ.Α. 8/2024, έκρινε ότι δεν απαιτείτο η παραπομπή του.
· Μετά την παραπομπή της Προσφυγής υπ' αρ. 1500/2024 (Κ) από το Διοικητικό Δικαστήριο αναφορικά με το Διάταγμα Κράτησης, δημιουργήθηκε νέα Προσφυγή στο ΔΔΔΠ, η οποία έλαβε τον αριθμό 253/2025.
· Στις 7/2/2025 εκδόθηκε απόφαση από το ΔΔΔΠ στο πλαίσιο της Προσφυγής με αρ. Δ.Α. 8/2024 με την οποία ακυρώθηκε το Διάταγμα Απέλασης του Αιτητή, ημερ. 21/10/2024, ενώ αποφασίστηκε ότι το Δικαστήριο δεν είχε δικαιοδοσία να επιληφθεί του Διατάγματος Κράτησης.
· Στις 10/2/2025 παραδόθηκε δια χειρός στον Αιτητή επιστολή στα αγγλικά με την οποία ενημερώνετο για την πρόθεση της Διευθύντριας του Τμήματος Μετανάστευσης να τον απομακρύνει από τη Δημοκρατία και να απελαθεί σε ασφαλή χώρα, παρέχοντας του συγχρόνως τη δυνατότητα να προβεί σε γραπτές ή προφορικές παραστάσεις για να αντικρούσει τους λόγους της απέλασης.
· Στις 11/2/2025 καταχωρήθηκε από τον Αιτητή η υπό κρίση Αίτηση για έκδοση Προνομιακού Εντάλματος Habeas Corpus ad Subjiciendum.
· Στις 13/2/2025 εκδόθηκαν Διατάγματα Κράτησης και Απέλασης του Αιτητή δυνάμει του Άρθρου 14 του περί Αλλοδαπών και Μετανάστευσης Νόμου, Κεφ. 105 και του Άρθρου 29 του περί Προσφύγων Νόμου, Ν. 6(Ι)/2000.
Η πλευρά του Αιτητή διατείνεται ότι, ενώ ο Αιτητής είναι δικαιούχος συμπληρωματικής προστασίας με δικαίωμα διαμονής στη Δημοκρατία, κρατείται από τις 2/11/2024 μέχρι σήμερα, στη βάση Διατάγματος Κράτησης για σκοπούς απέλασης και ενώ το Διάταγμα Απέλασης έχει ακυρωθεί στις 7/2/2025, όπως και η απόφαση αυτός να κηρυχθεί απαγορευμένος μετανάστης η οποία ακυρώθηκε στις 22/1/2025, αλλά το Διάταγμα Κράτησης εξακολουθεί να ισχύει επειδή και τα δύο Δικαστήρια, ήτοι το Διοικητικό Δικαστήριο και το Διοικητικό Δικαστήριο Διεθνούς Προστασίας έκριναν ότι δεν είχαν δικαιοδοσία να το εξετάσουν. Προβάλλεται, συναφώς, ότι η κράτηση του Αιτητή έχει καταστεί εντελώς παράνομη, τουλάχιστον από τις 7/2/2025, αφού το νομικό υπόβαθρο επί του οποίου αυτή στηρίζεται, ήτοι το Διάταγμα Απέλασης, έχει ακυρωθεί.
Επιπλέον, η πλευρά του Αιτητή προβάλλει ότι η κράτηση έχει καταστεί παράνομη αφού ο Αιτητής δεν έχει άλλο ένδικο μέσο να ασκήσει σε σχέση με την κράτηση, έχοντας ασκήσει όλα τα προβλεπόμενα ένδικα μέσα στα Δικαστήρια τα οποία έκριναν ότι δεν έχουν δικαιοδοσία να εξετάσουν τη νομιμότητα του Διατάγματος Κράτησης. Τούτου δοθέντος, όπως αναφέρεται, ο Αιτητής δεν έχει πρόσβαση σε αποτελεσματικό ένδικο μέσο πέραν της καταχώρισης της παρούσας Αίτησης ενώπιον του Ανωτάτου Δικαστηρίου.
Από μέρους των Καθ' ων η Αίτηση προβάλλεται ότι ο Αιτητής κρατείτο και εξακολουθεί να κρατείται δυνάμει του Άρθρου 14 του Κεφ. 105, με σκοπό την απέλαση του επειδή, ενώ κατείχε καθεστώς συμπληρωματικής προστασίας και δεν ήταν παράνομος διαμένοντας στη Δημοκρατία, κατέστη απαγορευμένος ένεκα της ποινικής καταδίκης του για πράξεις που αποτελούν κίνδυνο για την ασφάλεια της Δημοκρατίας. Επιπλέον, προβάλλεται ότι η απέλαση του Αιτητή από την ημερομηνία έκδοσης του Διατάγματος ημερ. 21/10/2024, μέχρι της έκδοσης της απόφασης του Διοικητικού Δικαστηρίου Διεθνούς Προστασίας, ημερ. 17/2/2025, δεν ήταν εφικτή καθότι εκκρεμούσαν δικαστικές διαδικασίες τις οποίες ο ίδιος ο Αιτητής κίνησε και καθότι ο ίδιος παρέλειπε και συνεχίζει να παραλείπει να συνεργαστεί με τις αρχές της Δημοκρατίας για σκοπούς απέλασης του.
Ως προς τη διάρκεια κράτησης του Αιτητή, υποστηρίχθηκε εκ μέρους των Καθ'ων η Αίτηση ότι, συνολικά ορώμενη είναι εύλογη και δικαιολογημένη εκ των περιστάσεων και της συμπεριφοράς του Αιτητή και συγκεκριμένα εξαιτίας του ότι ο ίδιος δύο φορές αρνήθηκε και/ή δεν συνεργάστηκε ώστε να υποδείξει ασφαλή, κατά τη γνώμη του, χώρα ώστε να απελαθεί σε αυτή.
Όπως είναι καλά γνωστό, το Προνομιακό Ένταλμα της φύσεως Habeas Corpus ad Subjiciendum διασφαλίζει την ελευθερία του ατόμου. Όπως αναφέρθηκε στην υπόθεση Δημητράκης Χατζησάββα (1993) 1 Α.Α.Δ. 102, «Το Habeas Corpus ad subjiciendum είναι προνομιακή διαδικασία για τη διασφάλιση της ελευθερίας του πολίτη. Παρέχει αποτελεσματικό μέσο άμεσης απελευθέρωσης από παράνομη ή αδικαιολόγητη πράξη, είτε στη φυλακή, είτε σε ιδιωτικό χώρο, από αρχή ή ιδιώτη». Απαραίτητη προϋπόθεση για έκδοση του εντάλματος συνιστά η απόδειξη εκ μέρους του αιτούντος του παράνομου της κράτησης ή φυλάκισης (Καλφοπούλου (1998) 1 Α.Α.Δ. 55). Με τη διαδικασία του εντάλματος Habeas Corpus ό,τι επιδιώκεται είναι η διασφάλιση του δικαιώματος της ελευθερίας δια της άμεσης απελευθέρωσης του αιτητή ο οποίος, κατ' ισχυρισμό, τελεί υπό παράνομη κράτηση. Οποτεδήποτε στο πλαίσιο της εν λόγω διαδικασίας διαπιστώνεται κάτι τέτοιο, το σχετικό διάταγμα εκδίδεται δικαιωματικά και όχι ως θέμα άσκησης διακριτικής εξουσίας, οπότε ο αιτητής αφήνεται ευθύς ελεύθερος (Green v. Home Secretary [1941] 3 All E.R. 388, σελ. 400).
Το Δικαστήριο έχει διεξέλθει με προσοχή όσα οι συνήγοροι έχουν θέσει ενώπιον του, συμπεριλαμβανομένων των επιχειρημάτων που αναπτύχθηκαν μέσω γραπτής Αγόρευσης.
Στην υπό συζήτηση περίπτωση, όπως προκύπτει από τα γεγονότα ενώπιον του Δικαστηρίου, κατά το παρόν στάδιο εναντίον του Αιτητή ευρίσκονται σε ισχύ Διατάγματα Κράτησης και Απέλασης τα οποία εκδόθηκαν στις 13/2/2025, δύο μέρες μετά την καταχώριση της υπό κρίση Αίτησης. Παρεμβάλλεται στο σημείο αυτό ότι στις 10/2/2025 και μία μέρα πριν την καταχώριση της παρούσας Αίτησης, είχε προηγηθεί η επίδοση στον Αιτητή επιστολής με την οποία ενημερώνετο για την πρόθεση της Διευθύντριας του Τμήματος Μετανάστευσης να τον απομακρύνει από τη Δημοκρατία και να απελαθεί σε ασφαλή χώρα, παρέχοντας του συγχρόνως τη δυνατότητα να προβεί σε γραπτές ή προφορικές παραστάσεις για να αντικρούσει τους λόγους της απέλασης. Επισημαίνεται, ακόμη, ότι η καταχώριση της υπό κρίση Αίτησης έγινε ενώ εκκρεμεί η εκδίκαση, ενώπιον του ΔΔΔΠ, της Προσφυγής με αρ. 253/2025 αναφορικά με τη νομιμότητα του Διατάγματος Κράτησης ημερ. 21/10/2024.
Η κα Χαραλαμπίδου υποστήριξε ότι η κράτηση του Αιτητή κατέστη παράνομη τουλάχιστον από τις 7/2/2025 αν όχι από τις 22/1/2025, όταν εκδόθηκαν οι αποφάσεις των δύο Διοικητικών Δικαστηρίων με τις οποίες ακυρώθηκε το Διάταγμα Απέλασης, αλλά και η απόφαση κήρυξης του Αιτητή ως απαγορευμένου μετανάστη, αφού το υπόβαθρο της κράτησης δεν υφίστατο πλέον κατά το χρόνο καταχώρισης της παρούσας Αίτησης. Ήταν, δε, η περαιτέρω θέση της ότι η έκδοση, στη συνέχεια, νέων Διαταγμάτων Απέλασης και Κράτησης δεν καθιστά την κράτηση του Αιτητή νόμιμη εκ των υστέρων.
Με κάθε σεβασμό το Δικαστήριο δεν συγκλίνει με την πιο πάνω θέση.
Η έκδοση του εντάλματος Habeas Corpus προϋποθέτει την εκ μέρους του αιτούμενου το ένταλμα, απόδειξη του παρανόμου της κράτησης ή φυλάκισης (Καλφοπούλου (1998) 1 Α.Α.Δ. 55). Η παράνομη κράτηση ή φυλάκιση σηματοδοτεί την προϋπόθεση για την επίκληση της διαδικασίας του Habeas Corpus. Όπως τονίσθηκε στην απόφαση της Ολομέλειας στην υπόθεση Farhan Khalil v. Κυπριακής Δημοκρατίας (2012) 1 Α.Α.Δ. 2214, «Το habeas corpus είναι ένα πολύ δραστικό μέτρο στο οπλοστάσιο του νόμου. Και είναι δραστικό ακριβώς γιατί προϋποθέτει κυριολεκτικά τη μεταφορά του σώματος του φυλακισμένου ή κρατουμένου στο Δικαστήριο προς έλεγχο της νομιμότητας της φυλάκισης ή κράτησης». Σκοπός της έκδοσης εντάλματος είναι η εξασφάλιση της ελευθερίας του ατόμου. Το εν λόγω Ένταλμα παρέχει άμεσο μέσο για την απελευθέρωση του από παράνομη ή αδικαιολόγητη κατακράτηση του. Με τη διαδικασία του εντάλματος Habeas Corpus, ό,τι επιδιώκεται είναι η διασφάλιση του δικαιώματος της ελευθερίας διά της άμεσης απελευθέρωσης του Αιτητή ο οποίος, κατ' ισχυρισμό, τελεί υπό παράνομη κράτηση.
Στην υπό συζήτηση περίπτωση το Δικαστήριο δεν μπορεί ούτε και πρέπει να παραγνωρίσει το γεγονός ότι στο παρόν στάδιο και συγκεκριμένα από τις 13/2/2025 ο Αιτητής τελεί υπό κράτηση στη βάση των Διαταγμάτων Απέλασης και Κράτησης τα οποία εκδόθηκαν κατά την πιο πάνω ημερομηνία και τα οποία τεκμαίρονται νόμιμα. Το Διάταγμα Απέλασης και το, προς αυτό συναρτώμενο, Διάταγμα Κράτησης, συνιστούν αυτοτελείς διοικητικές πράξεις των οποίων η νομιμότητα μπορεί να ελεγχθεί μόνο με βάση την αποκλειστική δικαιοδοσία του Διοικητικού Δικαστηρίου δυνάμει του Άρθρου 146.1 του Συντάγματος και όχι σε διαδικασία αίτησης για έκδοση Προνομιακού Εντάλματος Habeas Corpus δυνάμει του Άρθρου 155.4 του Συντάγματος (Bondar (Αρ.2) (2004) 1(Γ) Α.Α.Δ. 2075, 2081, της Πλήρους Ολομέλειας και Πολιτίδης (1999) 1 Α.Α.Δ. 1256, 1258). Εκτός εάν, στο πλαίσιο των Προσφυγών που ο Αιτητής έχει στο μεταξύ καταχωρίσει, τα πιο πάνω Διατάγματα ακυρωθούν, επί του παρόντος αυτά έχουν ενδυθεί του τεκμηρίου της νομιμότητας και κανονικότητας. Υπενθυμίζω, εν προκειμένω, ότι το Ένταλμα Habeas Corpus αποτελεί μέσο θεραπείας το οποίο επικεντρώνεται στο πρόσωπο που τελεί υπό κράτηση δίχως να έχει τιμωρητικό χαρακτήρα ή να συγκροτεί εφαλτήριο αποζημίωσης και το οποίο μπορεί να εκδοθεί μόνο όταν υφίσταται παράνομη κράτηση (Πέτρου Αρτέμη, Προνομιακά Εντάλματα: Αρχές και Υποθέσεις (2004) σελ. 78-82). Όπως τονίσθηκε στην υπόθεση Αναφορικά με την Αίτηση του Αλέκου Φενερίδη (1999) 1 Α.Α.Δ. 1481, το ένταλμα Habeas Corpus «Δεν προορίζεται για την απόδοση ευθύνης με στόχο είτε την επιδίκαση αποζημίωσης είτε την επιβολή κυρώσεων. Η διαδικασία για habeas corpus έχει ως βάση ή ακόμα και ως δικαιοδοτικό έρεισμα το γεγονός αυτό καθαυτό της κράτησης». Μέσω της διαδικασίας για Habeas Corpus το Δικαστήριο είναι υποχρεωμένο να εξετάσει τη νομιμότητα της κράτησης ενός ατόμου και, αν δεν υπάρχει νόμιμη αιτιολογία, διατάσσει την απελευθέρωση του.
Στην Barnardo v. Ford [1891-94] All E.R. Rep. 522, 524-525, η Δικαστική Επιτροπή της Βουλής των Λόρδων (διά του Λόρδου Halsbury, L.C.), ανέφερε σχετικώς προς τα υπό κατ' αναλογία πραγματευόμενα εδώ, ότι:
«[.] I cannot acquiesce in the view ... that if a Court is satisfied that illegal detention has ceased before application for the writ has been made, nevertheless the writ might issue in order to vindicate the authority of the Court against a person who has once, though not at the time of the issue of the writ, unlawfully detained another or wrongfully parted with the custody of another. My Lords, this is a view that I cannot agree to. I think, under such circumstances, the writ ought not to issue at all, as it is not the appropriate procedure for punishing such conduct [.].».
Σε ελεύθερη μετάφραση:
«[.] Δεν μπορώ να συμπλεύσω με την άποψη ... ότι αν ένα Δικαστήριο είναι ικανοποιημένο πως η παράνομη κράτηση έχει τερματιστεί πριν από την αίτηση για την έκδοση εντάλματος [Habeas Corpus] τότε το ένταλμα μπορεί παρόλα αυτά να εκδοθεί για να δικαιολογήσει την εξουσία του Δικαστηρίου εναντίον ενός ατόμου που κράτησε παράνομα κάποιον στο παρελθόν, ακόμα και αν δεν το κρατούσε παράνομα τη στιγμή που εκδόθηκε το ένταλμα ... [.] Αυτή είναι μια άποψη την οποία δεν μπορώ να ασπαστώ. Νομίζω ότι σε τέτοιες περιπτώσεις, το ένταλμα δεν θα πρέπει να εκδίδεται καθόλου, καθώς δεν συνιστά κατάλληλη διαδικασία για την τιμωρία μιας τέτοιας συμπεριφοράς [...].»
Υπό αυτά τα δεδομένα δεν μπορεί να τίθεται ζήτημα για άμεση απελευθέρωση του Αιτητή, που είναι ό,τι επιδιώκεται μέσω του Προνομιακού Εντάλματος Habeas Corpus, καθ' ην στιγμή ο Αιτητής, κατά το παρόν στάδιο, τελεί υπό κράτηση στη βάση των Διαταγμάτων Κράτησης και Απέλασης, ημερ. 13/2/2025, τα οποία, μέχρις ότου ακυρωθούν, τεκμαίρονται νόμιμα.
Παραπονείται ο Αιτητής ότι δεν έχει κανένα άλλο ένδικο μέσο να ασκήσει σε σχέση με την κράτηση του αφού άσκησε όλα τα προβλεπόμενα ένδικα μέσα και τα Δικαστήρια, όπως προβάλλει, έκριναν ότι δεν έχουν δικαιοδοσία να εξετάσουν τη νομιμότητα του Διατάγματος Κράτησης με αποτέλεσμα να μην έχει πρόσβαση, όπως το θέτει, «σε αποτελεσματικό ένδικο μέσο πέραν της καταχώρησης της παρούσας αίτησης ενώπιον του Ανωτάτου Δικαστηρίου από το οποίο ζητά θεραπεία σε σχέση με παραβίαση του δικαιώματος του στην προσωπική ελευθερία η οποία του στερείται χωρίς να υπάρχει υπόβαθρο και είναι εντελώς αυθαίρετη». Σε σχέση με τα πιο πάνω αρκεί να επισημανθεί ότι, κατόπιν παραπομπής από το Διοικητικό Δικαστήριο στην Υπόθεση 1500/2024 (Κ), εκκρεμεί ενώπιον του ΔΔΔΠ η Προσφυγή με αρ. 253/2025 αναφορικά με το Διάταγμα Κράτησης ημερ. 21/10/2024. Όπως έχει επανειλημμένα νομολογηθεί, κατά την εξέταση αιτήσεων για Προνομιακό Ένταλμα Habeas Corpus αυτής της μορφής, εκείνο που μπορεί να ελεγχθεί από το Ανώτατο Δικαστήριο είναι η διάρκεια της κράτησης και όχι η νομιμότητα του Διατάγματος Κράτησης (Khlaief (Αρ. 1) ν. Δημοκρατίας (2003) 1 Α.Α.Δ. 1402, χχχ Shuying v. Δημοκρατίας (Αρ. 2) (2012) 1 Α.Α.Δ. 2725 και Fasel ν. Δημοκρατίας, Πολιτική Έφεση αρ. 236/2015, ημερ. 31/3/2016).
Η δεύτερη βάση επί της οποίας βασίζει το αίτημα του ο Αιτητής είναι ότι η διάρκεια της κράτησης του για περίοδο τεσσάρων και πλέον μηνών για σκοπούς απέλασης έχει καταστήσει την κράτηση του παράνομη.
Όπως ορθά επισημαίνεται από την κα Χαραλαμπίδου, η υπό κρίση περίπτωση αφορά σε δικαιούχο συμπληρωματικής προστασίας με δικαίωμα διαμονής στη Δημοκρατία, εναντίον του οποίου εξεδόθη Διάταγμα Απέλασης δυνάμει του Άρθρου 29 του περί Προσφύγων Νόμου, Ν. 6(Ι)/2000, το οποίο προβλέπει, μεταξύ άλλων, πως ο Διευθυντής δικαιούται να αποφασίζει την απέλαση δικαιούχου διεθνούς προστασίας όταν υφίσταται εύλογος λόγος για να θεωρεί ότι το εν λόγω πρόσωπο είναι επικίνδυνο για την ασφάλεια της Δημοκρατίας ή όταν καταδικάστηκε τελεσίδικα για τη διάπραξη ιδιαίτερα σοβαρού αδικήματος και, ως εκ τούτου, αποτελεί κίνδυνο για την κυπριακή κοινωνία.
Εναντίον του Αιτητή εκδόθηκε και Διάταγμα Κράτησης δυνάμει των προνοιών του Άρθρου 14, το οποίο διαλαμβάνει τα εξής:
«14.-(1) Τηρουμένων των διατάξεων του Νόμου αυτού και των όρων οποιασδήποτε άδειας ή έγκρισης που χορηγήθηκε βάσει του Νόμου αυτού ή οποιωνδήποτε Κανονισμών που εκδόθηκαν βάσει αυτού και με την επιφύλαξη των διατάξεων του περί Προσφύγων Νόμου, ο Ανώτερος Λειτουργός Μετανάστευσης δύναται να διατάξει οποιοδήποτε αλλοδαπό ο οποίος είναι απαγορευμένος μετανάστης ή οποιοδήποτε πρόσωπο το οποίο, αφού εισήλθε στη Δημοκρατία με άδεια να παραμείνει σε αυτή για περιορισμένη περίοδο, παραμένει στη Δημοκρατία μετά την παρέλευση της περιόδου αυτής ή οποιοδήποτε πρόσωπο το οποίο περιλαμβάνεται εντός της κατηγορίας που απαριθμείται στην παράγραφο (9) του εδαφίου (1) του άρθρου 6 να απελαθεί από τη Δημοκρατία και, εν τω μεταξύ, να τεθεί υπό κράτηση.»
Είναι φανερό από τις πιο πάνω πρόνοιες ότι η κράτηση διατάσσεται ούτως ώστε να επιτευχθεί η απέλαση.
Η κράτηση, ως περιορισμός του δικαιώματος της ελευθερίας το οποίο διασφαλίζεται όχι μόνο από το Σύνταγμα (Άρθρο 11), αλλά και από την ΕΣΔΑ (Άρθρο 5), δεν μπορεί να καθίσταται αυτοσκοπός με την επ' αόριστο αναβολή της απέλασης. Όπως χαρακτηριστικά τέθηκε στην υπόθεση Khlaief ν. Δημοκρατίας (2003) 1 Α.Α.Δ. 1402:
«. Η κράτηση είναι περιορισμός του συνταγματικού δικαιώματος της ελευθερίας. Η απόκλιση επιτρέπεται από το Άρθρο 11.2(στ) "προς το σκοπό απελάσεως". Δεν μπορεί να καθίσταται αυτοσκοπός με την επ' αόριστο αναβολή της απέλασης, ούτε να απολήγει ουσιαστικά σε αδικαιολόγητη κράτηση. Γενομένη με την προοπτική της απέλασης, εξυπακούεται ότι η απέλαση θα γίνει εντός του ευλόγου χρόνου που απαιτείται προς διευθέτηση της. Άλλως, ο λόγος της συνέχισης της καταρρέει. Τούτο επιτάσσει δε όχι μόνο το όλο πνεύμα του Άρθρου 11 προς το σκοπό προστασίας των δικαιωμάτων του αλλοδαπού αλλά και η ίδια η επιδίωξη της απέλασης που είναι η άνευ χρονοτριβής αποκατάσταση της νομιμότητας με το ακραίο και αποτελεσματικό μέτρο της απομάκρυνσης του διαπιστωθέντος μη δικαιούμενου να ευρίσκεται στη Δημοκρατία αλλοδαπού.»
Υπάρχει πλούσια νομολογία αναφορικά με τις αρχές που διέπουν τη νομιμότητα της διάρκειας της κράτησης σε περιπτώσεις απέλασης. Ό,τι βασικά προκύπτει είναι ότι η κράτηση για σκοπούς απέλασης πρέπει να έχει τη μικρότερη δυνατή διάρκεια και δικαιολογείται η διατήρηση της ή η παράταση της ενόσω οι αρμόδιες αρχές λαμβάνουν ενέργειες για την απέλαση και επιδεικνύουν τη δέουσα επιμέλεια, ενόσω, βεβαίως, υφίσταται εύλογη προοπτική απομάκρυνσης. Εν ολίγοις, η κράτηση προσώπου εναντίον του οποίου εκκρεμεί διαδικασία απελάσεως δεν πρέπει να παρατείνεται για δυσανάλογο χρονικό διάστημα, ήτοι δεν πρέπει να υπερβαίνει το χρονικό διάστημα που απαιτείται για την επίτευξη του επιδιωκόμενου σκοπού. Όπως έχει αναφερθεί στην υπόθεση Αναφορικά με την Αίτηση Khoshorauli, Πολιτική Αίτηση Αρ. 1/2019, ημερ. 24/1/2019:
«Σύμφωνα με την πάγια νομολογία του Ανωτάτου Δικαστηρίου και του ΕΔΑΔ το κατά πόσον η διάρκεια των διαδικασιών απέλασης μπορεί να επηρεάσει τη νομιμότητα της κράτησης, εξαρτάται αποκλειστικά από τα γεγονότα της υπόθεσης, με δεδομένο πάντοτε ότι η κράτηση δεν είναι αυτοσκοπός, αλλά διενεργείται με σκοπό την απέλαση.»
Αποτελεί αρχή της νομολογίας ότι η διάρκεια της κράτησης δεν εξετάζεται in abstracto, αλλά στη βάση των συγκεκριμένων γεγονότων της υπόθεσης (βλ. Essa Murad Khlaief (2003) 1 Α.Α.Δ. 1402 και Habibi Pour Ali Fasel, Πολιτική Έφεση αρ. 236/15, ημερ. 31/3/2016). Πρέπει να συσχετισθεί προς τους λόγους της καθυστέρησης απέλασης και τις υφιστάμενες δυνατότητες διεκπεραίωσης της. Εν ολίγοις, η δικαστική κρίση για το εύλογο ή μη του χρόνου κράτησης είναι ζήτημα πραγματικό και συνυφασμένο με τους λόγους που τυχόν δημιουργούν καθυστέρηση και εξαρτάται από τα ιδιαίτερα περιστατικά της υπόθεσης, όπως οι ανωτέρω αποφάσεις εξηγούν.
Στην υπόθεση Al Lakoud, Πολιτική Έφεση αρ. 95/2020, ημερ. 8/6/2021, ECLI:CY:AD:2021:A232, όπου η κράτηση είχε διαταχθεί για λόγους εθνικής ασφάλειας, υποδείχθηκε από την Ολομέλεια του Ανωτάτου Δικαστηρίου πως:
«Όπως ορθά επισημάνθηκε από το πρωτόδικο Δικαστήριο, στην προκείμενη περίπτωση ο έλεγχος της διάρκειας της κράτησης δεν εξετάζετο μεμονωμένα, αλλά στο πλαίσιο των γεγονότων της υπόθεσης, επισημαίνοντας ότι εξετάζεται κατά πόσο οι ανάλογες και σχετικές διοικητικές διαδικασίες που διεξάγονται, εξετάζονται και συνδέονται με το λόγο κράτησης και ότι αυτές εκτελούνται χωρίς περιττές καθυστερήσεις.»
Σε ό,τι αφορά το χρόνο που μεσολάβησε, η πλευρά των Καθ'ων η Αίτηση, μέσω της Ένορκης Δήλωσης του Μ. Ιωάννου, αντιτείνει ότι ο λόγος που δεν έχει επιτευχθεί μέχρι σήμερα η απέλαση του Αιτητή εντοπίζεται σε λόγους που αφορούν τον ίδιο τον Αιτητή. Γίνεται, προς τούτο, αναφορά στις δικαστικές διαδικασίες που ο Αιτητής, ως είχε βεβαίως δικαίωμα, έχει δρομολογήσει μετά την έκδοση των Διαταγμάτων Απέλασης και Κράτησης ημερ. 21/10/2024 και μετά που αποφυλακίστηκε στις 2/11/2024, όπως είναι η Προσφυγή με αρ. Δ.Α. 8/2024 που καταχώρισε στις 11/11/2024 ενώπιον του ΔΔΔΠ προσβάλλοντας τα Διατάγματα Κράτησης και Απέλασης, καθώς και την Προσφυγή με αρ. 1500/2024 (Κ) την οποία καταχώρισε την ίδια ημερομηνία ενώπιον του Διοικητικού Δικαστηρίου προσβάλλοντας την κήρυξη του ως απαγορευμένου μετανάστη, καθώς και τα Διατάγματα Κράτησης και Απέλασης. Στις πιο πάνω Προσφυγές έχουν ήδη εκδοθεί Αποφάσεις, όπως ήδη πιο πάνω έχει αναφερθεί, ήτοι στις 22/1/2025 από το Διοικητικό Δικαστήριο και στις 7/2/2025 από το ΔΔΔΠ. Εκκρεμεί, ωστόσο, ενώπιον του ΔΔΔΠ η Προσφυγή με αρ. 253/2025 αναφορικά με το Διάταγμα Κράτησης ημερ. 21/10/2024 κατόπιν παραπομπής από το Διοικητικό Δικαστήριο στην Υπόθεση 1500/2024 (Κ). Είναι, βεβαίως, σαφές, όπως εξάλλου υποδεικνύεται και από τις ευπαίδευτες συνηγόρους για τους Καθ' ων η Αίτηση, ότι οι εν λόγω δικαστικές διαδικασίες επενεργούν ανασταλτικά στις όποιες ενέργειες οι Καθ' ων η Αίτηση θα μπορούσαν να λάβουν με σκοπό την απέλαση του Αιτητή. Σε ό,τι δε αφορά τα νέα Διατάγματα Κράτησης και Απέλασης ημερ. 13/2/2024 ο Αιτητής έχει ήδη καταχωρίσει στις 26/2/2025 Προσφυγές με τις οποίες αμφισβητεί, ως είναι δικαίωμα του, την εκ νέου κήρυξη του ως απαγορευμένου μετανάστη μέσω της Προσφυγής με αρ. 218/2025 ενώπιον του Διοικητικού Δικαστηρίου, καθώς και το νέο Διάταγμα Απέλασης με την Προσφυγή με αρ. 1/2025 ενώπιον του ΔΔΔΠ.
Εν πάση περιπτώσει, το χρονικό διάστημα που παρήλθε, υπό τις περιστάσεις, δεν είναι τέτοιας διάρκειας που να υποδηλοί είτε εγκατάλειψη του σκοπού για τον οποίο κρατείται ο Αιτητής, είτε παράλειψη προώθησης του με τη δέουσα επιμέλεια, ούτε και εντοπίζεται παραβίαση των όποιων δικαιωμάτων του Αιτητή.
Έχοντας, λοιπόν, υπόψη όλα όσα έχουν τεθεί ενώπιον του Δικαστηρίου, την εξέλιξη των γεγονότων που περιβάλλουν την υπό κρίση περίπτωση, τον τρόπο δράσης των αρμοδίων αρχών της Δημοκρατίας σε συνάρτηση με τη συμπεριφορά του ιδίου του Αιτητή, καθώς και το χρόνο που έχει μέχρι σήμερα διαρρεύσει - τέσσερις περίπου μήνες - δεν διαπιστώνεται η διάρκεια κράτησης του να έχει, υπό τις περιστάσεις, εκφύγει του εύλογου χρονικού διαστήματος.
Εν τέλει, ο Αιτητής δεν απέσεισε το βάρος που έφερε προς απόδειξη ότι η διάρκεια της κράτησης δεν ήταν εύλογη και ότι, ως εκ της διάρκειάς της, κατέστη παράνομη.
Επομένως, υπό τις ειδικότερες περιστάσεις που περιβάλλουν την περίπτωση, οι αιτιάσεις και τα παράπονα του Αιτητή κρίνονται ανεδαφικά.
Στη βάση των πιο πάνω, η Αίτηση απορρίπτεται χωρίς έξοδα.
Λ. ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΟΥ-ΑΝΔΡΕΟΥ,
Δ.