|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
(Πολιτική Αίτηση Αρ. 192/2024)
27 Νοεμβρίου, 2024
[ΕΦΡΑΙΜ, Δ/στής]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 155.4 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΤΑ ΑΡΘΡΑ 3 ΚΑΙ 9 ΤΟΥ ΠΕΡΙ ΑΠΟΝΟΜΗΣ ΤΗΣ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ (ΠΟΙΚΙΛΑΙ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ) ΝΟΜΟΥ ΤΟΥ 1964 ΩΣ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΘΗΚΕ
ΚΑΙ
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟΝ ΠΕΡΙ ΑΝΩΤΑΤΟΥ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΥ (ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ ΕΚΔΟΣΗΣ ΕΝΤΑΛΜΑΤΩΝ ΠΡΟΝΟΜΙΑΚΗΣ ΦΥΣΕΩΣ) ΔΙΑΔΙΚΑΣΤΙΚΟ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟ ΤΟΥ 2018
ΚΑΙ
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΑΙΤΗΣΗ ΤΟΥ Α. Φ. ΕΚ ΛΑΡΝΑΚΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΔΕΙΑ ΚΑΤΑΧΩΡΙΣΗΣ ΑΙΤΗΣΗΣ ΔΙΑ ΤΗΝ ΕΚΔΟΣΗ ΠΡΟΝΟΜΙΑΚΟΥ ΕΝΤΑΛΜΑΤΟΣ ΦΥΣΕΩΣ CERTIORARI
ΚΑΙ
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΔΙΑΤΑΓΜΑ ΠΡΟΣΩΡΙΝΗΣ ΝΟΣΗΛΕΙΑΣ, ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑΣ 15/11/2024, ΠΟΥ ΕΞΕΔΟΘΗ ΑΠΟ ΤΟ ΕΠΑΡΧΙΑΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΛΑΡΝΑΚΑΣ ΔΥΝΑΜΕΙ ΤΟΥ ΠΕΡΙ ΨΥΧΙΑΤΡΙΚΗΣ ΝΟΣΗΛΕΙΑΣ ΝΟΜΟΥ 77(Ι)/1997, ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ ΥΠ' ΑΡΙΘΜΟΝ 236/2004 ΑΙΤΗΣΗΣ
........................
Α. Χρίστου μαζί με Μ. Καζάκο, για Α. Χρίστου & Συνεργάτες Δ.Ε.Π.Ε., για τον Αιτητή.
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΕΦΡΑΙΜ, Δ.: Με την παρούσα Αίτηση ο Αιτητής ζητά άδεια για την καταχώριση αίτησης για την έκδοση προνομιακού εντάλματος Certiorari αναφορικά με το διάταγμα προσωρινής νοσηλείας του ημερ. 15.11.2024.
Ο λόγος επί του οποίου βασίζεται η Αίτηση είναι ότι το υπό κρίση διάταγμα εκδόθηκε καθ' υπέρβαση της δικαιοδοσίας του Επαρχιακού Δικαστηρίου Λάρνακας και ή κατά παράβαση των αρχών της φυσικής δικαιοσύνης. Ειδικότερα, υποστηρίζεται ότι το Επαρχιακό Δικαστήριο Λάρνακας (το κατώτερο Δικαστήριο) εξέτασε την αίτηση και εξέδωσε το διάταγμα χωρίς να δώσει οδηγίες για επίδοση της αίτησης και χωρίς να ακούσει τον Αιτητή, κατά παράβαση των σχετικών Κανονισμών. Επιπλέον, ότι το κατώτερο Δικαστήριο κατέληξε σε ακροσφαλές συμπέρασμα αναφορικά με το ότι ο Αιτητής δεν ήταν σε θέση να παρακολουθήσει τη διαδικασία καθότι η μαρτυρία δεν ήταν ικανή από μόνη της να οδηγήσει σε τέτοιο συμπέρασμα και το Δικαστήριο δεν ζήτησε καν περαιτέρω εξηγήσεις.
Η Αίτηση συνοδεύεται από ένορκη δήλωση του ΚΦ, δικηγόρου που εργάζεται στο δικηγορικό γραφείο το οποίο εκπροσωπεί τον Αιτητή. Σε αυτή ο ΚΦ περιγράφει τα γεγονότα μέχρι και την έκδοση του υπό κρίση διατάγματος και επαναλαμβάνει και αναλύει τον λόγο στον οποίο στηρίζεται η Αίτηση.
Οι αρχές που διέπουν τη χορήγηση άδειας για καταχώριση αίτησης για έκδοση προνομιακού εντάλματος Certiorari έχουν επανειλημμένα αναφερθεί στις αποφάσεις του Ανωτάτου Δικαστηρίου. Όπως λέχθηκε στην υπόθεση Marewave Shipping & Trading Company Ltd (1992) 1(A) A.A.Δ. 116, ο σκοπός των ενταλμάτων certiorari είναι ο έλεγχος της νομιμότητας της απόφασης. Για να χορηγηθεί άδεια, ο αιτητής θα πρέπει να τεκμηριώσει συζητήσιμη υπόθεση. Τα προνομιακά εντάλματα χορηγούνται κατ' εξαίρεση και όταν διαπιστώνεται έλλειψη ή υπέρβαση δικαιοδοσίας, είτε πλάνη περί τον Νόμο, είτε παραβίαση των κανόνων φυσικής δικαιοσύνης.
Σύμφωνα με τα γεγονότα όπως περιγράφονται στην ένορκη δήλωση του ΚΦ και διαφαίνονται μέσα από τα κατατεθέντα τεκμήρια, στις 15.11.2024, υπεβλήθη αίτηση από τη ΜΧΜ, Λειτουργό Κοινωνικών Υπηρεσιών για την έκδοση διατάγματος υποχρεωτικής νοσηλείας του Αιτητή. Η αίτηση συνοδευόταν από ένορκη δήλωση της ΜΧΜ. Σε αυτή αναφερόταν, μεταξύ άλλων, ότι η ίδια προέβη στην αίτηση επειδή ο πατέρας του Αιτητή αρνείτο να το πράξει και επισύναψε ιατρική γνωμάτευση, δυνάμει της οποίας, ως η ίδια ανέφερε, ο Αιτητής είναι επικίνδυνος τόσο για τον εαυτό του όσο και για τους τρίτους και δεν συνεργάζεται για ιατρική περίθαλψη. Στην ιατρική γνωμάτευση αναφερόταν ότι η ψυχίατρος εξέτασε τον Αιτητή στις 15.11.2024 ο οποίος δήλωσε ότι είχε έντονες σκέψεις αυτοκαταστροφής και ότι επιθυμούσε να κάνει κακό σε άλλους, όπως και έπραξε στο παρελθόν κατά το 2018. Σύμφωνα με τη ψυχίατρο, ο Αιτητής είναι επικίνδυνος για τον ίδιο και άλλους και χρήζει άμεσης νοσηλείας, ενώ δεν είναι σε θέση να παρακολουθήσει τη δικαστική διαδικασία λόγω οριακής νοημοσύνης. Επομένως, η ΜΧΜ ζήτησε από το Δικαστήριο να επιληφθεί «αμέσως» της αίτησης.
Το κατώτερο Δικαστήριο εξέδωσε προσωρινό διάταγμα νοσηλείας αυτού για 28 μέρες και μεταφοράς του στο Νοσοκομείο Αθαλάσσας. Σύμφωνα με το σχετικό πρακτικό, πριν την έκδοση του διατάγματος, το κατώτερο Δικαστήριο ανέφερε πως η γνώμη του ψυχίατρου που τον εξέτασε είναι ότι χρήζει άμεσης νοσηλείας και ότι δεν μπορεί να καταθέσει στο Δικαστήριο, καθώς επίσης ότι η κατάσταση του Αιτητή, σύμφωνα με την ιατρική γνωμάτευση, τον καθιστά επικίνδυνο για τη δική του σωματική ασφάλεια και έναντι τρίτων, επομένως έκρινε ότι υπήρχαν επείγοντες λόγοι για να επιλαμβανόταν της αίτησης αυθημερόν, χωρίς να τεθεί θέμα επίδοσης, με ρητή παραπομπή στους Κανονισμούς 13 και 14. Ακολούθως το Δικαστήριο ανέφερε ότι άκουσε τις απόψεις του κοινωνικού λειτουργού που συνάδουν με την ιατρική μαρτυρία, και ως εκ τούτου «κρίνεται αναγκαία η παροχή ιατρικής νοσηλείας και δικαιολογείται η έκδοση του διατάγματος».
Αναφορικά με την επίκληση των Κανονισμών 13 και 14 των περί Ψυχιατρικής Νοσηλείας Κανονισμών του 2015 για τη διαπίστωση του κατώτερου Δικαστηρίου ότι ήταν επείγον να επιληφθεί της αίτησης αυθημερόν χωρίς επίδοση αυτής στον Αιτητή, χρήσιμη καθοδήγηση προσφέρει η υπόθεση Αναφορικά με την Αίτηση του Α.Σ., Πολ. Έφεση Αρ. 360/2020, ημερ. 18.11.2021, ECLI:CY:AD:2021:A551, στην οποία το Δικαστήριο που εξέδωσε το διάταγμα προσωρινής νοσηλείας χρησιμοποίησε το ίδιο ακριβώς λεκτικό για το συγκεκριμένο ζήτημα. Ο εκεί αιτητής καταχώρισε αίτηση για χορήγηση άδειας για την καταχώριση δια κλήσεως αίτησης για έκδοση Certiorari, την οποία το Ανώτατο Δικαστήριο, στην άσκηση της πρωτοβάθμιας του δικαιοδοσίας, απέρριψε. Ο αιτητής καταχώρισε έφεση εναντίον της εν λόγω απόφασης. Το Ανώτατο Δικαστήριο, κατά πλειοψηφία, ανέτρεψε την πρωτόδικη απόφαση. Κρίνω σκόπιμο να παραθέσω το ακόλουθο απόσπασμα επί του συγκεκριμένου ζητήματος:
«Η κρίση που υπάρχει στην απόφαση του κατώτερου Δικαστηρίου με αναφορά στους Καν.13 και 14 των περί Ψυχιατρικής Νοσηλείας Διαδικαστικών Κανονισμών του 2009, ως έχουν τροποποιηθεί, αφορούσε στον ορισμό της αίτησης για εξέταση σύντομα και όχι στο κατά πόσο το Δικαστήριο θα άκουε τον Εφεσείοντα. Η απόφαση του να επιληφθεί της ενώπιον του αίτησης την ίδια ημέρα, στη βάση ότι ήταν αναγκαία η «άμεση εξέταση» της αίτησης και ότι συνέτρεχαν επείγον λόγοι ώστε να μην τηρηθούν τα χρονοδιαγράμματα των Καν.13 και 14, δεν του επέτρεπε να ρυθμίσει τη διαδικασία με τον τρόπο που το έπραξε. Οι Κανονισμοί δεν αναφέρονται, ούτε θα μπορούσαν να επιτρέψουν την εξέταση της αίτησης «μονομερώς», όπως αποφάνθηκε το κατώτερο Δικαστήριο. Το κατά πόσο θα ακουστεί το υποκείμενο στο ζητούμενο διάταγμα πρόσωπο ρυθμίζει ο νόμος. Οι Κανονισμοί ρυθμίζουν τον ορισμό της εξέτασης της αίτησης και την επίδοση της. Αν είναι τόσο επείγον, η αίτηση επιδίδεται αμέσως στον καθ' ου η αίτηση και εξετάζεται αυθημερόν. Κατά πόσο ο καθ' ου θα ακουστεί είναι διαφορετικό ζήτημα. Καταλήγουμε ότι εγειρόταν εκ πρώτης όψεως υπόθεση και συζητήσιμο ζήτημα ότι υπήρξε παραβίαση του δικαιώματος του Εφεσείοντα να ακουστεί ενώπιον του κατώτερου Δικαστηρίου και στοιχειοθετούνταν οι προϋποθέσεις για τη χορήγηση άδειας για αυτό το λόγο.»
Με βάση τα όσα αναφέρονται στην εν λόγω απόφαση, ικανοποιούμαι ότι εγείρεται εκ πρώτης όψεως υπόθεση αναφορικά με τη μη παροχή δικαιώματος στον Αιτητή να ακουστεί ενώπιον του κατώτερου Δικαστηρίου.
Και για το δεύτερο ζήτημα η ίδια απόφαση προσφέρει χρήσιμη καθοδήγηση. Στην εν λόγω υπόθεση το πιστοποιητικό της ψυχιάτρου αναφερόταν ότι ο εκεί εφεσείων ήταν «χωρίς εναισθησία» και ότι ήταν επικίνδυνος για άλλους. Το Ανώτατο Δικαστήριο ανέφερε τα εξής:
«Όλα τα στοιχεία που βρίσκονταν ενώπιον του κατώτερου Δικαστηρίου μπορούσαν να ληφθούν υπόψη και εφόσον ήταν σχετικά να αιτιολογήσουν την απόφαση του ότι δεν θα άκουε τον Εφεσείοντα. Ωστόσο, δεν ανιχνεύουμε στα πιο πάνω πρόσθετα στοιχεία κάτι το σχετικό. Το κριτήριο είναι να μην είναι το υποκείμενο πρόσωπο σε θέση να καταθέσει, επί του οποίου το Δικαστήριο θα πρέπει να αποφανθεί θετικά, με την αμφιβολία να επενεργεί ώστε να συμμετάσχει στην διαδικασία που τον αφορά. Ακόμα και αν θα είναι ενοχλητικός μέχρι και επιθετικός, του ζητήματος θα επιληφθεί το Δικαστήριο στα πλαίσια της διαδικασίας.
Εν κατάκλείδι το ερώτημα είναι κατά πόσο η γνωμάτευση ότι ο Εφεσείων ήταν «Χωρίς εναισθησία» μπορούσε, χωρίς καμιά περαιτέρω εξήγηση, να οδηγήσει σε ασφαλές εύρημα ότι ο Εφεσείων δεν ήταν σε θέση να καταθέσει. Ακριβώς γιατί εάν παρουσιαστεί στο Δικαστήριο για να ακουστεί και διαφανεί ότι δεν μπορεί να καταθέσει, οι ζημιογόνες συνέπειες είναι περιορισμένες, ενώ, εφόσον συμβεί το αντίθετο, καταλυτικές σε σχέση με θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα του, στη νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων αναφέρεται ότι: «In the absence of convincing explanation by the domestic courts, the Court is not able to accept that there was a valid reason justifying the applicant's exclusion from the hearing» (M.S. v. Croatia (No.2), no.75450/12, (19 February 2015, παρ.159).
Καταλήγουμε και εδώ ότι εγειρόταν εκ πρώτης όψεως υπόθεση και συζητήσιμο ζήτημα ότι το υλικό που βρισκόταν ενώπιον του κατώτερου Δικαστηρίου δεν ήταν επαρκές ώστε να αποφασίσει ότι ο Εφεσείων δεν μπορούσε να καταθέσει και στοιχειοθετούνταν οι προϋποθέσεις για τη χορήγηση άδειας και για αυτό το λόγο.»
Στην υπό κρίση περίπτωση, με τη μοναδική αναφορά στη ψυχιατρική γνωμάτευση ότι ο Αιτητής δεν ήταν σε θέση να παρακολουθήσει τη δικαστική διαδικασία λόγω οριακής νοημοσύνης στην οποία φαίνεται να βασίστηκε το κατώτερο Δικαστήριο, και πάλι εγείρεται συζητήσιμο θέμα αναφορικά με την επάρκεια της μαρτυρίας που είχε τεθεί ενώπιον του για να καταλήξει στο κατά πόσο ο Αιτητής ήταν σε θέση να παρακολουθήσει δικαστική διαδικασία.
Ως εκ τούτου παρέχεται άδεια στον Αιτητή να καταχωρίσει δια κλήσεως αίτηση για την έκδοση προνομιακού εντάλματος Certiorari. Η αίτηση να καταχωριστεί σε πέντε μέρες και να επιδοθεί στον Γενικό Εισαγγελέα τουλάχιστον τρεις μέρες πριν τη δικάσιμο. Εφόσον καταχωριστεί, η Πρωτοκολλητής να την ορίσει στις 12.12.24 και ώρα 09:00 για οδηγίες.
Τα έξοδα της Αίτησης θα είναι έξοδα στην πορεία της δια κλήσεως αίτησης.
Ε. ΕΦΡΑΙΜ, Δ.
/κβπ