ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ

 

 

(Αίτηση Νομικής Αρωγής Αρ. 4/2023)

 

 

 

 22 Νοεμβρίου, 2023

 

 

[Λ. ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΟΥ-ΑΝΔΡΕΟΥ, Δ.]

 

 

ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟΝ ΠΕΡΙ ΝΟΜΙΚΗΣ ΑΡΩΓΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΤΙΚΟ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟ (ΑΡ. 1) ΤΟΥ 2003

 

Ο ΠΕΡΙ ΝΟΜΙΚΗΣ ΑΡΩΓΗΣ ΝΟΜΟΣ (Ν. 165(Ι)/2002)

 

ΑΙΤΗΣΗ ΓΙΑ ΠΑΡΟΧΗ ΔΩΡΕΑΝ ΝΟΜΙΚΗΣ ΑΡΩΓΗΣ

 

ΑΙΤΗΣΗ ΑΠΟ

BELTUS YUSINYU NDI

_________________________________________________________________________

 

Αιτητής παρών προσωπικά.

 

 Ν. Νικολάου (κα), Δικηγόρος της Δημοκρατίας, εκ μέρους του Γενικού Εισαγγελέα, για τον Καθ'ου η Αίτηση.

_________________________________________________________________________

 

 

 

 

Α Π Ο Φ Α Σ Η

 (Ex - Tempore)

  

 

Λ. ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΟΥ-ΑΝΔΡΕΟΥ, Δ.:  Ο Αιτητής καταχώρισε Αίτηση στη βάση του περί Νομικής Αρωγής Νόμου του 2002 με την οποία εξαιτείται την παροχή δωρεάν νομικής αρωγής με στόχο να καταχωρίσει Αίτηση για έκδοση Προνομιακού Εντάλματος τύπου Habeas Corpus. 

 

Στην παράγραφο 16 της έγγραφης δήλωσης του που συνοδεύει την Αίτηση, αναφέρει τα εξής:

«Τελώ υπό κράτηση για 7 μήνες περίπου. Είμαι αιτητής ασύλου. Δεν έχω οικονομικούς πόρους για δικηγόρο. Η σύζυγος μου είναι νόμιμη στην Κύπρο ως μητέρα Ευρωπαίου πολίτη.»

 

Η ευπαίδευτη εκπρόσωπος του Γενικού Εισαγγελέα προς την οποία η Αίτηση επιδόθηκε, καταχώρισε σχετικό Σημείωμα στο οποίο περιλαμβάνονται περισσότερες πληροφορίες τόσο για τον Αιτητή, όσο και για το καθεστώς του.

 

Τα γεγονότα, όπως αυτά καταγράφονται στο εν λόγω Σημείωμα και προκύπτουν από τα επισυναπτόμενα σ' αυτό έγγραφα, έχουν ως ακολούθως:

▬ Ο Αιτητής είναι ο Beltus Yusinyu Ndi, υπήκοος Καμερούν, με ημερομηνία γέννησης 4/5/1991.

▬ Aφίχθη στη Δημοκρατία από άγνωστο χρόνο μέσω του παράνομου αεροδρομίου της Τύμπου. Ακολούθως, σε άγνωστο χρόνο, και από άγνωστο σημείο της γραμμής αντιπαράταξης, εισήλθε στις ελεύθερες περιοχές της Δημοκρατίας.

▬ Στις 10/1/2018 υπέβαλε αίτηση για διεθνή προστασία η οποία απορρίφθηκε στις 7/5/2021. Ο Αιτητής προσέβαλε με την Προσφυγή υπ'. αρ. 3194/2021 την εν λόγω απόφαση στο Διοικητικό Δικαστήριο Διεθνούς Προστασίας και στις 31/3/2023 η υπό αναφορά Προσφυγή του απερρίφθη.

▬ Στις 31/12/2019 και ενώ εκκρεμούσε η αίτηση του για άσυλο, ο Αιτητής εγκατέλειψε την εργασία του χωρίς προειδοποίηση.

▬ Στις 26/4/2023 ο Αιτητής συνελήφθη στη Λευκωσία για το αδίκημα της παράνομης παραμονής στη Δημοκρατία.

▬ Στις 27/4/2023 εκδόθηκε Διάταγμα Κράτησης και Απέλασης κατά του Αιτητή δυνάμει του Άρθρου 14 του περί Αλλοδαπών και Μετανάστευσης Νόμου.

▬ Στις 21/6/2023 ο δικηγόρος του Αιτητή υπέβαλε αίτημα για επιβολή εναλλακτικών μέτρων ώστε να αφεθεί ελεύθερος, αναφέροντας ότι η σύντροφος του Αιτητή Soniclare Makongo Fonkeng ήταν έγκυος.

▬ Στις 28/6/2023 αποφασίζεται από το Τμήμα Πληθυσμού και Μετανάστευσης η συνέχιση της κράτησης του Αιτητή επί τη βάσει του κινδύνου διαφυγής, όπως προέκυπτε από το μεταναστευτικό του βιογραφικό.

▬ Στις 3/7/2023 το Τμήμα Αρχείου Πληθυσμού και Μετανάστευσης με σχετική επιστολή του προς τις Υπηρεσίες Κοινωνικής Ευημερίας, ζήτησε γνωμάτευση σχετικά με το βέλτιστο συμφέρον του παιδιού και στις 13/9/2023 η εν λόγω επιστολή απαντήθηκε.

▬ Στις 4/7/2023, στις 31/7/2023, στις 5/9/2023 και στις 25/9/2023 αποφασίστηκε από το Τμήμα Αρχείου Πληθυσμού και Μετανάστευσης η συνέχιση της κράτησης του Αιτητή και η αναστολή του διατάγματος απέλασης.

▬ Στις 7/11/2023 ο Αιτητής καταχώρισε στο Ανώτατο Δικαστήριο την παρούσα Αίτηση νομικής αρωγής.

▬ Στις 14/11/2023 ο Αιτητής καταχώρισε μεταγενέστερη αίτηση στην Υπηρεσία Ασύλου η εξέταση της οποίας εκκρεμεί.

 

Σύμφωνα με το Άρθρο 3 του περί Νομικής Αρωγής Νόμου του 2002,                          Ν. 165(Ι)/2002, ως έχει τροποποιηθεί, οι περιπτώσεις όπου μπορεί να παραχωρηθεί δωρεάν νομική αρωγή αναφέρονται εξαντλητικά στα Άρθρα 4, 4Α, 5, 6, 6Α, 6Β, 6Γ, 6Δ, 6Ε και 6Στ στην έκταση και υπό τους όρους που διαλαμβάνονται στον ίδιο το Νόμο (βλ. Singh ν. Κυπριακής Δημοκρατίας, Πολιτική Έφεση Αρ. 307/2020, ημερ. 11/3/2021, ECLI:CY:AD:2021:A95).

 

Συναφώς παρατηρούμε ότι η παροχή δωρεάν νομικής αρωγής προνοείται, σύμφωνα με το Άρθρο 4 του Νόμου, σε ποινικές διαδικασίες. Στο Άρθρο 5 του Νόμου προνοείται, επίσης, η παροχή νομικής αρωγής σε «διαδικασίες για καθορισμένες παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων», που σύμφωνα με το εδάφιο (1) του Άρθρου 5 σημαίνει, όταν πρόκειται για πολιτική διαδικασία, για τέτοια διαδικασία «που εγείρεται εναντίον της Δημοκρατίας για ζημιά που υπέστη πρόσωπο συνεπεία καθορισμένων παραβιάσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων», που, σύμφωνα με το Άρθρο 2 του Νόμου, σημαίνει «τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων τα οποία εκτίθενται στον Πίνακα».

 

Η διαδικασία της Αίτησης για Προνομιακό ΄Ενταλμα Habeas Corpus θεωρείται, με βάση πάγια νομολογία, πολιτική διαδικασία και δεν συγκαταλέγεται στις προαναφερόμενες διαδικασίες για καθορισμένες παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

 

Επομένως δεν τυγχάνει εφαρμογής στην προκείμενη περίπτωση ούτε το Άρθρο 4, ούτε το Άρθρο 5 του Νόμου 165(Ι)/2002.

 

Το 2015 ο περί Νομικής Αρωγής Νόμος αρ. 165(Ι)/2002 τροποποιήθηκε με το Νόμο 20(Ι)/2015 ώστε να παρέχεται δωρεάν νομική αρωγή, δυνάμει του Άρθρου 6(Β)(7)(β)[1] σε αιτητές διεθνούς προστασίας οι οποίοι υποβάλλουν αίτηση στο Ανώτατο Δικαστήριο για την έκδοση εντάλματος Habeas Corpus προς έλεγχο της νομιμότητας της διάρκειας κράτησης τους.

 

Σύμφωνα με την παράγραφο (β) του εδαφίου (1) του Άρθρου 6Β, ο όρος «αιτητής διεθνούς προστασίας» έχει την έννοια που αποδίδεται στον όρο «αιτητής», σύμφωνα με τις διατάξεις του περί Προσφύγων Νόμου του 2000. Το Άρθρο 2(1) του περί Προσφύγων Νόμου του 2000,  Ν. 6(Ι)/2000, προνοεί ότι « «αιτητής» σημαίνει υπήκοο τρίτης χώρας ή ανιθαγενή, ο οποίος έχει υποβάλει αίτηση διεθνούς προστασίας.». Η ιδιότητα δε αυτή ισχύει για την περίοδο από την ημερομηνία υποβολής της αίτησης μέχρι τη λήψη τελικής απόφασης[2] σε σχέση με αυτή.

 

Με δεδομένο, όπως προκύπτει από τα πιο πάνω γεγονότα, ότι ο Αιτητής άσκησε προσφυγή εναντίον της απορριπτικής απόφασης της Υπηρεσίας Ασύλου η οποία προσφυγή έχει, κατόπιν απόφασης του Διοικητικού Δικαστηρίου Διεθνούς Προστασίας, απορριφθεί στις 31/3/2023, υφίσταται τελική απόφαση και, συνεπώς, ο Αιτητής έχει απωλέσει την ιδιότητα του ως αιτητής ασύλου.  Η ιδιότητα του αιτητή ασύλου διατηρείται μέχρι να καταστεί τελική η απόφαση της Υπηρεσίας Ασύλου, δηλαδή μέχρι και το τέλος του πρώτου βαθμού δικαιοδοσίας.

 

Η μεταγενέστερη αίτηση για παραχώρηση καθεστώτος διεθνούς προστασίας δεν μπορεί να προσδώσει στον Αιτητή την ιδιότητα αυτή, καθόσον έχει εξετασθεί μέσω προσφυγής που ο ίδιος καταχώρισε στο Διοικητικό Δικαστήριο Διεθνούς Προστασίας εναντίον της απορριπτικής απόφασης της Υπηρεσίας Ασύλου για να του παραχωρηθεί αυτό το καθεστώς και απερρίφθη από το Διοικητικό Δικαστήριο Διεθνούς Προστασίας με απόφαση του στις 31/7/2023.

 

Όπως τονίσθηκε στην υπόθεση Sohel Madber v. Κυπριακής Δημοκρατίας, ΕΔΔ 8/2022, ημερ. 17/11/2022, μεταγενέστερο αίτημα για παραχώρηση καθεστώτος διεθνούς προστασίας ξεκινά με το δεδομένο πως ο αιτητής δεν είναι αιτητής διεθνούς προστασίας. Ξεκινά από το καθεστώς που ίσχυε με την απόρριψη της αρχικής αίτησης ασύλου που είχε εν πρώτοις υποβάλει και απερρίφθη. Αντίθετη κρίση, ήτοι την παραχώρηση και απόκτηση της ιδιότητας ασύλου σε κάθε περίπτωση μεταγενέστερης αίτησης, θα έδιδε δικαίωμα καταστρατήγησης του Νόμου εκ μέρους αιτητών ασύλου, οι οποίοι θα καταχωρούν συνεχείς αιτήσεις προσδοκώντας στην άνευ ετέρου νομιμοποίηση της παραμονής τους στην Κυπριακή Δημοκρατία (βλ. Αναφορικά με την Αίτηση του Enone Essome Gilles, Πολιτική Αίτηση Αρ. 114/2023, ημερ. 23/10/2023, ECLI:CY:AD:2023:B223).

 

Κατά συνέπεια, η περίπτωση του δεν μπορεί να ενταχθεί ούτε κάτω από το Άρθρο 6Β του Νόμου.

 

Το Άρθρο 6Γ προνοεί για την παροχή δωρεάν νομικής αρωγής σε παρανόμως παραμένοντες υπηκόους τρίτης χώρας, όπως ο Αιτητής, σε σχέση, όμως, με διαδικασίες που καθορίζονται στο εδάφιο (2) που είναι για την άσκηση προσφυγής δυνάμει του Άρθρου 146 του Συντάγματος, κατά απόφασης επιστροφής, κατά απόφασης περί απομάκρυνσης και κατά απαγόρευσης εισόδου (Άρθρα 180Η, 18Π και 18ΠΓ του περί Αλλοδαπών και Μεταναστεύσεως Νόμου, Κεφ. 105, αντίστοιχα). Η περίπτωση του Αιτητή δεν είναι τέτοια, αλλά αφορά σε διαδικασία αίτησης για την έκδοση εντάλματος Habeas Corpus δυνάμει του Άρθρου 155.4 του Συντάγματος.

 

Επομένως, ούτε και το Άρθρο 6Γ μπορεί να καλύψει την περίπτωση του Αιτητή.

 

Ως εκ των ανωτέρω, η περίπτωση του Αιτητή δεν καλύπτεται από τις πρόνοιες του Νόμου, ο οποίος εξαντλητικά αναφέρει τις περιπτώσεις όπου είναι δυνατό να παρασχεθεί δωρεάν νομική αρωγή.

 

Ενόψει των πιο πάνω η Αίτηση δεν έχει έρεισμα και, συνεπώς, απορρίπτεται.

 

 

 

 

 

 

                                              Λ. ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΟΥ-ΑΝΔΡΕΟΥ,

    Δ.