|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
(Πολιτική Έφεση Αρ. 10/2022)
27 Σεπτεμβρίου, 2023
[ΜΑΛΑΧΤΟΣ, ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΟΥ-ΑΝΔΡΕΟΥ, ΙΩΑΝΝΙΔΗΣ,
ΕΦΡΑΙΜ, ΔΑΥΙΔ, Δ/ΣΤΕΣ]
ΚΑΤ' ΕΦΕΣΙΝ ΕΚ ΤΟΥ ΑΝΩΤΑΤΟΥ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΥ ΕΝ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΙΤΗΣΗ ΥΠ' ΑΡΙΘΜΟΝ 93/2022 ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 155.4 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΤΑ ΑΡΘΡΑ 3 ΚΑΙ 9 ΤΟΥ ΠΕΡΙ ΑΠΟΝΟΜΗΣ ΤΗΣ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ (ΠΟΙΚΙΛΑΙ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ) ΝΟΜΟΥ ΤΟΥ 1964.
ΚΑΙ
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟΝ ΠΕΡΙ ΑΝΩΤΑΤΟΥ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΥ (ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ EΚΔΟΣΗΣ ΕΝΤΑΛΜΑΤΩΝ ΠΡΟΝΟΜΙΑΚΗΣ ΦΥΣΕΩΣ) ΔΙΑΔΙΚΑΣΤΙΚΟ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟ ΤΟΥ 2018.
ΚΑΙ
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΑΙΤΗΣΗ ΤΟΥ NΤΙNOΥ ΦΑΚΑΛΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΓΙΑ ΒΑΡΒΑΡΑ ΓΙΑ ΑΔΕΙΑ ΚΑΤΑΧΩΡΙΣΗΣ ΑΙΤΗΣΗΣ ΓΙΑ ΕΚΔΟΣΗ ΠΡΟΝΟΜΙΑΚΟΥ ΕΝΤΑΛΜΑΤΟΣ CERTIORARI.
ΚΑΙ
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΑΠΟΦΑΣΗ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑΣ 25.5.2022 ΠΟΥ ΕΚΔΟΘΗΚΕ ΑΠΟ ΤΟΝ ΑΡΧΙΠΡΩΤΟΚΟΛΛΗΤΗ ΤΟΥ ΑΝΩΤΑΤΟΥ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΥ, ΔΥΝΑΜΕΙ ΤΗΣ Δ.34 Θ.3 ΤΩΝ ΘΕΣΜΩΝ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΔΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΤΟΥ AΡΘΡΟΥ 33(2) ΤΟΥ ΝΟΜΟΥ 14/60.
Δ. Παπαχρυσοστόμου, για τον Εφεσείοντα.
ΜΑΛΑΧΤΟΣ, Δ.: Η ομόφωνη απόφαση του Δικαστηρίου
θα δοθεί από την Εφραίμ, Δ.
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΕΦΡΑΙΜ, Δ.: Με την υπό κρίση Έφεση προσβάλλεται η ορθότητα της απόφασης του Ανωτάτου Δικαστηρίου υπό την πρωτόδικη του δικαιοδοσία, με την οποία απέρριψε τη μονομερή αίτηση του Εφεσείοντος για χορήγηση άδειας προς καταχώριση αίτησης προνομιακού εντάλματος Certiorari. Η μονομερής αίτηση του Εφεσείοντος αποσκοπούσε στην ακύρωση της απόφασης της Πρωτοκολλητού του Ανωτάτου Δικαστηρίου ημερ. 25.5.2022 με την οποία αρνήθηκε να διορθώσει και ή επανασυντάξει την απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου ημερ. 10.2.2022 η οποία εκδόθηκε στην Πολιτική Έφεση αρ. 312/2013, ούτως ώστε τα επιδικασθέντα δικηγορικά έξοδα να φέρουν νόμιμο τόκο από τις 20.5.2008, σύμφωνα με το άρθρο 33(2) του περί Δικαστηρίων Νόμου του 1960, Ν.14/60.
Κρίνουμε σκόπιμο να παραθέσουμε το πραγματικό υπόβαθρο το οποίο οδήγησε στην καταχώριση της μονομερούς αίτησης και στην έκδοση της πρωτόδικης απόφασης.
Στις 20.5.2008 η εταιρεία Sinico General Trading Ltd ήγειρε την αγωγή 2803/2008 Επαρχιακού Δικαστηρίου Λευκωσίας εναντίον του Εφεσείοντος η οποία απερρίφθη στις 26.9.2013. Ασκήθηκε έφεση κατά της εν λόγω απόφασης (Πολ. Έφεση αρ. 312/13) η οποία επίσης απερρίφθη στις 10.2.2022 με έξοδα εις βάρος της εκεί εφεσείουσας εταιρείας και υπέρ του εκεί εφεσίβλητου (εδώ Εφεσείοντος), όπως υπολογιστούν από τον Πρωτοκολλητή και εγκριθούν από το Δικαστήριο. Τα δικηγορικά έξοδα υπολογίστηκαν από την Πρωτοκολλητή στο ποσό των 6.758 πλέον ΦΠΑ, πλέον 69 πραγματικά έξοδα. Ο δικηγόρος του Εφεσείοντος είχε ζητήσει, τόσο προφορικά όσο και γραπτώς, από την Αρχιπρωτοκολλητή την επανασύνταξη της απόφασης ούτως ώστε αυτή να φέρει νόμιμο τόκο επί των εξόδων από την ημερομηνία καταχώρισης της Αγωγής σύμφωνα με το άρθρο 33(2) του Ν.14/60. Πρωτοκολλητής του Ανωτάτου Δικαστηρίου αρνήθηκε να πράξει τούτο και ανταλλάγησαν διάφορες επιστολές με τελευταία την επιστολή της Πρωτοκολλητού ημερ. 25.5.2022 με την οποία ενημέρωσε σχετικά τον δικηγόρο ότι το αίτημα του δεν μπορούσε να γίνει δεκτό.
Ο Εφεσείων ισχυρίζεται ότι η αρνητική αυτή απόφαση της Πρωτοκολλητού στερείται νομικού ερείσματος και γι' αυτό προχώρησε στην καταχώριση της μονομερούς αίτησης για χορήγηση άδειας.
Στην απόφαση του το πρωτόδικο Δικαστήριο ανέφερε ότι η άρνηση της Πρωτοκολλητού δεν είναι αντίθετη με το άρθρο 33(2) του Ν.14/60 ούτε και συνιστά έκδηλη πλάνη περί τον Νόμο (άρθρο 33(2) του Ν.14/60 και Δ.34 θ.3 των Θεσμών Πολιτικής Δικονομίας). Ανέφερε, επίσης, ότι η απόφαση του Εφετείου ημερ. 10.2.2022 αφορούσε αποκλειστικά τα έξοδα της έφεσης και όχι της διαδικασίας της αγωγής τα οποία και δεν απασχόλησαν το Εφετείο. Πρόσθεσε πως αποδοχή της θέσης του Εφεσείοντος θα συνιστούσε, ενδεχομένως, επέμβαση στην απόφαση του Δικαστηρίου που επιλήφθηκε της αγωγής και όχι συμμόρφωση της Πρωτοκολλητού με την απόφαση του Εφετείου. Επομένως το πρωτόδικο Δικαστήριο κατέληξε ότι η άρνηση της Πρωτοκολλητού ήταν ορθή και ότι η ίδια ενήργησε εντός του πλαισίου της απόφασης του Εφετείου και δεν είχε καταδειχθεί εκ πρώτης όψεως συζητήσιμη υπόθεση.
Όπως λέχθηκε και πρόσφατα στην υπόθεση Αναφορικά με την Αίτηση της εταιρείας Tricor Limited, υπό εκκαθάριση δια του εκκαθαριστή της Αθανάση Νεοφύτου, Πολ. Έφ. Αρ. 28/2023, ημερ. 6.7.2023, ECLI:CY:AD:2023:D98, σε τέτοιας φύσης διαδικασία, το Εφετείο επεμβαίνει στην κρίση του πρωτόδικου Δικαστηρίου στις ακόλουθες περιπτώσεις:
«Συνεπώς, και κατ' ακολουθίαν, το Εφετείο για να παρέμβει προς ανατροπή μιας τέτοιας κρίσης πρέπει κατά κανόνα να πεισθεί για τη λανθασμένη ενάσκηση διακριτικής ευχέρειας από το πρωτόδικο δικαστήριο όταν διαπιστώνει ότι τούτη συνέβη εκτός του παρεχόμενου νομοθετικού πλαισίου (όπως διά παρείσφρησης εξωγενών παραγόντων) ή οδηγεί σε πασιφανή αδικία, αλλά και όταν εντοπίζει πλάνη ως προς τα γεγονότα, σφάλμα νόμου ή εφαρμογή λανθασμένων αρχών δικαίου, υιοθέτηση άλλων άσχετων στοιχείων και αστοχία συνεκτίμησης δεδομένων σχετικών προς το ζητούμενο (Αναφορικά με την Αίτηση του Γενικού Εισαγγελέα της Δημοκρατίας, Π.Ε. 213/21, ημ. 1.3.22, ECLI:CY:AD:2022:A82, Αναφορικά με την Αίτηση του Ιωσήφ, Π.Ε. 289/21, ημ. 17.1.22, ECLI:CY:AD:2022:A16, Αναφορικά με την Αίτηση των Θεοχαρίδη και ’λλων, Π.Ε. 426/19, ημ. 20.7.21, ECLI:CY:AD:2021:A354, Αναφορικά με την Αίτηση των Σιακόλα και ’λλων, Π.Ε. 7/20, ημ. 7.6.21, ECLI:CY:AD:2021:A239, Αναφορικά με την Αίτηση του Λοϊζίδη, Π.Ε. 455/19, ημ. 8.4.21, ECLI:CY:AD:2021:A141, Αναφορικά με την Αίτηση του Νικολάου, Π.Ε. 117/16, ημ. 25.5.17, ECLI:CY:AD:2017:A188).»
Κρίνεται σκόπιμο αρχικά να επαναληφθεί η νομική αρχή ότι η απόφαση του Δικαστηρίου δεν είναι η συνταγμένη απόφαση (drawn up judgement) αλλά η απόφαση όπως καταγράφηκε από το ίδιο. Σχετικά παραπέμπουμε στις υποθέσεις Παύλου v. Αδελφοί Λανίτη Δημόσια Εταιρεία Λτδ (2011) 1(Α) Α.Α.Δ. 532 και Ο Φιλελεύθερος Λτδ κ.ά. (2003) 1(Γ) Α.Α.Δ. 1729. Όπως αναφέρθηκε στην υπόθεση Αναφορικά με την Αίτηση της Altius Insurance Ltd, Πολ. Αίτηση αρ. 2/2018, ημερ. 25.1.2018, ο Πρωτοκολλητής έχει εξουσία να συντάσσει το κείμενο απόφασης κατά τρόπο που να συνάδει με το πρακτικό του Δικαστηρίου και κατά τον προβλεπόμενο νομοθετικά τρόπο. Χρήσιμη καθοδήγηση επί τούτου προσφέρει και η υπόθεση Αναφορικά με την Αίτηση του Ευάγγελου Ηλία, Πολ. Αίτηση Αρ. 64/23, ημερ. 31.5.2023.
Με τους δύο λόγους έφεσης προβάλλεται ότι η απόφαση για τα έξοδα αποτελούσε απόφαση εν τη εννοία του άρθρου 33(2) του Ν.14/60 και επομένως, από τη στιγμή που το Εφετείο δεν προέβη σε ρητή αναφορά στον τόκο, τότε αυτή η απόφαση φέρει τόκο από την καταχώριση της αγωγής εφόσον η έφεση αποτελεί προέκταση της αγωγής. Εξού και αποδίδεται στο πρωτόδικο Δικαστήριο η εσφαλμένη απόφαση του, αντικείμενο της υπό κρίση Έφεσης.
Θεωρούμε αυτή την προσέγγιση ως παντελώς αβάσιμη. Το άρθρο 33(2) του Ν.14/60 προνοεί τα εξής:
«(2) Εκάστη απόφασις περιλα΅βανο΅ένου του ΅έρους αυτής το οποίον αφορά εις τα δικηγορικά έξοδα, εκτός εάν άλλη πρόβλεψις εγένετο εν τη αποφάσει δυνά΅ει τoυ εδαφίου (1), θα φέρει, τηρου΅ένων των διατάξεων του εδαφίου (4), τόκο προς 5,5% ετησίως από την η΅ερο΅ηνία καταχώρησης της αγωγής ή εν σχέσει ΅ε εκκρε΅ούσες αγωγές, από την η΅ερο΅ηνία έναρξης της ισχύος του περί ∆ικαστηρίων (Τροποποιητικού) (Αρ. 2) Νό΅ου του 2008, ΅έχρι τελικής αποπληρω΅ής, του χρέους.»
Στο άρθρο 2 του ιδίου Νόμου ο όρος «αγωγή» ερμηνεύεται ότι «σημαίνει πολιτικήν διαδικασίαν αρχο΅ένην διά κλητηρίου εντάλ΅ατος ή κατά τοιούτον άλλον τρόπον ως καθορίζεται υπό διαδικαστικού κανονισ΅ού, και περιλα΅βάνει ναυτικήν υπόθεσιν ήτις, προ της η΅έρας της ανεξαρτησίας, υπήγετο εις την δικαιοδοσίαν του Ανωτάτου ∆ικαστηρίου της ∆ικαιοσύνης εν Αγγλία εν τη επί ναυτικών υποθέσεων δικαιοδοσία αυτού.»
Όπως έχει λεχθεί στην υπόθεση Αναφορικά με την Αίτηση της Ρίτσας Παναγίδου (2006) 1(Α) Α.Α.Δ. 165, « . είναι προφανές ότι ο τόκος για δικηγορικά έξοδα συναρτάται με τη διαδικασία αγωγής. . Η επιδίκαση τόκου επί των δικηγορικών είναι δυνατή σε σχέση μόνο με δικαστικές διαδικασίες οι οποίες εμπίπτουν εντός του πιο πάνω ορισμού του όρου «Αγωγή».» Η εν λόγω υπόθεση αφορούσε διαδικασία διαχείρισης και το Εφετείο αποφάσισε ότι τα δικηγορικά έξοδα του συνδιαχειριστή δεν αποτελούν έξοδα σε αγωγή καθότι το άρθρο 33(2) αναφέρεται σε τόκο επί των δικηγορικών εξόδων «από την ημερομηνία καταχώρισης της αγωγής».
Είναι προφανές τόσο από το λεκτικό του ιδίου του άρθρου 33(2) του Ν.14/60 όσο και από την προαναφερόμενη υπόθεση ότι το εν λόγω άρθρο αναφέρεται σε δικηγορικά έξοδα σε πρωτόδικη διαδικασία, εξού και η ερμηνεία του όρου «αγωγή» περιορίζεται σε οποιαδήποτε πολιτική διαδικασία αρχίζει με κλητήριο ένταλμα ή άλλο τρόπο. Σαφώς η έναρξη πολιτικής διαδικασίας με κλητήριο ένταλμα δεν παραπέμπει σε οποιαδήποτε άλλη διαδικασία πλην της πρωτόδικης και αυτό διαφαίνεται και μέσα από τη ρητή αναφορά στο άρθρο 33(2) ότι επιπρόσθετα καλύπτει και την πρωτόδικη δικαιοδοσία του Ανωτάτου Δικαστηρίου ως Ναυτοδικείου.
Η θέση του Εφεσείοντος ότι η διαδικασία έφεσης σύμφωνα με τη Δ.35 των Θεσμών Πολιτικής Δικονομίας αποτελεί πολιτική διαδικασία η οποία ξεκινά με κλητήριο ή άλλο τρόπο παραγνωρίζει αυτό ακριβώς το δεδομένο, ήτοι ότι το άρθρο 33(2) αναφέρεται σε πρωτόδικη διαδικασία και όχι σε έφεση.
Η εισήγηση του Εφεσείοντος πως το άρθρο 25 του Ν.14/60 το οποίο παρέχει το δικαίωμα έφεσης καθιστά αυτή ως προέκταση της πρωτόδικης διαδικασίας δεν βρίσκει έρεισμα στο ίδιο το άρθρο. Ούτε και η θέση πως αυτό επιβεβαιώνεται και από τη Δ.35 θ.8 ευσταθεί. Η εν λόγω Διαταγή δίδει την εξουσία στο Εφετείο να διαφοροποιήσει την πρωτόδικη απόφαση και ακόμα να ακούσει και περαιτέρω μαρτυρία, διατηρώντας όμως τον χαρακτήρα της δευτεροβάθμιας διαδικασίας.
Ο διαχωρισμός των δύο αυτών διαδικασιών και συνακόλουθα των δικηγορικών εξόδων της αγωγής (πρωτόδικης διαδικασίας) και της έφεσης είναι σαφής. Διαφαίνεται και από την πλούσια νομολογία η οποία επιβεβαιώνει ότι το Εφετείο έχει την εξουσία να ασχοληθεί και αποφασίσει τόσο επί της ορθότητας της πρωτόδικης απόφασης για τα έξοδα της πρωτόδικης διαδικασίας όσο και για τα έξοδα της έφεσης ξεχωριστά. Ενδεικτικά αναφέρουμε την υπόθεση Φιλίππου κ.ά. v. Τσολάκη (2006) 1(Β) Α.Α.Δ. 1188, στην οποία το Εφετείο προέβη σε ξεχωριστές διαταγές - αναφορές ως προς τα πρωτόδικα έξοδα και τα έξοδα της έφεσης.
Η υπόθεση Αναφορικά με την Αίτηση της Altius Insurance Ltd (ανωτέρω) στην οποία παρέπεμψε εκ νέου ο Εφεσείων και στην οποία γίνεται αναφορά ανωτέρω, ουδόλως υποστηρίζει τις θέσεις του.
Στην προκειμένη περίπτωση, στην απόφαση του ημερ. 10.2.2022 αναφορικά με την επιδίκαση των εξόδων, το Εφετείο δεν προέβη σε οποιαδήποτε αναφορά για τόκο. Ούτε και αμφισβητήθηκε ότι η εν λόγω απόφαση αφορούσε τα έξοδα της έφεσης και ουδόλως ασχολήθηκε με τα έξοδα της αγωγής, όπως άλλωστε ορθώς επισήμανε το πρωτόδικο Δικαστήριο. Επρόκειτο για εντελώς ανεδαφική θέση του Εφεσείοντος.
Έχοντας εξετάσει τους λόγους έφεσης, καταλήγουμε ότι το πρωτόδικο Δικαστήριο δεν έσφαλε ως προς την κρίση του και ορθώς αποφάσισε ότι ο Εφεσείων δεν είχε καταδείξει εκ πρώτης όψεως συζητήσιμη υπόθεση.
Ως εκ τούτου η Έφεση απορρίπτεται.
Χ. ΜΑΛΑΧΤΟΣ, Δ.
Λ. ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΟΥ-ΑΝΔΡΕΟΥ, Δ.
Ι. ΙΩΑΝΝΙΔΗΣ, Δ.
Ε. ΕΦΡΑΙΜ, Δ.
Α. ΔΑΥΙΔ, Δ.
/κβπ