|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
(Πολιτική Έφεση Αρ. 363/2014)
4 Ιουλίου, 2023
[ΓΙΑΣΕΜΗΣ, ΣΩΚΡΑΤΟΥΣ, ΣΑΝΤΗΣ, Δ/στές]
1. ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΑΧΤΑΡ
2. ΗΛΙΑ ΑΧΤΑΡ
Εφεσείοντες,
ν.
1. ΚΥΡΙΑΚΟΥ ΙΑΚΩΒΙΔΗ
2. CYPRUS MAIL CO. LTD
Εφεσίβλητων.
........
Λ. Νεοφύτου, για τους Εφεσείοντες.
Α. Αχιλλέως (κα), για Μάρκος Π. Σπανός & Σία Δ.Ε.Π.Ε., για τους Εφεσίβλητους.
ΓΙΑΣΕΜΗΣ, Δ.: Η ομόφωνη απόφαση του Δικαστηρίου θα δοθεί
από τον Σάντη, Δ.
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΣΑΝΤΗΣ, Δ.: Αντικείμενο της υπό κρίση έφεσης, είναι η αντίρρηση των Εφεσειόντων - και Εναγόντων στην Αγωγή του Επαρχιακού Δικαστηρίου Λεμεσού 1115/09 («η Αγωγή») κατά των Εναγόμενων 1 και 2 («οι Εφεσίβλητοι») - με την οποία το εν λόγω Δικαστήριο («το Πρωτόδικο Δικαστήριο»), την 3.10.14, απορρίπτοντας ύστερα από ακροαματική διαδικασία την Αγωγή εναντίον του Εφεσίβλητου 1, εξέδωσε απόφαση υπέρ των Εφεσειόντων και κατά των Εφεσίβλητων 2 («η Πρωτόδικη Απόφαση») «... για το ποσό των €2.000,00 - εννοείται από €1.000,00 σε κάθε Ενάγοντα -, με νόμιμο τόκο ...» (η περικοπή είναι αυτούσια ως και οι επόμενες).
Η Αγωγή αφορούσε σε λίβελλο διά του οποίου - μέσω δύο δημοσιευμάτων ημερομηνίας 8.1.09 και 9.1.09 («τα δημοσιεύματα») - που συμπεριλήφθηκαν σε αντίστοιχες εκδόσεις της εφημερίδας των Εφεσίβλητων Cyprus Mail («η Εφημερίδα») - εννοήθηκε, ή να αφέθηκε να εννοηθεί (κατά την εκδοχή των Εφεσειόντων), ότι τούτοι είναι έμποροι ή και διακινητές ναρκωτικών ουσιών «... με πλούσια μάλιστα δράση που τους έχει καταστήσει διαβόητους και/ή πολύ γνωστούς γι' αυτές τις δραστηριότητες και/ή αποτελούν συμμορία σεσημασμένων εμπόρων ναρκωτικών ... [και οι οποίοι] ως διαβόητοι έμποροι και/ή διακινητές ναρκωτικών υποκινούν εξεγέρσεις στις Κεντρικές Φυλακές, κτυπούν άλλους ηλικιωμένους κρατούμενους και έχουν την απόλυτη εξουσία και/ή έλεγχο σε άλλους κρατούμενους ...», και πως είναι άτομα «... που αξίζουν του μίσους της κοινωνίας και/ή αποτελούν παράδειγμα προς αποφυγή και/ή είναι επικίνδυνοι για το κοινωνικό σύνολο και/ή πρέπει να απομονωθούν ...».
Το πρώτο εκ των δημοσιευμάτων (ημερομηνίας 8.1.09), συμπεριλήφθηκε στη σελίδα 1 της Εφημερίδας κάτω από τον τίτλο «AKHTAR BROTHERS INSTIGATE INMATE RIOT IN CENTRAL PRISON», και ολοκληρώθηκε στη σελίδα 5 αυτής, υπό τον ίδιο τίτλο, κατά τα ακόλουθα:
«TΗΕ Nicosia Central Prisons were on red alert all yesterday evening after scores of convicts took over and barricaded an entire cell block to prevent two inmates from being sent to isolation. In addition to the 130 wardens already on duty at the prison complex, another 220 - including some who were on leave - were ordered back to work by Justice Minister Loucas Louca. Louca had rushed to the prison along with the Ministry's Permanent Secretary Andis Tryfonides, the CID and anti-riot squad MMAD. Fire engines were also on standby as a precautionary measure. The standoff lasted for six hours and it was only after 11 pm that emergency services began to pull away from the prison compound. Late reports said the blockade ended when the authorities reached a deal with the inmates to secure their surrender and return to their cells. No injuries were reported on either side but much damage was caused. Behind the initial riot were the notorious drug - running Akhtar brothers who attacked a 60 - year old Arab prisoner at around 5 pm in Block 1B. When two wardens on duty went to stop the attack and take the brothers to isolation, other Greek Cypriot prisoners joined the Akhtar's in shoving the officers out of the block. The 100 or so inmates then set up barricades at the entrance using their beds and mattresses. In an attempt to flush them out, prison authorities cut the electricity to the entire prison complex, «but the stand off was still going strong five hours later despite the strong police presence. State television reported being able to hear the ruckus from outside the prison grounds. Deputy Prison Director Christos Mavris met with the Ministry officials and senior police officers to work out how they could gain re-entry to Block 1B. Τhe prison has been without a Governor since last month when Michalis Hadjidemetriou was suspended pending an investigation into the escape of Antonis Procopiou Kitas, alias Al Capone from a Nicosia clinic where he had been for six months on questionable grounds. Just as Minister Louca was celebrating the recapture of Kitas on Monday, and his return behind bars the same evening, more questions are likely to arise with regard to how the central prisons are being run. Indeed Elias and George Akhtar, 23 and 28, became fugitives in 2007 after attacking five police officers with swords. They remained on the run until June last year when they were arrested in Mykonos and were sentenced only in October to four and a half and three and a half years respectively. Their father Andreas was sentenced to two years for his part in the case».
Την επομένη (9.1.09), οι Εφεσίβλητοι 2 στη σελίδα 8 της Εφημερίδας, κάτω από τον τίτλο «Mothers protest as prison visits cancelled after riot - Row over hot water sparked fight with Akhtar brothers», δημοσίευσαν το δεύτερο εκ των δημοσιευμάτων, κατά τα εξής:
«THE MOTHERS of two inmates at the Nicosia Central Prisons yesterday blocked the entrance to the complex after prison authorities cancelled all visits in the wake of the mini revolt on Wednesday night. The two women were among a group of around 20 relatives who queued up yesterday morning for a regular visit, only to find they had been cancelled. They spent 20 minutes in front of the prison gates, stopping vehicles going in until prison authorities explained to them the reason why visits had to be stopped for a day or two on security grounds. On Wednesday night, the prison was on red alert after scores of convicts took over and barricaded an entire cell block to prevent two inmates from being sent to isolation. The incident was instigated by the notorious drug-running Akhtar brothers, who attacked a 60-year-old Arab prisoner at around 5 pm in Block 1B, in a row over the hot water. When two wardens on duty went to stop the attack and take the brothers to isolation, other Greek Cypriot prisoners joined the Akhtars in shoving the officers out of the block. The 100 or so inmates then set up barricades at the entrance using their beds and mattresses. It took the authorities six hours to quell the revolt and get the inmates back to their cells. Visits were cancelled yesterday so that the situation inside the prison could return to normal. Deputy Prison Director Christos Mavris said yesterday the initial fight had been about the hot water. Asked if the Akhtar brothers had been the instigators, he said: "Most likely." Elias and George Akhtar, 23 and 28, were sentenced in October to four and a half and three and a half years respectively, after a year on the run following an incident in which they attacked five police officers with swords. They are likely to be moved to another cell block in the wake of Wednesday night's incident. Mavris also said prison authorities were investigating how some of the inmates had been able to leak information to television channels on Wednesday night. Government officials had made no statements, and prisoners are not allowed the use of mobile phones. The prison has been without a Governor since last month, when Michalis Hadjidemetriou was suspended pending an investigation into the escape of Antonis Procopiou Kitas, alias Al Capone, from a Nicosia clinic where he had been for six months on questionable grounds. Kitas was recaptured on Monday, and returned to his call the same evening».
Το Πρωτόδικο Δικαστήριο έκρινε πως τα δημοσιεύματα κυκλοφόρησαν μόνο στην Κύπρο μέσω της Εφημερίδας, δίχως να αποδειχθεί ότι δημοσιεύθηκαν και μέσω της ιστοσελίδας των Εφεσίβλητων 2 στο διαδίκτυο, και πως αυτά, δυσφημιστικά ως ήταν, αναφέρονταν στους Εφεσείοντες.
Το Πρωτόδικο Δικαστήριο κατέγραψε ως παρατήρηση ότι, επειδή τα δημοσιεύματα ήσαν συνταγμένα στα Αγγλικά και δεν είχε «... προσκομιστεί μαρτυρία αναφορικά με την πιστή μετάφραση τους ...», η οποιαδήποτε αναφορά στο περιεχόμενο τους θα «... βασίζεται σε ελεύθερη - δική μου μετάφραση τους ...».
Τούτου δοθέντος, το Πρωτόδικο Δικαστήριο είπε για τα δημοσιεύματα, πως:
«......................................................................................................................Αναζητώντας το πνεύμα του επίδικου δημοσιεύματος, θα έλεγα ότι συνάδει περίπου με τον τίτλο του, υπό την έννοια όσων ακολουθούν και νομίζω πως εξ αντικειμένου έτσι θα πρέπει να το είχε αντιληφθεί κάθε μέσος λογικός άνθρωπος που έτυχε να το διαβάσει όταν δημοσιεύθηκε και υπό τις συνθήκες που τελούσαν τότε οι δύο ενάγοντες. Ειδικότερα:
Το βράδυ της 7ης 1.2009 σημειώθηκε σοβαρή αναταραχή στις κεντρικές φυλακές με την κατάληψη από μεγάλο αριθμό καταδίκων ενός μπλοκ κελιών. Η αναταραχή σημειώθηκε όταν δύο δεσμοφύλακες επιχειρούσαν να σταματήσουν τους ενάγοντες τη στιγμή που επιτίθονταν εναντίον άλλου, άραβα κατάδικου, ηλικίας 60 ετών και να τους οδηγήσουν στην απομόνωση. Για την καταστολή της αναταραχής η οποία διήρκησε 6 ώρες χρησιμοποιήθηκαν ισχυρές αστυνομικές δυνάμεις, ενώ μετέβη στο μέρος και ο Υπουργός Δικαιοσύνης μαζί με το Γενικό Διευθυντή του υπουργείου του. Η αναταραχή υποκινήθηκε από τους ενάγοντες που είναι αδέλφια και είναι πολύ γνωστοί για την κακή τους φήμη στην κοινωνία, εξαιτίας της ανάμειξής τους και τα τρεχάματά τους με τα ναρκωτικά. Και οι δύο, τον Οκτώβρη του 2008 καταδικάστηκαν σε ποινή φυλάκισης, 4 ½ και 3 ½ ετών, αντίστοιχα, επειδή επιτέθηκαν εναντίον 5 αστυνομικών με σπαθιά.
Το δεύτερο επίδικο δημοσίευμα, βασικά δίδει συνέχεια στο θέμα με το οποίο καταπιάνεται το πρώτο. Με την επισήμανση ότι περικλείει όλες τις φράσεις που περικλείει και το πρώτο, οι οποίες θεωρούνται δυσφημιστικές από τους ενάγοντες, η ουσία του έγκειται στα εξής:
Λόγω της μικρής εξέγερσης που σημειώθηκε στις κεντρικές φυλακές το βράδυ της Τετάρτης, οι Αρχές των φυλακών ακύρωσαν όλες τις επισκέψεις, με αποτέλεσμα τη διαμαρτυρία ομάδας συγγενών που μετέβησαν εκεί για συνήθη επίσκεψη.
Ακολούθως επαναλαμβάνεται ό, τι αναφέρεται και στο πρώτο επίδικο δημοσίευμα για το επεισόδιο που έλαβε χώρα στις κεντρικές φυλακές, το οποίο αποδίδεται με τον ίδιο τρόπο στους ενάγοντες, στους οποίος καταλογίζεται και πάλιν ότι επιτέθηκαν σε άλλο, άραβα κρατούμενο, ηλικίας 60 ετών, οι οποίοι, όπως και στο πρώτο δημοσίευμα χαρακτηρίζονται και πάλιν ως «notorious drug - running». Τέλος επαναλαμβάνεται ό, τι και στο πρώτο δημοσίευμα για την καταδίκη τους, με αναφορά στο χρόνο της καταδίκης καθώς και το λόγο.
.....................................................................................................................».
Περαιτέρω, το Πρωτόδικο Δικαστήριο θεώρησε ότι, στον βαθμό που βάσει των δημοσιευμάτων οι Εφεσείοντες φέρονται να επιτέθηκαν «... σε άλλο, άραβα κρατούμενο, ηλικίας 60 ετών ...», τούτα ήσαν δυσφημιστικά «... επειδή, ίχνος μαρτυρίας υπάρχει που να δίδει σ' αυτά έρεισμα ...», προσθέτοντας και αυτά:
«......................................................................................................................
Ούτε και θεωρώ τυχαίο το γεγονός, ότι, η ευπαίδευτη δικηγόρος των εναγόμενων, γνωρίζοντας ότι στον ουσιώδη χρόνο βρισκόταν κι ο πατέρας των εναγόντων στη φυλακή (Μ.Ε.1), ενώ του υπόβαλε ότι αυτοί είχαν αναμειχθεί σε εξέγερση των κεντρικών φυλακών κατά την κράτησή τους εκεί και απαντώντας σε δική μου ερώτηση, προκειμένου να αποδείξει τον ισχυρισμό των εναγόμενων ότι οι ενάγοντες είναι διαβόητοι επικαλέστηκε διάφορα άλλα δημοσιεύματα, τα οποία, όπως είπε, αναφέρουν ότι οι ενάγοντες είχαν πρωταγωνιστικό ρόλο στη σχετική εξέγερση στις φυλακές, ουδέποτε υπόβαλε στο μάρτυρα ότι οι ενάγοντες επιτέθηκαν του άραβα συγκρατούμενου τους. Και κάτι ακόμη. Η επίκληση από τους εναγόμενους δημοσιευμάτων άλλων μέσων μαζικής ενημέρωσης, με περιεχόμενο, ανάλογο αυτού των επίδικων, δεν ικανοποιεί άνευ άλλου την ανάγκη για λήψη μέτρων προς εξακρίβωση της αλήθειας των επίδικων, πολλώ μάλλον, που στην προκειμένη περίπτωση, δεν έχει αποδειχθεί ότι καθ' ον χρόνο συντάσσονταν και ακολούθως δημοσιεύονταν τα επίδικα, εδράζονταν σε οποιοδήποτε άλλο δημοσίευμα και γενικά σε οποιαδήποτε πηγή πληροφόρησης, με ανάλογο περιεχόμενο. Υπενθυμίζω απλώς, ότι, ο εναγόμενος 1, στο βαθμό που επιχείρησε να με πείσει ότι συνέβηκε κάτι τέτοιο, βασικά κρίθηκε αναξιόπιστος.
.....................................................................................................................».
Οι Εφεσείοντες προσβάλλουν την Πρωτόδικη Απόφαση με τέσσερεις, διά των οποίων, κατά βάση, εναντιώνονται στην πρωτόδικη κρίση για το, ανεπαρκές, ως το εκλαμβάνουν, επιδικασθέν ποσό αποζημιώσεων.
Εξειδικεύοντας την αντιλογία τους, οι Εφεσείοντες προτάσσουν ότι οι αποζημιώσεις «... δεν ανταποκρίνονται στη σοβαρότητα του δημοσιεύματος και δεν αντικατοπτρίζουν την επελθούσα βλάβη των τρωθέντων δικαιωμάτων και αγαθών της προσωπικότητας των Εφεσειόντων, τα οποία και υποβάθμισε ...» (λόγοι έφεσης 1 και 4), και πως το Πρωτόδικο Δικαστήριο ερμήνευσε εσφαλμένα τη φράση «... του επίδικου δημοσιεύματος "notorious drag-running Akhtar brothers", ότι αυτό σημαίνει «οι διαβόητοι για τα τρεχάματα τους με τα ναρκωτικά αδελφοί Αχτάρ» ...» ενώ η αρμόζουσα ερμηνεία της φράσης «... σημαίνει «οι διαβόητοι έμποροι ναρκωτικών αδελφοί Αχτάρ» ...», με παρεπόμενο, ως εκ της λανθασμένης ερμηνείας, να υποβιβάσει τη σοβαρότητα του δημοσιεύματος (λόγος έφεσης 2), αστοχώντας κατά τον καθορισμό του ύψους των αποζημιώσεων στη βάση ότι «... δεν αξιολόγησε ορθά τη διαφορά του αδικήματος για το οποίο οι Εφεσείοντες εξέτιαν ποινή και του αδικήματος για το οποίο το δυσφημιστικό δημοσίευμα ψευδώς τους απέδιδε ...», με συνεπόμενη και την υποβάθμιση τού δυσμενούς αντίκτυπου που είχε το γεγονός στην υπόληψη των Εφεσειόντων «... και το ύψος της αποζημίωσης που επιδίκασε ...» (λόγος έφεσης 3).
Αξιολογήσαμε καθετί που μας τέθηκε, στην πλήρη του μορφή.
Το ίδιο, και τα περιγράμματα αγόρευσης των ευπαίδευτων δικηγόρων, τα οποία επικεντρώθηκαν στην αιτιολογία που συνοδεύει τους λόγους έφεσης.
Ένεκα της αδιαίρετης ουσίας που εκφράζουν, θα εξετάσουμε τους λόγους έφεσης σωρευτικώς.
Παρενθέτουμε, πως οι Εφεσείοντες δεν εφεσιβάλλουν ευθέως την απόρριψη της Αγωγής εναντίον του Εφεσίβλητου 1, και έτσι, ευλόγως, θεωρούμε, πως η έφεση δεν αφορά στην ουσία της τον διάδικο αυτό (Olympic Insurance Agencies Limited v. Lexus Insurance Agencies Limited και Άλλης (2010) 1(Γ) Α.Α.Δ. 1440, 1446).
Αποφαινόμαστε, με κάθε σεβασμό, ότι η έφεση χρήζει απόρριψης.
Τούτο, γιατί, το Πρωτόδικο Δικαστήριο - με δοσμένη την ορθότητα της ετυμηγορίας του ως προς τον πυρήνα της Αγωγής επί της αστικής ευθύνης των Εφεσίβλητων 2 - ποσώς έσφαλε στην επιδίκαση τού ύψους των αποζημιώσεων υπέρ των Εφεσειόντων, μήτε και αυτοκαθοδηγήθηκε λαθεμένα για τις αρχές που διέπουν τη διεργασία αυτή.
Εφετειακή επέμβαση επί αποζημιώσεων - σε υποθέσεις τού είδους - χωρεί κατά κανόνα όταν το ποσό κρίνεται αντικειμενικώς, ως εκδήλως υπερβολικό και εκτός ορίων, με το μέγεθος και φύση της αποζημίωσης να συναρτάται και προς τη φύση, χαρακτήρα και έκταση προσβολής τής υπόληψης του προσφεύγοντος, με την επέμβαση του Εφετείου να απαρτίζει εξαιρετικό μέτρο, παρόλο που η κάθε περίπτωση αποφασίζεται στα ιδιαίτερα περιστατικά της (Ο Φιλελεύθερος Δημόσια Εταιρεία Λτδ και Άλλου ν. Καντούνας, Π.Ε. 320/14, ημ. 24.6.22, ECLI:CY:AD:2022:A268, Ιωαννίδης ν. Στυλιανός & Γεώργιος Εργοληπτική Εταιρεία Λτδ, Π.Ε. 369/14, ημ. 24.5.22, ECLI:CY:AD:2022:A214, Κουλίας ν. Θεμιστοκλέους, Π.Ε. 79/13, ημ. 16.2.22, ECLI:CY:AD:2022:A66, Λουκαΐδης ν. Εκδοτική Εταιρεία Λτδ και Άλλων (2003) 1(Α) Α.Α.Δ. 22, 46-49, Αλήθεια Εκδοτική Εταιρεία Λτδ ν. Νικολάου (1993) 1 Α.Α.Δ. 285, 289).
Εξηγούμε.
Κατ' αρχάς, το Πρωτόδικο Δικαστήριο ερμήνευσε λελογισμένα τα δημοσιεύματα, και ιδιαίτερα τη φράση «notorious drug-running Akhtar brothers», ως «... οι διαβόητοι για τα τρεχάματα τους με τα ναρκωτικά ...», αντί, ως εισηγούνται οι Εφεσείοντες στην παράγραφο 5 της Έκθεσης Απαίτησης «... οι διαβόητοι έμποροι ναρκωτικών».
Παρεμπιπτόντως, οι Εφεσείοντες δεν πλήττουν ευθέως με ξεχωριστό λόγο έφεσης τη γλωσσολογική γνώση και ικανότητα του Πρωτόδικου Δικαστηρίου να μεταφράσει τα δημοσιεύματα από την Αγγλική στην Ελληνική γλώσσα (αλλά και αντιστρόφως), όπως και να τα κατανοήσει.
Αυτό, ως δοσμένο, κωλύει τους Εφεσείοντες από το να προβάλλουν τοποθετήσεις που να αντίκεινται στα επακόλουθα της επιλογής ή παράλειψης τους να δικογραφήσουν βάθρο αμφισβήτησης της Πρωτόδικης Απόφασης επί του σημείου (Χρίστου ν. Γεωργίου, Π.Ε. 158/12, ημ. 26.10.22, Φιλίππου ν. Parkin, Π.Ε. 12/18, ημ. 6.4.21, ECLI:CY:DOD:2021:7).
Ομοίως, οι Εφεσίβλητοι δεν αμφισβητούν με αντέφεση τον πρωτόδικο χειρισμό για αυτόβουλη μετάφραση των δημοσιευμάτων στην Ελληνική γλώσσα, εστιάζοντας αντ' αυτού στην πιστότητα της μετάφρασης.
Με αυτά λοιπόν τα δεδομένα θα κρίνουμε εν προκειμένω τα πράγματα (Φιλίππου ν. Εκδόσεις Αρκτίνος Λτδ και Άλλου (2006) 1(Γ) Α.Α.Δ. 1124, 1130-1131).
Οι Εφεσείοντες δεν παρουσίασαν μαρτυρία για τη μετάφραση, στην Ελληνική, των δημοσιευμάτων - πόσω μάλλον υποστηρικτική τής ερμηνευτικής που προωθούν - και τούτο παρότι οι Εφεσίβλητοι είχαν ρητώς αμφισβητήσει με την παράγραφο 5 της Υπεράσπισης την πιστότητα και ακρίβεια του περιεχομένου τής υπό αναφορά απόδοσης στα Ελληνικά.
Προσθέτως, υποσημειώνουμε ότι το Πρωτόδικο Δικαστήριο (σε απόσπασμα που ήδη παραθέσαμε ανωτέρω), παρατήρησε, και σωστά, ότι τα δημοσιεύματα απέδιδαν στους Εφεσείοντες πως είναι πολύ γνωστοί για την κακή τους φήμη στην κοινωνία εξαιτίας της εμπλοκής ή της ανάμιξης τους με τα ναρκωτικά αφού, βασικώς, ασχολούνται με την εμπορία, προμήθεια, διακίνηση ή και εισαγωγή ναρκωτικών, ή με συνδυασμό των αξιόποινων αυτών ενεργειών.
Συνεπώς, η πρωτόδικη ερμηνεία περί τρεχαμάτων των Εφεσειόντων «... με τα ναρκωτικά ...», διόλου δεν διίσταται εκείνης των Εφεσειόντων.
Αντιθέτως, συγκλίνουν.
Το Πρωτόδικο Δικαστήριο, σε διάσταση προς την άποψη των Εφεσειόντων, δεν παραγνώρισε την κατάληξη της έφεσης των Εφεσειόντων στην υπόθεση για την οποία καταδικάστηκαν και εξέτιαν κατά τους επίδικους χρόνους ποινές φυλάκισης. Συνεκτίμησε και αξιολόγησε ορθώς το γεγονός γράφοντας σχετικώς και τούτα, εξωτερικεύοντας τον συλλογισμό του:
«......................................................................................................................
Μολονότι οι ενάγοντες, μέσω πατέρα τους επιχείρησαν να με πείσουν ότι η παραπάνω καταδίκη τους, όχι μόνο δεν επηρέασε αρνητικά τη φήμη και υπόληψή τους στην κοινωνία, αλλά, κατά κάποιο τρόπο, η εγκληματική συμπεριφορά που εκδήλωσαν, η οποία θεμελίωσε και την ποινική τους καταδίκη, θα πρέπει μάλλον να θεωρηθεί τίτλος τιμής για τους ίδιους και παράδειγμα προς μίμηση για τους άλλους, όχι μόνο δε συμφωνώ με αυτή τη θέση, αλλά, στο βαθμό που εις επίρρωσή της έγινε επίκληση κάποιου αποσπάσματος από την απόφαση του εφετείου, τη θεωρώ και πολύ επικίνδυνη. Το γεγονός, ότι, κατ' έφεση τους αναγνωρίστηκε ως ελαφρυντικό για ό, τι έκαναν μεταξύ άλλων, η ψυχολογική κατάσταση στην οποία περιήλθαν με αποτέλεσμα να χάσουν την ψυχραιμία τους, δεν αναιρεί το επίσης γεγονός ότι το αποτέλεσμα της έφεσής τους ήταν η απόρριψή της κατά της καταδίκης και η αποδοχή της σε σχέση μόνο με την ποινή, η οποία, παρά τη μείωσή της εξακολουθεί και πάλιν να είναι αρκετά σοβαρή, γεγονός το οποίο, εξ αντικειμένου αντικατοπτρίζει και τη σοβαρότητα των αδικημάτων που διέπραξαν οι ενάγοντες καθώς και την έντονη αποδοκιμασία τόσο της δικαιοσύνης όσο και της κοινωνίας για τέτοιου είδους εγκληματική συμπεριφορά.
.....................................................................................................................».
Παρεμβάλλουμε, πως όσα αναφέρονται στο περίγραμμα αγόρευσης των Εφεσειόντων (στη σελίδα 13) - ότι τούτοι πέτυχαν στην έφεση τους «... στην υπόθεση για την οποία εξέτιαν ποινή φυλάκισης ...» - πόρρω απέχουν από την πραγματικότητα, μια και, ως εξάγεται από την αφορώσα κρίση (Τεκμήριο 4), η έφεση τελεσφόρησε ως προς το ύψος της ποινής, όχι όμως και ως προς την καταδίκη (Αχτάρ και Άλλων ν. Αστυνομίας (2010) 2 Α.Α.Δ. 397, 427).
Το Πρωτόδικο Δικαστήριο με καθαρότητα προσμέτρησε στον καθορισμό των αποζημιώσεων τη διαφορετική φύση των υπό συζήτηση αδικημάτων, δίχως αναφορά σε κατιτί άλλο θα μπορούσε δυνητικώς να επηρεάσει τα δικαιώματα των Εφεσειόντων στην Αγωγή.
Σωστή ήταν προσέτι και η πρωτόδικη πραγμάτευση για τη συμπεριφορά των Εφεσειόντων στη δίκη, και δη σε σχέση προς το ότι ήσαν «... οι μόνοι που θα μπορούσαν να δώσουν αξιόπιστη μαρτυρία σχετικά με τα αισθήματα ή τη θλίψη τους εξαιτίας των επίδικων δημοσιευμάτων ...», και πως μολαταύτα «... όχι μόνο δεν παρουσιάστηκαν στο Δικαστήριο για να καταθέσουν για την υπόθεση τους μα ούτε και υπάρχει παραδεκτή μαρτυρία για αυτή την παράλειψη τους, αλλά και για το τι απέγιναν και πού βρίσκονται μετά την αποφυλάκιση τους ...».
Το Πρωτόδικο Δικαστήριο, εν αντιθέσει προς την αποκλίνουσα γνώμη των Εφεσειόντων, αξιολογώντας το ζήτημα, ενήργησε εντός των παραμέτρων των εξουσιών του να λογαριάζει κατά την εκτίμηση των αποζημιώσεων, παράγοντες που συναρτώνται, ανάμεσα σε άλλα, και προς τη γενικότερη συμπεριφορά τού αφορώντος διαδίκου πριν και μετά από την δυσφήμιση, συμπεριλαμβανομένου και του τρόπου χειρισμού και αντιμετώπισης της υπόθεσης (Α.Ι ν. Π.Φ., Π.Ε. 283/12, ημ. 27.9.19, ECLI:CY:AD:2019:D402).
Επί τούτω, στην Χατζηπαναγιώτου ν. Δρουσιώτη και Άλλων (2009) 1(Β) Α.Α.Δ. 1321, 1330, το Εφετείο διέκρινε τα πιο κάτω κατ' αναλογίαν σχετικά προς ό,τι ενεστώτως απασχολεί:
«......................................................................................................................
Αναφορικά με το ύψος της αποζημίωσης, σε περιπτώσεις δυσφήμισης, καθοδηγητικά είναι τα όσα αναγράφονται στο σύγγραμμα Gatley on Libel and Slander, 10η έκδοση, Κεφ. 9, σελ. 228-258. Οι αποζημιώσεις είναι η πρωταρχική θεραπεία, σε περιπτώσεις δυσφημίσεων. Ο σκοπός της επιδίκασης αποζημιώσεων είναι η αποκατάσταση του ενάγοντα από τα αποτελέσματα της δυσφημιστικής δήλωσης. Οι γενικές αποζημιώσεις, στην περίπτωση της δυσφήμισης, εξυπηρετούν τρεις βασικούς στόχους: (α) τη θεραπεία του ενάγοντα από τη βλάβη που υπέστη εξαιτίας της δημοσίευσης της δήλωσης, (β) την αποκατάσταση της ζημιάς στην πληγείσα φήμη του ενάγοντα και (γ) τη δικαίωσή του. Οι αποζημιώσεις, σε περιπτώσεις δυσφήμισης όπως η παρούσα, δεν υπολογίζονται με αναφορά σε οποιοδήποτε μαθηματικό τύπο. Το δικαστήριο θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη του όλους τους σχετικούς παράγοντες, μεταξύ των οποίων, τη συμπεριφορά του ενάγοντα, τη θέση και την υπόληψή του, τη φύση της δυσφήμισης, τον τρόπο και το βαθμό της δημοσίευσης, την απουσία ή την άρνηση του εναγομένου να απολογηθεί και να αποκαταστήσει τη φήμη του ενάγοντα και τη συμπεριφορά του εναγόμενου από το χρόνο της δημοσίευσης της δυσφήμισης μέχρι την απόφαση.
.....................................................................................................................».
Η Πρωτόδικη Απόφαση ήταν ορθή και σε ό,τι αφορά στον τρόπο με τον οποίο το Πρωτόδικο Δικαστήριο στάθμισε τους εφαρμόσιμους γνώμονες προς καθορισμό του ύψους των αφορώντων αποζημιώσεων. Το βάρος απόδειξης των μεταβλητών αυτών στοιχείων βάραινε τους Εφεσείοντες, οι οποίοι απέτυχαν, ως αιτιολογημένα εξακρίβωσε το Πρωτόδικο Δικαστήριο, να παρουσιάσουν προς τούτο αποδεκτή και αξιόπιστη μαρτυρία (Gatley On Libel and Slander (13η έκδοση, 2022), παρ. 34-072 μέχρι 34-074).
Το Πρωτόδικο Δικαστήριο εξέφρασε συναφώς και τούτα έχοντας προηγουμένως ενδιατρίψει επί των δικονομικοαποδεικτικών χειρισμών των Εφεσειόντων:
«......................................................................................................................
Επομένως, ο ισχυρισμός τους της παραγράφου 11 της έκθεσης απαίτησης, ότι συνεπεία των επίδικων δημοσιευμάτων διασύρθηκαν και/ή υπέστησαν δυσχέρεια και/ή θλίψη και/ή ανησυχία και/ή η υπόληψή τους επηρεάστηκε δυσμενώς και/ή οι ίδιοι περιέπεσαν σε γενικό μίσος και/ή χλεύη και/ή περιφρόνηση και/ή ταπεινώθηκαν και/ή εξευτελίστηκαν, παρέμεινε εντελώς αστήρικτος, αναπόδεικτος και ατεκμηρίωτος, επομένως υπέχει μηδενικής αξίας. Ωστόσο, στο βαθμό που και με τα δύο επίδικα δημοσιεύματα, στους ενάγοντες που είναι αδέλφια αποδίδεται ότι είναι πολύ γνωστοί, για την κακή τους φήμη στην κοινωνία, συνεπεία της εμπλοκής ή ανάμειξής τους με τα ναρκωτικά, επειδή βασικά ασχολούνται με την εμπορία ή προμήθεια ή διακίνηση ή εισαγωγή ναρκωτικών ή με το συνδυασμό αυτών, έστω κι αν κατά το χρόνο δημοσίευσης των εν λόγω δημοσιευμάτων, αυτοί εξέτιαν ποινές φυλάκισης, εντούτοις, επειδή θεωρώ ήσσονος σοβαρότητας και εντελώς διαφορετικής φύσης αδικήματα αυτά για τα οποία είχαν καταδικαστεί από αυτά που τους αποδίδονται με τα επίδικα δημοσιεύματα, θεωρώ πως, εξ αντικειμένου, συνεπεία αυτών υπήρχε σοβαρό ενδεχόμενο να εκτεθούν σε γενικό μίσος, περιφρόνηση ή χλεύη ή να προκληθεί αποστροφή ή αποφυγή τους από άλλα πρόσωπα, ακόμη και μέσα στις φυλακές όπου βρίσκονταν. Προφανώς, στις φυλακές, δεν οδηγούνται μόνο όσοι διαπράττουν αδικήματα σε σχέση με ναρκωτικά, τα οποία, ομολογουμένως, για λόγους που έχουν αναφερθεί είναι από τα πλέον ειδεχθή και αποκρουστικά ποινικά αδικήματα στον τόπο μας. Και με δεδομένο ότι οι εναγόμενοι 1, ουδέποτε απολογήθηκαν στους ενάγοντες για τη δημοσίευση των εν λόγω δημοσιευμάτων, ιδιαίτερα στο βαθμό που με αυτά τους αποδίδεται ανάμειξη ή εμπλοκή με τα ναρκωτικά έχω τη γνώμη ότι ένα ποσό της τάξεως των €1.000,00 για κάθε ενάγοντα αποτελεί εύλογη και δίκαιη αποζημίωσή τους, για σκοπούς πλήρους αποκατάστασής τους για τις ενδεχόμενες επιπτώσεις στους ίδιους, συνεπεία της δυσφήμησης τους από τους εναγόμενους 1. Η αξίωση για επιδικασμό τιμωρητικών και/ή επαυξημένων και/ή παραδειγματικών αποζημιώσεων, λαμβάνοντας υπόψη το περιεχόμενο της γραπτής αγόρευσης του ευπαίδευτου δικηγόρου των εναγόντων θεωρώ πως έχει εγκαταλειφθεί. Εν πάση περιπτώσει και να μη συνέβαινε αυτό δε θα μπορούσε να πετύχει, επειδή, μεταξύ άλλων, ενώ καθώς έχει νομολογηθεί (βλ. Κωνσταντίνου ή Μήτα ν. Γ. & Σοφοκλέους Λτδ (2003) 1 Α.Α.Δ 1952) ένας από τους παράγοντες που λαμβάνονται υπόψη για σκοπούς επιδικασμού τους είναι και η οικονομική κατάσταση του εναγόμενου, ίχνος μαρτυρίας υπάρχει αναφορικά με αυτή.
.....................................................................................................................».
Δεν παρέχεται πεδίο εφετειακής επέμβασης στα ανωτέρω, ούτε όμως και επί άλλης έκφανση της Πρωτόδικης Απόφασης.
Ουδείς των λόγων έφεσης ευσταθεί.
Η έφεση απορρίπτεται.
Επιδικάζουμε έξοδα ύψους €3.200,00, συν ΦΠΑ, αν υπάρχει, υπέρ των Εφεσίβλητων και εναντίον των Εφεσειόντων.
Γ.Ν. ΓΙΑΣΕΜΗΣ, Δ.
Δ. ΣΩΚΡΑΤΟΥΣ, Δ.
Ν.Γ. ΣΑΝΤΗΣ, Δ.
/κβπ