|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
ΕΦΕΤΕΙΟ ΚΥΠΡΟΥ - ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
(Πολιτική Έφεση αρ. Ε23/19)
17 Φεβρουαρίου 2025
[ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΥ, Πρόεδρος]
Go Ahead Insurance Consultants Ltd
Εφεσείουσα
ν.
1. Πέτρος Πινδάρου Κούλας
2. Λούκας Κουράτου
3. Κυριακή (Κούλα) Δυμιώτου
Εφεσίβλητοι
Για εφεσείουσα - ενάγουσα: κος Γιάννος Κ. Ιωάννου
Για εφεσίβλητους 1 & 2 - εναγομένους: κος Ε. Ευθυμίου για Δράκος & Ευθυμίου Δ.Ε.Π.Ε.
Για εφεσίβλητη 3 - τριτοδιάδικο: κος Χρύσανθος Χρυσάνθου με κα Ελπίδα Κωμοδρόμου για Λ. Παπαφιλίππου & Σία Δ.Ε.Π.Ε.
ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΥ, Π.: Η παρούσα εκδικάζεται σε μονομελή σύνθεση δυνάμει των προνοιών του Άρθρου 25.1 του Περί Δικαστηρίων Νόμου του 1960 (Ν.14/60) και του Άρθρου 11.5 του περί Απονομής της Δικαιοσύνης (Ποικίλες Διατάξεις) Νόμου του 1964 (Ν.33/1964).
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΥ, Π.: Με την παρούσα έφεση αμφισβητείται ενδιάμεση απόφαση του πρωτόδικου Δικαστηρίου, με την οποία απορρίφθηκε η αγωγή της εφεσείουσας λόγω μη έγκαιρης καταχώρησης κλήσης για οδηγίες, δυνάμει της Δ.30 Θ.1 των παλαιών Θεσμών Πολιτικής Δικονομίας.
Για να γίνουν κατανοητά τα επίδικα θέματα της παρούσας, χρήζει μια σύντομη παράθεση του δικονομικού ιστορικού της υπόθεσης.
Η υπό κρίση αγωγή καταχωρήθηκε στις 18.9.2017 από την εφεσείουσα - ενάγουσα, εναντίον των εφεσιβλήτων 1 & 2 - εναγομένων. Με αυτή αιτήθηκε ειδικές αποζημιώσεις για κατ' ισχυρισμό δόλο και/ή απάτη των εναγομένων που σχετίζεται με συμφωνία αγοράς τουρκοκυπριακής περιουσίας. Οι εφεσίβλητοι - εναγόμενοι 1 & 2, καταχώρησαν εμφάνιση στις 12.10.2017. Στην συνέχεια καταχώρησαν στις 2.11.2017, αίτηση για άδεια έκδοσης και επίδοσης ειδοποίησης τριτοδιαδίκου, εναντίον της εφεσίβλητης 3, ισχυριζόμενοι ότι ήταν το πρόσωπο που μεσολάβησε για την επίδικη συναλλαγή. Σχετική άδεια για προσεπίκληση τριτοδιαδίκου δόθηκε από το πρωτόδικο Δικαστήριο στις 16.11.2017.
Στην συνέχεια, οι εφεσίβλητοι 1 & 2 καταχώρησαν στις 15.12.2017 υπεράσπιση στην αγωγή και ακολούθησε η καταχώρηση της απάντησης της εφεσείουσας στις 21.12.2017. Αίτηση για έκδοση οδηγιών σε σχέση με τη διαδικασία τριτοδιαδίκου, καταχωρήθηκε στις 20.2.2018 και σχετικά διατάγματα εκδόθηκαν από το πρωτόδικο Δικαστήριο, στις 19.4.2018. Ακολούθησε στις 26.4.2018, η καταχώρηση της έκθεσης απαίτησης των εφεσιβλήτων 1 & 2, εναντίον της τριτοδιαδίκου - εφεσίβλητης 3. Η υπεράσπιση της τριτοδιαδίκου, καταχωρήθηκε στις 17.10.2018.
Στο μεταξύ, η εφεσείουσα - ενάγουσα εξέδωσε στις 30.8.2018 κλήση για οδηγίες στην αγωγή, δυνάμει της Δ.30 των παλαιών Κανονισμών Πολιτικής Δικονομίας. Μετά την επίδοση της κλήσης οδηγιών προς τους εναγόμενους - εφεσίβλητους 1 & 2, αυτοί καταχώρησαν το Παράρτημα τους στον Τύπο 25 στις 14.9.2018. Οι εφεσίβλητοι 1 & 2 εξέδωσαν επίσης κλήση για οδηγίες σε σχέση με τη διαδικασία τριτοδιαδίκου στις 18.10.2018 και η τριτοδιάδικος - εφεσίβλητη 3, καταχώρησε το Παράρτημα της στον Τύπο 25, στις 26.10.2018. Οι δύο κλήσεις για οδηγίες ήταν ορισμένες για πρώτη φορά ενώπιον του Δικαστηρίου στις 21.11.2018. Κατά την εν λόγω ημερομηνία, οι συνήγοροι των εφεσιβλήτων υποστήριξαν ότι η κλήση για οδηγίες της εφεσείουσας ήταν εκπρόθεσμη, ότι το ελάττωμα αυτό είναι μη θεραπεύσιμο και ότι καθιστά την αγωγή εγκαταλειφθείσα. Υποστηρίχθηκε δε ότι αυτή η εξέλιξη, συμπαρασύρει σε απόρριψη και τη διαδικασία τριτοδιαδίκου.
Το πρωτόδικο Δικαστήριο αφού άκουσε όλες τις πλευρές, απέρριψε την αγωγή ως εγκαταλειφθείσα. Υπέδειξε ότι σύμφωνα με τη Δ.26 Θ.11, σε ό,τι αφορά την αγωγή, τα δικόγραφα συμπληρώθηκαν με την εκπνοή 7 ημερών από τις 21.12.2017. Τότε άρχισε και η προθεσμία των 90 ημερών για έκδοση της κλήσης για οδηγίες από την εφεσείουσα. Δεδομένου ότι κλήση για οδηγίες από την εφεσείουσα εκδόθηκε στις 30.8.2018, ήτοι πολύ αργότερα από την λήξη της πιο πάνω προθεσμίας, κρίθηκε ως αδιαμφησβήτητο γεγονός ότι αυτή ήταν εκπρόθεσμη.
Το πρωτόδικο Δικαστήριο δεν αποδέχθηκε εισήγηση του συνηγόρου της εφεσείουσας για παράταση του χρόνου, θεωρώντας με παραπομπή σε σχετική νομολογία, ότι η προθεσμία της Δ.30 Θ.1 (α) για έκδοση κλήσης οδηγιών, είναι επιτακτική. Κρίθηκε ότι η επαναδιατύπωση της Δ.30 με την παροχή δυνατότητας στον εναγόμενο να υποβάλει εντός 15 ημερών αίτηση για απόρριψη της αγωγής, δεν μεταβάλει τον επιτακτικό χαρακτήρα των προθεσμιών στην περίπτωση που δεν υποβληθεί τέτοια αίτηση. Όπως το έθεσε το πρωτόδικο Δικαστήριο, «η διατύπωση της επιφύλαξης της Δ.30 Θ.1 είναι ξεκάθαρη. Πρόκειται για αυστηρή και επιτακτική διατύπωση που δεν αφήνει περιθώρια ευελιξίας και δεν παρέχει οποιαδήποτε διακριτική ευχέρεια στο Δικαστήριο. Εάν οι προθεσμίες παρέλθουν άπρακτες τότε η αγωγή θεωρείται ότι έχει εγκαταλειφθεί. Το μόνο που παραμένει είναι όπως αυτή απορριφθεί, ως τέτοια, από το Δικαστήριο με έξοδα εναντίον του ενάγοντα».
Τέλος, το πρωτόδικο Δικαστήριο με παραπομπή στην υπόθεση , Πολ. Έφεση 185/2017, ημερ. 18.4.2018, ECLI:CY:AD:2018:A173, ανέφερε ότι σε τέτοια περίπτωση όπου η αγωγή θεωρείται ως εγκαταλειφθείσα, συμπαρασύρεται σε απόρριψη και η διαδικασία τριτοδιαδίκου. Ως εκ τούτου, τόσον η αγωγή όσον και η διαδικασία τριτοδιαδίκου, απορρίφθηκαν από το πρωτόδικο Δικαστήριο, με έξοδα εναντίον της εφεσείουσας.
Η εφεσείουσα με πέντε λόγους έφεσης, αμφισβητεί την πιο πάνω απόφαση. Όλοι οι λόγοι έφεσης περιστρέφονται γύρω από τον ισχυρισμό ότι το πρωτόδικο Δικαστήριο ερμήνευσε λανθασμένα την Διαταγή 30 των παλαιών Θεσμών Πολιτικής Δικονομίας όπως αυτή τροποποιήθηκε στις 28.7.2017, θεωρώντας ότι ήταν υποχρεωμένο να απορρίψει την αγωγή χωρίς να ασκήσει την διακριτική του ευχέρεια.
Σύμφωνα με την εφεσείουσα μετά την τροποποίηση ημερομηνίας 28.7.2017, η αυστηρότητα της Δ.30 έχει καμφθεί με την αντικατάσταση του εδαφίου (γ). Ως εκ τούτου, το πρωτόδικο Δικαστήριο δεν ήταν υποχρεωμένο να απορρίψει την αγωγή, αφού είχε την διακριτική ευχέρεια να παρατείνει αυτεπάγγελτα και προς το συμφέρον της ορθής απονομής της δικαιοσύνης, τον χρόνο καταχώρησης της κλήσεως για οδηγίες. Ήταν η θέση της εφεσείουσας, ότι η παράταση θα μπορούσε να δοθεί χωρίς την οποιαδήποτε αίτηση εκ μέρους της και αφού παρήλθε άπρακτη η ταχθείσα προθεσμία των 15 ημερών για την καταχώρηση από τους εναγομένους - εφεσιβλήτους 1 & 2, αίτησης για απόρριψη της αγωγής (1ος και 3ος λόγος έφεσης).
Επιπλέον, το Πρωτοκολλητείο, μετά την πάροδο των δυνάμει της Δ.30 προθεσμιών, δεν έθεσε το φάκελο της υπόθεσης ενώπιον του Δικαστηρίου για απόρριψη της αγωγής. Είναι η θέση της εφεσείουσας ότι η αδράνεια αυτή του Πρωτοκολλητείου θα έπρεπε να λειτουργήσει υπέρ της (2ος λόγος έφεσης).
Υποστηρίχθηκε επίσης από την εφεσείουσα ότι το πρωτόδικο Δικαστήριο ερμηνεύοντας λανθασμένα την Δ.30, και κρίνοντας ότι ήταν υποχρεωμένο να απορρίψει την αγωγή, δεν αντιλήφθηκε ότι η οποιαδήποτε ενδεχόμενη παρατυπία ήταν απλή και θεραπεύσιμη στη βάση της Δ.64 και ως εκ τούτου, είχε τη δυνατότητα να ασκήσει τη διακριτική του ευχέρεια και να εκδώσει διάταγμα απαλλαγής, προκειμένου η αγωγή να προχωρήσει κανονικά με τα υφιστάμενα δικόγραφα (5ος λόγος έφεσης).
Τέλος με τον 4ο λόγο έφεσης, η εφεσείουσα παραπονείται για την διαταγή του πρωτόδικου Δικαστηρίου ως προς την επιδίκαση των εξόδων της αγωγής εναντίον της και υπέρ των εφεσιβλήτων.
Οι εφεσίβλητοι υποστήριξαν την ορθότητα της πρωτόδικης απόφασης, στηριζόμενοι σε κατ' ισχυρισμό αυστηρή διατύπωση της Δ.30 και παραπέμποντας σε σχετική νομολογία επί του θέματος. Ιδιαίτερα οι εναγόμενοι - εφεσίβλητοι 1 & 2, ισχυρίστηκαν μεταξύ άλλων ότι δεν δινόταν διακριτική ευχέρεια στο Δικαστήριο να περισώσει την αγωγή δυνάμει της Δ.64 και ότι η αδράνεια τους να αιτηθούν την απόρριψη της διαδικασίας δεν καθιστά εμπρόθεσμη την κλήση για οδηγίες.
Η τριτοδιάδικος - εφεσίβλητη 3, ισχυρίστηκε ότι ορθά το πρωτόδικο Δικαστήριο έκρινε ότι ενόψει της απόρριψης της αγωγής ως εγκαταλειφθείσας, συμπαρασύρεται σε απόρριψη και η διαδικασία τριτοδιαδίκου. Επιπλέον, υποστήριξε ότι ορθά δεν λήφθηκε υπόψη ο ισχυρισμός της εφεσείουσας ότι η τριτοδιάδικος εμποδίζεται από το να ζητήσει απόρριψη της αγωγής, λόγω του ότι η τελευταία καταχώρησε το παράρτημα στον Τύπο 25. Παράλληλα κατά την εφεσίβλητη 3, το πρωτόδικο Δικαστήριο ορθά δεν αναγνώρισε ότι υπήρχε εκ μέρους της εφεσείουσας, οποιαδήποτε αντικειμενική αδυναμία συμμόρφωσης με τις εν λόγω προθεσμίες ή άλλος καλός λόγος που να δικαιολογεί την άσκηση της διακριτικής του ευχέρειας για διάσωση της διαδικασίας.
Όπως προαναφέρθηκε, οι λόγοι έφεσης περιστρέφονται γύρω από την κατ' ισχυρισμό λανθασμένη ερμηνεία της Δ.30 από το πρωτόδικο Δικαστήριο. Είναι αδιαμφισβήτητο ότι η επίδικη κλήση για οδηγίες, καταχωρήθηκε εκπρόθεσμα. Το παράπονο της εφεσείουσας δεν σχετίζεται με το εύρημα του πρωτόδικου Δικαστηρίου ως προς το εκπρόθεσμο, αλλά με το γεγονός ότι δεν ασκήθηκε η διακριτική ευχέρεια του Δικαστηρίου για παράταση της προθεσμίας και διάσωση της διαδικασίας αφού κατά την ίδια, με την τροποποίηση ημερομηνίας 28.7.2017 της παραγράφου (γ) της Δ.30, παρεχόταν τέτοια εξουσία στο Δικαστήριο.
Χρήζει ως εκ τούτου μια ανάλυση της εφαρμογής της Δ.30 Θ.1 ως αυτή τροποποιήθηκε και η οποία είχε ως εξής, κατά τον χρόνο έκδοσης της υπό κρίση ενδιάμεσης απόφασης:
ΔΙΑΤΑΓΗ 30 : ΚΛΗΣΗ ΓΙΑ ΟΔΗΓΙΕΣ
1. (α) Ο ενάγων σε κάθε αγωγή υποχρεούται εντός ενενήντα ημερών από το χρόνο κατά τον οποίο τα δικόγραφα θεωρούνται συμπληρωμένα και προτού λάβει οποιοδήποτε νέο μέτρο στην αγωγή, εκτός από αίτηση για παρεμπίπτον διάταγμα, να εκδώσει κλήση για οδηγίες, οριζόμενη ενώπιον του Δικαστηρίου σε χρονικό διάστημα όχι μικρότερο των εξήντα ημερών.
(β) Η κλήση για οδηγίες εκδίδεται σύμφωνα με τον συνημμένο Τύπο 25, ο οποίος συμπληρώνεται με τις αναγκαίες λεπτομέρειες χρησιμοποιώντας προς τούτο και πρόσθετα φύλλα.
(γ) Σε περίπτωση που ο ενάγων αμελήσει ή παραλείψει να εκδώσει την προνοούμενη στην παράγραφο (α) πιο πάνω κλήση για οδηγίες, ο εναγόμενος δύναται, εντός περαιτέρω 15 ημερών, να αιτηθεί την απόρριψη της αγωγής και το Δικαστήριο δύναται, επιλαμβανόμενο τέτοιας αίτησης, είτε να απορρίψει την αγωγή με τέτοιους όρους όπως ήθελε κρίνει δίκαιο, είτε να θεωρήσει την αίτηση ως κλήση για οδηγίες δυνάμει της παρούσας διαταγής:
Νοείται ότι, σε περίπτωση που παρέλθουν άπρακτες οι παραπάνω προθεσμίες, η αγωγή θα θεωρείται ως εγκαταλειφθείσα και το Πρωτοκολλητείο θα θέτει το φάκελο της υπόθεσης ενώπιον του Δικαστηρίου το συντομότερο δυνατό προς απόρριψή της, με έξοδα εναντίον του ενάγοντα.
Νοείται ότι, η έννοια του ενάγοντα και της αγωγής, καλύπτει και τον ανταπαιτούντα διάδικο, και, αναλόγως, την ανταπαίτηση.
(δ) ...........................
(ε)............................
Η οδηγία πρακτικής του Ανωτάτου Δικαστηρίου ημερ. 28.7.2017 που διευκρινίζει πότε θεωρούνται ότι τα δικόγραφα έχουν συμπληρωθεί, έχει ως εξής:
1. Όπου υπάρχουν πέραν του ενός εναγόμενου σε αγωγή, τότε τα δικόγραφα θεωρούνται συμπληρωμένα κατά την έννοια της Δ.30 Κ.1 (α) ώστε να αρχίσει να τρέχει n προνοούμενη προθεσμία όταν τα δικόγραφα συμπληρωθούν υπό την έννοια που προβλέπεται από τη Δ.26 Κ.11 για όλους τους εναγομένους.
Ο χρόνος έναρξης της προθεσμίας των 90 ημερών, ξεκινά με την συμπλήρωση της δικογραφίας εν τη εννοία της Δ.26, Θ.11, ήτοι μεταξύ ενάγοντα και εναγομένου. Σύμφωνα με τη Δ.26 Θ.11 όπου ένα δικόγραφο επακόλουθο της απάντησης δεν έχει διαταχθεί, τότε εντός επτά ημερών από την παράδοση της υπεράσπισης ή απάντησης (αν υπάρχει) ή όπου ένα δικόγραφο επακόλουθο της απάντησης διαταχθεί και ο διάδικος που διετάχθη ή του δόθηκε άδεια να το παραδώσει παραλείπει να το παραδώσει εντός της προθεσμίας που προνοείται, τότε, με την εκπνοή του καθορισμένου προς τούτο χρόνου, τα δικόγραφα θα θεωρούνται συμπληρωμένα. Η προθεσμία αφορά τα δικόγραφα μεταξύ ενάγοντα και εναγομένων και δεν επεκτείνεται σε περίπτωση ανταπαίτησης ή άλλων διαδικασιών όπως πχ. προσεπίκλησης τριτοδιαδίκου (βλ. , ανωτέρω).
Έχει επιπλέον νομολογηθεί ότι η προθεσμία ξεκινά να μετρά από την καταχώρηση της απάντησης στην υπεράσπιση, ακόμα και στις περιπτώσεις που η απάντηση είναι εκπρόθεσμη. Σχετική είναι η απόφαση , Πολ. Εφ. 175/2017, ημερ. 6.2.2018 όπου το Ανώτατο Δικαστήριο, έκρινε ότι κακώς η απάντηση δεν λήφθηκε υπόψη αφού είχε μεν καταχωριστεί εκπρόθεσμα και χωρίς την άδεια του Δικαστηρίου, υπήρχε όμως συγκατάθεση της άλλης πλευράς να εκληφθεί ως εμπρόθεσμη.
Στην παρούσα περίπτωση, το πρωτόδικο Δικαστήριο έκρινε ότι με την παρέλευση της προθεσμίας των 90 ημερών και την μη υποβολή αίτησης από τους εναγομένους για απόρριψη της αγωγής εντός των επόμενων 15 ημερών, η αγωγή έπρεπε να θεωρηθεί ως εγκαταλειφθείσα και δεν είχε διακριτική ευχέρεια για παράταση των προθεσμιών, προκειμένου να διασωθεί η διαδικασία. Κατέληξε στην πιο πάνω διαπίστωση, τονίζοντας ότι δεν χρειαζόταν να τεθεί ο φάκελος του Δικαστηρίου ενώπιον του για απόρριψη δυνάμει της επιφύλαξης της Δ.30 Θ.1 (γ) και ανεξάρτητα του γεγονότος, ότι ακολούθησαν τα παραρτήματα και άλλες προδικαστικές διαδικασίες από τους τους διαδίκους.
Δεν συμφωνώ με αυτή την θέση του πρωτόδικου Δικαστηρίου. Από την στιγμή που ο φάκελος της υπόθεσης δεν τέθηκε ενώπιον του για απόρριψη ως προβλέπεται από την επιφύλαξη της Δ.30 Θ.1 (γ), το πρωτόδικο Δικαστήριο διατηρούσε διακριτική ευχέρεια να παρατείνει την προθεσμία των 90 ημερών δυνάμει της Δ.30 Θ.2.
Είναι σαφές ότι με την περαιτέρω τροποποίηση της Δ.30 στις 28.7.2017, η πλήρης αυστηρότητα στις προθεσμίες έχει καμφθεί. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με την Δ.30 Θ.2 (β):
(β) Οι προθεσμίες που προβλέπονται στον Κανονισμό 1(α) και 2(α) ανωτέρω, δύνανται να παραταθούν, εάν καταδειχθεί στο Δικαστήριο ότι υπήρχε αντικειμενική αδυναμία συμμόρφωσης με τις εν λόγω προθεσμίες ή άλλος καλός λόγος που να δικαιολογεί την άσκηση της διακριτικής ευχέρειας του Δικαστηρίου για παράτασή τους.
Η απόφαση , (ανωτέρω) στην οποία παραπέμπει το πρωτόδικο Δικαστήριο δεν οδηγεί σε διαφορετική αντίκριση. Αντιθέτως, επιβεβαιώνεται η αρχή ότι με την τροποποίηση της Δ.30 ημερ. 28.7.2017, η αυστηρότητα της προθεσμίας των 90 ημερών έχει καμφθεί.
Μεταγενέστερη νομολογία επιβεβαιώνει την θέση ότι η πιο πάνω προθεσμία δεν είναι άκαμπτη. Ακολούθησε η απόφαση Αντώνη Χουβαρτά, Πολ. Αίτηση 45/18, ημ. 18.5.2018, ECLI:CY:AD:2018:D240 που αφορούσε αίτηση προνομιακού εντάλματος. Στην εν λόγω υπόθεση , το Επαρχιακό Δικαστήριο στα πλαίσια της διακριτικής του ευχέρειας, θεώρησε δικαιολογημένη την παράταση της προθεσμίας της κλήσης για οδηγίες, λόγω του ότι είχε προηγηθεί η εκδίκαση ενδιάμεσης αίτησης του εναγομένου για διαγραφή συγκεκριμένων παραγράφων και φράσεων της έκθεσης απαίτησης ως αχρείαστων, σκανδαλωδών κ.λ.π. Λέχθηκε επί του προκειμένου ότι η εκδίκαση της ως άνω αίτησης για διαγραφή και η επιμονή του αιτητή σε αυτή, οδήγησε εν μέρει στη χρονική εκτροπή ενώ εν πάση περιπτώσει, το Πρωτοκολλητείο δεν ενήργησε στα προβλεπόμενα χρονικά πλαίσια για να θέσει ενώπιον του Δικαστηρίου το φάκελο για απόρριψη, υπό το πρίσμα της Δ.30.
Κρίθηκε από το Ανώτατο Δικαστήριο ότι η εν λόγω απόφαση του Επαρχιακού Δικαστηρίου, αφορούσε άσκηση διακριτικής ευχέρειας και έτσι η ορθότητα της δεν μπορούσε να κριθεί στο πλαίσιο προνομιακού εντάλματος. Λέχθηκαν όμως ταυτόχρονα από το Ανώτατο Δικαστήριο, τα πιο κάτω ως προς την αυστηρότητα των προθεσμιών της Δ.30 Θ.1:
« Η υπόθεσηΧαραλάμπους ν. Γεωργίου κ.ά. δεν οδηγεί σε διαφορετική αντίκριση αφού ακριβώς επισημάνθηκε ότι με την τροποποίηση της Δ.30, η πλήρης αυστηρότητα στις προθεσμίες έχει καμφθεί. Εν προκειμένω, η ίδια η ενασχόληση του Δικαστηρίου και των διαδίκων με εκκρεμούσα αίτηση που αφορούσε τη δικογραφία έδιδε έρεισμα στην επίκληση της Δ.30 θ.2(β) και οδήγησε το Δικαστήριο να τη χρησιμοποιήσει σε συνδυασμό με τη Δ.64 για να δώσει παράταση κατά τη διακριτική ευχέρεια που του παρείχετο στα πλαίσια της πιο πάνω Διαταγής.»
Ακολούθησαν δύο αποφάσεις του Εφετείου, οι οποίες επιβεβαιώνουν την νομολογιακή αρχή ότι παραβίαση των προθεσμιών της Δ.30 από μόνη της, δεν οδηγεί χωρίς άλλο στην απόρριψη της αγωγής. Στην υπόθεση Πολ. Έφεση Ε79/23 ημ. 26.9.24, λέχθηκε ότι η μη καταχώριση κλήσης για οδηγίες δυνάμει της Δ.30 από μόνη της, ελλείψει περιστάσεων που να δικαιολογούσαν συμπέρασμα εγκατάλειψης του διαδικαστικού διαβήματος, δεν θα ήταν ορθό, άνευ ετέρου, να οδηγούσε σε απόρριψη του διαβήματος.
Η πιο πάνω αρχή, είχε τεθεί με απόλυτη σαφήνεια στην προγενέστερη απόφαση , Πολ. Έφεση Ε80/2023, ημ. 23.9.2024, όπου λέχθηκαν από το Εφετείο τα εξής χαρακτηριστικά:
«Σε συνέχεια με τα προλεχθέντα, θεωρούμε καθήκον να επισημάνουμε ότι το περιεχόμενο της Δ.30 δεν υπαγόρευε την απόρριψη της Κύριας Αίτησης, ως μονόδρομο, λόγω μη καταχώρισης Κλήσης για Οδηγίες, όταν υποβλήθηκε προφορικό αίτημα από τους εφεσείοντες 1, αλλά παρεχόταν η ευχέρεια στο Δικαστήριο να περισώσει την Κύρια Αίτηση, ούτως ή άλλως, θεωρώντας το αίτημα απόρριψης ως Κλήση για Οδηγίες, και, επειδή ήταν προφορικό, να δώσει οδηγίες για καταχώρηση Κλήσης για Οδηγίες, αν επιθυμούσαν οι διάδικοι να ζητήσουν κάτι συγκεκριμένο, ούτως ώστε να προχωρήσει η διαδικασία. Η μη καταχώριση Κλήσης για Οδηγίες από μόνη της, ελλείψει περιστάσεων που να δικαιολογούν συμπέρασμα εγκατάλειψης του διαδικαστικού διαβήματος, από το πρόσωπο που το εγείρει, δεν είναι ορθό, άνευ ετέρου, να οδηγεί σε απόρριψη του.»
Στην συνέχεια το Εφετείο, αναφέρει ότι το πρωτόδικο Δικαστήριο όφειλε να μην απορρίψει την κυρίως αίτηση ως έπραξε, δεδομένου και του αδιαμφησβήτητου γεγονότος ότι εκκρεμούσε κατά τον χρόνο υποβολής του προφορικού αιτήματος των εφεσειόντων 1, η έκδοση απόφασης επί άλλης ενδιάμεσης γραπτής αίτησης για παραμερισμό της κυρίως αίτησης. Πρόκειται κατά το Εφετείο για ένα σοβαρό στοιχείο που καταδεικνύει ότι η διαδικασία ήταν εκκρεμούσα και όχι εγκαταλειφθείσα.
Έγινε επίσης παραπομπή στην υπόθεση του Δευτεροβάθμιου Οικογενειακού Δικαστηρίου ., Έφεση 28/2021, ημερ. 23.06.2022 όπου εξετάστηκαν παρόμοια θέματα. Στην εν λόγω απόφαση, το Ανώτατο Δικαστήριο ως Δευτεροβάθμιο Οικογενειακό Δικαστήριο, επιβεβαίωσε την πρωτόδικη κρίση με την οποία δεν απορρίφθηκε αίτηση διατροφής παρότι η κλήση για οδηγίες, εκδόθηκε πέραν των 90 ημερών που προβλέπει η Δ.30 Θ.1. Λέχθηκαν συγκεκριμένα τα εξής:
« Η Αίτηση είχε καταχωριστεί την 16.3.2018 και η Υπεράσπιση την 9.5.2018. Δεν ακολούθησε Απάντηση. Καταχωρίστηκε την 19.9.2018 τροποποιημένη Αίτηση. Κατά τον Εφεσείοντα θα έπρεπε μέσα σε 90 ημέρες από 16.5.2018 που θεωρείται ότι συμπληρώθηκε η δικογραφία (Δ.21, Θ.14(1) των Θεσμών Πολιτικής Δικονομίας) να καταχωριστεί από την Εφεσίβλητη κλήση για οδηγίες (Δ.30, Θ.1(α)) που εφόσον δεν έγινε η Αίτηση θα έπρεπε να είχε θεωρηθεί ως εγκαταλειφθείσα (Δ.30, Θ.1(γ) των Θεσμών και να απορριφθεί με έξοδα. Το ζήτημα ήγειρε ο Εφεσείων στην «Τροποποιημένη Υπεράσπιση» που καταχώρισε την 5.11.2018. Γεγονός είναι ότι, όχι μόνο ουδέποτε είχε η Αίτηση τεθεί ενώπιον του πρωτόδικου Δικαστηρίου για να απορριφθεί, αλλά τουναντίον σε διάφορες ημερομηνίες δόθηκαν οδηγίες, καταχωρίστηκε η τροποποιημένη Αίτηση, η δικογραφία συμπληρώθηκε και σε αυτή τη βάση η υπόθεση εκδικάστηκε. Κρίνουμε ότι το πρωτόδικο Δικαστήριο επιλαμβανόμενο της Αίτησης και δίδοντας οδηγίες, θεωρούσε τη διαδικασία εκκρεμούσα και αναμφίβολα όχι εγκαταλειφθείσα.»
Στην παρούσα υπόθεση παρά την παρέλευση άπρακτης της προθεσμίας των 90 ημερών χωρίς να καταχωρηθεί κλήση για οδηγίες, ο φάκελος δεν τέθηκε ενώπιον του Δικαστηρίου από το Πρωτοκολλητείο για απόρριψη. Ούτε οι εναγόμενοι αποτάθηκαν στο Δικαστήριο ως είχαν δικαίωμα, για απόρριψη της αγωγής εντός 15 ημερών από την λήξη της πιο πάνω προθεσμίας. Αντιθέτως μετά την καταχώρηση της εκπρόθεσμης κλήσης για οδηγίες, η αγωγή προχώρησε κανονικά με την καταχώρηση Παραρτημάτων και την έκδοση προσεπίκλησης τριτοδιαδίκου, για την οποία επίσης εκδόθηκε κλήση οδηγιών. Μόνο όταν τέθηκαν οι δύο κλήσεις οδηγιών ενώπιον του πρωτόδικου Δικαστηρίου, προβλήθηκε από πλευράς εναγομένων και τριτοδιαδίκου, το ζήτημα του εκπρόθεσμου, της κλήσης οδηγιών στην αγωγή.
Το πρωτόδικο Δικαστήριο λανθασμένα κατά την κρίση μου, αποφάσισε ότι δεν είχε άλλη επιλογή παρά να θεωρήσει την αγωγή ως εγκαταλειφθείσα και έκθετη σε απόρριψη. Είναι όμως σαφές από τις προαναφερθείσες αρχές ότι είχε διακριτική ευχέρεια να διασώσει την αγωγή, εφόσον έκρινε ότι εφαρμόζονταν στην περίπτωση, οι προϋποθέσεις της Δ.30 Θ.2 (β). Σύμφωνα με την εν λόγω διαταγή, οι προθεσμίες που προβλέπονται στην Δ.30 δύνανται να παραταθούν εάν καταδειχθεί ότι υπήρχε αντικειμενική αδυναμία συμμόρφωσης ή άλλος καλός λόγος που να δικαιολογεί την άσκηση της διακριτικής ευχέρειας του Δικαστηρίου για παράταση τους. Εκδικάζοντας το αίτημα της εφεσείουσας για παράταση της προθεσμίας, το πρωτόδικο Δικαστήριο εξέδωσε την υπό κρίση ενδιάμεση απόφαση με την οποία απέρριψε την αγωγή, δίδοντας έμφαση στην αυστηρή διατύπωση της Δ.30 Θ.1 ως προς την τήρηση των προθεσμιών, και κρίνοντας λανθασμένα ότι δεν του παρεχόταν διακριτική του ευχέρεια για εξέταση παράτασης της προθεσμίας, στο πλαίσιο της Δ.30 Θ.2 (β).
Κατάληξη μου είναι ότι υπό τας περιστάσεις της παρούσας υπόθεσης δεν δικαιολογείτο χωρίς άλλο η απόρριψη της αγωγής ως εγκαταλειφθείσας σε εκείνο το στάδιο και το πρωτόδικο Δικαστήριο όφειλε να εξετάσει την εισήγηση της εφεσείουσας για παράταση της προθεσμίας των 90 ημερών, στο πλαίσιο της διακριτικής εξουσίας που του έδινε η Δ.30 Θ.2 (β).
Η εν λόγω παράλειψη του πρωτόδικου Δικαστηρίου, ενεργοποιεί κατά την κρίση μου τις εξουσίες του Εφετείου δυνάμει του Μέρους 41.12 των Κανονισμών Πολιτικής Δικονομίας του 2023 και του Άρθρου 25.3 του Περί Δικαστηρίων Νόμου 14/60. Σύμφωνα με τις πιο πάνω πρόνοιες, το Εφετείο στο πλαίσιο εκδίκασης της έφεσης, έχει όλες τις εξουσίες του κατώτερου Δικαστηρίου και δύναται να τις ασκήσει, σε σχέση με ολόκληρο ή μέρος της πρωτόδικης απόφασης.
Ως εκ των πιο πάνω, θα εξετάσω στην συνέχεια κατά πόσον δικαιολογείται υπό τας περιστάσεις της παρούσας υπόθεσης, η παράταση της προθεσμίας των 90 ημερών στο πλαίσιο της διακριτικής εξουσίας που καθορίζει η Δ.30 Θ.2 (β). Όπως προαναφέρθηκε, σύμφωνα με την εν λόγω διαταγή, η παράταση της προθεσμίας δικαιολογείται όταν καταδεικνύεται αντικειμενική αδυναμία συμμόρφωσης με τις προθεσμίες της Δ.30 ή άλλος καλός λόγος που να δικαιολογεί την άσκηση της διακριτικής ευχέρειας του Δικαστηρίου για παράτασή της προθεσμίας.
Είναι ορθή η θέση των εφεσιβλήτων ότι δεν έχει καταδειχθεί από πλευράς εφεσείουσας, αντικειμενική δυσκολία συμμόρφωσης με την προθεσμία των 90 ημερών. Ως εκ τούτου θα εξετάσω κατά πόσον πληρείται η δεύτερη προϋπόθεση της Δ.30 Θ.2 (β), για την ύπαρξη καλού λόγου παράτασης της προθεσμίας των 90 ημερών.
Όπως προαναφέρθηκε, μετά την παρέλευση άπρακτης της προθεσμίας των 90 ημερών, οι εφεσίβλητοι - εναγόμενοι δεν χρησιμοποίησαν την δυνατότητα που τους παρείχε η Δ.30 Θ.1 (γ), να αιτηθούν εντός περαιτέρω 15 ημερών, την απόρριψη της αγωγής. Ούτε το Πρωτοκολλητείο παρουσίασε μετά την λήξη των πιο πάνω προθεσμιών, την υπόθεση ενώπιον του πρωτόδικου Δικαστηρίου, προκειμένου η αγωγή να απορριφθεί ως εγκαταλειφθείσα. Αντιθέτως, μετά την καταχώρηση της εκπρόθεσμης κλήσης για οδηγίες, η αγωγή αφέθηκε να προχωρήσει με την καταχώρηση των σχετικών παραρτημάτων, την προσεπίκληση τριτοδιαδίκου και την κλήση οδηγιών της διαδικασίας τριτοδιαδίκου.
Από το σύνολο του υλικού που τέθηκε ενώπιον μου, δεν θεωρώ ότι διαφαίνεται οπουδήποτε πρόθεση εγκατάλειψης της αγωγής από την εφεσείουσα ή πεποίθηση από οιονδήποτε μέρος της διαδικασίας ότι εγκαταλείφθηκε η αγωγή, ώστε να πρέπει να απορριφθεί η απαίτηση της εφεσείουσας λόγω παραβίασης των προθεσμιών. Ανεξαρτήτως του ότι η εφεσείουσα θα μπορούσε να καταχωρήσει νέα αγωγή δυνάμει της Δ.30 Θ1 (δ), στο στάδιο που βρισκόταν η υπόθεση, μια τέτοια εξέλιξη θα δημιουργούσε κόστος και ταλαιπωρία, η οποία δεν συνάδει με τον σκοπό της Δ.30, που είναι η σύντομη ολοκλήρωση των διαδικασιών.
Το στοιχείο αυτό, σε συνδυασμό με το είδος και το ύψος της απαίτησης της εφεσείουσας και το σύνολο των περιστάσεων της υπόθεσης, θα μπορούσε να κατατάξει την απόρριψη της αγωγής ως δυσανάλογη παρέμβαση στο δικαίωμα της εφεσείουσας να προσφύγει στη δικαιοσύνη. Σημειώνω ότι ουδέποτε ο σκοπός της Δ.30 ήταν να προκαλέσει ταλαιπωρία ή αδικία σε οποιονδήποτε διάδικο, ιδιαίτερα σε αυτόν που με την συμπεριφορά του δεν επέδειξε πλήρη αδιαφορία ή περιφρόνηση για τις διαδικασίες. Συντρέχει ως εκ τούτου κατά την κρίση μου, καλός λόγος για να επεκταθεί η προθεσμία έκδοσης κλήσης για οδηγίες από την εφεσείουσα και να συνεχίσει η αγωγή από το στάδιο που διακόπηκε όταν απορρίφθηκε.
Συνοψίζοντας όλα τα πιο πάνω και έχοντας υπόψη τα ιδιαίτερα περιστατικά της υπόθεσης, στα πλαίσια της διακριτικής ευχέρειας που παρέχεται στο Εφετείο από το Μέρος 41.12(1) των Περί Πολιτικής Δικονομίας Διαδικαστικών Κανονισμών του 2023, και του Άρθρου 25.3 του Περί Δικαστηρίων Νόμου 14/1960, κρίνω ότι υπάρχει καλός λόγος για παράταση της προθεσμίας της κλήσης για οδηγίες από την εφεσείουσα, ώστε η αγωγή να μην θεωρηθεί ως εγκαταλειφθείσα και η επίδικη κλήση οδηγιών που καταχώρησε η εφεσείουσα να λογιστεί ως εμπρόθεσμη.
Ως επακόλουθο όλων των πιο πάνω, η έφεση εγκρίνεται. Η πρωτόδικη ενδιάμεση απόφαση με την οποία απορρίφθηκε η αγωγή ακυρώνεται στο σύνολο της, συμπεριλαμβανομένης και της πρωτόδικης διαταγής για τα έξοδα. Δίδεται παράταση της προθεσμίας καταχώρησης, της επίδικης κλήσης της εφεσείουσας για οδηγίες στην αγωγή. Ο φάκελος να επιστραφεί στο πρωτόδικο Δικαστήριο, προκειμένου να συνεχίσει το συντομότερο δυνατό η προδικασία και η εκδίκαση της ουσίας της αγωγής από άλλο Δικαστή, από το στάδιο που αυτή διακόπηκε λόγω της πρωτόδικης απόφασης.
Επιδικάζονται €2.000,00 έξοδα της παρούσας έφεσης υπέρ της εφεσείουσας και εναντίον των εφεσιβλήτων.
Αλ. Παναγιώτου, Π.