|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
ΕΦΕΤΕΙΟ ΚΥΠΡΟΥ - ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
(Πολιτική Έφεση Αρ. 278/2018)
29 Ιανουαρίου 2025
[Δ. ΚΙΤΣΙΟΣ, Μ. ΑΜΠΙΖΑΣ, Μ. ΤΟΥΜΑΖΗ, Δ/στες]
SALAMIS TOURS (HOLDINGS) PUBLIC LIMITED,
Εφεσείοντες
v.
1. ΚΩΣΤΑ ΚΑΘΗΤΖΙΩΤΗ
2. ΕΠΙΣΗΜΟΣ ΠΑΡΑΛΗΠΤΗΣ ΩΣ ΕΚΚΑΘΑΡΙΣΤΗΣ ΤΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ A. L. PROCHOICE PUBLIC LIMITED,
Εφεσιβλήτων
Ν. Χατζηϊωάννου (κα) για Α. Κ. Χατζηϊωάννου & Σία και Στέλιο Δρυμιώτη για Εφεσείοντες
Α. Ιακώβου (κα) για Μ. Ιακώβου & Συνεργάτες για Εφεσίβλητο 1
Καμία Εμφάνιση για Εφεσίβλητο 2
------------------------
ΚΙΤΣΙΟΣ, Δ: Η ομόφωνη απόφαση του Δικαστηρίου θα δοθεί από τον Αμπίζα, Δ.
----------------------------
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΑΜΠΙΖΑΣ, Δ: Κατά την καταχώριση της παρούσας έφεσης, εφεσίβλητοι 2 ήταν η αναφερόμενη εταιρεία. Μετά που αυτή τέθηκε υπό εκκαθάριση, ο τίτλος της παρούσας έφεσης τροποποιήθηκε ως ανωτέρω, κατόπιν διατάγματος, ημερομηνίας 29.3.2024. Στο τι ακολουθεί, κάθε σχετική αναφορά στον συγκεκριμένο διάδικο θα γίνεται ως εφεσίβλητοι 2, ώστε να συνάδει με τα δεδομένα της υπόθεσης. Η πλευρά των εφεσιβλήτων 2, κατ' επιλογήν της, δεν συμμετείχε στη διαδικασία της παρούσας έφεσης.
Με αγωγή του, ενώπιον του Επαρχιακού Δικαστηρίου Λευκωσίας, ο εφεσίβλητος 1, ως ενάγων, ζήτησε απόφαση για ποσό ΛΚ51.000.-, ως συμφωνηθείσα και/ή εύλογη αμοιβή και/ή προμήθεια για προσφερθείσες υπηρεσίες προς όφελος των εναγομένων (εφεσίβλητων 2 και εφεσειόντων - ως εναγομένων 1 και 2 αντίστοιχα), σχετιζόμενες με την, κατ' ισχυρισμόν του, διαμεσολάβηση του στην πώληση ακινήτου των εναγομένων. Επί του συγκεκριμένου ακινήτου, οι εφεσείοντες κατείχαν μερίδιο 23/35 και οι εφεσίβλητοι 2 12/35. Η εκδοχή του ενάγοντα ήταν ότι οι εναγόμενοι 1 και 2 του ανέθεσαν την εξεύρεση αγοραστή για το συγκεκριμένο ακίνητο έναντι οποιουδήποτε ποσού πέραν των ΛΚ1.500.000.-. Η συμφωνηθείσα αμοιβή του ήταν 3% επί του ποσού της πώλησης. Αυτός κατέβαλε πολλές προσπάθειες και χρησιμοποίησε υπηρεσίες και/ή τη διαμεσολάβηση τρίτων προσώπων και ως αποτέλεσμα δημιούργησε το ενδιαφέρον της Εθνικής Ασφαλιστικής (Κύπρου) Λτδ για αγορά του ακινήτου. Ως αποτέλεσμα της διαμεσολάβησης του, το ακίνητο πωλήθηκε στην τιμή των ΛΚ1.700.000.-, γεγονός που του έδιδε δικαίωμα να αξιώσει από τους εναγόμενους το ως άνω ποσό αμοιβής.
Κοινή βάση υπεράσπισης των δύο εναγομένων (εφεσειόντων και εφεσίβλητου 2) ήταν ότι καμία τέτοια διαμεσολάβηση δεν υπήρξε, ούτε και ανατέθηκε οποιαδήποτε διαμεσολάβηση στον εφεσίβλητο 1, ως κτηματομεσίτη. Από πλευράς εφεσειόντων, η υπεράσπιση τους αναφερόταν, μεταξύ άλλων, στο ότι ο εφεσίβλητος 1 τους ήταν παντελώς άγνωστος, ενώ, αναφορικά με την πώληση του μεριδίου τους στο ακίνητο, ο ισχυρισμός τους ήταν ότι αυτή έγινε κατόπιν εισήγησης και/ή προτροπής και/ή διαβουλεύσεων με τον εφεσίβλητο 2, στη βάση του ότι τους αναφέρθηκε από αυτόν ότι υπήρχε αγοραστής για όλο το ακίνητο. Οι εφεσείοντες συμφώνησαν για το ποσό το οποίο απαιτούσαν για το μερίδιο τους, οπόταν και έγινε η πώληση και μεταβίβαση χωρίς τη διαμεσολάβηση του ενάγοντα ή οποιουδήποτε τρίτου.
Από πλευράς εφεσειόντων, στην πρωτόδικη διαδικασία κατατέθηκε Ειδοποίηση Συνεναγομένου προς τον εφεσίβλητο 2, καθώς επίσης Έκθεση Απαίτησης. Σε συνέχεια και στη βάση των ισχυρισμών τους στην Υπεράσπιση τους, οι εφεσείοντες έθεταν, με το δικόγραφο τους, τον ισχυρισμό ότι οι εναγόμενοι 1/εφεσίβλητοι 2 ουδέποτε ανέφεραν σ' αυτούς την ύπαρξη κτηματομεσίτη και ουδέποτε αυτοί εξουσιοδότησαν τους εναγόμενους 1 ή οποιοδήποτε άλλο να συμφωνήσει κάτι τέτοιο. Έθεταν περαιτέρω τον ισχυρισμό ότι, ενδεχομένως, οι εναγόμενοι 1 απέκρυπταν γεγονότα από αυτούς ή προέβηκαν σε ενέργειες χωρίς την ενημέρωση ή τη συγκατάθεση τους, επομένως, αξίωναν όπως, σε περίπτωση που κρίνονταν υπεύθυνοι προς τον ενάγοντα για οποιοδήποτε διάταγμα και/ή ποσό, τότε δικαιούντο όπως αποζημιωθούν πλήρως από τους εναγόμενους 1, εις συνεισφορά σε σχέση με οποιαδήποτε τέτοια ποσά. Επί τούτου οι εναγόμενοι 1/εφεσίβλητοι 2, αν και συμφώνησαν ως προς το ότι ουδεμία διαμεσολάβηση έγινε εκ μέρους των εναγομένων από τον ενάγοντα, έθεταν τον ισχυρισμό ότι σε σχέση με την πώληση του ακινήτου, η οποία ήταν παραδεκτή, οι εφεσείοντες τηρούντο πάντοτε ενήμεροι για όλες τις σχετικές ενέργειες. Η θέση των εναγομένων 1 παρέμενε ότι ουδέποτε διορίστηκε κτηματομεσίτης για το επίδικο κτήριο.
Μαρτυρία προσφέρθηκε, εκ μέρους του εφεσίβλητου 1, από τρία πρόσωπα πέραν του ιδίου, ενώ οι εφεσείοντες και εφεσίβλητος 2 προσκόμισαν μαρτυρία από ένα μάρτυρα έκαστος.
Το πρωτόδικο Δικαστήριο αποδέχτηκε την εκδοχή του ενάγοντα και έκρινε ότι υπήρξε ανάθεση από τους εναγόμενους 1 και 2 προς αυτόν για πώληση του ακινήτου και ότι η μεσολάβηση του ήταν ο αποφασιστικός παράγοντας για τη διενέργεια της πώλησης. Έλαβε ως βάση για τον καθορισμό του ποσού που ο ενάγων δικαιούται, το ποσό που αυτός προσπάθησε να πωλήσει το ακίνητο (ΛΚ1.690.000.-) και εξέδωσε απόφαση εναντίον των εναγομένων 1 και 2 αλληλεγγύως και/ή κεχωρισμένως για το ποσό των €86.626.- (το αντίστοιχο των ΛΚ50.700.- ποσοστό 3%), πλέον νόμιμο τόκο και έξοδα.
Με την παρούσα έφεση τους, οι εφεσείοντες προσβάλλουν την ως άνω απόφαση του πρωτόδικου Δικαστηρίου στη βάση επτά λόγων έφεσης. Με τον πρώτο λόγο έφεσης προβάλλεται ότι το πρωτόδικο Δικαστήριο, λανθασμένα δεν αποφάσισε τα ζητήματα μεταξύ των εναγομένων σύμφωνα με την Ειδοποίηση και Έκθεση Απαίτησης που καταχώρισαν οι εφεσείοντες και της Υπεράσπισης που καταχώρισαν οι εφεσίβλητοι 2. Με τον δεύτερο λόγο έφεσης, αποδίδεται σφάλμα στην αντίληψη και απόφαση του πρωτόδικου Δικαστηρίου ότι οι εναγόμενοι είναι αλληλέγγυα υπεύθυνοι προς τον ενάγοντα, ενώ με τον τρίτο λόγο έφεσης, προσβάλλεται, ως λανθασμένη, η αποδοχή από το πρωτόδικο Δικαστήριο του Τεκμηρίου 5, ως δεσμευτικό για τους εναγόμενους και ειδικότερα τους εναγόμενους 2, ενώ λανθασμένα το ερμηνεύει ως ανάθεση/εντολή πώλησης. Με τον τέταρτο λόγο έφεσης προσβάλλεται η κρίση και αξιολόγηση της μαρτυρίας, ενώ με τον πέμπτο λόγο έφεσης αποδίδεται σφάλμα στην κρίση του πρωτόδικου Δικαστηρίου ότι η πώληση ήταν αποτέλεσμα των προσπαθειών και διαμεσολάβησης του ενάγοντα. Ο έκτος λόγος έφεσης αφορά την έκδοση απόφασης με βάση την γραπτή προσφορά του ενάγοντα αντί με βάση την τιμή πώλησης του ακινήτου που θα σήμαινε ότι δεν ήταν καταβλητέα οποιαδήποτε προμήθεια, ενώ με τον έβδομο λόγο έφεσης προβάλλεται ότι λανθασμένα, το πρωτόδικο Δικαστήριο δεν ασχολήθηκε με την παρανομία της κάλυψης μη αδειούχου κτηματομεσίτη από τον ενάγοντα, η οποία μόλυνε την συναλλαγή.
Έχουμε μελετήσει διεξοδικά τους εγειρόμενους λόγους έφεσης, την αιτιολογία αυτών και την επιχειρηματολογία της πλευράς της εφεσείουσας, αλλά και την αντίθετη επιχειρηματολογία της πλευράς του εφεσίβλητου 1, ο οποίος υπεραμύνεται της ορθότητας της πρωτόδικης απόφασης.
Προβάλλει, από τους λόγους έφεσης ότι, με εξαίρεση τον έκτο λόγο έφεσης, η ουσία των όσων τίθενται ενώπιον μας καταλήγει να αφορά την από μέρους του πρωτόδικου Δικαστηρίου αξιολόγηση της μαρτυρίας και τη συνεπακόλουθη κατάληξη σε ευρήματα. Κι αυτό γιατί το τι ουσιαστικά αποδίδεται στο πρωτόδικο Δικαστήριο είναι είτε σφάλματα στην κρίση του ως προς την προσκομισθείσα μαρτυρία, είτε παραλείψεις, αφενός, στην ενασχόληση του με στοιχεία αυτής και αφετέρου στην κατάληξη του σε τελικά συμπεράσματα. Η συνάφεια αυτή είναι τέτοια, ως διαφαίνεται από το τι ακολουθεί, που μας επιτρέπει την παράλληλη εξέταση των εγειρόμενων θεμάτων, μέσω μιας ενιαίας ουσιαστικής εξέτασης της πρωτόδικης απόφασης και κρίσης.
Το πρωτόδικο Δικαστήριο, στη συγγραφή της απόφασης του, επέλεξε να αξιολογήσει τους μάρτυρες μέσα από μια συλλογιστική παράθεσης, θέσεων, αποδεκτών γεγονότων και ισχυρισμών τους, καταλήγοντας ως προς την αξιοπιστία τους. Είναι χρήσιμο να τεθεί αυτούσιο ενδεικτικό απόσπασμα από την πρωτόδικη απόφαση:
«Ο πρώτος μάρτυρας, που ήταν ο Ενάγων, είπε ότι διατηρεί Κτηματομεσιτικό γραφείο στη Λευκωσία τα τελευταία 30 χρόνια και είναι αδειούχος κτηματομεσίτης. Κατάθεσε και σχετική άδεια ως τεκμήριο. Ο XXXXX Λεωνίδου είναι ο κύριος μέτοχος και διευθυντής της Εναγομένης 1 και τόσο η Εναγομένη 1 όσο και η Εναγόμενη 2 είναι δημόσιες εταιρείες. Αυτά είναι αδιαμφισβήτητα γεγονότα. Περί τον μήνα Αύγουστο 2005 είχε επαφή με τον XXXXX Λεωνίδου ο οποίος του γνωστοποίησε ότι οι εταιρείες τους ενδιαφέρονται να πωλήσουν το ακίνητό τους που βρίσκεται στην οδό Ιφιγενείας αρ. 7 στο Στρόβολο. Σε συνάντηση που είχαν στο γραφείο του XXXXX Λεωνίδου, ο XXXXX Λεωνίδου έδωσε στον Ενάγοντα δέσμη αρχιτεκτονικών σχεδίων, τοπογραφικό σχέδιο και αντίγραφο τίτλου της SALAMIS, Εναγομένης 2, τα οποία και κατέθεσε στο Δικαστήριο. Ούτε αυτά τα γεγονότα αμφισβητήθηκαν από τον XXXXX Λεωνίδου. Είναι ισχυρισμός του Ενάγοντα ότι ο Λεωνίδου του ανέθεσε ως κτηματομεσίτη να εξεύρει αγοραστή για το ακίνητο των Εναγομένων. Να σημειωθεί ότι η Εναγόμενη 1 είναι εγγεγραμμένη ιδιοκτήτρια 12/35 μερίδια και η Εναγομένη 2 το υπόλοιπο 23/35 μερίδια επί της επίδικης οικοδομής. Ο Λεωνίδου εκπροσωπούσε τα συμφέροντα και της 2ης Εναγομένης. Το ότι εκπροσωπούσε τα συμφέροντα και της Εναγομένης 1 φαίνεται από τις ενέργειες του, την παραδοχή του στη μαρτυρία του και το περιεχόμενο του τεκμηρίου 5, της επιστολής δηλαδή των δύο εταιρειών, Εναγομένων 1 και 2, προς τον Ενάγοντα. Το περιεχόμενο του τεκμηρίου 5 έχει ως εξής:
«ΑΠΟ
Α.L. PROCHOICE GROUP PUBLIC LTD
SALAMIS TOURS HOLDINGS LTD
ΠΡΟΣ
XXXXX ΚΑΘΗΤΖΙΩΤΗ
Αγαπητέ Κώστα,
Μετά από την τηλεφωνική μας συνεννόηση σου στέλλω την προσφορά μας για πώληση του κτιρίου που κατέχουμε επί της οδού Ιφιγενείας αρ. 7 στον Στρόβολο. Οι δύο πιο πάνω εταιρείες κατέχουν εξ ολοκλήρου το κτίριο δηλ. η Α.L. PROCHOICE FINANCIAL SERVICES LTD κατέχει τα 12/35 του ακινήτου και η SALAMIS TOURS HOLDINGS LTD τα 23/35 του ακινήτου και η τιμή που ζητούμε είναι 1,500.000 λίρες καθαρά.
Το κτίριο είναι συνολικού εμβαδού 1650 μέτρα και αποτελείται από ισόγειο, ημιώροφο, service floor, και 5 ορόφους.
Επίσης έχει 2 υπόγεια επίπεδα με 20 χώρους στάθμευσης καθώς και 4 χώρους στάθμευσης στο πλάι στο ισόγειο, 6 αποθήκες και η όλη κατασκευή είναι εξαιρετικής ποιότητας. Μέσα στο κτίριο έγιναν και από τις δύο εταιρείες συνολικές επενδύσεις ύψους 750,000 λιρών με αποτέλεσμα το εσωτερικό του κτιρίου να είναι από τα πολυτελέστερα που υπάρχουν στην Λευκωσία.
Σου επισυνάπτουμε αντίγραφα τίτλων του οικοπέδου στο οποίο είναι κτισμένο το κτίριο ενώ για το ίδιο το κτίριο ακόμη δεν έχουν εκδοθεί οι τίτλοι.»
Εάν το περιεχόμενο του τεκμηρίου 5 δεν είναι έγγραφο το οποίο απευθύνεται σε κτηματομεσίτη τότε τι μπορεί να είναι; Περιέχει την τιμή που ζητούν για το ακίνητο και πλήρη περιγραφή του.
Ενόψει των πιο πάνω ενεργειών του βρίσκω ότι ανέθεσε στον Ενάγοντα ως κτηματομεσίτη να εξεύρει αγοραστή για το ακίνητο των Εναγομένων. Ο ίδιος ο Ενάγοντας είπε ότι σε περίπτωση εξεύρεσης αγοραστού προερχόμενου από αυτόν συνεφωνήθη να του καταβληθεί η συνήθης προμήθεια του 3% επί της τιμής πώλησης. Κατά την συνάντηση του Αυγούστου παρών ήταν και ο XXXXX Ανδρέου, συνεργάτης του Ενάγοντα. Το αμέσως επόμενο διάστημα ο Λεωνίδου παρέδωσε στον Ενάγοντα το πιο πάνω γραπτό σημείωμα υπογραμμένο και από τις 2 Εναγόμενες εταιρείες με το οποίο εκτός των άλλων τον πληροφορούσε ότι η τιμή που ζητούν για την πώληση του ακινήτου ήταν ΛΚ1.500.000 καθαρά. Με το σημείωμα αυτό είπε ότι επιβεβαιώθηκε η συμφωνία τους. Το σημείωμα αυτό υπεγράφη και από τις δύο Εναγόμενες και σύμφωνα με τον Ενάγοντα αφού προηγουμένως ο Λεωνίδου επικοινώνησε μπροστά τους με τον διευθυντή της Εναγομένης 2 X" Θεοδοσίου. Επίσης ο ίδιος ο Λεωνίδου τους διαβεβαίωσε ότι μιλά και εκ μέρους της Εναγομένης 2. Βρίσκω αληθή τα γεγονότα αυτά όπως τα έθεσε ο Ενάγοντας διότι υποστηρίζονται και συμφωνούν με τα σχετικά τεκμήρια που έχουν κατατεθεί όπως είναι τα αρχιτεκτονικά σχέδια, τα τοπογραφικά σχέδια, ο τίτλος εγγραφής του μεριδίου της Εναγομένης 2 και το Τεκμήριο 5 που είναι το έγγραφο που εξουσιοδοτούν τον Καθητζιώτη να πουλήσει το επίδικο ακίνητο. Ο Λεωνίδου έδωσε αντίγραφο του τίτλου ιδιοκτησίας της Εναγομένης 2 και δεν μπορώ από του να μην βρω αληθή τον ισχυρισμό του Ενάγοντα ότι με εντολή του Λεωνίδου η Λαϊκή Τράπεζα απέστειλε στον Ενάγοντα με φαξ αντίγραφο τίτλου και τοπογραφικού της Εναγομένης 2 εταιρείας. Συμφώνησε περαιτέρω με τους Εναγόμενους ότι το ελάχιστο ποσό πώλησης του ακινήτου τους δεν θα ήταν χαμηλότερο του ΛΚ1.500.000 και ότι η νόμιμη αμοιβή του θα υπολογίζετο με βάση το ποσό πώλησης. Ο συνεργάτης του, Ανδρέου, περί το τέλος Οκτωβρίου 2005 του είπε ότι η Εθνική Ασφαλιστική ενδιαφέρεται να αγοράσει κτήριο στη Λευκωσία. Την πληροφόρηση αυτή ο Ανδρέου την έλαβε από τον XXXXX Μηνά ο οποίος το πληροφορήθηκε από τον XXXXX Φωτίου Γενικό Διευθυντή της Εθνικής Ασφαλιστικής και συνεργάτη με τον Μηνά. Ο Ανδρέου είπε στον Μηνά ότι ο Ενάγοντας ανέλαβε πρόσφατα τη διαμεσολάβηση για την πώληση κάποιου ακινήτου το οποίο ταίριαζε με τις ανάγκες της Εθνικής Ασφαλιστικής. Σε συνάντηση Ενάγοντα, Ανδρέου και Μηνά, ο Ενάγοντας είπε στον Μηνά ότι έχει ένα κτήριο που ταιριάζει με τις ανάγκες της Εθνικής Ασφαλιστικής, όπως του τις περιέγραψε ο Μηνά και του είπε να προωθήσει το θέμα και να τον ενημερώσει. Πράγματι ο Μηνά συναντήθηκε με τον XXXXX Φωτίου ο οποίος του περιέγραψε το κτήριο και ο Φωτίου έδειξε ενδιαφέρον για την προώθηση του θέματος. Ζήτησε αρχιτεκτονικά σχέδια και ότι άλλο είχε και διευθετήθηκε συνάντηση με τον Φωτίου στο γραφείο του κατά την οποία ο Ανδρέου του έδωσε τα αρχιτεκτονικά σχέδια, τους τίτλους ιδιοκτησίας, τοπογραφικό και περιγραφή του κτηρίου. Η πλήρης περιγραφή του κτηρίου εδόθη γραπτώς με επιστολή του Ενάγοντα, τεκμήριο 8, το περιεχόμενο της οποίας έχει ως εξής:
«ΑΠΟ: XXXXX Καθητζιώτη
Κτηματομεσιτικά Γραφεία
Κίμωνος 55Α Ακρόπολη
Τηλ. 22424038
Αρ. Μητρ. 162
Προς Εθνική Ασφαλιστική (Κύπρου) Λτδ
ΘΕΜΑ: Προσφορά για αγορά ιδιόκτητων κτιρίων
Αξιότιμοι Κύριοι,
Είμαστε εις θέση να σας προσφέρομε ένα ολόκληρο κτίριο προς πώληση. Ευρίσκεται επί της οδού Ιφιγενείας αρ. 7, στην Ακρόπολη, έναντι του κρατικού Χημείου. Το κτίριο έχει πρόσβαση και από δεύτερο δρόμο στο πίσω μέρος από την Ιπποκράτους, δηλαδή εφάπτεται δύο δρόμων.
Είναι κτισμένο σε οικόπεδο εμβαδού 790 τ.μ. αποτελείται από 5 ορόφους, γραφεία 950 τ.μ., ισόγειο κατάστημα 300 τ.μ. και μεσοπάτωμα 150 τ.μ. τα οποία λειτουργούν και ως γραφεία.
Μεταξύ των καταστημάτων και του 1ου ορόφου υπάρχει ανοικτός όροφος που λέγεται service floor. Εις αυτόν τον όροφο ευρίσκονται σκεπασμένα όλα τα μηχανήματα του συστήματος κλιματισμού τύπου V.R.V. για να προστατεύονται.
Υπάρχουν 2 υπόγεια για χώρο στάθμευσης για περίπου 25 αυτοκίνητα και 4 χώροι υπερυψωμένα πατώματα.
΄Ολοι οι όροφοι είναι διαχωρισμένοι με partition Βελγικής προέλευσης ως επίσης υπερυψωμένα πατώματα.
Υπάρχουν όλες οι καλωδιώσεις για συστήματα τηλεφώνων, computers, t.v., κ.ά. Υπάρχουν συστήματα συναγερμού και ασφάλειας, συστήματα ανιχνευτών φωτιάς και ψευδοτάβανα.
Υπάρχουν αντιηλιακά blinds σε όλους τους χώρους.
΄Ολοι οι χώροι έχουν συστήματα κλιματισμού, ζεστό - κρύο τύπου V.R.V.
To κτίριο είναι μόνο 5 χρονών και ευρίσκεται σε άριστη κατάσταση.
Είναι κτισμένο με μεγάλη προσοχή και προδιαγραφές, πολύ ψηλού επιπέδου. Οι πλείστοι χώροι είναι επενδυμένοι με γρανίτες και η εξωτερική όψη του κτιρίου είναι επιβλητική. Το κτίριο ευρίσκεται σε ένα άριστα κεντρικό και ήσυχο μέρος. Με εύκολη πρόσβαση προς το κέντρο και εύκολη πρόσβαση προς όλες τις άλλες πόλεις.
Η τιμή του κτιρίου είναι ΛΚ1.690.000.- (ένα εκατομμύριο εξακόσιες ενενήντα χιλιάδες λίρες).
Είμαστε έτοιμοι να σας ξεναγήσουμε όταν το ζητήσετε, αφού πρώτα μας τηλεφωνήσετε στο τηλέφωνο XXXXX4708 ή XXXXX4038 (κ. XXXXX Καθητζιώτη).
Τίτλος οικοπέδου και τοπογραφικό σχέδιο επισυνάπτονται.
Με εκτίμηση
XXXXX Καθητζιώτης»
Με την επιστολή του ο Ενάγων ζήτησε ΛΚ1.690.000 για να υπάρχουν διαπραγματευτικά περιθώρια. Αυτή η συνάντηση έγινε αρχές Νοεμβρίου 2005. Ο Ανδρέου ανέφερε στον Φωτίου ότι ο Ενάγοντας είναι κτηματομεσίτης. ΄Ηταν ο εντεταλμένος κτηματομεσίτης. Αρχές Δεκεμβρίου 2005 ο Φωτίου διεμήνυσε στον Ενάγοντα με τον Μηνά ότι τους ενδιαφέρει πολύ το κτήριο και ζήτησε option 2 μηνών για να μπορέσει να προωθήσει το θέμα στα κεντρικά γραφεία της Εθνικής Ασφαλιστικής στην Αθήνα. Αυτό που δεν κατόρθωσε ο Ενάγοντας να εξασφαλίσει από τον XXXXX Λεωνίδου ήταν το option των 2 μηνών. Αναμένοντας την απόφαση των κεντρικών γραφείων της Εθνικής Ασφαλιστικής στην Αθήνα, τον Φεβρουάριο του 2006 διάβασε στην εφημερίδα Φιλελεύθερος αγγελία της Εθνικής Ασφαλιστικής με την οποία ζητούσε κτήριο για αγορά. Ο Φωτίου μέσω του Μηνά πληροφόρησε τον Ενάγοντα, αφού ο Ενάγοντας έδειχνε να ανησυχεί, ότι αυτή ήταν πάγια πρακτική των κεντρικών γραφείων και να μην ανησυχεί. Τελικά οι Εναγόμενοι πώλησαν το ακίνητό τους στην Εθνική ασφαλιστική με τιμή πώλησης ΛΚ1.700.000. Η μεταβίβαση έγινε Ιούλιο, Αύγουστο 2006. Ο Λεωνίδου σε επικοινωνία που είχαν του είπε ότι επικοινώνησαν οι αγοραστές μαζί του απευθείας. Ο Ενάγοντας ξεκαθάρισε ότι δεν ζήτησε ποτέ για λογαριασμό του option αγοράς του κτηρίου. Το option το ζήτησε ο πελάτης του η Εθνική Ασφαλιστική, ο Φωτίου. Ζήτησε αυτό το option για να προωθήσει την έγκριση από τα κεντρικά γραφεία της Ελλάδας για την αγορά του κτηρίου. Βρίσκω ότι τα γεγονότα είναι όπως τα περιέγραψε ο Ενάγοντας και δεν υπάρχει οποιαδήποτε αντίφαση με τους υπόλοιπους μάρτυρες του Ενάγοντα.»
Έχουμε μελετήσει διεξοδικά κάθε τι που αφορά το υπό εξέταση ζήτημα, περιλαμβανομένης και της προσκομισθείσας μαρτυρίας, ως τίθεται μέσω των πρακτικών της ακροαματικής διαδικασίας και των τεκμηρίων που κατατέθηκαν.
Είναι δικαιολογημένα τα παράπονα των εφεσειόντων, αναφορικά με τον τρόπο που το πρωτόδικο Δικαστήριο προσέγγισε, διαχειρίστηκε και συμπερασματικά αξιολόγησε την ενώπιον του μαρτυρία. Από το ως άνω απόσπασμα, έντονα προβάλλει η επανάληψη της εκδοχής του εφεσίβλητου 1, υποστηριζόμενης από συγκεκριμένα άλλα στοιχεία μαρτυρίας, χωρίς όμως αντιπαραβολή από μη υποστηρικτικά στοιχεία μαρτυρίας. Και εξηγούμε:
Το πρωτόδικο Δικαστήριο αποδέχθηκε ότι ο διευθυντής των εφεσιβλήτων 2 εκπροσωπούσε και τους εφεσείοντες. Καθοριστικό ρόλο, στις διαπιστώσεις του πρωτόδικου Δικαστηρίου, ως προς τούτο, αλλά και επί της ουσίας της υπόθεσης, διαδραμάτισε το ως άνω Τεκμήριο 5. Όμως, στη μαρτυρία είχε τεθεί, επίσης, ότι οι εφεσείοντες καμία επαφή δεν είχαν με τον εφεσίβλητο 1. Το δε πρόσωπο το οποίο αναφέρθηκε ότι υπέγραψε εκ μέρους των εφεσειόντων δεν είχε οποιαδήποτε σχέση με αυτούς, η οποία να του επέτρεπε να τους αντιπροσωπεύσει, υπογράφοντας εκ μέρους τους. Ενώ η όποια ενημέρωση για συνομιλία με τον ΜΥ 2, διευθυντή των εφεσειόντων, είχε ως πηγή τον διευθυντή των εφεσιβλήτων 2, ΜΥ 1. Διαπιστώνεται, περαιτέρω, ότι στο πιο πάνω απόσπασμα, το πρωτόδικο Δικαστήριο τοποθετεί το τηλεφώνημα αυτό να αφορά το εν λόγω τεκμήριο, ενώ στη μαρτυρία φαίνεται να αφορά μεταγενέστερη συνάντηση. Τίθεται, συνεπώς, υπό αμφισβήτηση η επάρκεια της εν λόγω αξιολόγησης.
Σχετικό, επί τούτου, δεν μπορεί να μην είναι το ότι μεταξύ εφεσειόντων και εφεσιβλήτων 2 υπήρχε δικογραφημένη διαφορά. Στην οποία, όπως προβάλλει, το πρωτόδικο Δικαστήριο δεν απέδωσε την αναγκαία σημασία. Το ενδεχόμενο αναφορές του μάρτυρα των εφεσιβλήτων 2 να σκόπευαν να εξυπηρετήσουν αυτούς έναντι του τι τους αποδίδετο από τους εφεσείοντες, και πάλι δεν φαίνεται πώς επέδρασε στη σκέψη του πρωτόδικου Δικαστηρίου, το οποίο, με ευκολία, απέρριψε θέσεις των εφεσειόντων ή αποδέχθηκε θέσεις του εφεσίβλητου 1 με βάση λεγόμενα του μάρτυρα. Τον οποίο, όμως, έκρινε αναξιόπιστο.
Σχετική με τη διαπίστωση γεγονότων δεν μπορεί να μην είναι και η μαρτυρία της ΜΥ 4 η οποία αναφέρθηκε σε θέματα που αφορούσαν την πώληση του ακινήτου από τους εφεσίβλητους 2 και εφεσείοντες. Επί του κατά πόσο η διαμεσολάβηση του εφεσίβλητου 1 ήταν ο αποφασιστικός παράγοντας στην πώληση, προβάλλουν σχετικά τα όσα περιέγραψε η εν λόγω μάρτυρας, η οποία, άλλωστε, κρίθηκε να είναι αποδεκτή ως μη έχουσα οποιονδήποτε όφελος ή συμφέρον στην υπόθεση. Δεν φαίνεται, επί του προκειμένου, ποια επίδραση είχε η εν λόγω μαρτυρία στην κατάληξη του πρωτόδικου Δικαστηρίου ότι η μεσολάβηση του εφεσίβλητου 1 ήταν ο αποφασιστικός παράγοντας για τη διενέργεια της πώλησης.
Επίσης, ενώ φαίνεται να γίνεται αντιληπτή, από το πρωτόδικο Δικαστήριο, η προσπάθεια να αποδοθεί παρανομία στην πράξη λόγω του ότι ο συνεργάτης του εφεσίβλητου 1 - ΜΕ 2 - δεν ήταν εγγεγραμμένος κτηματομεσίτης, δεν διαπιστώνεται το πρωτόδικο Δικαστήριο να ασχολείται με τη μαρτυρία που αφορά τις από μέρους του συγκεκριμένου προσώπου ενέργειες, ώστε να φανεί η δικαστική κρίση επί του εν λόγω ζητήματος.
Διαπιστώνεται, συναφώς, ότι υπήρχαν στοιχεία που μπορούσαν να προβληματίσουν ώστε η πρωτόδικη κρίση, κατά την αξιολόγηση της μαρτυρίας, να μην περιορίζετο, ουσιαστικά, σε επιφανειακή θεώρηση και, εν τέλει, αποδοχή της μίας εκδοχής και συνοπτική απόρριψη της εκδοχής των εφεσειόντων.
Είναι γνωστές οι αρχές της νομολογίας ότι το Εφετείο δεν επεμβαίνει, κατά κανόνα, στην αξιολόγηση και τα ευρήματα του πρωτόδικου Δικαστηρίου, το οποίο έχει την ευκαιρία να παρατηρήσει και να εξετάσει τη μαρτυρία ενώπιον του στη ζωντανή ατμόσφαιρα της δίκης, με όλα τα συνακόλουθα ευεργετήματα. Επέμβαση στα ευρήματα του πρωτόδικου Δικαστηρίου δικαιολογείται όταν αυτά αντιστρατεύονται τη λογική ή έρχονται σε σύγκρουση με την αποδεκτή από το ίδιο το Δικαστήριο μαρτυρία ή η κρίση επί της αξιοπιστίας των μαρτύρων παρουσιάζεται προβληματική, ενόψει λογικής ανακολουθίας ή πλημμελούς αξιολόγησης των δεδομένων (Γιάλλουρος v. Ψύλλου (2009) 1 ΑΑΔ 1552, Μάρκαρη v. Παρασκευά (2012) 1(Β) ΑΑΔ 1493, Μιχαήλ v. Λαπίθη κ.ά., ECLI:CY:AD:2018:A13, Πολιτική Έφεση 336/2011, ημερομηνίας 12.01.2018), ECLI:CY:AD:2018:A13.
Έχουμε την άποψη ότι, υπό το φως των όσων αναφέρονται ανωτέρω, δικαιολογείται επέμβαση μας. Όχι για να υποκαταστήσουμε δική μας κρίση επί των γεγονότων. Κρίνουμε ότι το πρωτόδικο Δικαστήριο έσφαλλε στον τρόπο που προσέγγισε το όλο θέμα της εξέτασης και αξιολόγησης της μαρτυρίας. Δεν εντοπίζουμε να έχουν απασχολήσει τα ως άνω, αλλά και άλλα, στοιχεία, ώστε να προβληματίσουν, με αποτέλεσμα η πρωτόδικη κρίση να παρουσιάζεται ελλιπής και προβληματική.
Δεδομένης δε, συνεπεία της αξιολόγησης αυτής, της επακόλουθης κατάληξης σε συμπέρασμα ότι οι εφεσείοντες είχαν εξουσιοδοτήσει τον εφεσίβλητο 1 να τους εκπροσωπήσει, ή ότι η μεσολάβηση του εφεσίβλητου 1 ήταν ο αποφασιστικός παράγοντας στην πώληση, καθίσταται εμφανές το ακροσφαλές των συμπερασμάτων αυτών.
Επαναλαμβάνουμε ότι το ζήτημα απολήγει να είναι σφάλμα στην πληρότητα της αξιολόγησης της μαρτυρίας από μέρους του πρωτόδικου Δικαστηρίου, καθώς επίσης, παράλειψη του να ασχοληθεί και αποφασίσει δικογραφημένες διαφορές, με αποτέλεσμα το Εφετείο να μην είναι σε θέση να υποκαταστήσει, με τη δική του κρίση, την πρωτόδικη κρίση. Δεν θεωρούμε ότι θα ήταν ορθό να προβεί, το Εφετείο, σε αξιολόγηση της μαρτυρίας, έργο που ανήκει στο πρωτόδικο Δικαστήριο. Ώστε αυτό να μπορέσει να καταλήξει στα συμπεράσματα του επί των γεγονότων και, κατ' εφαρμογή της νομικής πτυχής της υπόθεσης, να αποφασίσει, συνακόλουθα, την ουσία των επίδικων στην υπόθεση θεμάτων. Τα οποία δεν περιορίζονταν στη διαφορά μεταξύ εφεσίβλητου 1, αφενός, και εφεσιβλήτων 2 και εφεσειόντων, αφετέρου, αλλά επεκτείνονταν και μεταξύ των συνεναγομένων, στο πλαίσιο της Ειδοποίησης Συνεναγομένων και ανταλλαγής δικογράφων μεταξύ τους. Επί αυτής της διαδικασίας, είτε επί της ουσίας είτε επί των εξόδων, το πρωτόδικο Δικαστήριο δεν αποφάσισε.
Έπεται των ως άνω ότι βάσιμοι κρίνονται οι λόγοι έφεσης 1, 2, 3, 4, 5 και 7, οι οποίοι και επιτυγχάνουν, συμπαρασύροντας τον έκτο λόγο έφεσης. Παρά την παρέλευση τόσο μεγάλου χρονικού διαστήματος στην εκκρεμοδικία, θεωρούμε ότι είναι προς το συμφέρον της δικαιοσύνης όπως η υπόθεση παραπεμφθεί στο πρωτόδικο Δικαστήριο για επανεκδίκαση.
Συνακόλουθα, η παρούσα έφεση επιτυγχάνει και η πρωτόδικη απόφαση παραμερίζεται. Παραμερίζεται, επίσης, η πρωτόδικη διαταγή για έξοδα.
Η υπόθεση παραπέμπεται στο πρωτόδικο Δικαστήριο για επανεκδίκαση. Τα έξοδα της πρωτόδικης διαδικασίας θα παραμείνουν στην πορεία της αγωγής.
Επιδικάζονται εναντίον του εφεσίβλητου 1 και υπέρ των εφεσειόντων, €3.100.-, πλέον ΦΠΑ (εάν υπάρχει), ως έξοδα.
Δ. ΚΙΤΣΙΟΣ, Δ.
Μ. ΑΜΠΙΖΑΣ, Δ.
Μ. ΤΟΥΜΑΖΗ, Δ.