|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
ΕΦΕΤΕΙΟ ΚΥΠΡΟΥ - ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
(Πολιτική Έφεση Αρ. Ε6/2022)
(i-justice)
4 Δεκεμβρίου, 2024
[Δ. ΚΙΤΣΙΟΣ, Α. ΚΟΝΗΣ, Μ. ΤΟΥΜΑΖΗ, Δ/στές]
1. AMERICAN UNIVERSITY OF CYPRUS (AUCY) LTD,
2. MARC ANTONIE ZABBAL,
3. TAREK SADEK,
4. ΧΡΙΣΤΟΣ ΚΑΡΑΣ,
5. ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΚΑΡΟΥΛΑΣ,
Εφεσείοντες,
v.
S.C.F.B. LTD,
Εφεσίβλητοι.
____________________
Δ. Καρά (κα) με Π. Δανιήλ (κα) για Αντώνης Κ. Καρά ΔΕΠΕ, για τους Εφεσείοντες.
Λ. Παρπαρίνος με Θ. Δρόσου (κα) για Λούκας και Βίας Λ. Παρπαρίνος και Συνεργάτες ΔΕΠΕ, για τους Εφεσίβλητους.
ΚΙΤΣΙΟΣ, Δ: Η απόφαση του Δικαστηρίου είναι ομόφωνη.
ΑΠΟΦΑΣΗ
ΚΙΤΣΙΟΣ, Δ.: Η διαφορά των διαδίκων της παρούσας έφεσης εδράζεται στην ύπαρξη συμφωνίας, ημερομηνίας 22.02.2022, υπογραφείσας μεταξύ των εφεσειόντων 1 και των εφεσίβλητων, (χαρακτηριζόμενη ως Memorandum of Understanding - MoU), η οποία αφορά στην ανέγερση, λειτουργία και διαχείριση της καφετέριας και του χώρου υποδοχής στο Πανεπιστήμιο AUCY (American University of Cyprus).
Λόγω διαφωνιών στην εφαρμογή της πιο πάνω συμφωνίας, οι εφεσίβλητοι καταχώρισαν, σε πρωτόδικο Δικαστήριο, γενικά οπισθογραφημένο κλητήριο ένταλμα εναντίον των εφεσειόντων. Καταχώρισαν, επίσης, μονομερή αίτηση για ενδιάμεσες θεραπείες και εκδόθηκαν, μονομερώς, εναντίον μόνο των εφεσειόντων 1, τα πιο κάτω διατάγματα:
«(ii) διάταγμα με το οποίο απαγορεύεται στους Εναγόμενους και ή αντιπροσώπους και ή υπαλλήλους τους και ή οποιοδήποτε πρόσωπο έλκει εξουσίας από αυτούς να επεμβαίνουν στην καφετέρια και αίθουσα αναμονής/υποδοχής (lounge) και γενικά στον χώρο που αναφέρεται στο Memorandum of Understanding (MoU) ημ. 22.2.22 του Πανεπιστημίου της Εναγομένης 1 στη Λάρνακα,
(ii) διάταγμα με το οποίο απαγορεύεται στα προαναφερόμενα πρόσωπα να διαχειρίζονται και ή λειτουργούν την προσωρινή καφετέρια και ή σταθμό (καντίνα) του Πανεπιστημίου, και
(iii) διάταγμα με το οποίο απαγορεύεται στα προαναφερόμενα πρόσωπα να χρησιμοποιούν με οποιονδήποτε τρόπο τις μικροσυσκευές, ψυγεία, φριτέζες, έπιπλα και όλα όσα αναφέρονται στη συνημμένη κατάσταση «Α» και βρίσκονται στην καφετέρια και ή μικρό σταθμό/καντίνα του Πανεπιστημίου.»
Κατόπιν ένστασης, των εφεσειόντων 1, στα πιο πάνω διατάγματα, και ένστασης των υπόλοιπων εφεσειόντων στους οποίους επιδόθηκε η αίτηση, εκδόθηκε, στις 29.07.2022, η εκκαλούμενη απόφαση, με την οποία τα προαναφερόμενα προσωρινά διατάγματα κατέστηκαν απόλυτα. Η αίτηση ως προς τους εφεσείοντες 2 έως 5 απορρίφθηκε. Οι εφεσείοντες, διαφωνώντας με την προαναφερόμενη απόφαση και με δέκα λόγους έφεσης, ζητούν τον παραμερισμό της.
Η έφεση ήταν προγραμματισμένη για ακρόαση στις 18.11.2024. Προτού αρχίσει την αγόρευση της η συνήγορος των εφεσειόντων, ο συνήγορος των εφεσίβλητων υπέβαλε αίτημα, προς το Εφετείο, όπως απορριφθεί η έφεση και/ή ανασταλεί καθ' ότι οι εφεσείοντες βρίσκονται σε παρακοή των προσωρινών διαταγμάτων, έχουν ήδη καταδικαστεί σε παρακοή, δυνάμει σχετικής πρωτόδικης απόφασης, ημερομηνίας 28.06.2023, και ως εκ τούτου, υπό τις περιστάσεις, στοιχειοθετείται κατάχρηση της διαδικασίας λόγω, (α) της μη συμμόρφωσης στην παρακοή αλλά και (β) λόγω του ότι οι εφεσείοντες δεν προσήλθαν στο Εφετείο με καθαρά χέρια, καθ' ότι, ακόμη, επιμένουν στον ισχυρισμό ότι δεν έχουν κατοχή των επίμαχων υποστατικών, παρ' ότι μέσω των θέσεων τους προκύπτει το αντίθετο. Έγινε δε μνεία, από τον ευπαίδευτο συνήγορο των εφεσίβλητων, στην εξουσία του Δικαστηρίου προς ικανοποίηση του εν λόγω αιτήματος, με παραπομπή, στα γραφόμενα, επί του συγγράμματος ΚΑΤΑΧΡΗΣΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ του Πολύβιου Γ. Πολυβίου, έκδοση 2021 και σε σχετική νομολογία, ιδιαίτερα στις υποθέσεις Γρηγορίου κ.α. v. Σταύρου κ.α. (Αρ. 1) (1992) 1 Α.Α.Δ. 237 και Θρασυβούλου v. Λοϊζος Λουκά και Υιοί Λτδ (2001) 1 Α.Α.Δ. 687.
Από την άλλη πλευρά, η ευπαίδευτη συνήγορος των εφεσειόντων διαφωνώντας με το αίτημα, και όσα το στηρίζουν, αναφέρθηκε στην ανάγκη ακρόασης της έφεσης το συντομότερο και όχι να στερηθούν, οι πελάτες της, του δικαιώματος πρόσβασης στη δικαιοσύνη. Τονίστηκε η θέση ότι οι εφεσίβλητοι δεν κατέβαλαν ούτε σεντ για την ενοικίαση του χώρου της καφετέριας. Εξέφρασε τη θέση πως από την απόφαση ημερομηνίας 28.06.2023 δεν προκύπτει εύρημα ότι οι εφεσείοντες κατέχουν τον επίμαχο χώρο. Εν πάση περιπτώσει, εισηγήθηκε ότι τα γεγονότα της υπόθεσης είναι τέτοια που δεν δικαιολογούν την αποδοχή του αιτήματος των εφεσίβλητων, αφού δεν προκύπτει κατάχρηση διαδικασίας από τη συμπεριφορά των εφεσειόντων, οι οποίοι νομιμοποιούνται να αμφισβητούν την πρωτόδικη, εκκαλούμενη, απόφαση.
Κρίνεται πως το ζήτημα της κατάχρησης διαδικασίας, στη βάση που τέθηκε ενώπιον μας, καλούμενοι να απορρίψουμε ή και να αναστείλουμε την παρούσα έφεση χωρίς να ακούσουμε την ουσία της, έχει απασχολήσει την κυπριακή νομολογία η οποία το αντιμετώπισε ξεκάθαρα σε επίπεδο νομικών αρχών.
Στην υπόθεση Γρηγορίου κ.α. v. Σταύρου κ.α. (ανωτέρω), η οποία είναι αρκούντως διαφωτιστική, αποφασίστηκαν τα ακόλουθα:
«Δεν υπάρχει στην Κύπρο νομοθετική πρόνοια με βάση την οποία το Δικαστήριο δικαιούται να στερήσει διάδικο του δικαιώματος ακροάσεως. Η εξουσία αυτή ασκήθηκε στα μεσαιωνικά χρόνια και μετά από τα Εκκλησιαστικά Δικαστήρια στην Αγγλία, τα οποία δεν είχαν άλλο τρόπο καταναγκασμού. Τα Δικαστήρια του Κοινοδικαίου είχαν τρόπους τιμωρίας του προσώπου που δε συμμορφωνόταν με τα διατάγματά τους. Παρόμοια εξουσία με τα Εκκλησιαστικά Δικαστήρια ασκούσε το Δικαστήριο της Επιεικείας (Chancery Court).
.............................
Στη 2η Έκδοση του συγγράμματος Borrie & Lowe's Law of Contempt στη σελ. 461 αναφέρεται ότι το Δικαστήριο έχει διακριτική ευχέρεια να μην επιτρέψει σε διάδικο, ο οποίος παράκουσε τη διαταγή του Δικαστηρίου, κατά τρόπο που να εμποδίζεται η πορεία της δικαιοσύνης στην αγωγή, να πάρει ενεργό μέρος στη διαδικασία μέχρις ότου το εμπόδιο αρθεί.
Έχει καθιερωθεί ότι η αρχή της στέρησης του δικαιώματος ακροάσεως δεν εφαρμόζεται σε αίτηση για κάθαρση της καταφρόνησης ή στην έφεση για την ακύρωση του διατάγματος στο οποίο βασίζεται η ισχυριζόμενη καταφρόνηση.
.............................
Στην απόφαση Αντώνη Θ. Ιωσηφάκη, (παραπάνω), το Δικαστήριο είπε ότι διάδικος ο οποίος βαρύνεται με συνεχιζόμενη παρακοή διατάγματος του Δικαστηρίου δεν εκπίπτει αυτόματα του δικαιώματος να ακουστεί σε μεταγενέστερο διάβημα στην ίδια διαδικασία. Αναγνωρίζεται ως διακριτική ευχέρεια στο Δικαστήριο να αρνηθεί να τον ακούσει, αν κρίνει ότι τα συμφέροντα της δικαιοσύνης το επιβάλλουν.
Το δικαίωμα της δικαστικής προστασίας και το δικαίωμα ακροάσεως ενώπιον του Δικαστηρίου κατακυρώνονται από το Άρθρο 30 του Συντάγματος. Το δικαίωμα τούτο όμως μπορεί να ρυθμιστεί. (Βλ. Ιrr. Division "Katzilos" v. Republic (1983) 3 C.L.R. 1068.)
Η γενική αρχή είναι ότι καθένας διάδικος έχει δικαίωμα ακροάσεως. Το Δικαστήριο έχει διακριτική ευχέρεια να αναστείλει ή αφαιρέσει το βασικό αυτό δικαίωμα ακροάσεως εάν διάδικος είναι αποδεδειγμένα ένοχος παρακοής και το συμφέρον της δικαιοσύνης επιβάλλει τούτο - δηλαδή η παρακοή αποτελεί εμπόδιο στην πορεία της δικαιοσύνης στη συγκεκριμένη υπόθεση, με το να δυσκολεύεται η διακρίβωση των ορθών γεγονότων ή η εφαρμογή της διαταγής του Δικαστηρίου. Το Δικαστήριο δεν ασκεί την πιο πάνω εξουσία του εάν ο υπαίτιος διάδικος δείξει καλό λόγο για την μη άσκηση της διακριτικής ευχέρειας εναντίον του.
Σε διαδικασία για την εγκυρότητα του διατάγματος -ένσταση ή έφεση - ή διαδικασία στην οποία η νομιμότητα του διατάγματος είναι επίδικο θέμα, ο διάδικος δεν εμποδίζεται να ακουστεί, γιατί δεν είναι ορθό να επιτραπεί σε διάταγμα να συνεχίσει να ισχύει, χωρίς να αποφασιστεί πρώτα το θέμα της νομιμότητας του.»
(Η έμφαση του αποσπάσματος έγινε από το παρόν Εφετείο.)
Κρίνουμε, επίσης, χρήσιμο να παραπέμψουμε σε ουσιώδες μέρος των όσων διατυπώθηκαν στην υπόθεση Θρασυβούλου (ανωτέρω), τα οποία έχουν ως ακολούθως:
«Ότι το θέμα ανάγεται βέβαια εκ των πραγμάτων στη διακριτική εξουσία του δικαστηρίου τονίσθηκε τόσο στην υπόθεση Mouzouris a.o. v. Xylophagou Plantations Ltd (1977) 1 C.L.R. 287, με ευρύτερη αναφορά στο στοιχείο της απείθιας προς το διάταγμα η οποία εμπεριέχεται στην κρινόμενη συμπεριφορά, όσο και στην υπόθεση Smith v. Paphos Stone C. Estate Ltd κ.ά. (1989) 1(E) Α.Α.Δ. 499, με αναφορά και στη σχετική αγγλική νομολογία. Και στις δύο υποθέσεις υιοθετήθηκε η άποψη ότι δεν υπάρχει άκαμπτος κανόνας ότι ο παραβαίνων το διάταγμα του δικαστηρίου δεν μπορεί να ακουσθεί αλλά ότι υπάρχει διακριτική ευχέρεια στο δικαστήριο να μην τον ακούσει. Ακολουθήθηκε έτσι η άποψη του Denning, LJ, ως ήτο τότε, στην υπόθεση Hadkinson v. Hadkinson [1952] p. 285, στη σ. 298:
"I am of opinion that the fact that a party to a cause has disobeyed an order of the court is not of itself a bar to his being heard, but if his disobedience is such that, so long as it continues, it impedes the course of justice in the cause, by making it more difficult for the court to ascertain the truth or to enforce the orders which it may make, then the court may in its discretion refuse to hear him until the impediment is removed or good reason is shown why it should not be removed."
Στην προκειμένη περίπτωση μας είναι δύσκολο να δούμε πως θα μπορούσαμε να ασκήσουμε οποιαδήποτε διακριτική ευχέρεια μας προς όφελος του εφεσείοντα. Όπως ήδη παρατηρήσαμε, δεν έχουν καθόλου διασαφηνισθεί οι συνθήκες υπό τις οποίες ενήργησε ο εφεσείων μη συμμορφούμενος, και δεν διαπιστώνεται οποιαδήποτε βάσιμη δικαιολογία για την παράλειψη του να συμμορφωθεί. Χωρίς να τίθεται βέβαια γενικός κανόνας, εφ' όσον το θέμα ανάγεται, όπως είπαμε, στη διακριτική εξουσία του δικαστηρίου, η αντίφαση και η αντινομία μεταξύ της μη συμμόρφωσης του και της παράλληλης προώθησης της έφεσης του παραμένει ως κατάχρηση της διαδικασίας που επιβάλλει την παρέμβαση μας προς διασφάλιση του ελέγχου και της ορθότητας των ενώπιον μας διαδικασιών.
Μόνη πρόσφορη οδός είναι η αναστολή της έφεσης, όπως και διατάσσεται.»
(Η έμφαση του αποσπάσματος έγινε από το παρόν Εφετείο.)
Κατανοούμε, μέσα από την ανάγνωση των πιο πάνω νομολογηθέντων, πως τα όσα αποφασίστηκαν, ως βασικές αρχές, στην υπόθεση Γρηγορίου κ.α. (ανωτέρω) δεν ανατράπηκαν από την υπόθεση Θρασυβούλου (ανωτέρω). Άλλωστε οι ίδιες αρχές είχαν τεθεί και στην υπόθεση Louis Vuitton v. Δέρμοσακ Λτδ και άλλης (1992) 1Β Α.Α.Δ. 1453, στην οποία, μεταξύ άλλων, αναφέρθηκε πως «Ανεξάρτητα από τον κανόνα ο οποίος υιοθετείται για τις συνέπειες της παρακοής, κοινή είναι η θέση ότι μπορεί να επιτραπεί σε διάδικο εν παρακοή να ακουστεί σε διαδικασία που αποβλέπει στην ακύρωση του διατάγματος για παρακοή για το οποίο βαρύνεται ή κατηγορείται. Αυτό βεβαιώνει και η πρόσφατη απόφαση του Εφετείου Γρηγορίου και Άλλοι ν. Σταύρου και Άλλων (1992) 1 Α. Α.Δ. 237, 249.». Σημειώνεται δε, ειρήσθω εν παρόδω, πως στην Θρασυβούλου δεν γίνεται αναφορά στην Louis Vuitton (ανωτέρω).
Έχοντας κατά νου τα πιο πάνω νομολογηθέντα, αλλά και καθετί που τέθηκε ενώπιον μας, προς υποστήριξη του αιτήματος των εφεσίβλητων, χωρίς να παραγνωρίζουμε το γεγονός ότι οι εφεσείοντες 1 κρίθηκαν ένοχοι παρακοής, με πρωτόδικη απόφαση ημερομηνίας 28.06.2023, εφ' όσον με την παρούσα έφεση τους, οι εφεσείοντες 1 προσβάλλουν την εγκυρότητα των διαταγμάτων, τα οποία παρέβησαν, οπότε η εγκυρότητα τους αποτελεί κύριο επίδικο θέμα στην έφεση, κρίνουμε ότι η διακριτική μας ευχέρεια είναι ορθότερο και δίκαιο να ασκηθεί ενάντια στην έγκριση του υπό συζήτηση αιτήματος, αφού όπως κρίθηκε και στην υπόθεση Γρηγορίου κ.α. (ανωτέρω) «. διάδικος δεν εμποδίζεται να ακουστεί, γιατί δεν είναι ορθό να επιτραπεί σε διάταγμα να συνεχίσει να ισχύει, χωρίς να αποφασιστεί πρώτα το θέμα της νομιμότητας του». Περαιτέρω, δεν διαπιστώνουμε πως, με το να ακουσθούν οι εφεσείοντες, εμποδίζεται με οποιοδήποτε τρόπο η πορεία της δικαιοσύνης στην αγωγή, ούτε και ότι δυσκολεύεται η διακρίβωση των ορθών γεγονότων της υπόθεσης. Η εφαρμογή του διατάγματος, άλλωστε, δύναται να επιτευχθεί και δια της χρήσης της πρόνοιας του Άρθρου 42 του Ν.14/1960.
Θεωρούμε ότι, υπό τις περιστάσεις, είναι ορθότερο να ασκήσουμε τη διακριτική μας ευχέρεια προς απόρριψη του αιτήματος των εφεσίβλητων. Τέτοια επιλογή, άλλωστε, υιοθετήθηκε και στην πρόσφατη υπόθεση Mints κ.α. v. Shishkin, Πολιτική Έφεση Ε69/2020 (σχ. με την Ε70/2020 και Ε71/2020) ημερομηνίας 10.01.2024, όπου, μεταξύ άλλων, ίδιο αίτημα, με το υπό συζήτηση, απορρίφθηκε, αφού συνυπολογίστηκε και το γεγονός ότι «. η αμφισβήτηση που εκδηλώνεται δια της έφεσης, άπτεται αυτού καθ' εαυτού του διατάγματος που φέρονται (οι εφεσείοντες) να μην υπάκουσαν». Σημειώνεται δε και το γεγονός ότι στην τελευταία υπόθεση παρ' ότι δεν υπήρχε καταδίκη, με απόφαση, για την παρακοή διατάγματος, το γεγονός της παρακοής και ότι αυτή συνεχιζόταν ήταν κοινώς αποδεκτό.
Επισημαίνεται δε και το γεγονός πως εναντίον των εφεσειόντων 2 έως 5 δεν εκδόθηκε οποιοδήποτε διάταγμα το οποίο να παρακούσουν, ως εκ τούτου θα ήταν άδικο να απορριφθεί ή να ανασταλεί η έφεση τους, στο παρόν στάδιο χωρίς να ακουσθούν, η οποία αφορά στη διαταγή για τα έξοδα της εκκαλούμενης απόφασης.
Ως προς το δεύτερο σκέλος στο οποίο βασίζεται το αίτημα, και δη ότι οι εφεσείοντες δεν προσέρχονται στο Εφετείο με καθαρά χέρια, κρίνουμε ότι αυτό άπτεται της ουσίας της διαφωνίας των διαδίκων και της ουσίας της έφεσης. Συνεπώς, αναλόγως των όσων θα προωθηθούν ενώπιον μας θα μας απασχολήσει, το εν λόγω θέμα, κατά την εξέταση της ουσίας της έφεσης, στο βαθμό που θα κριθεί αναγκαίο.
Το αίτημα των εφεσίβλητων απορρίπτεται. Επιδικάζονται έξοδα προς όφελος των εφεσειόντων και εναντίον των εφεσίβλητων ύψους €500,00 πλέον Φ.Π.Α. εάν υπάρχει (προερχόμενα από την δικάσιμο της 18.11.2024).
Δ. ΚΙΤΣΙΟΣ, Δ.
Α. ΚΟΝΗΣ, Δ.
Μ. ΤΟΥΜΑΖΗ, Δ.