ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ

ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ

ΠΡΟΣΦΥΓΗ ΑΡ. 1378/00

Το Κεντρικό Συμβούλιο Προσφορών δεν ήταν διατεθειμένο να ενεργήσει χωρίς νομική συμβουλή. Παρά το ότι είχε παραλάβει στο μεταξύ και επιστολή των αιτητών με την οποία απέδιδαν τη διαφορά σε αριθμητικό λάθος κατά τον υπολογισμό και προσφέρονταν να διορθώσουν την κατάσταση. Η γνωμάτευση της νομικής υπηρεσίας ήταν σαφής. Οι όροι ήταν επιτακτικοί και η προσφορά δεν έπρεπε να ληφθεί υπόψη. Δεν παρεχόταν στο Συμβούλιο δικαίωμα ή ευχέρεια παραγνώρισης των ρητών όρων. Τα άλλα, περιλαμβανομένης και της εξοικονόμησης χρημάτων, που αναφέρονταν από την Επιτροπή Αξιολόγησης, ήταν εξωγενή. Και το Κεντρικό Συμβούλιο Προσφορών, όπως σημείωσα, τους απέκλεισε.

Είναι ανάγκη να μας απασχολήσει πρώτα η εισήγηση πως έπασχε η σύνθεση του Κεντρικού Συμβουλίου Προσφορών. Οι αιτητές θεωρούν ως μοιραίο το γεγονός ότι το μέλος Ε. Σαββίδου συμμετέσχε στη συνεδρία της 7.9.00 αλλά όχι και στην τελική της 5.10.00, κατά την οποία λήφθηκε η προσβαλλόμενη απόφαση. Οι καθ΄ων η αίτηση εισηγούνται πως αφού τα υπόλοιπα μέλη, στις 5.10.00, εξέτασαν το θέμα εξ αρχής, η διαφοροποίηση δεν επηρέασε. Χωρίς να δουν πως δεν είναι δυνατό να τίθεται έτσι το θέμα αφού όλοι οι παρόντες στις 5.10.00 ήταν παρόντες και στις 7.9.00. Όπως ακριβώς εξηγήθηκε στην Vivardi v. The Vines Products Council (1969) 3 CLR 486 που υιοθετήθηκε από την Ολομέλεια στην Μytides v. Republic (1988) 3 CLR 737, στις οποίες και αναφέρθηκαν οι αιτητές. Δεν αποκτά όμως και έρεισμα η εισήγηση των αιτητών. Στη νομολογία που επικαλέστηκαν το πρόβλημα συνίστατο στο ότι μέλη του συλλογικού οργάνου αποκλείστηκαν στη βάση της εσφαλμένης αντίληψης πως δεν μπορούσαν να συμμετάσχουν. Δεν υπάρχει εδώ πλάνη τέτοιας μορφής. Εν προκειμένω, δεν υποβλήθηκε ισχυρισμός και πάντως δεν κλονίζεται το τεκμήριο της κανονικότητας σε σχέση με την πρόσκληση όλων των μελών. Περαιτέρω, δεν τίθεται θέμα έλλειψης απαρτίας και καταλήγω πως δεν στοιχειοθετείται λόγος ακυρότητας με αναφορά στη σύνθεση του Κεντρικού Συμβουλίου προσφορών. (Βλ. συναφώς Σπύρος Τσιάππας ν. Δημοκρατίας Προσφυγή 326/95 ημερομηνίας 9.9.98).

Οι αιτητές δεν αμφισβητούν, ορθά όπως κρίνω, πως οι όροι ως προς την εγγύηση ήταν ουσιώδεις στη βάση της νομολογίας αναφορικά με τις αρχές που περιλάμβαναν και περιπτώσεις οι οποίες ειδικά αναφέρονται σε παράλειψη παροχής προβλεφθείσας εγγύησης, μάλιστα με προσωπική επιταγή (βλ. Tamassos Suppliers v. Κυπριακής Δημοκρατίας (1992) 3 ΑΑΔ 60, Β. Χαράκης & Υιοί Λτδ ν. Δημοκρατίας (Αρ. 2) (1994) 3 ΑΑΔ 294, Medcon Construction and Others v. Republic (1968) 3 CLR 535, P. Steff & Co v. Κυπριακής Δημοκρατίας Προσφυγή 891/88 ημερομηνίας 11.10.90, Αρχή Ηλεκτρισμού Κύπρου ν. Bulk Oil A.G. AE. 1705 ημερομηνίας 19.5.97, Group 4 Securitas (Cyprus) Ltd v. Κυπριακής Δημοκρατίας Π. 57/96 ημερομηνίας 30.12.97, General Constructions Ltd v. Δήμου Λεμεσού ΑΕ 1633 ημερομηνίας 31.7.98 και Κυπριακός Οργανισμός Αθλητισμού ν. Γιώργου Σκέντερ ΑΕ 2540 ημερομηνίας 3.8.00) αλλά εδώ και του ρητού, με έμφαση, προσδιορισμού των συνεπειών από την παράβασή τους που συνοδεύτηκε και με την προειδοποίηση πως θα τηρηθεί αυστηρά. ΄Οπως έχει εξηγηθεί επανηλειμμένα, η διακήρυξη της προσφοράς αποτελεί πράξη κανονιστικού χαρακτήρα που δεσμεύει και τους προσφοροδότες και τη διοίκηση. (Βλ. General Constructions Ltd v. Δήμου Λεμεσού (ανωτέρω) και Papaetis Medical Co Ltd v. Κυπριακής Δημοκρατίας ΑΕ 1951 ημερομηνίας 13.2.98). Η άποψή τους είναι πως δεν υπήρξε ουσιαστική παράβαση και, εν πάση περιπτώσει, πως παρέχονταν περιθώρια άλλων χειρισμών, προς εξυπηρέτηση και του δημοσίου συμφέροντος. Λέγουν πως θα ήταν δυνατό να ακυρωθεί η προσφορά τους για μια μόνο περιοχή ή και για όλες στις οποίες δεν ήταν η φθηνότερη. Επίσης πως ήταν δυνατό να διορθωθεί το λάθος εκ των υστέρων. Υπήρχε η εκφρασθείσα ετοιμότητα τους προς τούτο και συναφώς η πρόνοια του άρθρου 7(2) του περί Προσφορών του Δημοσίου Νόμου του 1997 (Ν. 102(Ι)/97) που παρείχε τη δυνατότητα λήψης πληροφοριών εκ των υστέρων.

Κατέληξα πως η παρούσα περίπτωση είναι διαφορετική. Δεν μπορεί να λεχθεί εδώ πως η παράβαση του όρου ήταν εξ αντικειμένου χωρίς συνέπειες και συνεπώς, κατά την πιο πάνω έννοια, μή ουσιαστική. Απέληγε σε μειωμένη εξασφάλιση και, βέβαια, σ΄αυτή την περίπτωση δεν μπορεί να προσλάβει σημασία η έλλειψη κινήτρου. Δεν νομίζω πως μπορεί το Δικαστήριο να αποδοκιμάσει την άρνηση της διοίκησης να προβεί σε παραχωρήσεις με αναφορά στο ύψος του ποσού που υπολειπόταν ή οτιδήποτε άλλο. Πολύ λιγότερο να επιβάλει τέτοιες παραχωρήσεις. Από την άλλη, θεωρώ πως δεν παρεχόταν δυνατότητα ex post facto κάλυψης. ΄Οπως έχει εξηγηθεί επανηλειμμένα, κρίσιμο χρονικό σημείο είναι η λήξη της προθεσμίας για την υποβολή των προσφορών. [βλ. Tamassos Suppliers v. Κυπριακής Δημοκρατίας (ανωτέρω) και Μedcon Construction and Others v. Republic (ανωτέρω)]. Σημειώνω συναφώς πως τα επιχειρήματα σε σχέση με το άρθρο 7 του Ν. 102(Ι)/97 παραγνωρίζουν πως εκείνο καλύπτει το εντελώς διαφορετικό ζήτημα της εξουσίας για αναζήτηση πληροφοριών προς διαπίστωση αναφορικά με το κατά πόσο ορισμένος προσφοροδότης, εν πάση περιπτώσει όχι η προσφορά του, κωλύεται να συμμετάσχει για κάποιο από τους λόγους που εξειδικεύονται.

Περαιτέρω, δεν μπορώ να συμφωνήσω πως διανοίγονταν δυνατότητες με αναφορά σε συμπεράσματα από σύγκριση μεταξύ των προσφορών των αιτητών και των άλλων. Η σύγκριση προϋποθέτει έγκυρες προσφορές και το κύρος μιας προσφοράς κρίνεται αυτοτελώς με αναφορά στα δικά της. Εν πάση περιπτώσει, θα ήταν εσφαλμένη η ανάληψη πρωτοβουλίας από το Κεντρικό Συμβούλιο Προσφορών για ακύρωση μιας ή περισσοτέρων προσφορών των αιτητών ώστε να θεωρείτο ότι η επιταγή τους τελικά κάλυπτε το 10% των υπολοίπων. Αυτό θα ήταν μια αυθαίρετη ενέργεια αναμόρφωσης όσων οι ίδιοι οι αιτητές καθόρισαν. Οι αιτητές επισύναψαν μια επιταγή για το σύνολο των προσφορών τους, και για τις έντεκα περιοχές μαζί, και αυτό κατ' ανάγκη σήμαινε πως αναλογούσε σε ίσο ποσοστό της προσφοράς για κάθε περιοχή. Οπότε θα ήταν νοητή η αμφισβήτηση στο τέλος της ύπαρξης εγγύησης για ορισμένη περιοχή για ποσό μεγαλύτερο από εκείνο που οι ίδιοι οι αιτητές καθόρισαν.