CyLaw | Αναφορικά μ'εμάς | Επικοινωνία

(1999) 4 ΑΑΔ 1284

ΠΡΟΣΦΥΓΗ ΑΡ. 734/97

΄Ηταν η κεντρική θέση των καθ΄ων η αίτηση πως οι προσβαλλόμενες πράξεις είναι στην ουσία ανέλεγκτες. Το Συμβούλιο Φαρμάκων, ως το αρμόδιο όργανο, κινήθηκε στα όρια της διακριτικής του εξουσίας, το ζήτημα ήταν τεχνικής φύσης, η κρίση στηρίχτηκε σε επιστημονική γνώση που την εγγυόνταν οι ιδιότητες των μελών του και η βιβλιογραφία που χρησιμοποίησαν και δεν παρέχεται δυνατότητα παρέμβασης. Η ύπαρξη και άλλης βιβλιογραφίας ή το γεγονός ότι σε άλλες χώρες η κατάταξη εμφανίζεται διαφορετική, που ήταν μια από τις θέσεις των αιτητών, δεν αλλάζει την κατάσταση αφού η διερεύνηση που έγινε ήταν άμεμπτη. Επικαλέστηκαν επ' αυτού τις πρωτόδικες αποφάσεις στις υποθέσεις Health & Diet Food Centre v. Republic (1985) 3 CLR 2756 και Ηealth and Diet Centre v. Republic (1986) 3 CLR 1529. Eπίσης, όπως εισηγήθηκαν, δεν μπορεί να επιδράσει η προηγηθείσα εισαγωγή αφού δεν είχαν τότε εμπλακεί οι Φαρμακευτικές Υπηρεσίες. Η κατάταξη των προϊόντων ως τροφίμων με γνώμονα άλλα κριτήρια στο πλαίσιο άλλης νομοθεσίας απέβλεπε στην εξυπηρέτηση διαφορετικών σκοπών και δεν δικαιολογείται να συνδεθεί προς ο,τιδήποτε αφορά στην παρούσα υπόθεση.

Στην πρώτη από τις πιο πάνω υποθέσεις τα προϊόντα, παρά την αρχική εκτελώνισή τους ως τρόφιμα, μετά από παρέμβαση των Υγιεινομικών Υπηρεσιών, κατασχέθηκαν από το Διευθυντή Τελωνείων, ως φαρμακευτικά. Ο Α. Λοΐζου Δ., όπως ήταν τότε, έκρινε πως υπήρχαν δυο χωριστές πράξεις ή αποφάσεις. Η μια συνίστατο στην απόφαση πως τα προϊόντα ήταν φαρμακευτικά σκευάσματα και όχι τρόφιμα. Αυτή ήταν εκτελεστή διοικητική πράξη που παρήγαγε έννομα αποτελέσματα και συνεπώς υπέκειτο σε αναθεωρητικό έλεγχο. Η άλλη, για την κατάσχεση των προϊόντων, ήταν χωριστή και δεν μπορούσε να προσβληθεί γιατί ήταν προπαρασκευαστική της επακόλουθης δήμευσης δυνάμει του περι Τελωνείων και Φόρων Καταναλώσεως Νόμου του 1967 (Ν.82/67). Είχε υποστηριχθεί, αναφορικά με την πρώτη πράξη, πως το Συμβούλιο Φαρμάκων ήταν αναρμόδιο αφού τα προϊόντα ήταν συμπληρώματα διατροφής. Το Δικαστήριο διαφώνησε. Δυνάμει του άρθρου 4 του περί Φαρμάκων (Έλεγχος Ποιότητος, Προμήθειας και Τιμών) Νόμου του 1967 (Ν. 6/67) το Συμβούλιο Φαρμάκων ήταν το αρμόδιο όργανο για την ετοιμασία "Πίνακα περιέχοντα πάσαν ουσίαν ήτις ήθελε λογίζεται ελεγχόμενον φαρμακευτικόν σκεύασμα" για τους σκοπούς του Νόμου. Επομένως, ήταν το αρμόδιο να αποφασίσει αν ορισμένη ουσία είναι ή όχι φαρμακευτικό σκεύασμα, όπως έκαμε. Είναι χρήσιμο να σημειώσουμε εδώ πως, όπως αναφέρεται στην πιο πάνω απόφαση, το Συμβούλιο Φαρμάκων είχε στην πορεία αλλάξει γνώμη για ορισμένα από τα προϊόντα. Διαφοροποίησε την απόφασή του, δεν τα θεωρούσε πλέον ως ελεγχόμενα δυνάμει του Ν. 6/67 και αυτά επεστράφησαν. Αναφορικά με τα υπόλοιπα η προσφυγή απορρίφθηκε. Οι ισχυρισμοί για λανθασμένη αιτιολογία δεν ευσταθούσαν και το Δικαστήριο δεν μπορούσε να παρέμβει σε ζητήματα επιστημονικής γνώσης στην απουσία πλάνης περί τα πράγματα, όσο και αν υπήρχαν και γνώμες ειδικών προς την αντίθετη κατεύθυνση. ΄Οπως προστέθηκε, η επιστημονική γνώμη στην περίπτωση εκείνη εκφράστηκε σύμφωνα και με το Διάταγμα 274/70 σύμφωνα με το οποίο ορισμένα φάρμακα που θεωρούνται ως ελεγχόμενα σκευάσματα μπορούν να εισαχθούν δυνάμει άδειας την οποία οι αιτητές δεν είχαν.

Στη δεύτερη υπόθεση, και πάλιν μετά από απόφαση του Συμβουλίου Φαρμάκων, ορισμένα προϊόντα θεωρήθηκαν ως "ελεγχόμενα φαρμακευτικά σκευάσματα" σύμφωνα με το αναφερθέν διάταγμα, δυνάμει του άρθρου 4 του ίδιου νόμου. Χρειαζόταν, επομένως άδεια του Συμβουλίου για την εμπορία του και, επαπειλήθηκε κατάσχεσή τους. Συζητήθηκαν διάφορα ζητήματα αλλά θα περιοριστώ σε όσα συνδέονται προς την παρούσα υπόθεση. Ο Α. Λοΐζου Δ. υιοθέτησε την προηγούμενη απόφασή του, έκρινε πως η απόφαση ήταν εκτελεστή διοικητική πράξη, πως το Συμβούλιο Φαρμάκων ήταν το αρμόδιο για την έκδοση της όργανο και πως δεν παρεχόταν δυνατότητα ανατροπής κρίσης που στηρίχτηκε σε επιστημονική γνώμη ενόψει και του Διατάγματος 274/70.

Το "απηγορευμένο φαρμακευτικόν σκεύασμα" επίσης περιλαμβά -νεται στον Πίνακα και αυτό επάγεται την ολοσχερή απαγόρευση της εμπορίας του. [βλ. τις ερμηνευτικές διατάξεις του άρθρου 2 και το άρθρο 4(3)]. Το "φαρμακευτικόν σκεύασμα" που λογίζεται ως τέτοιο, επίσης ορίζεται στο άρθρο 2. Περιλαμβάνει τα κατονομαζόμενα εκεί όπως και "πάσαν ετέραν ουσίαν, ήτις ήθελε καθορισθεί δια Κανονισμών ......" Για να έχουμε λοιπόν "ελεγχόμενο φαρμακευτικό σκεύασμα", πρέπει αυτό να περιλαμβάνεται στον Πίνακα ή να είναι "φαρμακευτικό σκεύασμα" από τα προσδιοριζόμενα στον ορισμό αυτού του όρου ή με βάση Κανονισμούς.

Κατά την άποψή μου δεν παρεχόταν δυνατότητα διοικητικής απόφασης προς καθορισμό των ουσιών που καλύπτονται από το Διάταγμα και, συνεπώς, από το Νόμο. Το Συμβούλιο Φαρμάκων ενήργησε ουσιαστικά αναρμοδίως και, με όλο το σεβασμό, δεν μπορώ να συμφωνήσω με τις αποφάσεις που αναφέρθηκαν. Αποκλειστικός στην περίπτωση δείκτης των ουσιών που καλύπτονται, μπορεί να είναι μόνο το Διάταγμα του Υπουργού. ΄Οπως κατανοώ το Νόμο, αυτό το Διάταγμα πρέπει να προσδιορίζει τις συγκεκριμένες ουσίες που καθορίζονται ως ελεγχόμενες. Η εμπορία τους από εκεί και πέρα, χωρίς άδεια από το Συμβούλιο Φαρμάκων, με το άρθρο 31 του Νόμου καθίσταται ποινικό αδίκημα. Μια ουσία είναι ελεγχόμενο φαρμακευτικό σκεύασμα αν περιλαμβάνεται στον Πίνακα. Δεν έχουμε εδώ ποινική κατηγορία για να εξετάσουμε τις δυνατότητες στοιχειοθέτησης αδικήματος όταν το Διάταγμα δεν καθορίζει ουσίες συγκεκριμένες. Εκείνο που γι΄αυτή την υπόθεση έχει σημασία, είναι η διαπίστωση πως δεν παρέχεται στο Συμβούλιο Φαρμάκων αρμοδιότητα εξειδίκευσης ουσιών οι οποίες, κατά την εκ των υστέρων κρίση του, κατά ενάσκηση διακριτικής εξουσίας όπως λέγουν οι καθ΄ων η αίτηση ή πολιτικής όπως λέγει το ίδιο το Συμβούλιο Φαρμάκων, καλύπτονται από το Διάταγμα. Θεωρώ πως δεν μπορεί να υπεισέρχεται τέτοιας μορφής διακριτική εξουσία ή άσκηση εμπειρογνωμοσύνης ή πολιτικής σε σχέση με το περιεχόμενο του Διατάγματος. Το περιεχόμενο του Διατάγματος δεν υπόκειται σε εκ των υστέρων προσδιορισμό με διοικητικής φύσης απόφαση. Συγκεκριμένο όπως πρέπει να είναι και αναφερόμενο σε καθοριζόμενες "ουσίες", προβλέπεται να συνιστά το σταθερό γνώμονα του τί επιτρέπεται και δεν συνιστά αδίκημα και υπό ποίους όρους.`

Στο Συμβούλιο Φαρμάκων ανατίθεται ρόλος ζωτικής σημασίας, αλλά προς προσδιορισμό του περιεχομένου του Πίνακα, από τον Υπουργό, με Διάταγμα. Δεν έχει ρόλο επί του θέματος από εκεί και πέρα. Η πρόσφατη απόφαση της Ολομέλειας στην Κυπριακή Δημοκρατία ν. Vassiliades v. Pharmacies Limited AE 2363 ημερομηνίας 14.9.99 είναι σχετική. Κρίθηκε ότι το Συμβούλιο Φαρμακευτικής του περί Φαρμακευτικών και Δηλητηρίων Νόμου Κεφ. 254 σε εκείνη την περίπτωση, δεν είχε ρόλο να διαδραματίσει σε σχέση με την έγκριση της πώλησης φαρμάκων εκτός φαρμακείων. Ο ρόλος του ήταν συμβουλευτικός και τέτοια ρύθμιση μπορούσε να γίνει μόνο με Γνωστοποίηση από τον Υπουργό. Επομένως, η απόρριψη από το Συμβούλιο Φαρμάκων αίτησης προς τέτοια κατεύθυνση δεν ήταν καν εκτελεστή διοικητική πράξη αφού δεν είχε δημιουργήσει δικαιώματα και υποχρεώσεις στο χώρο του δημοσίου δικαίου. Σημειώνω πως στην πιο πάνω υπόθεση, όπως και στην απόφαση του Νικολάου Δ. στη Vassiliades Pharmacies Ltd v. Δημοκρατίας Προσφυγή 812/95 ημερομηνίας 21.2.97 την οποία υιοθέτησε, είχε εκληφθεί ως δεδομένο, και δεν υπήρξε συζήτηση από τέτοια άποψη, πως το Διάταγμα 274/70 περιλάμβανε το προϊόν ως ελεγχόμενο φαρμακευτικό σκεύασμα. Επίσης σημειώνω πως στην παρούσα περίπτωση έχουμε και τη συναφή απόφαση για απαγόρευση της εκτελώνισης. Η απαγόρευση της εκτελώνισης έγινε κατ΄επίκληση του Ν. 6/67 αλλά δεν ήταν το αποτέλεσμα κατ΄ευθείαν αναφοράς στο Διάταγμα 274/70. ΄Ηταν το αποτέλεσμα της πρόσδοσης σ΄αυτό περιεχομένου που δεν είχε όπως δημοσιεύτηκε, αφού παρενεβλήθη αναρμοδίως η "διοικητική απόφαση" του Συμβουλίου Φαρμάκων. Συνεπώς ήταν παράνομη και η προσφυγή πρέπει να επιτύχει. Η προσφυγή επιτυγχάνει με έξοδα. Η προσβαλλόμενη απόφαση ακυρώνεται.