|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
(1997) 4 ΑΑΔ 2865
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
Υπόθεση Αρ. 175/94
Ενώπιον
: ΓΑΒΡΙΗΛΙΔΗ, Δ.Αναφορικά με το ΄Αρθρο 146 του Συντάγματος
Μεταξύ:-
1. Βερεγγάριας Π. Παπακοκκίνου
2. Αλέκας Π. Παπακοκκίνου
Αιτητριών
και
Κυπριακής Δημοκρατίας δια
του Υπουργού Εσωτερικών
Καθ΄ ου η Αίτηση
_ _ _ _ _ _ _ _
24 Νοεμβρίου, 1997
ΕΜΦΑΝΙΣΕΙΣ
Για την Αιτήτρια Αρ. 1 και για την ίδια προσωπικά: Δ/νις Αλ. Παπακοκκίνου.
Για τον Καθ΄ ου η Αίτηση: Κα. Μ. Μαλαχτού-Παμπαλλή, Δικηγόρος της
Δημοκρατίας Α΄.
_ _ _ _ _ _ _ _
Α Π Ο Φ Α Σ Η
Οι αιτήτριες είναι συνιδιοκτήτριες εξ αδιαιρέτου του Τεμαχίου υπ΄ αρ. 158/1, Φ/Σχ. LI/2, εκτάσεως 883 τ.μ., στην τοποθεσία "Λουκκάρκα" του Δήμου Πάφου. Στις 20/11/1990 υπέβαλαν στο Δήμo Πάφου αίτηση για έκδοση άδειας οικοδομής που αφορούσε την ανέγερση εστιατορίου στο εν λόγω τεμάχιο.
Σύμφωνα με απόφαση της ΄Ενωσης Δήμων, που υιοθέτησε και το Υπουργείο Εσωτερικών, όλες οι αιτήσεις για άδεια οικοδομής που είχαν υποβληθεί μέχρι την 30/11/1990 έπρεπε να εξεταστούν με βάση το νομικό καθεστώς που ίσχυε πριν την 1/12/1990, ημερομηνία κατά την οποία τέθηκε σε ισχύ ο Περί Πολεοδομίας και Χωροταξίας Νόμος του 1972 (Νόμος 90/72). ΄Ετσι η αίτηση εξετάστηκε από το Δήμο Πάφου με βάση τις πρόνοιες του Περί Ρυθμίσεως Οδών και Οκοδομών Νόμου, Κεφ. 96, όπως τροποποιήθηκε, και των Περί Οδών και Οικοδομών Κανονισμών.
Η πολεοδομική ζώνη που κάλυπτε το υπό αναφορά τεμάχιο προνοούσε για ανάπτυξη όπως αυτή που προτεινόταν από τις αιτήτριες με ανώτατο συντελεστή δόμησης 30%, ανώτατο ποσοστό κάλυψης 20%, εφ΄ όσον επρόκειτο για τεμάχιο που ήταν εγκεκριμένο οικόπεδο, και με ανώτατο συντελεστή δόμησης 20%, ανώτατο ποσοστό κάλυψης 15%, εφ΄ όσον επρόκειτο για τεμάχιο που δεν ήταν εγκεκριμένο οικόπεδο.
Η αίτηση εξετάστηκε σε συνεδρίαση της Εκτελεστικής Επιτροπής του Δήμου Πάφου στις 26/5/1992 και απορρίφθηκε με το αιτιολογικό ότι (α) η ανάπτυξη προτεινόταν να γίνει σε χωράφι και όχι σε εγκεκριμένο οικόπεδο, με αποτέλεσμα τα αρχιτεκτονικά σχέδια που υποβλήθηκαν να παρουσιάζουν υπερβάσεις σε σχέση με το συντελεστή δόμησης και το ποσοστό κάλυψης, (β) το τεμάχιο επηρεαζόταν από τη διαπλάτυνση του στενού σε πλάτος δημόσιου δρόμου που προβλεπόταν από σχέδιο ευθυγράμμισης/βελτίωσης του οδικού δικτύου της περιοχής που εφαρμόζεται σταδιακά, και (γ) σύμφωνα με τις πρόνοιες του Περί Ρυθμίσεως Οδών και Οικοδομών Νόμου, Κεφ. 96, και των σχετικών Κανονισμών, το πλάτος του δημόσιου δρόμου, με το οποίο συνορεύει το τεμάχιο, δεν εθεωρείτο ικανοποιητικό ως δημόσια προσπέλαση.
Η απόφαση του Δήμου, ως αρμόδιας Αρχής, κοινοποιήθηκε στις αιτήτριες με επιστολή ημερομηνίας 23/6/1992. Εναντίον της απόφασης αυτής οι αιτήτριες, με επιστολή τους ημερομηνίας 8/7/1992, υπέβαλαν ιεραρχική προσφυγή ενώπιον του Υπουργού Εσωτερικών βάσει του άρθρου 18 του Νόμου. Με την προσφυγή ισχυρίζοντο ότι το τεμάχιό τους δεν είναι χωράφι αλλά εγκεκριμένο οικόπεδο, δεν επηρεάζεται από οποιαδήποτε νομικά δεσμευτική ρυμοτομία, το δε υφιστάμενο πλάτος του δημόσιου δρόμου, με το οποίο συνορεύει, είναι ικανοποιητικό. Η προσφυγή εξετάστηκε από τον Υπουργό Εσωτερικών ο οποίος, αφού έλαβε υπ΄ όψη τις απόψεις του Δήμου Πάφου και του Τμήματος Πολεοδομίας και Οικήσεως, που συνέπιπταν με εκείνες του Δήμου Πάφου, απέρριψε την προσφυγή.
Αντικείμενο της ενώπιον μου προσφυγής είναι ακριβώς η απόφαση αυτή του Υπουργού Εσωτερικών.
Το πρώτο ερώτημα που εγείρεται είναι κατά πόσο η θέση του καθ΄ ου η αίτηση ότι το τεμάχιο των αιτητριών δεν αποτελεί εγκεκριμένο οικόπεδο (site) αλλά χωράφι ή γη (land) είναι ορθή.
Σύμφωνα με το άρθρο 3.-(1)(γ) του Περί Ρυθμίσεως Οδών και Οικοδομών Νόμου, Κεφ. 96, όπως τροποποιήθηκε:-
"3.-(1) Κανένα πρόσωπο δεν δύναται-
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
(γ) να διανοίγει ή να διαιρεί οποιαδήποτε γη (ανεξάρτητα από το αν οποιεσδήποτε άλλες οικοδομές ή οικοδομές που χρησιμοποιούνται αποκλειστικά για γεωργία ή δασοκομία, υπάρχουν επ΄ αυτής ή όχι) σε χωρισμένα οικόπεδα
.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
χωρίς άδεια γι΄ αυτό, η οποία λαμβάνεται προηγουμένως από την αρμόδια αρχή όπως καθορίζεται στο εδάφιο (2) ή, όταν η άδεια εκδίδεται δυνάμει της δεύτερης επιφύλαξης του εδαφίου (2) του άρθρου 14, από το Διευθυντή του Τμήματος Πολεοδομίας και Οικήσεως."
Περαιτέρω, σύμφωνα με την παράγραφο (α) του άρθρου 27 του ίδιου Νόμου:-
"Οποιαδήποτε άδεια που χορηγήθηκε νόμιμα ... δυνάμει οποιουδήποτε από τους Νόμους που καταργήθηκαν από το Νόμο αυτό και η οποία ... υπάρχει κατά την ημερομηνία της έναρξης της ισχύος του Νόμου αυτού είναι έγκυρη και αποτελεσματική και θεωρείται ότι η άδεια χορηγήθηκε ... δυνάμει των διατάξεων του Νόμου αυτού."
Από τις πιο πάνω διατάξεις συνάγεται ότι η απάντηση στο ερώτημα εξαρτάται από το κατά πόσον το τεμάχιο των αιτητριών προέκυψε ύστερα από άδεια διαχωρισμού οικοπέδων που χορηγήθηκε είτε με βάση το άρθρο 3(1)(γ) του Κεφ. 96, όπως τροποποιήθηκε, είτε με βάση οποιοδήποτε από τους νόμους που καταργήθηκαν από το Κεφ. 96, όπως τροποποιήθηκε, και η οποία άδεια εξακολουθούσε να υπάρχει κατά την ημερομηνία έναρξης της ισχύος του Κεφ. 96.
Με βάση τα ενώπιον μου στοιχεία δεν διαφαίνεται ότι το τεμάχιο των αιτητριών προέκυψε ύστερα από άδεια διαχωρισμού οικοπέδων, είτε με βάση το άρθρο 3(1)(γ) του Κεφ. 96, όπως τροποποιήθηκε, είτε με βάση οποιοδήποτε από τους νόμους που καταργήθηκαν από το Κεφ. 96. Η θέση των αιτητριών είναι ότι το εν λόγω τεμάχιο είναι εγκεκριμένο οικόπεδο επειδή επ΄ αυτού υπάρχουν οικοδομές, ήτοι ένα βυρσοδεψείο. Το γεγονός όμως τούτο δεν είναι αρκετό αφού, σύμφωνα με το άρθρο 3(1)(γ) του Νόμου, η ύπαρξη οικοδομών επί της γης δεν εξυπακούει αφ΄ εαυτής την ύπαρξη άδειας διαιρέσεως της γης ούτε απαλλάττει τον ενδιαφερόμενο από την υποχρέωση να εξασφαλίσει άδεια για τη διαίρεση της γης σε οικόπεδα. Σχετική με το σημείο αυτό είναι η απόφαση της Ολομέλειας του Ανωτάτου Δικαστηρίου στην υπόθεση
Houridou & Another v. Impr. Board Ay. Dhometios (1988) 3(B) C.L.R. 844, όπου ο Δικαστής Πικής, όπως ήταν τότε, τονίζει τα εξής στη σελίδα 847:-"The only provision that permits the division of the land into building sites is s. 3(1) (c); and to avoid any ambiguity respecting the ambit and effect of its provisions, it is specified that the section finds application irrespective of whether buildings stand upon the land to be divided into separate sites. ..."
Επομένως, ο πρώτος λόγος που αποτέλεσε τη βάση για την απόρριψη της ιεραρχικής προσφυγής των αιτητριών, ότι δηλαδή το υπό αναφορά τεμάχιο ήταν γη (χωράφι) και όχι εγκεκριμένο οικόπεδο, αφού δεν είχε προκύψει από οποιαδήποτε άδεια διαχωρισμού ενιαίου τεμαχίου σε οικόπεδα, με αποτέλεσμα τα σχέδια που υποβλήθηκαν να παρουσιάζουν υπερβάσεις, είναι ορθός.
Ο τρίτος λόγος που επικαλέστηκε ο Υπουργός Εσωτερικών για να απορρίψει την ιεραρχική προσφυγή είναι ότι, παρ΄ όλον που το τεμάχιο των αιτητριών συνορεύει με εγγεγραμμένο δημόσιο δρόμο, το πλάτος του δρόμου αυτού, σύμφωνα με τα στοιχεία που έθεσε ενώπιόν του
ο Δήμος Πάφου και το Τμήμα Πολεοδομίας και Οικήσεως, ήταν πολύ περιορισμένο, 10 πόδια περίπου ή και λιγότερο. Προφανώς, ο Υπουργός στήριξε το λόγο αυτό στον Κανονισμό 15Β(1) των Περί Οδών και Οικοδομών Κανονισμών ο οποίος προβλέπει τα εξής:-"15Β(1) Ουδεμία ανέγερσις νέας οικοδομής δύναται να γίνη εκτός εάν το τεμάχιο γης επί του οποίου η οικοδομή θα ανεγερθή εφάπτεται δημοσίας οδού εγγεγραμμένης εν τοις βιβλίοις του Επαρχιακού Κτηματολογίου και ικανοποιούσης την αρμοδίαν αρχήν:
Νοείται ότι η αρμοδία αρχή, τηρουμένων των προνοιών του Νόμου και των Κανονισμών, τη εγκρίσει του αρμοδίου Υπουργού, δύναται εις καταλλήλους περιπτώσεις, να επιτρέψη την ανέγερσιν οικοδομής επί τεμαχίου γης έχοντος ως προσπέλασιν δικαίωμα διόδου μήκους πέριξ των 600 ποδών και πλάτους ουχί ολιγωτέρου των 12 ποδών προκειμένου περί οικίας, πέριξ των 1,000 ποδών και πλάτους ουχί ολιγωτέρου των 12 ποδών προκειμένου περί κτηνοτροφικών εγκαταστάσεων και γεωργικών οικοδομών και πέριξ των 300 ποδών και πλάτους ουχί ολιγωτέρου των 20 ποδών προκειμένου περί βιομηχανικών οικοδομών ή αποθηκών κειμένων εντός βιομηχανικών ζωνών."
Η δικηγόρος των αιτητριών ισχυρίστηκε ότι η φράση "και ικανοποιούσης την αρμοδίαν αρχήν" δεν αναφέρεται στο πλάτος της δημοσίας οδού. Δεν συμφωνώ με αυτή τη θέση. Τη φράση του Κανονισμού "και ικανοποιούσης την αρμοδίαν αρχήν" χαρακτηρίζει η ευρύτητα και το πρώτο πράγμα που μπορεί να σκεφθεί κανείς ότι καλύπτεται είναι το πλάτος της δημοσίας οδού που είναι αναγκαίο για την εξασφάλιση ικανοποιητικής προσπέλασης στην προτεινόμενη οικοδομή. (Βλ.
Maroulla Machlouzaridou v. The Improvement Board of Kalopanayiotis (1986) 3(B) C.L.R. 1854.) Επιπλέον το επιχείρημα της εκπαίδευτης συνηγόρου του καθ΄ ου η αίτηση ότι βάσει του Κανονισμού 15Β(1) δεν είναι ποτέ δυνατό δημόσιος δρόμος πλάτους το πολύ 10 ποδών να θεωρηθεί ικανοποιητικός, αφού, βάσει της πιο πάνω πρόνοιας του Κανονισμού, στην εξαιρετική περίπτωση που επιτρέπεται η οικοδόμηση σε τεμάχιο που δεν εφάπτεται δημόσιου δρόμου αλλά έχει ως προσπέλαση δικαίωμα διόδου, το δικαίωμα τούτο δεν επιτρέπεται να έχει πλάτος λιγότερο των 12 ποδών, με βρίσκει απόλυτα σύμφωνο.Εφ΄ όσον λοιπόν ανήκει στη διακριτική εξουσία της αρμόδιας Αρχής να επιτρέψει ή όχι την ανέγερση νέας οικοδομής ανάλογα με το πλάτος του δημοσίου δρόμου που εφάπτεται του τεμαχίου γης επί του οποίου η οικοδομή θα ανεγερθεί, το μόνο ερώτημα που απομένει είναι κατά πόσον, στην εξεταζόμενη περίπτωση, ο καθ΄ ου η αίτηση, κρίνοντας ότι το πλάτος του δρόμου δεν ήταν ικανοποιητικό, ενήργησε μέσα στα ευλόγως επιτρεπτά όρια της
διακριτικής του εξουσίας ή υπερέβει τα ακραία της όρια. Δεν ευρίσκω οτιδήποτε από το οποίο να προκύπτει ότι υπήρξε υπέρβαση. Αντίθετα, ο καθ΄ ου η αίτηση ενήργησε μέσα στα ευλόγως επιτρεπτά όρια της διακριτικής του εξουσίας και κατά ορθή ερμηνεία και εφαρμογή του Κανονισμού 15(Β)(1).Σύμφωνα με τη σχετική επιστολή του Υπουργείου Εσωτερικών προς τις αιτήτριες, ο δεύτερος λόγος για τον οποίο απορρίφθηκε η προσφυγή τους από τον Υπουργό στηριζόταν στο γεγονός ότι το υπό ανάπτυξη τεμάχιο επηρεαζόταν από προτεινόμενο ρυμοτομικό σχέδιο. Εφ΄ όσον το υπό αναφορά σχέδιο ήταν απλώς "προτεινόμενο", δηλαδή δεν είχε δημοσιευθεί σύμφωνα με το Νόμο, η θέση των αιτητριών, που δίκαια υιοθετήθηκε και από τη συνήγορο του καθ΄ ου η αίτηση, ότι ο λόγος αυτός δεν ευσταθεί είναι ορθή. (Βλ. Χριστίνα Αυγουστή και άλλοι ν. Δημοκρατίας, Υπόθεση Αρ. 479/94, απόφαση δόθηκε στις 22/2/1995.)
Δεδομένου ότι ο πρώτος και ο τρίτος από τους λόγους που δόθηκαν για την απόρριψη της ιεραρχικής προσφυγής ευσταθούν, όχι όμως και ο δεύτερος, εγείρεται το ερώτημα κατά πόσον το μερικό αυτό ελάττωμα της αιτιολογίας πρέπει να οδηγήσει στην ακύρωση της απόφασης του καθ΄ ου η αίτηση ή είναι δυνατή η επικύρωση της βάσει του μη ελαττωματικού μέρους της αιτιολογίας. Σύμφωνα με τη νομολογία του Ανωτάτου Δικαστηρίου επικύρωση απόφασης που πάσχει στη νομική αιτιολογία της είναι επιτρεπτή εάν, πέραν από την ελαττωματική αιτιολογία, αυτή έχει άλλη νομικά ορθή στήριξη. (Βλ. μεταξύ άλλων,
Pikis v. Republic (1967) 3 C.L.R. 562, Αnthoupolis Ltd., and Another v. Republic (1980) 3 C.L.R. 296.)Υπό το φως της ενώπιόν μου δικογραφίας, κρίνω ότι οι δύο νόμιμοι λόγοι πάνω στους οποίους στηρίχθηκε ο Υπουργός Εσωτερικών για να απορρίψει την προσφυγή, αλλά και ο καθ΄ ένας από αυτούς ξεχωριστά, συνιστούν ορθή νομική αιτιολογία, ικανοποιητική για να διασώσει την απόφασή του.
Η προσφυγή απορρίπτεται.
Η προσβαλλόμενη απόφαση επικυρώνεται βάσει του ΄Αρθρου 146(4)(α) του Συντάγματος.
Δεν εκδίδεται διαταγή για έξοδα.
Ρ. Γαβριηλίδης,
Δ.
/ΜΝ