|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
ECLI:CY:AD:2014:D365
(2014) 1 ΑΑΔ 1054
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
(Πολιτική Αίτηση Αρ. 74/2014 )
30 Μαΐου, 2014
[ΓΙΑΣΕΜΗΣ, Δ/στής]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 155.4 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΤΑ ΑΡΘΡΑ 3 ΚΑΙ 9 ΤΟΥ ΠΕΡΙ ΑΠΟΝΟΜΗΣ ΤΗΣ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ (ΠΟΙΚΙΛΑΙ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ) ΝΟΜΟΥ ΤΟΥ 1964
ΚΑΙ
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΑΙΤΗΣΗ ΤΟΥ BLESSING MUFARO MAGWEBA ΥΠΗΚΟΟΥ ΖΙΜΠΑΜΠΟΥΕ ΚΑΙ ΤΩΡΑ ΣΤΑ ΑΣΤΥΝΟΜΙΚΑ ΚΡΑΤΗΤΗΡΙΑ ΤΗΣ ΜΕΝΟΓΕΙΑΣ, ΛΑΡΝΑΚΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΔΟΣΗ ΕΝΤΑΛΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΦΥΣΗΣ HABEAS CORPUS
ΚΑΙ
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ 18ΠΣΤ(1) (4) (5) ΚΑΙ (6) ΤΟΥ Ν. 153(Ι) ΤΟΥ 2011 ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΟΥΣ ΚΟΙΝΟΥΣ ΚΑΝΟΝΕΣ ΚΑΙ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΤΩΝ ΠΑΡΑΝΟΜΩΣ ΔΙΑΜΕΝΟΝΤΩΝ ΥΠΗΚΟΩΝ ΤΡΙΤΩΝ ΧΩΡΩΝ
________________________
Χρίστος Χριστοδουλίδης, για τον Αιτητή.
Λουΐζα Χριστοδουλίδου Ζαννέτου (κα), Ανώτερη Δικηγόρος της Δημοκρατίας, εκ μέρους του Γενικού Εισαγγελέα, για τους Καθ' ων η Αίτηση.
Αιτητής παρών.
________________________
Α Π Ο Φ Α Σ Η
Γ.Ν. ΓΙΑΣΕΜΗΣ, Δ.: Με την αίτηση αυτή για έκδοση εντάλματος habeas corpus, ο αιτητής επιδιώκει την απελευθέρωσή του από παράνομη, όπως την θεωρεί, κράτηση. Είχε τεθεί στη θέση αυτή, δηλαδή υπό κράτηση, με βάση διάταγμα ημερομηνίας 18.3.2014, το οποίο εξέδωσε η Διευθύντρια του Τμήματος Αρχείου Πληθυσμού και Μετανάστευσης, δυνάμει του άρθρου 14 του περί Αλλοδαπών και Μεταναστεύσεως Νόμου, Κεφ. 105, συγχρόνως με την έκδοση διατάγματος απέλασής του. Για την ακρίβεια, ο αιτητής θεωρεί πως ο Υπουργός Εσωτερικών παρέλειψε να επανεξετάσει το προαναφερθέν διάταγμα κράτησης «σε οποιοδήποτε εύλογο χρονικό διάστημα», κατ' απαίτησή του, όπως προβλέπεται στο άρθρο 18ΠΣΤ(4)(β) του προαναφερθέντος Νόμου.
Τα γεγονότα που είναι σχετικά με την αίτηση αυτή έχουν ως εξής: Ο αιτητής αφίχθηκε στη Δημοκρατία στις 10.10.2011, με προοπτική να φοιτήσει σε συγκεκριμένο ιδιωτικό πανεπιστήμιο. Προς το σκοπό αυτό, του παραχωρήθηκε από την αρμόδια αρχή σχετική άδεια προσωρινής παραμονής, ως φοιτητής. Η εν λόγω άδεια ίσχυε, αρχικά, μέχρι τις 29.2.2012, όμως, στη συνέχεια, παρατάθηκε, μετά από διαδοχικές αιτήσεις του αιτητή. Η τελευταία τέτοια άδεια ίσχυε μέχρι τις 31.7.2013. ΄Εκτοτε, ο αιτητής ουδέποτε αποτάθηκε ξανά για έκδοση άδειας προσωρινής παραμονής και, ως εκ τούτου, παρέμεινε στη Δημοκρατία παράνομα. Στις 17.3.2014, αυτός εντοπίστηκε από την αστυνομία και συνελήφθη, καθότι ήταν αναζητούμενο πρόσωπο. Την επομένη, 18.3.2014, εκδόθηκαν εναντίον του διατάγματα κράτησης και απέλασης. Στις 19.3.2014, ο αιτητής υπέβαλε αίτηση για παραχώρηση σ' αυτόν ασύλου. Υπό το φως της εξέλιξης αυτής, η Διευθύντρια ανέστειλε την εκτέλεση του διατάγματος απέλασης μέχρι την αποπεράτωση της εξέτασης της προαναφερθείσας αίτησης. Παρέμεινε, όμως, σε ισχύ το διάταγμα κράτησης και, έτσι, συνέχισε η κράτηση του αιτητή.
Στις 15.4.2014, ο αιτητής καταχώρισε την παρούσα αίτηση για έκδοση εντάλματος habeas corpus. Αυτή βασίζεται σε ό,τι ο ίδιος αναφέρει σχετικά στην ένορκη δήλωσή του· ότι ο Υπουργός Εσωτερικών παρέλειψε, ως είχε υποχρέωση, να επανεξετάσει το διάταγμα κράτησής του ημερομηνίας 18.3.2014, μετά από γραπτό αίτημα του δικηγόρου του προς τούτο, ημερομηνίας 22.3.2014. Στο εν λόγω αίτημα επισημαίνεται η εξέλιξη η οποία είχε σημειωθεί στο μεταξύ, με την υποβολή από τον αιτητή αίτησης για παραχώρηση προς αυτόν ασύλου.
Κατά την αγόρευσή του, ο συνήγορος του αιτητή υποστήριξε ότι, συνεπεία της παράλειψης του Υπουργού Εσωτερικών να διενεργήσει επανεξέταση της κράτησης του πελάτη του, προς συμμόρφωση με τη σχετική πρόνοια του άρθρου 18ΠΣΤ(4)(β) του προαναφερθέντος Νόμου, δεδομένης της υποβληθείσας, στο μεταξύ, αίτησης ασύλου, η κράτησή του αυτή κατέστη παράνομη. Η εν λόγω παράλειψη του Υπουργού, κατά την περαιτέρω εισήγησή του, ενεργοποίησε το δικαίωμα του αιτητή για υποβολή της παρούσας αίτησης habeas corpus, δυνάμει του εδαφίου (5)(α) του προαναφερθέντος άρθρου. Η συνήγορος για τη Δημοκρατία, διαφωνώντας, εισηγήθηκε ότι το θέμα το οποίο εγείρεται με την πιο πάνω εισήγηση, ουσιαστικά, παραπέμπει σε διοικητική πράξη, η οποία μπορεί να ελεγχθεί μόνο στα πλαίσια προσφυγής δυνάμει του ΄Αρθρου 146.1 του Συντάγματος. Προς υποστήριξη της εισήγησής της, παρέπεμψε στην υπόθεση Bondar (Αρ. 2) (2004) 1 Α.Α.Δ. 2075.
΄Οπως αναφέρεται στο εδάφιο (1) του άρθρου 18ΠΣΤ, διάταγμα κράτησης υπηκόου τρίτης χώρας υποκείμενου σε απέλαση θα πρέπει να εκδίδεται «..., μόνο για την προετοιμασία της επιστροφής και/ή τη διεκπεραίωση της διαδικασίας απομάκρυνσης, ...» του. Στη συνέχεια, στο ίδιο εδάφιο, τίθενται οι προϋποθέσεις, οι οποίες, ή οποιαδήποτε από αυτές, θα πρέπει να συντρέχουν, προκειμένου να είναι επιτρεπτή η έκδοση ενός τέτοιου διατάγματος. Η αυστηρότητα δε ως προς τη χρήση ενός τέτοιου διατάγματος κράτησης τονίζεται, έτι περαιτέρω, με τη ρητή επιταγή ότι: «Τέτοια κράτηση έχει τη μικρότερη δυνατή διάρκεια και διατηρείται μόνο καθόσον χρόνο η διαδικασία απομάκρυνσης εξελίσσεται και εκτελείται με δέουσα επιμέλεια.». Διάταγμα κράτησης το οποίο εκδίδεται ως ανωτέρω, σύμφωνα με το εδάφιο (3)(α) του προαναφερθέντος άρθρου, ελέγχεται με προσφυγή δυνάμει του ΄Αρθρου 146 του Συντάγματος.
Πρόσθετα, με το εδάφιο (4) του πιο πάνω άρθρου, ο νομοθέτης έχει εναποθέσει ρητώς στον Υπουργό Εσωτερικών την υποχρέωση αυτός να «... επανεξετάζει κάθε διάταγμα κράτησης, το οποίο εκδίδει δυνάμει του παρόντος άρθρου - (α) αυτεπάγγελτα ανά δίμηνο, και (β) σε οποιοδήποτε εύλογο χρονικό διάστημα, κατ' αίτηση του επηρεαζόμενου υπηκόου τρίτης χώρας.». Οι ιδιαίτερα δραστικές αυτές πρόνοιες, καθώς και άλλες στο ίδιο άρθρο, με την ίδια επίδραση, αποσκοπούν στην απομάκρυνση του προς απέλαση υπηκόου τρίτης χώρας το ταχύτερο δυνατό, διασφαλίζοντας, συγχρόνως, διαρκούσης της διαδικασίας αυτής, το σεβασμό των επηρεαζομένων ανθρωπίνων δικαιωμάτων του. Ενισχύεται δε ο σκοπός αυτός, για καλύτερη διασφάλιση των ανωτέρω, και με ό,τι το εδάφιο (5)(α) του εν λόγω άρθρου προβλέπει. Συγκεκριμένα, αναφέρει ότι:-
«Η διάρκεια κράτησης βάσει του παρόντος άρθρου υπόκειται σε αίτηση για την έκδοση εντάλματος habeas corpus δυνάμει του ΄Αρθρου 155.4 του Συντάγματος, σύμφωνα με τις διατάξεις του εν λόγω ΄Αρθρου.»
Η νομολογία του Ανωτάτου Δικαστηρίου, πρωτόδικη και εφετειακή, την οποία ο συνήγορος του αιτητή επικαλέστηκε κατά την αγόρευσή του, έχει τονίσει, επανειλημμένα και με τον πλέον εμφαντικό τρόπο, την επιτακτική υποχρέωση του Υπουργού Εσωτερικών για τήρηση των προνοιών του εδαφίου (4), ανωτέρω, για επανεξέταση διατάγματος κράτησης, προς το σκοπό διασφάλισης, προς όφελος προσώπου υπό απέλαση, των δικαιωμάτων που αναφέρονται πιο πάνω, (βλ. Teimuraz Bochorishvili, Πολιτική Αίτηση Αρ. 38/2012, 2.5.2012, Vilma Galivan Marcelino, Πολιτική Αίτηση Αρ. 169/2012, 14.12.2012, Vu Thi Duong, Πολιτική Αίτηση Αρ. 100/2013, 27.6.2013, Nashat Moner Lofty Matry, Πολιτική Αίτηση Αρ. 139/2013, 30.7.2013, Singh Khushwant, Πολιτική Αίτηση Αρ. 190/2013, 18.11.2013, Muhammad Ashfaq, Πολιτική Αίτηση Αρ. 212/2013, 16.1.2014, ECLI:CY:AD:2014:D32, Rita Kumah, Πολιτική Αίτηση Αρ. 19/2014, 19.3.2014, ECLI:CY:AD:2014:D195 και Guo Shuying v. Κυπριακής Δημοκρατίας, Πολιτική ΄Εφεση Αρ. 351/2012, 10.12.2012, (Ολομέλεια)).
Βέβαια, στις περιπτώσεις στις οποίες αφορούσαν οι πιο πάνω υποθέσεις, είχε διαπιστωθεί ότι είτε δεν είχε διενεργηθεί η ανά δίμηνο αυτεπάγγελτη εξέταση του διατάγματος κράτησης του υπό απέλαση προσώπου, είτε ο χρόνος των έξι μηνών, που είναι η μεγαλύτερη περίοδος για την οποία μπορεί να διαρκέσει η κράτηση, σύμφωνα με το εδάφιο (7) του άρθρου 18ΠΣΤ, είχε παρέλθει. Ως εκ τούτου, εκδόθηκε, σε κάθε περίπτωση, ένταλμα habeas corpus για την απελευθέρωση του κρατουμένου.
Η παρούσα, όμως, υπόθεση είναι διαφορετική και δεν προσομοιάζει, ούτε κατά το ελάχιστο, με οποιαδήποτε από τις πιο πάνω υποθέσεις. Εδώ, ο αιτητής υπέβαλε το αίτημά του για επανεξέταση του διατάγματος κράτησης, μόλις, τέσσερις με πέντε ημέρες μετά που αυτός ετέθη υπό κράτηση, ώστε να μην μπορεί να θεωρηθεί, κάτω από οποιεσδήποτε περιστάσεις και υπό το φως των σχετικών προνοιών του άρθρου 18ΠΣΤ, που αναφέρονται πιο πάνω, ότι είναι εύλογος ο πιο πάνω χρόνος, που μεσολάβησε μέχρι την υποβολή του συγκεκριμένου αιτήματος. Ο χρόνος δε για σκοπούς των προνοιών του εδαφίου (4), ανωτέρω, είναι λογικό ότι θα πρέπει να υπολογίζεται από την ημερομηνία κατά την οποία το υπό απέλαση πρόσωπο τίθεται υπό κράτηση με βάση το σχετικό διάταγμα, το οποίο εκδίδεται, ακριβώς, προς εξυπηρέτηση των σκοπών του διατάγματος απέλασης και τίποτε άλλο.
Βέβαια, προβλήθηκε εκ μέρους του αιτητή, στα πλαίσια, όπως γίνεται αντιληπτό, του προαναφερθέντος εδαφίου (4), ώστε, ακόμα και οι μερικές ημέρες, που αναφέρονται πιο πάνω, να πρέπει να θεωρηθεί ότι αποτελούν εύλογο χρόνο για επανεξέταση της κράτησης του αιτητή από τον Υπουργό Εσωτερικών, το γεγονός ότι στις 19.3.2014, δηλαδή μια μέρα μετά την εκτέλεση του διατάγματος κράτησης, ο αιτητής υπέβαλε αίτηση για παραχώρηση προς αυτόν ασύλου. Είναι γεγονός ότι η προηγηθείσα εξέταση έγινε χωρίς να συνεκτιμηθεί στα γεγονότα που θα μπορούσαν να καθορίσουν το εύλογο του χρόνου η πιο πάνω εξέλιξη, με δεδομένο ότι η παρούσα αίτηση έχει βασιστεί, κυρίως, στις πρόνοιες των εδαφίων (4) και (5) του άρθρου 18ΠΣΤ. Συνεκτιμωμένης, όμως, και της εξέλιξης, η οποία σημειώθηκε σε σχέση με την αίτηση ασύλου, η επικρατούσα άποψη, με βάση τη νομολογία, είναι πως ο έλεγχος του διατάγματος κράτησης, σε τέτοια περίπτωση, σε αντιδιαστολή με τον έλεγχο της διάρκειας κράτησης, μπορεί μόνο να διενεργηθεί στα πλαίσια προσφυγής, δυνάμει του ΄Αρθρου 146.1 του Συντάγματος, αφού η έκδοσή του εμπίπτει στον τομέα του διοικητικού δικαίου. Αυτό προβλέπεται ρητώς στο εδάφιο (3)(α) του προαναφερθέντος άρθρου, ενώ στο ίδιο είχε καταλήξει το Δικαστήριο, προηγουμένως, στην υπόθεση Bondar (Αρ. 2), ανωτέρω.
Υπό το φως των πιο πάνω διαπιστωθέντων, η αίτηση αποτυγχάνει και απορρίπτεται. Δεν εκδίδεται διαταγή για έξοδα.
Γ.Ν. Γιασεμής,
Δ.
/ΜΠ