|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
ECLI:CY:AD:2016:D313
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ANAΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
(Υπόθεση Αρ. 945/2011)
29 Ιουνίου, 2016
[ΕΡΩΤΟΚΡΙΤΟΥ, Δ/στής]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 146 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ
ΘΕΚΛΑ ΓΕΩΡΓΙΟΥ,
Αιτήτρια,
ν.
ΚΥΠΡΙΑΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗΣ ΤΙΤΛΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ,
Καθ΄ων η Αίτηση.
Α. Κούρα (κα) για Α. Δαμιανού, για τον Αιτητή.
Μ. Κυπριανού (κα), για τους Καθ΄ων η Αίτηση.
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΕΡΩΤΟΚΡΙΤΟΥ, Δ.: Με την προσφυγή ζητείται ακύρωση της απόφασης των καθ' ων η αίτηση με την οποία απορρίφθηκε το αίτημα της αιτήτριας για αναγνώριση του τίτλου σπουδών της «Master of Arts» που της απονεμήθηκε από το University of Wales του Ηνωμένου Βασιλείου, ως ισότιμου προς μεταπτυχιακό δίπλωμα επιπέδου Master.
Ο λόγος της απόρριψης του πιο πάνω αιτήματος περιεχόταν στην επιστολή των καθ' ων η αίτηση ημερομηνίας 11.5.2011, ως ακολούθως:-
«Με βάση τα επίσημα έγγραφα που υποβάλατε, η παρακολούθηση των μαθημάτων για την απόκτηση του παραπάνω τίτλου έγινε στο Alexander College Λάρνακας. Την περίοδο που παρακολουθήσατε το πρόγραμμα σπουδών σας, το γεγονός ότι τα μαθήματα γίνονταν στο Alexander College, παραβίαζε το άρθρο 14(3) των περί Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης Νόμων της Κυπριακής Δημοκρατίας, σύμφωνα με το οποίο "Καμιά ιδιωτική σχολή δεν μπορούσε να απονέμει η ίδια τίτλους ξένων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων ή να παρέχει με οποιοδήποτε τρόπο σε ξένα εκπαιδευτικά ιδρύματα τη δυνατότητα να απονέμουν αυτά τους δικούς τους τίτλους στη Δημοκρατία"».
Λόγοι ακύρωσης
Ο πρώτος λόγος ακύρωσης στρέφεται κατά της σύνθεσης και συγκρότησης των καθ' ων η αίτηση.
Κατά την εισήγηση, κατά τη λήψη της προσβαλλόμενης απόφασης φαίνεται να απουσίαζαν, σύμφωνα με το πρακτικό της 21.3.2011, οι κ.κ. Μιχάλης Χαλιάσος και Ευστάθιος Μιχαήλ χωρίς αναφορά στην απουσία τους σε αντίθεση με τη νομολογία και συγκεκριμένα την Αντέννα Λτδ ν. Αρχής Ραδιοτηλεόρασης Κύπρου (Αρ. 1) (2013) 3 ΑΑΔ 242 στην οποία κρίθηκε κατά πλειοψηφία από την Πλήρη Ολομέλεια, πως «τα μέλη που συγκροτούν το συλλογικό όργανο υπέχουν υποχρέωση συμμετοχής στη σύνθεση του οργάνου εκτός όπου η απουσία τους εξ αντικειμένου κρίνεται δικαιολογημένη». Ουσιαστικά, όπως η αιτήτρια ισχυρίζεται, ο κ. Χαλιάσος έδωσε την παραίτησή του και όφειλε να αντικατασταθεί. Η δε παραίτησή του δεν μπορεί να θεωρηθεί ως δικαιολογία για την απουσία του.
Ακολούθως προβάλλεται η θέση πως η προσβαλλόμενη απόφαση αντίκειται στο Άρθρο 28 του Συντάγματος και στο δικαίωμα της ίσης μεταχείρισης. Κατά την εισήγηση, εφόσον ενόψει της τροποποίησης του άρθρου 14 του περί Σχολών Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης Νόμου του 2009 (Ν. 88(Ι)/2009) δημιουργήθηκαν δύο ομάδες προ και μετά της τροποποίησης, τις οποίες οι καθ' ων η αίτηση μεταχειρίζονται με διαφορετικό τρόπο τη στιγμή κατά την οποία τα εν λόγω πρόσωπα βρίσκονται ουσιαστικά στην ίδια θέση, με αποτέλεσμα να παραβιάζεται η αρχή της ισότητας. Ο τρίτος και τέταρτος λόγος ακύρωσης εστιάζονται στο ότι η προσβαλλόμενη απόφαση εκδόθηκε κατά παράβαση της κοινοτικής νομοθεσίας και χωρίς έρευνα περί αυτής. Αυτό επειδή η προσβαλλόμενη απόφαση η οποία λήφθηκε πριν επέλθει η τροποποίηση του άρθρου 14 του Ν. 88(Ι)/2009 συνιστά περιορισμό της ελεύθερης παροχής υπηρεσιών την οποία εγγυούνται τα άρθρα 43 και 48 της Συνθήκης της Ευρωπαϊκής Κοινότητας.
Η κατάληξη
Αρχή θα γίνει από τον ισχυρισμό περί παράνομης συγκρότησης των καθ' ων η αίτηση.
Οι καθ' ων η αίτηση αρνούνται την τυχόν παρανομία στη σύνθεση των καθ' ων η αίτηση καθότι τα εν λόγω μέλη του οργάνου κλήθηκαν νομότυπα στη συνεδρία και ακολούθως ενημέρωσαν για την επικείμενη απουσία τους. Επισυνάπτουν σχετικά στην αγόρευσή τους τις προσκλήσεις των δύο μελών με την απάντηση του κου Μιχαήλ πως θα απουσιάζει στο εξωτερικό κατά την 109η Συνεδρία και την απάντηση του κ. Χαλιάσου, αποσταλείσα με ηλεκτρονικό μήνυμα, πως ενόψει του προγράμματός του δεν μπορεί να συνεχίσει να είναι μέλος του ΚΥΣΑΤΣ.
Οπότε, στην απαντητική της αγόρευση η αιτήτρια συγκεκριμενοποιεί πλέον τον προβληθέντα στους λόγους ακύρωσης της προσφυγής λόγο ο οποίος αφορά στη συγκρότηση των καθ' ων η αίτηση, κάτι που εκ των πραγμάτων ήταν αδύνατο προηγουμένως, εφόσον είναι με τη γραπτή αγόρευση των καθ' ων η αίτηση που διαφάνηκε ο λόγος απουσίας του κ. Χαλιάσου. Πρόκειται, εν πάση περιπτώσει, για ζήτημα δημόσιας τάξης το οποίο δύναται το Δικαστήριο να εξετάσει αυτεπάγγελτα.
Ειδικότερα, σύμφωνα με το άρθρο 3(6) του περί Αναγνώρισης Τίτλων Σπουδών Ανώτερης και Ανώτατης Εκπαίδευσης και Παροχής Σχετικών Πληροφοριών Νόμου του 1996 (Ν. 68(Ι)/96), «τα μέλη του Συμβουλίου χάνουν την ιδιότητά τους και αντικαθίστανται, με τον ίδιο τρόπο με τον οποίο διορίζονται, στις ακόλουθες περιπτώσεις .. (δ) όταν υποβάλουν οι ίδιοι παραίτηση».
Δεν υπάρχει αμφιβολία πως με το ηλεκτρονικό του μήνυμα ο κος Χαλιάσος παραιτείτο από τα καθήκοντά του. Θεωρώ χρήσιμο να παραθέσω εδώ το περιεχόμενο του μηνύματος:-
«Αγαπητή κ. Δανιήλ,
Ευχαριστώ πολύ για τις πληροφορίες και προσπάθειές σας. Το σκέφτηκα πολύ σοβαρά και βλέπω ότι μου είναι παντελώς αδύνατο να συνεισφέρω φέτος αυτά που απαιτεί η συμμετοχή στο ΚΥΣΑΤΣ, δηλαδή 24 εργάσιμες ημέρες το χρόνο ή ένα μήνα. Αν και συνήθως είμαι πρόθυμος να βοηθήσω, το πρόγραμμά μου και οι απαιτήσεις του φέτος, τουλάχιστον, δεν μου επιτρέπουν να ανταποκριθώ σε αυτές τις προσδοκίες. Παρακαλώ εξηγήστε στον κ. Αντωνιάδη ότι δεν μπορώ να είμαι μέλος. Θα στείλω μήνυμα και στον Υπουργό Παιδείας. Ίσως να έχουμε τη δυνατότητα συνεργασίας στο μέλλον.
Ευχαριστώ.
Με εκτίμηση,
Μιχάλης Χαλιάσος».
Όμως, έχω τη γνώμη ότι το Συμβούλιο έπαψε μεν να αποτελείται από επτά μέλη αλλά ενόψει του άρθρου 9 του Νόμου στη συνεδρία του κατά την οποία λήφθηκε η προσβαλλόμενη απόφαση, λειτουργούσε νομίμως συγκροτημένο από τα υπόλοιπα πέντε μέλη του Συμβουλίου. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με το άρθρο 9 του Νόμου με πλαγιότιτλο «Νόμιμη συγκρότηση σε περίπτωση που θέση μέλους χηρεύει»:-
«9. Το Συμβούλιο θεωρείται ότι είναι δεόντως συγκροτημένο, έστω και αν χηρεύει θέση ή θέσεις μελών του, νοουμένου ότι στο δοθέντα χρόνο αποτελείται από πέντε τουλάχιστο μέλη».
Αναφορικά με το μέλος κ. Μιχαήλ, συνοδεύει τη γραπτή αγόρευση των καθ' ων η αίτηση η πρόσκληση προς το εν λόγω μέλος ημερ. 15.3.2011, η οποία φέρει χειρόγραφη σημείωση πως «θα απουσιάζω στο εξωτερικό» με υπογραφή και ημερομηνία 16.3.2011 η οποία πρόσκληση στάληκε με τηλεομοιότυπο στο ΚΥΣΑΤΣ.
Συνεπώς, από τα πιο πάνω προκύπτει ότι, όπως ορθά οι καθ' ων η αίτηση εισηγούνται, το Συμβούλιο βρισκόταν σε απαρτία, η δε απουσία του μέλους κ. Μιχαήλ ήταν αιτιολογημένη και η χηρεύσασα θέση του κ. Χαλιάσου δεν άφηνε το Συμβούλιο να λειτουργεί με λιγότερα από 5 μέλη, σύμφωνα δηλαδή με τη νομοθετική απαίτηση. Ως εκ τούτου, η συνεδρία του Συμβουλίου ήταν καθόλα νόμιμη και ως αποτέλεσμα ο ισχυρισμός περί παρανομίας στη σύνθεση ή/και συγκρότηση απορρίπτεται.
Είναι περαιτέρω ο ισχυρισμός της αιτήτριας ότι η προσβαλλόμενη απόφαση εκδόθηκε κατά παράβαση της κοινοτικής νομοθεσίας και ότι η απόφαση είναι αντίθετη με το Άρθρο 28 του Συντάγματος.
Προς ενίσχυση του ισχυρισμού της η αιτήτρια επισυνάπτει στη γραπτή της αγόρευση την Έκθεση της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Παιδείας για το νομοσχέδιο «Ο περί Σχολών Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης (Τροποποιητικός) (Αρ. 2) Νόμος του 2009». Ειδική αναφορά γίνεται στο ακόλουθο απόσπασμα:-
«Σκοπός του νόμου που προτείνεται με το υπό αναφορά νομοσχέδιο είναι η τροποποίηση του υφιστάμενου περί Σχολών Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης Νόμου, ώστε να καταστεί δυνατή η παροχή στην Κύπρο τίτλων σπουδών εκπαιδευτικών ιδρυμάτων κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Με τον προτεινόμενο νόμο επιτυγχάνεται επίσης η συμβατότητα με τα άρθρα 43, 48 και 49 της Συνθήκης περί Ιδρύσεως της Ευρωπαϊκής Κοινότητας.
Στα πλαίσια της μελέτης του υπό αναφορά νομοσχεδίου, το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού και η Νομική Υπηρεσία υπέδειξαν στην επιτροπή ότι το εν λόγω νομοσχέδιο πρέπει να προωθηθεί το συντομότερο για ψήφιση από τη Βουλή, για το λόγο ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή απέστειλε στην Κυπριακή Δημοκρατία προειδοποιητική επιστολή, ημερομηνίας 27 Νοεμβρίου 2008, με σκοπό να επιστήσει την προσοχή της στο γεγονός ότι ορισμένες πρόνοιες της υφιστάμενης νομοθεσίας για τις σχολές τριτοβάθμιας εκπαίδευσης αντίκεινται στο ευρωπαϊκό κεκτημένο.
Σημειώνεται ότι το υπό αναφορά νομοσχέδιο κατατέθηκε στη Βουλή στις 22 Οκτωβρίου 2009.
Ειδικότερα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στην επιστολή της αναφέρεται, μεταξύ άλλων, στο εδάφιο (3) του άρθρου 14 του περί Σχολών Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης Νόμου, επεξηγώντας ότι λόγω σχετικής καταγγελίας που υπέβαλε πολίτης ανέλυσε το συγκεκριμένο εδάφιο και κατέληξε στο συμπέρασμα ότι αυτό ενδέχεται να συνιστά περιορισμό της ελεύθερης παροχής υπηρεσιών, την οποία εγγυάται το άρθρο 49 της Συνθήκης ΕΚ, και περιορισμό της ελευθερίας εγκατάστασης, την οποία εγγυάται το άρθρο 43, σε συνδυασμό με το άρθρο 48 της Συνθήκης ΕΚ. Ειδικότερα, οι πρόνοιες του εδαφίου αυτού απαγορεύουν στις ιδιωτικές σχολές τριτοβάθμιας εκπαίδευσης στην Κύπρο να παρέχουν με οποιοδήποτε τρόπο σε ξένα εκπαιδευτικά ιδρύματα τη δυνατότητα να απονέμουν αυτά τους δικούς τους τίτλους στη Δημοκρατία. Γι' αυτό, σύμφωνα με την υπό αναφορά επιστολή, το εν λόγω εδάφιο «καθιστά αδύνατη την παροχή υπηρεσιών οι οποίες συνεπάγονται την απονομή ξένων τίτλων από εκπαιδευτικά ιδρύματα στην Κύπρο, όπως οι υπηρεσίες που παρέχονται βάσει συμφωνιών πιστοποίησης δικαιόχρησης ή παρεμφερών συμφωνιών, στην περίπτωση που οι αποδέκτες των υπηρεσιών αυτών είναι ιδιωτικές σχολές τριτοβάθμιας εκπαίδευσης στην Κύπρο.»
Η αιτήτρια επισημαίνει πως, όπως προκύπτει από τα πιο πάνω, οι καθ' ων η αίτηση βάσισαν την απόφασή τους σε νομοθεσία η οποία κατά τον ουσιώδη χρόνο κρίθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ότι ήταν αντίθετη και/ή παραβίαζε τη Συνθήκη για την Ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας και ειδικότερα τα άρθρα 43, 48 και 49.
Οι καθ' ων η αίτηση αντιτείνουν ότι η αιτήτρια παρακολουθούσε μαθήματα στο συγκεκριμένο κολλέγιο τα οποία οδήγησαν στην απόκτηση μεταπτυχιακού τίτλου του Πανεπιστημίου της Ουαλίας, όταν η νομοθεσία δεν επέτρεπε στα ιδιωτικά κολλέγια της Κύπρου να απονέμουν τίτλους σπουδών ξένων πανεπιστημίων με αποτέλεσμα το εν λόγω κολλέγιο να έχει παρανομήσει όταν απένειμε τον τίτλο σπουδών στην αιτήτρια. Και παρά το ότι οι καθ' ων η αίτηση παραδέχονται πως η νομοθεσία τροποποιήθηκε για σκοπούς πλήρους συμβατότητας με τα άρθρα της Συνθήκης, τονίζουν πως ακόμη και αν γίνει δεκτό ότι το κολλέγιο στο οποίο φοιτούσε η αιτήτρια μπορούσε να απονέμει τίτλους σπουδών ξένων πανεπιστημίων, η δυνατότητα αυτή υπάρχει μόνο υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις του Νόμου.
Η κατάληξη
Συμμερίζομαι την άποψη της αιτήτριας. Είναι ορθή η επισήμανσή της πως με το κυπριακό Σύνταγμα αναγνωρίζεται η υπεροχή του κοινοτικού δικαίου έναντι ακόμη και του ιδίου του Συντάγματος, πόσο μάλλον οποιουδήποτε ημεδαπού νόμου. Δεν μπορεί να παραγνωριστεί πως η ανάγκη για τροποποίηση της σχετικής νομοθεσίας προέκυψε μετά τη διαπίστωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για ενδεχόμενη σύγκρουση προνοιών του Νόμου με τα άρθρα 43 και 48 της Συνθήκης της Ευρωπαϊκής Κοινότητας. Ούτε και μπορεί να αγνοηθεί η παραδοχή της νομοθετικής εξουσίας πως ο εν λόγω Νόμος δεν ήταν συμβατός με τα άρθρα 43, 48 και 49 της Συνθήκης που αποτέλεσε και το λόγο της επακολουθήσασας τροποποίησης.
Οι κρατικές υποχρεώσεις για συμμόρφωση με το κοινοτικό δίκαιο υπήρχαν από την ένταξη της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση το 2004, από δε την Πέμπτη Τροποποίηση του Συντάγματος το 2006, αναφορικά με την αναγνώριση της υπεροχής του κοινοτικού δικαίου έναντι του ημεδαπού, δεν υπάρχει κανένα περιθώριο μη συμμόρφωσης. Οπότε, προκύπτει πως είναι το κράτος που δεν συμμορφωνόταν με την κοινοτική νομοθεσία αφού όφειλε να βεβαιωθεί ότι ο νόμος ήταν σύμφωνος με το κοινοτικό δίκαιο. Δεν επιτρέπεται ο πολίτης να υπόκειται τις συνέπειες της παράλειψης του κράτους να συμμορφωθεί με τις κοινοτικές του υποχρεώσεις. Συνεπώς, δεν ευσταθεί η δοθείσα από το ΚΥΣΑΤΣ αιτιολογία στη βάση της οποίας απορρίφθηκε το αίτημα της αιτήτριας, ότι δηλαδή παραβιάζονταν οι πρόνοιες του άρθρου 14(3) του Νόμου επειδή τα μαθήματα γίνονταν στο κολλέγιο στην Κύπρο πριν να επέλθει η τροποποίηση του Νόμου το 2010.
Ενόψει της πιο πάνω κατάληξης παρέλκει η εξέταση οποιωνδήποτε άλλων ισχυρισμών.
Η προσβαλλόμενη απόφαση ακυρώνεται δυνάμει του Άρθρου 146.4(β) του Συντάγματος. Η προσφυγή επιτυγχάνει με €1.400 έξοδα, πλέον ΦΠΑ, εναντίον των καθ' ων η αίτηση.
(Υπ.) Γ. Ερωτοκρίτου, Δ.