|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
ECLI:CY:AD:2016:D39
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
(Υπóθεση Αρ. 1012/2012)
27 Ιανουαρίου, 2016
[ΠΑΜΠΑΛΛΗΣ, Δ/στής]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 146 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ
ΑΓΑΘΗ ΚΥΡΙΑΚΟΥ ΚΥΛΙΛΗ,
Αιτήτρια,
ν.
ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΜΕΣΩ
1. ΥΠΟΥΡΓΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ,
2. ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ,
Καθ'ων η αίτηση.
Α. Πηλείδου (κα), για την Αιτήτρια.
Μ. Χατζηγεωργίου (κα), Δικηγόρος της Δημοκρατίας, εκ μέρους του Γενικού Εισαγγελέα, για τους Καθ'ων η αίτηση.
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΠΑΜΠΑΛΛΗΣ, Δ.: Στο πλαίσιο της παρούσας προσφυγής αμφισβητείται το εκδοθέν, για μέρος του κτήματος της αιτήτριας, Διάταγμα Απαλλοτρίωσης.
Η αιτήτρια είναι ιδιοκτήτρια του τεμαχίου 698, Φ/Σχ. 30/1232V03, στην Πάνω Δευτερά, Επαρχία Λευκωσίας.
Το πιο πάνω τεμάχιο της αιτήτριας είχε επηρεαστεί από το Σχέδιο Δεσμευτικής Ρυμοτομίας, το οποίο είχε δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα στις 30 Ιανουαρίου 1987. Το Τμήμα Πολεοδομίας και Οικήσεως, προχώρησε στην ετοιμασία Ρυθμιστικού Σχεδίου για τη Βελτίωση του τμήματος του Κεντρικού Δρόμου Πάνω Δευτεράς. Κατά το στάδιο της μελέτης διαπιστώθηκε ότι, η δεσμευτική ρυμοτομία επηρέαζε, σε μεγάλο βαθμό, τις παρόδιες ιδιοκτησίες και κρίθηκε αναγκαία η μείωση του πλάτους του δρόμου σε σχέση με την αρχικώς δημοσιευθείσα ρυμοτομία.
Η Τεχνική Επιτροπή του Κεντρικού Φορέα Επίλυσης Κυκλοφοριακών Προβλημάτων, σε συνεδρία της στις 11 Δεκεμβρίου 2002, αφού συζήτησε το θέμα ενέκρινε το Ρυθμιστικό Σχέδιο.
Το Ρυθμιστικό Σχέδιο προέβλεπε τη δημιουργία κόλπου στάθμευσης λεωφορείου.
Με Γνωστοποίηση Απαλλοτρίωσης ημερ. 17 Δεκεμβρίου 2004 και με Διάταγμα Απαλλοτρίωσης, υπ' αριθμόν ΔΠ 1228, το οποίο δημοσιεύθηκε στην Επίσημη Εφημερίδα στις 16 Δεκεμβρίου 2005, απαλλοτριώθηκε μέρος του τεμαχίου της αιτήτριας.
Η αιτήτρια καταχώρισε στο Ανώτατο Δικαστήριο την προσφυγή υπ' αριθμό 298/2006, αμφισβητώντας τη νομιμότητα του Διατάγματος Απαλλοτρίωσης. Στις 16 Ιουλίου 2008 εκδόθηκε απόφαση με την οποία ακυρώθηκε η απόφαση, λόγω μη σύγκλησης του συλλογικού οργάνου.
Στη συνέχεια, οι καθ'ων η αίτηση, ενόψει, όπως ανέφεραν, της αναγκαιότητας της υπό αναφορά απαλλοτρίωσης, προχώρησαν στην εκ νέου απαλλοτρίωση των ακινήτων, που αναφέρονται πιο πάνω, με τη Γνωστοποίηση Απαλλοτρίωσης ημερ. 14 Ιανουαρίου 2011 και ακολούθως με το Διάταγμα Απαλλοτρίωσης ημερ. 13 Ιανουαρίου 2012. Ο σκοπός της απαλλοτρίωσης ήταν, ″για τη δημιουργία, βελτίωση και ανάπτυξη των συγκοινωνιών στη Δημοκρατία και συγκεκριμένα για την βελτίωση του κεντρικού Δρόμου Πάνω και Κάτω Δευτεράς″. Το τεμάχιο της αιτήτριας απαλλοτριώθηκε για τη δημιουργία κόλπου στάθμευσης λεωφορείων.
Μεταξύ άλλων προβλήθηκε από την αιτήτρια ότι πάσχει η σύνθεση της Τεχνικής Επιτροπής του Κεντρικού Φορέα Επίλυσης Κυκλοφοριακών Προβλημάτων. Μετά από σχετική μελέτη δεν κατάφερα να εντοπίσω τη νομική υπόσταση της πιο πάνω Επιτροπής. Μετά από προβληματισμό έκρινα σκόπιμο, όπως, επανανοίξω την υπόθεση έτσι ώστε να διαπιστωθεί πώς συστάθηκε η εν λόγω Επιτροπή και ποια ήταν τα μέλη που την απαρτίζουν.
Κατά το στάδιο των διευκρινίσεων αναφέρθηκε από την ευπαίδευτη δικηγόρο των καθ'ων η αίτηση ότι, η εν λόγω Επιτροπή συστάθηκε από το 1976 με απόφαση του τότε Υπουργικού Συμβουλίου και δεν στηρίζεται σε νόμο. Αναφέρθηκε επίσης, ότι, η Τεχνική Επιτροπή λειτουργεί, ως συμβουλευτικό σώμα, και δεν επηρεάζει τη διακριτική ευχέρεια της αρμόδιας αρχής να εκδώσει απόφαση.
Η ευπαίδευτη δικηγόρος της αιτήτριας εισηγήθηκε ότι πρόκειται για σώμα που λειτουργεί άτυπα και παρέχει δεσμευτική γνωμοδότηση στην αρμόδια αρχή. Επίσης ότι η διαδικασία αυτή ήταν, μια σύνθετη διοικητική ενέργεια και ότι η Τεχνική Επιτροπή είχε καταλυτικό ρόλο στην έγκριση του ρυθμιστικού σχεδίου και στην απόρριψη των ενστάσεων της αιτήτριας.
Κατατέθηκε προς το σκοπό διευκρίνισης ως τεκμήριο 2, σημείωμα από τη Διευθύντρια των Δημοσίων Έργων αναφορικά με τη σύσταση της Τεχνικής Επιτροπής. Θεωρώ χρήσιμο όπως παραθέσω απόσπασμα από την εν λόγω επιστολή:
"Το 1976 συστάθηκε η υψηλού επιπέδου Ειδική Επιτροπή του Κεντρικού Φορέα για την Επίλυση Κυκλοφοριακών Προβλημάτων για την αντιμετώπιση των κυκλοφοριακών προβλημάτων που είχαν δημιουργηθεί μετά την Τουρκική εισβολή και τη μετακίνηση των προσφύγων στο ελεύθερο τμήμα της Κύπρου. Στην Ειδική Επιτροπή συμμετείχαν ο Γενικός Διευθυντής του Υπουργείου Συγκοινωνιών και Έργων, ο Γενικός Διευθυντής του Υπουργείου Εσωτερικών, ο Γενικός Διευθυντής του Γραφείου Προγραμματισμού, ο Αρχηγός Αστυνομίας και ο Δήμαρχος Λευκωσίας.
2. Το 1977 η Ειδική Επιτροπή αποφάσισε τη σύσταση της Τεχνικής Επιτροπής του Κεντρικού Φορέα για την Επίλυση Κυκλοφοριακών Προβλημάτων ώστε οι ειδήμονες των αρμοδίων Τμημάτων / Υπηρεσιών να μελετούν και να επιλύουν τα διάφορα προβλήματα / θέματα σε τεχνικό επίπεδο. Την Τεχνική Επιτροπή προεδρεύει ο εκπρόσωπος του Διευθυντή Τμήματος Δημοσίων Έργων. Η Τεχνική Επιτροπή απαρτίζεται εκτός από τον εκπρόσωπο του Τμήματος Δημοσίων Έργων, από τους εκπροσώπους του Τμήματος Πολεοδομίας και Οικήσεως, Γραφείου Προγραμματισμού, Αρχηγού Αστυνομίας και Ένωσης Δήμων. Τον Οκτώβριο του 2009 ο Γενικός Διευθυντής του Γραφείου Προγραμματισμού ενημέρωσε γραπτώς το Διευθυντή του Τμήματος Δημοσίων Έργων ότι δεν θα συμμετείχε στην Τεχνική Επιτροπή. Συνήθως στις συνεδρίες της Τεχνικής Επιτροπής προσκαλούνται ανάλογα με τα θέματα, και εκπρόσωποι των Επαρχιακών Διοικήσεων, Δήμων και Κοινοτήτων."
Η Τεχνική Επιτροπή συνεδρίασε στις 11 Δεκεμβρίου 2002 και παρόντες ήταν οι αντιπρόσωποι: Του Τμήματος Δημοσίων Έργων, του Αρχηγείου Αστυνομίας, του Τμήματος Πολεοδομίας και Οικήσεως, της Επαρχιακής Διοίκησης Λευκωσίας, των Αστυνομικών Διευθύνσεων Λεμεσού και Αμμοχώστου, των Δήμων Κερύνειας και Στροβόλου, ο Δήμαρχος Αγίου Αθανασίου και ο Κοινοτάρχης Πάνω Δευτεράς.
Όπως προκύπτει αβίαστα από το πιο πάνω σημείωμα, δεν υπάρχει νομική υπόσταση της εν λόγω Επιτροπής, καθότι αυτή συστάθηκε χωρίς την εξουσιοδότηση οποιουδήποτε νόμου ή κανονισμού. Η εν λόγω Τεχνική Επιτροπή, είχε συσταθεί από μια άλλη ειδική επιτροπή, χωρίς να προκύπτει οτιδήποτε που να υποδηλεί την εξουσία αυτής της επίδικης επιτροπής να προβαίνει στη σύσταση άλλων επιτροπών. Ταυτοχρόνως δεν υπάρχει οτιδήποτε, πέραν του πιο πάνω σημειώματος, αναφορικά με τη σύνθεση και τους όρους εντολής της Τεχνικής Επιτροπής. Συναφώς προκύπτει ότι η εν λόγω Επιτροπή έχει ενεργήσει χωρίς αρμοδιότητα. Όπως αναφέρεται στο σύγγραμμα του Σπηλιωτοπούλου, Εγχειρίδιο Διοικητικού Δικαίου, 10ος Τόμος, 14η Έκδοση, στην παράγραφο 123, σελίδα 132, για τη νόμιμη υπόσταση του συλλογικού οργάνου χρειάζεται η προηγούμενη έκδοση πράξης συγκρότησης του.
Επίσης ο Δαγτόγλου στο σύγγραμμα του Γενικό Διοικητικό Δίκαιο, 5η Έκδοση, σελ. 552, αναφέρει ότι, νόμιμη συγκρότηση του συλλογικού οργάνου είναι η θεμελίωση του σε έγκυρο κανόνα δικαίου και ο νόμιμος καθορισμός όλων των υπό του νόμου προβλεπόμενων μελών και του προεδρείου.
Συνεπώς, η συγκρότηση του εν λόγω οργάνου ήταν παράνομη και στερείτο αρμοδιότητας. (Δαγτόγλου, Διοικητικό Δικονομικό Δίκαιο, 4η Έκδοση, παράγραφος 581).
Περαιτέρω και ανεξαρτήτως της ελλείψεως νομιμότητας της συγκρότησης της Επιτροπής, πάσχει και η σύνθεση της.
Με βάση το τεκμήριο 2, η σύνθεση της Επιτροπής απαρτιζόταν από τον εκπρόσωπο του Τμήματος Δημοσίων Έργων ως Πρόεδρο και εκπροσώπους του Τμήματος Πολεοδομίας και Οικήσεως, Γραφείου Προγραμματισμού, Αρχηγού Αστυνομίας και Ένωσης Δήμων.
Κατά τη συνεδρία ήταν παρόντα 20 άτομα, χωρίς να προσδιορίζεται η ιδιότητα τους. Από αυτά, τα 15 ήταν εκπρόσωποι των Δημοσίων Υπηρεσιών και της Αστυνομίας και οι υπόλοιποι ήταν εκπρόσωποι Δήμων, χωρίς όμως να προσδιορίζεται η ιδιότητα τους, εάν δηλαδή ήταν ως μέλη της Ένωσης Δήμων. Δεν προσδιορίζεται επίσης ποιος προέδρευε της Επιτροπής. Επιπλέον ήταν παρών και ο Κοινοτάρχης της Πάνω Δευτέρας, της επηρεαζόμενης κοινότητας. Απουσίαζε από τη συνεδρία ο Διευθυντής του Γραφείου Προγραμματισμού, χωρίς να δίδεται οποιαδήποτε εξήγηση για την απουσία του. Το γεγονός ότι αναφέρεται στο σημείωμα ότι ο Διευθυντής είχε ενημερώσει γραπτώς το 2009 ότι δεν θα συμμετείχε στην Επιτροπή, δεν έχει οποιαδήποτε σημασία γιατί αφορά μεταγενέστερο χρόνο.
Σύμφωνα με το Δαγτόγλου στο σύγγραμμα του Γενικό Διοικητικό Δίκαιο, 5η Έκδοση, στη σελίδα 553, παράγραφος 957 όργανο, δεν είναι νόμιμα συντεθειμένο αν, στη συνεδρίαση του, παρίστανται πρόσωπα που δεν είναι μέλη του έστω και αν δεν μετέχουν στην ψηφοφορία, γιατί δεν μπορεί να είναι γνωστό το μέτρο της επιδράσεως που μπορούν να ασκήσουν.
Οι καθ'ων η αίτηση εισηγήθηκαν ότι, η εν λόγω Επιτροπή είναι ένα συμβουλευτικό σώμα και δεν έχει αποφασιστική αρμοδιότητα στη διαμόρφωση της τελικής απόφασης. Σημασία έχει η απόφαση η ιδία. Η εισήγηση δεν με βρίσκει σύμφωνο, και δεν θεωρώ ότι η Επιτροπή έχει μόνο συμβουλευτικό χαρακτήρα. Όπως αναφέρεται στα πρακτικά της επίδικης συνεδρίας, η Τεχνική Επιτροπή ενέκρινε τα ρυθμιστικά σχέδια, τα οποία, το Τμήμα Πολεοδομίας θα προωθούσε, μέσω των νενομισμένων διαδικασιών προς υλοποίηση.
Επίσης στο σημείωμα τεκμήριο 2 αναφέρεται ότι:
"Η Τεχνική Επιτροπή έχει συμβουλευτικό χαρακτήρα αλλά οι αποφάσεις της είναι σημαντικές εφόσον:
(α) Στις περισσότερες περιπτώσεις ο Αρχηγός Αστυνομίας δίνει την κατά νόμο συναίνεση του για υλοποίηση μέτρων κυκλοφοριακής διαχείρισης και άλλων μέτρων σε Δήμους/Κοινότητες μόνο όταν υπάρχει η σχετική έγκριση της Τεχνικής Επιτροπής.
(β) Το Τμήμα Πολεοδομίας και Οικήσεως προωθεί την υλοποίηση Πολεοδομικών Έργων μετά που θα εγκριθούν τα σχετικά ρυθμιστικά σχέδια από την Τεχνική Επιτροπή. (Το Τμήμα Πολεοδομίας και Οικήσεως τροποποιεί τα σχέδια αυτά με βάση και τις αποφάσεις/εισηγήσεις της Τεχνικής Επιτροπής)."
Ανεξαρτήτως, όμως, από το ρόλο της Επιτροπής, παραμένει γεγονός ότι στη συνεδρία έλαβαν μέρος μη εξουσιοδοτημένα πρόσωπα. Στην Υπ. Αρ. 533/2009, Μυώνας ν. Δημοκρατίας, ημερ. 2 Οκτωβρίου 2012, είχε εγερθεί ισχυρισμός περί παράνομης σύνθεσης της Τεχνικής Επιτροπής του Φορέα Κυκλοφοριακών Προβλημάτων και το δικαστήριο ανέφερε τα ακόλουθα τα οποία τυγχάνουν εφαρμογής και στην παρούσα υπόθεση:
"Δεν θα συμφωνούσα με τους καθ΄ ων η αίτηση ότι η συγκεκριμένη επιτροπή έχει συμβουλευτικό χαρακτήρα μόνο, και αυτό λόγω της διατύπωσης της επιστολής του Τμήματος Δημοσίων ΄Έργων, ημερομηνίας 26.2.2009, με την οποία οι αιτητές πληροφορούνται την απόρριψη της αίτησής τους. Στην πιο πάνω επιστολή αναφέρεται σαφώς ότι η πιο πάνω επιτροπή αποφάσισε ότι το αίτημά τους δεν μπορεί να ικανοποιηθεί, ενώ στη συνέχεια αναφέρεται και μέρος της αιτιολογίας από την τεχνική επιτροπή.
Όμως, ακόμα κι΄ αν η τεχνική επιτροπή ενεργούσε απλά ως συμβουλευτικό σώμα, δεν νομίζω ότι μπορούν να παραβιάζονται οι διατάξεις του άρθρου 21. Η τεχνική επιτροπή κατέληξε σαφώς, όπως φαίνεται από το τηρηθέν πρακτικό, στην απόφασή της, στην παρουσία 18 μη μελών της, ενώ μάλιστα αναφέρεται στο πρακτικό ότι τη ληφθείσα απόφαση υιοθέτησε και ο κ. Χριστοδουλίδης, γεγονός το οποίο δεικνύει την ενεργό συμμετοχή του συγκεκριμένου ατόμου στη λήψη της απόφασης."
Η προσφυγή επιτυγχάνει. Η προσβαλλόμενη απόφαση ακυρούται. Ποσό €1.600, πλέον ΦΠΑ, ως έξοδα, επιδικάζονται υπέρ της αιτήτριας και εναντίον των καθ'ων η αίτηση.
Κ. ΠΑΜΠΑΛΛΗΣ,
Δ.
/ΔΓ