|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
ECLI:CY:AD:2015:D732
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
Υπόθεση Αρ. 5668/2013
4 Νοεμβρίου, 2015
[ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ, Δ/ΣΤΗΣ]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 146 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ.
ΜΕΤΑΞΥ:
ΘΕΟΤΟΚΗ ΣΤΥΛΙΑΝΟΥ,
Αιτητή
και
ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΜΕΣΩ
ΔΙΟΙΚΗΤΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΠΥΡΟΒΟΛΙΚΟΥ
ΕΘΝΙΚΗΣ ΦΡΟΥΡΑΣ
Kαθ'ων η αίτηση.
......
Σ. Οικονομίδης, για τoν Αιτητή
Μ. Κοτσώνη (κα), για τους Καθ' ων η αίτηση
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ, Δ.: Ο αιτητής, Ταγματάρχης Πυροβολικού της Εθνικής Φρουράς (ΕΦ), προσβάλλει την απόφαση του Διοικητή Πυροβολικού (ΔΠ) - του Ταξίαρχου Μακρίδη - ημερ. 14.6.2013, με την οποία του επιβλήθηκε η ποινή της 3ήμερης κράτησης για αδικήματα που συνιστούσαν «παράλειψη συμμόρφωσης προς τας γενικάς διαταγάς του διοικητού» και «αναξιοπρεπή συμπεριφορά».
Η ποινή του επιβλήθηκε σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στα άρθρα 19(2) και 1 του Πειθαρχικού Κώδικα της Εθνικής Φρουράς.
Τα γεγονότα που περιβάλλουν την προσφυγή έχουν σε συντομία ως ακολούθως:-
Με διαταγή του διοικητή της ιεραρχικά προϊστάμενης ΧΧ ΤΘΤ (20ης Τεθωρακισμένης Ταξιαρχίας), ημερ. 21.3.2013, δόθηκαν οδηγίες στον Αντισυνταγματάρχη (ΤΘ) Παρπέρη Μιχάλη για τη διενέργεια πειθαρχικής ανάκρισης προς εξακρίβωση των συνθηκών κάτω από τις οποίες, μετά από έκτακτη οικονομική επιθεώρηση της ΔΟΙ/ΓΕΕΦ, διαπιστώθηκε ότι στο Κέντρο Ψυχαγωγίας Μονάδος (ΚΨΜ) της 186 Α/Κ ΜΜΠ, διοικητής της οποίας ήταν ο αιτητής, υπήρχε έλλειμμα ύψους €4.529,13 και τιμολόγια με πίστωση.
Tην επομένη, 22.3.2013 o Aρχηγός της EΦ Αντιστράτηγος Στυλιανός Νάσης πληροφόρησε τον αιτητή ότι σκόπευε να τον θέσει σε διαθεσιμότητα προς διευκόλυνση της ανακριτικής διαδικασίας και ότι από τις μέχρι τότε έρευνες διαφαινόταν η εκ μέρους του διάπραξη των ακόλουθων πειθαρχικών παραπτωμάτων:
«α. Επιδείξατε αμέλεια καθήκοντος, δηλαδή αμελήσατε ή άνευ νομίμου και επαρκούς αιτίας παραλείψατε να επιληφθείτε ταχέως και επιμελώς των καθηκόντων σας ή να εκτελέσετε αυτά, καθώς και παραλείψατε να αναφέρετε οποιοδήποτε ζήτημα είχατε καθήκον να αναφέρετε [κανονισμός 3 (α) και (ε) αντίστοιχα του Πρώτου Πίνακα του Πειθαρχικού Κώδικα των Πειθαρχικών Κανονισμών της ΕΦ]. Συγκεκριμένα από τον υπόψη έλεγχο διαπιστώθηκε, έλλειμμα ύψους 4529.13€, τιμολόγια με πίστωση, μη ενημέρωση του προβλεπόμενου Βιβλίου Δοσοληψιών πωλητή Δχστη με αποτέλεσμα τη μη ύπαρξη στοιχείων που αφορούσαν τις καθημερινές εισπράξεις από τον πωλητή, δεν υπογράφονταν καθημερινά και πριν την εξόφληση τους τα τιμολόγια προμήθειας ειδών ΚΨΜ από την προβλεπόμενη επιτροπή αγοράς και τα αρμόδια οικονομικά όργανα, κατά παράβαση των καθοριζομένων στο (β) σχετικό.
β. Επιδείξατε αναξιοπρεπή και ανοίκειο συμπεριφορά, δηλαδή ενεργήσατε κατά τέτοιο τρόπο που είναι εύλογο και πιθανόν να προσβάλει την υπόληψη της Δύναμης (κανονισμός 3 (1) του Πρώτου Πίνακα του Πειθαρχικού Κώδικα των Πειθαρχικών Κανονισμών της ΕΦ). Συγκεκριμένα ανευρέθηκαν ακάλυπτες προσωπικές επιταγές σας σε προμηθευτή ΚΨΜ, οι οποίες αφορούσαν πληρωμή τιμολογίων προμήθειας ειδών ΚΨΜ».
Ο αιτητής, αφού προηγουμένως υπέβαλε γραπτώς τις απόψεις του, τέθηκε σε διαθεσιμότητα από 3.4.2013 μέχρι ολοκλήρωσης της πειθαρχικής ανάκρισης, με απόφαση του Αρχηγού η οποία εγκρίθηκε από τον Υπουργό Άμυνας στις 29.3.2013.
Με το πέρας της πειθαρχικής ανάκρισης, ο αιτητής, του οποίου η διαθεσιμότητα ήρθη από 10.5.2013, τοποθετήθηκε από τις 11.5.2013 στο ΓΕΕΦ/Διοίκηση Πυροβολικού και στις 3.6.2013 κλήθηκε από τον ΔΠ σε διοικητική απολογία για τα δύο πειθαρχικά παραπτώματα που του καταλογίζονταν.
Ο ΔΠ, αφού εξέτασε το περιεχόμενο της απολογίας του αιτητή ημερ. 11.6.2013, επέβαλε στον αιτητή στις 14.6.13 πειθαρχική ποινή 3ήμερης φυλάκισης και για τα δύο παραπτώματα.
Σημειώνεται, για σκοπούς πληρότητας των γεγονότων, ότι μετά την καταχώρηση της προσφυγής, ο Επιτελάρχης ΓΕΕΦ επέστρεψε τα έγγραφα της Πειθαρχικής Διαδικασίας στον ΔΠ με οδηγίες όπως επιβληθεί στον αιτητή ξεχωριστή πειθαρχική ποινή για κάθε παράπτωμα, όπως και έγινε με νέο έγγραφο του ΔΠ ημερ. 12.7.2013.
Με την τροποποιημένη αυτή απόφαση, η οποία φέρει την ένδειξη «ορθή επανάληψη», ο ΔΠ τιμώρησε τον αιτητή με 1 μέρα φυλάκισης για το αδίκημα της «παράλειψης συμμόρφωσης προς τας Γενικάς Διαταγάς του Διοικητού» και με 2 μέρες φυλάκιση για το αδίκημα της «αναξιοπρεπούς και ανοίκειας συμπεριφοράς».
Δύο είναι ουσιαστικά οι λόγοι ακύρωσης που εγείρονται από τον αιτητή. Ο πρώτος, ότι η προσβαλλόμενη απόφαση λήφθηκε από αναρμόδιο όργανο και, ο δεύτερος, ότι η επιβολή μιας συνολικής ποινής για δύο διαφορετικά πειθαρχικά αδικήματα συνιστά κακή άσκηση διακριτικής ευχέρειας, παράβαση των αρχών της χρηστής διοίκησης και της σχετικής νομολογίας.
Η κατ' ισχυρισμόν αναρμοδιότητα του ΔΠ να επιβάλει την επίδικη ποινή
Σύμφωνα με τον Κανονισμό 5 των Πειθαρχικών Κανονισμών της Εθνικής Φρουράς (Κ.Δ.Π. 554/64 ως έχουν τροποποιηθεί):
«5.- (1) Δια τους σκοπούς των παρόντων Κανονισμών ‟διοικών αξιωματικός" σημαίνει τον διοικητήν της μονάδος εις ην ανήκει το ενδιαφερόμενον μέρος και περιλαμβάνει τον διοικητήν υπομονάδος.
(2) Δια τους σκοπούς του παρόντος κανονισμού ‟μονάς" σημαίνει οιονδήποτε ανεξάρτητον τμήμα στρατού ουχί ανώτερον του τάγματος και υπομονάδα αυτού και περιλαμβάνει οιονδήποτε άλλο ανεξάρτητον ανάλογο τμήμα στρατού, στρατιωτικόν κατάστημα ή υπηρεσίαν».
Ο Κανονισμός 6 αναφορικά με τη συνοπτική εκδίκαση και τη διενέργεια ανακρίσεων προβλέπει τα ακόλουθα:
«6(1) Εις πάσαν περίπτωσιν καθ' ην υποβάλλεται αναφορά ή προβάλλεται ισχυρισμός, εξ' ων φαίνεται ότι μέλος τι δυνατόν να διέπραξε παράπτωμα τι, το όλον ζήτημα θα αναφέρηται εις τον διοικούντα αξιωματικόν του τοιούτου μέλους:
....................
(2) Ο διοικών αξιωματικός του τοιούτου μέλους λαμβάνων την αναφοράν, επιλαμβάνεται προσωπικώς της ερεύνης του αναφερομένου παραπτώματος, ασκεί τον προσήκοντα έλεγχον και επιβάλλει αμέσως την κατά την κρίσιν του και εντός των ορίων της δικαιοδοσίας αυτού διαγραφομένην ποινήν άνευ ετέρας τινός διαδικασίας:.».
Είναι η θέση του αιτητή ότι σύμφωνα με την ερμηνεία του Κανονισμού 5, ο ΔΠ δεν ήταν κατά τον ουσιώδη χρόνο ο «διοικών αξιωματικός» αυτού. Και αυτό γιατί κατά τη διενέργεια της οικονομικής επιθεώρησης της Διεύθυνσης Οικονομικού του ΓΕΕΦ στο ΚΨΜ της 186 Α/Κ ΜΜΠ και μέχρι τις 10.5.2013, ο αιτητής υπηρετούσε στην πιο πάνω μονάδα ως διοικητής της. Εφόσον δε η 186 Α/Κ ΜΜΠ υπάγετο ιεραρχικώς στην ΧΧ ΤΘΤ, ο «διοικών αξιωματικός» του αιτητή εν τη εννοία του Κανονισμού 5 ήταν ο διοικητής της ΧΧ ΤΘΤ και όχι ο ΔΠ. Ο ΔΠ, κατά τον αιτητή, ήταν «διοικών αξιωματικός» του μόνο κατά το χρόνο της πειθαρχικής δίωξης και τιμωρίας του.
Στα πλαίσια προώθησης του πιο πάνω ισχυρισμού, ο αιτητής παρέπεμψε σε πρωτόδικες αποφάσεις οι οποίες, όμως, δεν παρουσιάζουν ομοιόμορφη κατάληξη σε σχέση με το επίμαχο ζήτημα. Ενόψει τούτου υπέβαλε ότι θα πρέπει να ακολουθηθεί η ερμηνεία που δόθηκε στην Γεωργίου v. Δημοκρατίας, Υπόθ. Αρ. 629/2009, ημερ. 28.9.2010 και σε κάποιες άλλες υποθέσεις στις οποίες αυτή παραπέμπει. Ότι δηλαδή, ο αρμόδιος «διοικών αξιωματικός» είναι ο διοικητής της μονάδας στην οποία ανήκε το υπό εξέταση για πιθανή διάπραξη πειθαρχικού παραπτώματος άτομο κατά το χρόνο της διάπραξης του παραπτώματος αυτού.
H πλευρά των καθ' ων η αίτηση επικαλούμενη τον Κανονισμό 11, στον οποίον ορίζεται ότι δικαίωμα επιβολής ποινών έχουν «πάντες οι διοικούντες αξιωματικοί προς παν μέλος κατώτερον κατά βαθμόν αυτών.» υποστηρίζουν ότι η επιβολή της επίδικης ποινής από τον ΔΠ στη δικαιοδοσία του οποίου υπαγόταν ο αιτητής ήταν ορθή και επικαλούνται τις αποφάσεις Ζωνιάς v. Δημοκρατίας, Υπόθ. Αρ. 1079/2001, ημερ. 11.12.2002 και Μανδρής v. Δημοκρατίας, Υπόθ. Αρ. 1142/2004, ημερ. 11.11.2005 στις οποίες υποδείχθηκε, καθ' ερμηνεία του Κανονισμού 6, ότι η δυνατότητα επιβολής ποινής ανήκει στο διοικητή της μονάδας στην οποίαν υπηρετεί τη δεδομένη στιγμή ο πειθαρχικά διωκόμενος και όχι σε κάποιον άλλο αξιωματικό με τον οποίον δεν υφίσταται πλέον ιεραρχική εξάρτηση.
Στην παρούσα υπόθεση, όπως προκύπτει από τα γεγονότα τα οποία προεκτέθηκαν, ο αιτητής τοποθετήθηκε στη Διοίκηση Πυροβολικού από τις 11.5.2013. Στις 3.6.2013 και ενώ πλέον υπηρετούσε στη Διοίκηση Πυροβολικού, κλήθηκε σε απολογία με έγγραφο του ΔΠ και «διοικούντα αξιωματικού» του κατά το χρόνο εκείνο εν τη εννοία του Κανονισμού 6. Τα δε στοιχεία για τα διαφαινόμενα πειθαρχικά παραπτώματα και το πόρισμα της διοικητικής ανάκρισης βρίσκονταν ήδη ενώπιον της Διοίκησης Πυροβολικού, ως αρμόδιου αποδέκτη των αναφορών των κατωτέρων κλιμακίων. Επομένως, ο Ταξίαρχος Μαρκίδης ως ΔΠ, ήταν κατά τον ουσιώδη χρόνο διοικητής της μονάδας «εις ην ανήκε» ο αιτητής και συνεπώς αρμοδίως επιλήφθηκε του θέματος, καλώντας τον αιτητή σε απολογία και επιβάλλοντας του στη συνέχεια την επίδικη ποινή. Επιπρόσθετα, έχοντας υπόψη το νομικό επιχείρημα με βάση το οποίο συνάγεται «από το έλασσον το μείζον» (α minori ad majus) - (βλ. Αριστόβουλου Ι. Μάνεση Συνταγματικό Δίκαιο Ι Εκδοτικός Οίκος Σάκουλα - Θεσσσαλονίκη 1980, σελ.202) και εφόσον όπως αποδέχεται ο αιτητής, ο διοικητής της ΧΧ ΤΘΤ είχε αρμοδιότητα να προβεί στην επιβολή της πειθαρχικής ποινής, ανάλογη εξουσία διέθετε και ο ΔΠ ως προϊστάμενος της ανώτερης διοίκησης (Διοίκηση Πυροβολικού) με την οποίαν ο αιτητής ως αξιωματικός Πυροβολικού τελούσε πάντοτε σε σχέση ιεραρχικής εξάρτησης.
Ως αποτέλεσμα των ανωτέρω, ο ισχυρισμός του αιτητή περί αναρμοδιότητας του ΔΠ δεν ευσταθεί και απορρίπτεται.
Mε τον δεύτερο προβαλλόμενο λόγο, ο αιτητής υποστηρίζει ότι ενώ είχε κριθεί ως ένοχος για δύο καταφανώς διαφορετικά πειθαρχικά παραπτώματα εντούτοις τιμωρήθηκε γι' αυτά με μια συνολική ποινή 3ήμερης φυλάκισης, γεγονός που επηρεάζει τη νομιμότητα της διαδικασίας αφού δεν αποκαλύπτεται ποια ήταν η ποινή που επιβλήθηκε για το κάθε καταλογισθέν παράπτωμα.
Οι καθ' ων η αίτηση αντιτάσσουν ότι η αρχική παρατυπία διορθώθηκε με το μεταγενέστερο έγγραφο του ΔΠ, ημερ. 12.7.2013 (Παράρτημα 21 της ένστασης) με το οποίο έγινε ο σχετικός διαχωρισμός και επιβλήθηκαν δύο ξεχωριστές ποινές για τα αντίστοιχα αδικήματα.
Είναι θέση του αιτητή ότι το πιο πάνω έγγραφο είναι μεταγενέστερο της προσφυγής, δεν αποτελεί ανάκληση της επίδικης απόφασης της 14.6.2013 και συνεπώς δεν μπορεί να ληφθεί υπόψη, ενώ κατά τις διευκρινίσεις η δικηγόρος της Δημοκρατίας εισηγήθηκε ότι το πιο πάνω έγγραφο συνιστά νέα διοικητική πράξη η οποία «εξαφάνισε» την προγενέστερη.
Όπως σημειώθηκε, μετά την έκδοση της προσβαλλόμενης απόφασης ο ΔΠ προέβη ουσιαστικά στη διόρθωση της με την έκδοση ενός νέου εγγράφου στο οποίο τέθηκε η φράση «ορθή επανάληψη» και με το οποίο επιβάλλονταν 2 ξεχωριστές ποινές για τα δύο αδικήματα για τα οποία είχε κριθεί ένοχος ο αιτητής. Με το νέο έγγραφο διευκρινίζεται ότι ο αιτητής τιμωρήθηκε με 1 μέρα φυλάκισης για το αδίκημα της παράλειψης συμμόρφωσης προς τις γενικές διαταγές του διοικητή και με 2 μέρες φυλάκισης για το αδίκημα της αναξιοπρεπούς και ανοίκειας συμπεριφοράς. Το γεγονός ότι η απόφαση που προσβάλλεται στο αιτητικό αφορά τη διαταγή της 14.6.2013, με την οποίαν είχε επιβληθεί η ποινή της 3ήμερης φυλάκισης και για τα δύο παραπτώματα χωρίς εξειδίκευση, δεν εμποδίζει το Δικαστήριο να θεωρήσει ότι προσβαλλόμενη είναι η απόφαση με τη μορφή που αυτή εξέλαβε μετά την διευκρινιστική προσθήκη του ΔΠ αναφορικά με το ζήτημα του διαχωρισμού των ποινών. Σχετικό είναι το πιο κάτω απόσπασμα από τη Νικολάκη v. Συμβουλίου Βελτιώσεως Επισκοπής Λεμεσού (2002) 3 Α.Α.Δ. 762, σελ. 766:
«Είναι δυνατόν να θεωρήσουμε ότι η αίτηση στρέφεται εναντίον απόφασης άλλης από εκείνη που φαίνεται ότι προσβάλλει. Στην προσπάθεια να βεβαιωθούμε ποιο είναι ακριβώς το επίδικο αντικείμενο της αίτησης θα πρέπει να την εξετάσουμε στο σύνολο της (βλέπε ακόμη Ανδρέου v. Σχολικής Εφορείας Πολεμίου, Υπόθ. Αρ.719/97, ημερ.29.5.1998 και Α. J. Pericleous (Services) Ltd v. Δημοκρατίας, Υπόθ. Αρ. 57/99, ημερ. 10.12.1999)».
Δεδομένου ότι στο έγγραφο της «ορθής επανάληψης» ο διαχωρισμός των ποινών γίνεται με τον δέοντα τρόπο η εισήγηση του αιτητή σε σχέση με αυτό το ζήτημα καθίσταται ανεδαφική και υποκείμενη σε απόρριψη.
Για τους πιο πάνω λόγους η προσφυγή αποτυγχάνει και απορρίπτεται, η δε προσβαλλόμενη απόφαση επικυρώνεται βάσει του άρθρου 146.4(α) του Συντάγματος με €1.200 έξοδα προς όφελος των καθ΄ ων η αίτηση και εναντίον του αιτητή.
Μ. ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ, Δ.
/κβπ