ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
Κυπριακή νομολογία στην οποία κάνει αναφορά η απόφαση αυτή:
SOCRATIS THEODOROU ν. THE ABBOT OF KYKKO MONASTERY, MR. CHRYSOSTOMOS AND OTHERS (1965) 1 CLR 9
Latifundia Properties Ltd ν. Ανδρέα Μιχαήλ Ψακή και Άλλων (2003) 1 ΑΑΔ 670
POTAMITIS ν. WATER BOARD L/SSOL (1985) 3 CLR 260
Πατάτας Aντώνιος ν. Δημοκρατίας (1990) 3 ΑΑΔ 248
Motorways Ltd ν. Υπουργού Οικονομικών και Άλλου (1999) 3 ΑΑΔ 447
Φιλίππου Mιχάλης ν. Aρχής Hλεκτρισμού Kύπρου (2006) 3 ΑΑΔ 729
Θεμιστοκλέους Θεανώ και Άλλη ν. Kυπριακής Δημοκρατίας (2007) 3 ΑΑΔ 415
Γανωματής Μάρκος ν. Κυπριακής Δημοκρατίας (2008) 3 ΑΑΔ 133
CCC Laundries Ltd ν. Kυπριακής Δημοκρατίας (2009) 3 ΑΑΔ 427
Εμπορική Εταιρεία Παλαιχωρίου Λτδ ν. Κυπριακής Δημοκρατίας (2009) 4 ΑΑΔ 178
ΑΝΔΡΕΑΣ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ ν. ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, Υπόθεση Αρ. 637/2011, 11/1/2013
Κυπριακή νομοθεσία στην οποία κάνει αναφορά η απόφαση αυτή:
Μεταγενέστερη νομολογία η οποία κάνει αναφορά στην απόφαση αυτή:
ECLI:CY:AD:2015:D644
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
(Υπόθεση Αρ. 914/2014)
30 Σεπτεμβρίου 2015
[ΝΑΘΑΝΑΗΛ, Δ/στής]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 146 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ
ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΧΑΤΖΗΓΙΑΝΝΗ,
Αιτήτρια
- ΚΑΙ -
ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ & ΚΟΙΝ. ΑΣΦΑΛΙΣΕΩΝ,
Καθ΄ ων η αίτηση
------------------------------------
Η αιτήτρια εμφανίζεται προσωπικά.
Τ. Ιακωβίδου (κα), Δικηγόρος της Δημοκρατίας,
για τους Καθ΄ ων η αίτηση.
------------------------------------
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΝΑΘΑΝΑΗΛ, Δ.: Η αιτήτρια, χειριζόμενη την υπόθεση μόνη της, καταχώρησε την υπό κρίση προσφυγή στις 2.7.2014, επιδιώκοντας ακύρωση της απόφασης του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων ημερ. 20.2.2014 με την οποία απερρίφθη η ιεραρχική προσφυγή που είχε υποβάλει στην Υπουργό κατά της απόφασης του Διευθυντή Υπηρεσιών Κοινωνικών Ασφαλίσεων να τερματίσει την παροχή σύνταξης ανικανότητας σ΄ αυτήν. Η Υπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων έκρινε με βάση την ιατρική μαρτυρία, την έκθεση του Δευτεροβάθμιου Ιατρικού Συμβουλίου που εξέτασε την αιτήτρια στις 10.6.2013 και όλα τα σχετικά δεδομένα, ότι αυτή δεν πληρούσε τα κριτήρια του εδαφίου (5) του άρθρου 40 του περί Κοινωνικών Ασφαλίσεων Νόμου ως προς το ότι ήταν ανίκανη προς εργασία.
Οι καθ΄ ων εγείρουν προδικαστική ένσταση αναφορικά με το εκπρόθεσμο της προσφυγής. Άνευ βλάβης αυτής, θεωρούν την προσβαλλόμενη πράξη ως ουσιαστικά ορθή διότι από την εξέταση του Δευτεροβάθμιου Ιατρικού Συμβουλίου, την κλινική εξέταση και τα εργαστηριακά ευρήματα, η αιτήτρια θεωρήθηκε ικανή για εργασία εφόσον αυτή έχει πολύ καλή ανταπόκριση στην ήπια φαρμακευτική αγωγή που της χορηγείται, ενώ η πάθηση της, αυτή του ερυθηματοειδή λύκου, είναι σε πλήρη ύφεση. Με αυτά τα δεδομένα, η ιεραρχική προσφυγή απερρίφθη με αποτέλεσμα την επικύρωση της απόφασης του Διευθυντή Υπηρεσιών Κοινωνικών Ασφαλίσεων να τερματίσει τη σύνταξη ανικανότητας της αιτήτριας από 1.1.2013, η οποία είχε προηγουμένως κριθεί ανίκανη για εργασία από το 2010, σε ποσοστό 75%.
Η αιτήτρια στη χειρόγραφη αγόρευση της, τόσο την αρχική όσο, και την απαντητική, θεωρεί ότι οι καθ΄ ων δεν εξέτασαν ορθά την περίπτωση της διότι έχει σοβαρό ορθοπεδικό πρόβλημα με κήλη μεσοσπονδυλίου δίσκου, ενώ στο Ρευματολογικό Ιατρικό Συμβούλιο που την εξέτασε στις 10.12.2012, δεν υπήρχε οποιοσδήποτε ορθοπεδικός γιατρός. Περαιτέρω, η φαρμακευτική αγωγή που παραπλανητικά οι καθ΄ ων αναφέρουν ότι είναι ήπια, είναι τέτοιας μορφής που της προκαλεί κόπωση και υπνηλία με αποτέλεσμα να μην μπορεί να ασκήσει το απαιτητικό επάγγελμα του μάγειρα εφόσον έχει ορθοπεδικό και ρευματολογικό πρόβλημα. Στην αρχική της αγόρευση επισυνάπτονται και ιατρικά πιστοποιητικά.
Εγείρεται, όπως ήδη αναφέρθηκε, προδικαστική ένσταση περί του εκπροθέσμου της προσφυγής εφόσον η προσβαλλόμενη πράξη ημερ. 20.2.2014, απεστάλη την επομένη ημέρα 21.2.2014, αλλά η προσφυγή καταχωρήθηκε 41/2 περίπου μήνες μετά, στις 2.7.2014. Σε αυτή τη θέση η αιτήτρια απαντά στη μεταγενέστερη αγόρευση της ότι η απόφαση λήφθηκε από το τηλεομοιότυπο του Υπουργείου στις 6.5.2014 και ώρα 9.47 π.μ. Περαιτέρω, είχε προηγηθεί η προσφυγή υπ΄ αρ. 5954/2013 κατά την απόσυρση της οποίας δόθηκε άδεια από το Δικαστήριο για καταχώρηση νέας προσφυγής.
Αρχίζοντας από το τελευταίο, είναι γεγονός ότι η αιτήτρια με την προσφυγή υπ΄ αρ. 5954/2013 που είχε καταχωρήσει προγενέστερα, επεδίωξε όπως γίνεται αντιληπτό από τα στοιχεία που υπάρχουν στον κατατεθέντα κατά τις διευκρινίσεις διοικητικό φάκελο, Τεκμ. «Α», την ακύρωση της προηγηθείσας πράξης της Υπουργού ημερ. 4.7.2013 απόρριψης της ιεραρχικής προσφυγής της αιτήτριας ημερ. 13.3.2013 εναντίον του τερματισμού της σύνταξης της λόγω ανικανότητας, (ερ. 61 του Τεκμ. «Α»). Στις 4.2.2014, (ερ. 62), το περιεχόμενο της εν λόγω προσφυγής ανακλήθηκε. Στις 7.5.2014 τηρήθηκε πρακτικό στην προσφυγή αρ. 5954/2013. Η Νομική Υπηρεσία ενημέρωσε την αιτήτρια για την ανάκληση, πληροφορώντας την ότι λήφθηκε απόφαση στις 20.2.2014 η οποία, κατά την αιτήτρια, δεν της κοινοποιήθηκε. Η αιτήτρια τότε δήλωσε τα εξής:
«Αιτήτρια: Μάλιστα, μου έχει δώσει αντίγραφο σήμερα. Ζητώ άδεια να αποσύρω την παρούσα προσφυγή και επιφυλάττω τα δικαιώματα μου να καταχωρίσω νέα προσφυγή εναντίον της νέας απόφασης.»
Το Δικαστήριο απέρριψε συνεπώς την προσφυγή με διάταγμα καταβολής των πραγματικών εξόδων της αιτήτριας.
Είναι λοιπόν λανθασμένη η άποψη ότι το Δικαστήριο της έδωσε άδεια να καταχωρήσει νέα προσφυγή. Ούτε τίθετο βέβαια ζήτημα άδειας, εφόσον η αιτήτρια, δικαιωματικά επιφύλαξε το δικαίωμα της να καταχωρήσει νέα προσφυγή εναντίον της νέας απόφασης. Αυτό υπό την αίρεση, αναμφίβολα ότι η νέα προσφυγή θα καταχωρείτο, όπως και κάθε προσφυγή, εμπρόθεσμα, δηλαδή, εντός των 75 ημερών που προνοεί το Άρθρο 146 του Συντάγματος.
Η προθεσμία των 75 ημερών είναι ανατρεπτική, σύμφωνα με πάγια νομολογία, ώστε η μη καταχώρηση της προσφυγής εντός του επιτρεπομένου χρόνου να την καθιστά απαράδεκτη, (δέστε Potamitis v. Water Board of Limassol (1985) 3 C.L.R. 260 και Γανωματής ν. Δημοκρατίας (2008) 3 Α.Α.Δ. 133). Επίσης έχει νομολογηθεί ότι το Δικαστήριο δεν αναλαμβάνει δικαιοδοσία εκτός εάν συντρέχουν οι προϋποθέσεις Άρθρου 146 του Συντάγματος, στοιχειώδης εκ των οποίων είναι και η προνοούμενη προθεσμία των 75 ημερών, (δέστε Τάκη ν. Δημοκρατίας (2007) 3 Α.Α.Δ. 4).
Σύμφωνα με τη νομολογία εναπόκειται στην ίδια την αιτήτρια να παραθέσει δεδομένα ότι γνώση της νέας διοικητικής πράξης έλαβε μόλις στις 6.5.2014, όπως ισχυρίζεται ιδιοχείρως στο σώμα και το αιτητικό της προσφυγής. Στηρίζει τη θέση της ότι οι καθ΄ ων απέστειλαν με τηλεομοιότυπο την απόφαση στην αιτήτρια στις 6.5.2014 ώρα 09:47 π.μ., όπως είναι πράγματι και η ένδειξη στο σχετικό έγγραφο που απαντάται στο διοικητικό φάκελο. Η συνήγορος της Δημοκρατίας εισηγείται ότι η αρνητική απάντηση επί της ιεραρχικής προσφυγής στάληκε με σύνηθες ταχυδρομείο στη διεύθυνση της αιτήτριας την επομένη της επιστολής, δηλαδή, στις 21.2.2014, όπως αναγράφεται στο κάτω μέρος της επιστολής (Παράρτημα 9 στην ένσταση), με μονογραφή αρμοδίου λειτουργού.
Όπου η διοικητική πράξη δεν δημοσιεύεται, η προθεσμία αρχίζει να τρέχει από το χρονικό σημείο που ο διοικούμενος έλαβε πλήρη γνώση αυτής, πλήρης δε γνώση είναι αυτή που επιτρέπει στο διοικούμενο να διαγνώσει με βεβαιότητα και ακρίβεια την υλική ή ηθική του ζημιά (Τσάτσου: Η Αίτηση Ακυρώσεις ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας σελ. 74, Φιλίππου ν. Α.Η.Κ. (2006) 3 Α.Α.Δ. 729 και Mathews v. Δημοκρατίας, υπόθ. Αρ. 633/2012, ημερ. 27.6.2014). Η επιστολή ημερ. 20.2.2014, η προσβαλλόμενη πράξη, φέρουσα ένδειξη ότι απεστάλη με σύνηθες ταχυδρομείο στις 21.2.2004, θεωρείται κατά τεκμήριο ότι είχε φθάσει στον προορισμό της εντός ευλόγου χρόνου εφόσον δεν επεστράφη, (Latifundia Properties Ltd v. Ψακή κ.ά. (2003) 1 Α.Α.Δ. 670, άρθρο 2 του περί Ερμηνείας Νόμου, Κεφ. 1, Theodorou v. Abbot of Kykko Monastery (1965) 1 C.L.R. 9, Πίττακα ν. Γ & Β Χατζηδημοσθένους Λτδ (2004) 1 Α.Α.Δ. 1879, Θεμιστοκλέους ν. Δημοκρατίας (2007) 3 Α.Α.Δ. 415 και Παπαδόπουλος κ.ά. ν. Δημοκρατίας, υπόθ. αρ. 657/2012, ημερ. 27.6.2014).
Σύμφωνα με τη νομολογία, εναπόκειται σε ένα αιτητή να αποδείξει ότι παρέλαβε καθυστερημένα ή καθόλου τη διοικητική πράξη, έξω από την προθεσμία. Εκείνος που προβάλλει τον ισχυρισμό θα πρέπει και να τον τεκμηριώσει, (Πατάτας ν. Δημοκρατίας (1990) 3 Α.Α.Δ. 248 και HadjiGavriel v. Republic (1986) 3(A) C.L.R. 52). Η φράση «in the ordinary course of post», που απαντάται στο ερμηνευτικό άρθρο 2 του Κεφ. 1, σημαίνει τη λήψη της επιστολής σε 2-3 ημέρες, ενώ δεν επιβάλλεται η αποστολή με ασφαλισμένο ταχυδρομείο. Στην Εμπορική Εταιρεία Παλαιχωρίου Λτδ ν. Δημοκρατίας (2009) 4 Α.Α.Δ. 178, στην απουσία σχετικής μαρτυρίας απερρίφθη ο ισχυρισμός ότι η επιστολή που έφερε κατά τα άλλα τα ορθά στοιχεία διεύθυνσης παρελήφθη δέκα ημέρες μετά, αντί στο συνήθη χρόνο των 2-3 ημερών.
Υπό το δεδομένο αυτού του μαχητού τεκμηρίου, η προσφυγή θεωρείται εκπρόθεσμη εφόσον πράγματι η έστω εκ των υστέρων πρόσθετη γνωστοποίηση της προσβαλλόμενης πράξης με τηλεομοιότυπο, δεν αναιρεί το αναγραφόμενο επί της επιστολής δεδομένο ότι στάληκε η επιστολή στις 21.2.2014 και άρα τεκμαίρεται ότι αυτή παρελήφθη εντός των επόμενων ολίγων ημερών. Η αιτήτρια που έχει και το βάρος να θέσει δεδομένα που στοιχειοθετούν την εισήγηση της ότι μόλις στις 6.5.2014 της κοινοποιήθηκε η προσβαλλόμενη πράξη, δεν ανέφερε οτιδήποτε το ιδιαίτερο και δεν υπάρχει ενώπιον του Δικαστηρίου υλικό ή θέσεις που θα ενδυνάμωναν την εισήγηση. Η αιτήτρια έχει την ίδια διεύθυνση όπως αυτή που αναγράφεται στην επιστολή ημερ. 20.2.2014, όπως επιβεβαιώθηκε κατά τις διευκρινίσεις. Δεν υπήρξε, επομένως, οποιαδήποτε αλλαγή διεύθυνσης ή μετακίνηση της αιτήτριας ή απουσία της από την εν λόγω διεύθυνση.
Υπάρχει μόνο η θέση της στο πρακτικό ημερ. 7.5.2014 που τηρήθηκε στην προσφυγή υπ΄ αρ. 5954/2013 ότι δεν είχε λάβει τη νέα απόφαση ημερ. 20.2.2014, ο δε συνήγορος των καθ΄ ων κ. Στυλιανού που εμφανίσθηκε τότε, ανέφερε ότι έχει δώσει «σήμερα», δηλαδή, στις 7.5.2014, αντίγραφο της απόφασης με την αιτήτρια να δηλώνει ότι «Μάλιστα, μου έχει δώσει αντίγραφο σήμερα.». Αλλά στην απαντητική της αγόρευση μέμφεται τη Δημοκρατία και τους καθ΄ ων ότι ψεύδονται διότι από τα Παραρτήματα 1 και ΙΙ που επισυνάπτει σ΄ αυτήν, αποδεικνύεται «πέραν κάθε λογικής αμφιβολίας ότι η απόφαση λήφθηκε από το φαξ του Υπουργείου στις 6/Μαΐου/2014 η ώρα 7.47». Παραλείπει όμως να αναφέρει στην ενώπιον του Δικαστηρίου εμφάνιση στις 7.5.2014 στην προσφυγή αρ. 5954/2013 ότι είχε ήδη λάβει την απόφαση την προηγούμενη ημέρα. Με αποτέλεσμα να τίθεται πλέον εν αμφιβολία η δήλωση της στις 7.5.2014 ενώπιον του Δικαστηρίου ότι δεν της είχε κοινοποιηθεί η απόφαση ποτέ προηγουμένως.
Ανεξάρτητα από το εκπρόθεσμο της προσφυγής, αναδρομή σε όλα τα στοιχεία του φακέλου πιστοποιεί την ορθότητα της διοικητικής απόφασης και την απόρριψη της ιεραρχικής προσφυγής. Σ΄ αυτή υπάρχει πλήρης αιτιολογία και η αναφορά στο άρθρο 40(5) του περί Κοινωνικών Ασφαλίσεων Νόμου αρ. 59(Ι)/2010, στην έκθεση του Δευτεροβάθμιου Ιατρικού Συμβουλίου και στα στοιχεία και ιατρικές μαρτυρίες επιτρέπει το διοικητικό έλεγχο εφ΄ όλης της ύλης. Η αιτιολογία εύλογα συμπληρώνεται, όπου χρειάζεται, από το σύνολο των στοιχείων που είναι προγενέστερα της διοικητικής πράξης και προκύπτουν βεβαίως από το φάκελο, (Μ. Στασινόπουλου: Δίκαιο Διοικητικών Διαφορών 3η έκδ., σελ. 227-228, Ε.Π. Σπηλιωτόπουλου: Εγχειρίδιο Διοικητικού Δικαίου 12 έκδ. Τόμος ΙΙ, σελ. 143-145 και άρθρο 29 του Νόμου αρ. 158(Ι)/99).
Αλλά και δέουσα έρευνα έχει λάβει χώραν, η έκταση και η μορφή της οποίας ποικίλει ανάλογα με τα περιστατικά της υπόθεσης, (Ράφτης ν. Δημοκρατίας (1995) 3 Α.Α.Δ. 345 και Motorways Ltd v. Δημοκρατίας (1999) 3 Α.Α.Δ. 447).
Το Δευτεροβάθμιο Ιατρικό Συμβούλιο στις 10.6.2013 εξέτασε την αιτήτρια και κατέγραψε τα κλινικά και άλλα εργαστηριακά ευρήματα. Η έκθεση περιέχει πλήρη στοιχεία σε όλα τα απαραίτητα σημεία αυτής, σύμφωνα δε με τη νομολογία (Ανδρέας Χριστοδούλου ν. Δημοκρατίας, υπόθ. αρ. 637/2011, ημερ. 11.1.2013, Nimal Gedara v. Δημοκρατίας, υπόθ. αρ. 657/12, ημερ. 25.9.2013 και Ανδρέας Μιχαήλ ν. Δημοκρατίας, υπόθ. αρ. 1438/12, ημερ. 28.11.2014), ECLI:CY:AD:2014:D907, δεν είναι αναγκαία η συμπλήρωση κάθε στοιχείου του εντύπου, αλλά εκείνων που είναι αναγκαία για την περίπτωση, το δε έντυπο αποτελεί το πρακτικό που πρέπει να τηρείται (Καν. 7(6) της Κ.Δ.Π. 169/2006, για το Δευτεροβάθμιο Ιατρικό Συμβούλιο).
Να σημειωθεί ότι η γνωμάτευση του Ρευματολογικού Ιατρικού Συμβουλίου ημερ. 10.12.2012, που έκρινε την αιτήτρια ικανή για άσκηση του επαγγέλματος της, εμπεριέχει όλα τα στοιχεία ώστε να μην είναι ορθή η θέση της ότι δεν λήφθηκαν όλα τα δεδομένα υπόψη κατά την εξέταση της από το Δευτεροβάθμιο Ιατρικό Συμβούλιο, το οποίο με τη σειρά του είχε υπόψη του το όλο ιστορικό της αιτήτριας και σημείωσε τα προβλήματα της αναφορικά με άλγος στις αρθρώσεις και καταβολή δυνάμεων.
Τα ζητήματα που τίθενται προς έλεγχο επί της ουσίας είναι βεβαίως τεχνικής φύσεως και παραμένουν ανέλεγκτα από το αναθεωρητικό Δικαστήριο, εκτός όπου διαπιστώνεται έκδηλο λάθος ή πλάνη ή κακή πίστη, (CCC Laundries Ltd v. Δημοκρατίας (2009) 3 Α.Α.Δ. 427 και Pamela Edward Storey v. Δημοκρατίας (2008) 3 Α.Α.Δ. 113). Εκείνο που ελέγχεται είναι το σύννομο της διοικητικής παραγωγής της πράξης και εδώ δεν διαπιστώνεται οποιοδήποτε πρόβλημα.
Η προσφυγή απορρίπτεται ως απαράδεκτη με €600 έξοδα εναντίον της αιτήτριας.
Στ. Ναθαναήλ,
Δ.