|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
ECLI:CY:AD:2015:D565
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
(Αρ. Υπόθεσης: 1095/2012)
3 Σεπτεμβρίου, 2015
[Δ. ΜΙΧΑΗΛΙΔΟΥ, Δ/στής]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΑ ΑΡΘΡΑ 28 ΚΑΙ 146 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ
ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ ΟΘΩΝΟΣ,
Αιτητής,
- ΚΑΙ -
ΔΗΜΟΣ ΓΕΡΟΣΚΗΠΟΥ,
Καθ΄ων η αίτηση.
---------
Π. Δημητρίου (κα) για Μιχαλάκης Κυπριανού & Σια ΔΕΠΕ, για τον αιτητή.
Ε. Κελεπέσιη (κα) για Κάκκουρα, Παναγίδη & Χρυσάνθου ΔΕΠΕ, για τους καθ΄ ων η αίτηση.
---------
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΜΙΧΑΗΛΙΔΟΥ, Δ.: Με την υπό κρίση αίτηση ακυρώσεως επιδιώκεται η ακύρωση της απόφασης του Δήμου Γεροσκήπου, καθ΄ ων η αίτηση, ημερομηνίας 11.5.2012, σύμφωνα με την οποία κατακυρώθηκε η προσφορά για την εκμετάλλευση παραλιακού χώρου σε παραλίες της Γεροσκήπου, για περίοδο επτά μηνών, σε τρίτο πρόσωπο. Προβάλλεται προς υποστήριξη της αίτησης σειρά νομικών λόγων και ειδικότερα ότι η απόφαση στερείται νόμιμης αιτιολογίας, ενώ λήφθηκε χωρίς προηγούμενη επαρκή δέουσα έρευνα. Επιμέρους, ότι η απόφαση των καθ΄ ων η αίτηση για αποδοχή της προσφοράς του ενδιαφερομένου μέρους, αντί του αιτητή, λήφθηκε κατά διαδικασία δυσμενή και άνιση για τον αιτητή και αντιβαίνει το Νόμο και τους κανόνες των προσφορών.
Οι καθ΄ ων η αίτηση στην τροποποιημένη ένσταση, δυνάμει διατάγματος Δικαστηρίου ημερομηνίας 3.7.2013, προβάλλουν αριθμό προδικαστικών ενστάσεων όπως με λεπτομέρεια φαίνεται στο σχετικό έντυπο. Προς αποφυγή πλατειασμού μεταφέρω αυτολεξεί το ίδιο το κείμενο:
«1. Οι καθ΄ ων η αίτηση προβάλλουν προδικαστική ένσταση ότι η παρούσα υπόθεση εκφεύγει του αναθεωρητικού ελέγχου που διενεργείται με βάση το άρθρο 146 του Συντάγματος.
2. Άνευ βλάβης της πιο πάνω προδικαστικής ένστασης, οι καθ΄ ων η αίτηση εγείρουν δεύτερη προδικαστική ένσταση ότι η προσφυγή δεν στρέφεται εναντίον εκτελεστής διοικητικής πράξης.
3. Άνευ βλάβης των πιο πάνω προδικαστικών ενστάσεων οι καθ΄ ων η αίτηση εγείρουν τρίτη προδικαστική ένσταση ότι η προσφυγή στρέφεται εναντίον άκυρης διοικητικής πράξης.
4. Άνευ βλάβης των πιο πάνω προδικαστικών ενστάσεων οι καθ΄ ων η αίτηση εγείρουν τέταρτη προδικαστική ένσταση ότι ο αιτητής στερείται του απαιτούμενου εννόμου συμφέροντος με καταχώρηση προσφυγής.
5. Οι καθ΄ ων η αίτηση εγείρουν περαιτέρω προδικαστική ένσταση ότι η παρούσα προσφυγή έχει απωλέσει το αντικείμενο της, με αποτέλεσμα να καθίσταται άνευ αντικειμένου, αφού η προσβαλλόμενη πράξη ημερομηνίας 11.5.2012 τροποποιήθηκε με απόφαση των καθ΄ ων η αίτηση ημερομηνίας 17.5.2012, ενώ τελικώς και με απόφαση των καθ΄ ων η αίτηση ημερομηνίας 22.5.2012 ακυρώθηκε και η προγενέστερη απόφαση κατακύρωσης ημερομηνίας 17.5.2012 και αποφασίστηκε η ακύρωση του διαγωνισμού.»
Το ζήτημα θεωρώ ότι κρίνεται με εξέταση του ανωτέρου πέμπτου λόγου ότι ο διαγωνισμός ακυρώθηκε με αποτέλεσμα να ακυρωθεί και η απόφαση κατακύρωσης. Η προκήρυξη διαγωνισμού, όπως και κάθε άλλη διοικητική πράξη, είναι δυνατόν να ανακληθεί με μονομερή απόφαση του οργάνου που την εξέδωσε, υπό ορισμένες πάντοτε προϋποθέσεις, νοουμένου ότι είναι δεόντως αιτιολογημένη. Με την ανάκληση της απόφασης των καθ΄ ων εξαφανίστηκε το αντικείμενο της αίτησης ακυρώσεως που εκκρεμούσε πριν την ανάκληση. Εφόσον η προσβαλλόμενη απόφαση ανακλήθηκε κατέστη άκυρη εξ υπαρχής. Οπότε ο αιτητής δεν νομιμοποιείται στην προώθηση της διαδικασίας εφόσον πλέον στερείται εννόμου συμφέροντος (Χ.Π.Θ. Αλεξάνδρου Λτδ ν. Δημοκρατίας (2002) 3 Α.Α.Δ. 409, Τουμαζής ν. Δημοκρατίας (1997) 3 Α.Α.Δ. 308, Tamasos Tobacco Suppliers & Co Ltd ν. Δημοκρατίας (1992) 3 Α.Α.Δ. 60).
Όπως αναπτύχθηκε στην Καλλιμάχου κ.α. ν. Δημοκρατίας (1991) 3 Α.Α.Δ. 135:
«Η ανάκληση διοικητικής πράξης είναι νέα εκτελεστή διοικητική πράξη. Η ανάκληση εξ ολοκλήρου διοικητικής πράξης ενεργεί ex tunc και κατά το Ελλαδικό Δίκαιο η δίκη καταργείται, γιατί επέρχεται η εξαφάνιση του αντικειμένου της. Ο αιτητής δεν συνεχίζει να έχει έννομο συμφέρο. (Πορίσματα Νομολογίας του Συμβουλίου της Επικρατείας, 1929-1959, 275 Τσάτσος - Η Αίτησις Ακυρώσεως Ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας, Έκδοση Τρίτη, παράγραφος 188, σελ. 370 και επέκεινα· Σπηλιωτόπουλου - Εγχειρίδιον Διοικητικού Δικαίου, Δεύτερη Έκδοση, σελ. 454· Αποφάσεις Σ.τ.Ε. 302/34, 1050/34, 18/35).»
Η ανάκληση της διοικητικής πράξης οδηγεί μοιραία λοιπόν στην εξαφάνιση της πράξης και την κατάργηση της δίκης, εκτός εάν κατά την περίοδο πριν την ανάκληση ο αιτητής έχει υποστεί ζημιά η οποία δεν εξαλείφθηκε με την ανάκληση. Ανεξαρτήτως της ανάκλησης της πράξης ή απόφασης, αν κατά τη διάρκεια της ισχύος της έχουν παραχθεί αποτελέσματα ζημιογόνα για τον αιτητή, που δεν αντιμετωπίστηκαν ή εξαλείφθηκαν με την ανάκληση, η προσφυγή πρέπει να αποφασιστεί από το Δικαστήριο με σκοπό την ακύρωση, ώστε ο αιτητής να προωθήσει το αίτημα του για αποζημιώσεις (κατάλοιπο ζημιάς). Οπότε τίθεται ευθύς εξαρχής το ερώτημα, κατά πόσο ο αιτητής διατηρεί έννομο συμφέρον να προσβάλλει την απόφαση του Συμβουλίου για αποκλεισμό του δεδομένου ότι η απόφαση ανακλήθηκε μετά την καταχώριση της προσφυγής.
Σύμφωνα με το Άρθρο 146(6) του Συντάγματος ακυρωτική απόφαση προσβαλλόμενης πράξης, απόφαση ή παράλειψη από το Δικαστήριο κάτω από την παράγραφο 4 του ιδίου Άρθρου, είναι αναγκαία προϋπόθεση για αξίωση εύλογης αποζημίωσης ή άλλης θεραπείας εάν δεν ικανοποιηθεί η αξίωση του αιτητή από τη διοίκηση (Phidias Kyriakides ν. Republic (Minister of Interior) 1 R.S.C.C. 66, 74). H προσφυγή συνεπώς δεν μπορεί να προχωρήσει όταν παραμένει χωρίς αντικείμενο.
Εδώ δεν υπάρχει, κατά τους ισχυρισμούς των αιτητών νόμιμη διοικητική πράξη κατά τη λήψη της. Επομένως η αιτιολογία της ανάκλησης της «παράνομης» πράξης δεν απαιτείτο να είναι σαφής και συγκεκριμένη, σε αντίθεση με ανάκληση νόμιμης πράξης. Σχετικά με το ζήτημα Δαγτόγλου: Γενικό Διοικητικό Δίκαιο, 5η έκδοση, σ. 385-386, § 716, όπου εξετάζονται οι νόμιμες διοικητικές πράξεις που δημιουργούν δικαιώματα ιδιωτών ή πραγματικές καταστάσεις και οι οποίες μπορούν να ανακληθούν καταρχήν μόνο για λόγους «επιτακτικού δημόσιου συμφέροντος».
Παράβαση των αρχών της χρηστής διοίκησης συντρέχει μόνο όταν η διοίκηση ανακαλεί μετά από πάροδο εύλογου χρόνου μια απόφαση της έστω και αν αυτή είναι παράνομη, αν στο μεταξύ έχει δημιουργήσει δικαιώματα και γενικά ευνοϊκές για τον διοικούμενο καταστάσεις. (Χαραλαμπίδης ν. Δημοκρατίας (1964) 3 Α.Α.Δ. 326, 334, Moschovakis v. Cyprus Broadcasting Corporation (1988) 3 C.L.R. 750). Επιτρέπεται όμως η ανάκληση των παράνομων διοικητικών πράξεων και μετά από παρέλευση εύλογου χρόνου κάτω από συγκεκριμένες προϋποθέσεις, όταν ο ενδιαφερόμενος π.χ. ήταν ενήμερος για την παρανομία της πράξης κατά τον χρόνο έκδοσης της ή για λόγους δημόσιου συμφέροντος (Στασινόπουλος: Μαθήματα Διοικητικού Δικαίου, Έκδοση 1975, σ.326, Άρθρο 54(2) του Νόμου 158(Ι)/99, Γιάγκου κ.α. ν. Δημοκρατίας (1976) 3 Α.Α.Δ. 101, 106).
Η ανάκληση παράνομης διοικητικής πράξης ενεργεί εξ υπαρχής ex-tunc και επιφέρει εξαφάνιση του αντικειμένου της, δηλαδή της διοικητικής πράξης που ανακαλείται (Χρ. Καγιάς & Υιοι Λτδ ν. Δημοκρατίας (1989) 3 Α.Α.Δ. 3329, 3333). Επιφέρει δηλαδή τα ίδια αποτελέσματα με την ακυρωτική απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου. Το ανακλητικό αποτέλεσμα μιας πράξης δεν συναρτάται αναγκαστικά με την χρήση ρητής σχετικής διατύπωσης στην ανακλητική πράξη. Δυνατόν όμως να προκύπτει και σιωπηρά όπως είδαμε ανωτέρω. Είναι σαφές όμως ότι η ανακλητική πράξη θα πρέπει να είναι ρητή. Εξαιρετικά επιτρέπεται η σιωπηρή ανάκληση μιας διοικητικής πράξης αν αυτή προκύπτει από άλλη διοικητική πράξη όταν ρυθμίζει το ίδιο αντικείμενο (Στασινόπουλος (ανωτέρω), Αριστοτέλους κ.α. ν. Δημοκρατίας (1995) 3 Α.Α.Δ. 279, 292-293).
Οι καθ΄ ων η αίτηση με απόφαση τους ημερομηνίας 17.5.2012 ακύρωσαν την αρχική απόφαση κατακύρωσης τους ημερομηνίας 8.5.2012 και συγκεκριμένα έλαβαν νέα απόφαση κατακύρωσης του διαγωνισμού που είχε ως τελικό αποτέλεσμα την εκ νέου κατανομή των σημείων της παραλίας, ενώ το σημείο 2 της παραλίας παρέμεινε οριστικώς και παρά την επιστολή παραπόνου του αιτητή ημερομηνίας 16.5.2012, για αναθεώρηση της αρχικής απόφασης κατακύρωσης από τους καθ΄ ων η αίτηση στο ενδιαφερόμενο μέρος. Ακολούθως λοιπόν όταν οι καθ΄ ων η αίτηση στις 22.5.2012 με αρ. συνεδρίας 8.12., παράρτημα 8 στην ένσταση, αποφάσιζαν την ακύρωση της απόφασης του Συμβουλίου προσφορών ημερομηνίας 17.5.2012 και ακύρωση των προσφορών λόγω κακής σύστασης της επιτροπής προσφορών, εμφανώς αποφάσιζαν την ανάκληση της κατακύρωσης του εν λόγω διαγωνισμού καθώς και την ίδια ακύρωση του διαγωνισμού. Αδιαμφισβήτητα καταδεικνύεται από τα ανωτέρω ότι η προσφυγή με την οποία προσβάλλεται η απόφαση των καθ΄ ων η αίτηση ως παράνομη προσβάλλει πράξη η οποία όμως έχει ανακληθεί πριν από τον χρόνο καταχώρισης της. Αναιρέθηκε εκ των πραγμάτων μια δυσμενής για τον αιτητή κατάσταση, ήταν ο αποτυχών προσφοροδότης, και επί της ουσίας ελλείπει παντελώς το απαιτούμενο έννομο συμφέρον. Π. Δ. Δαγτόγλου: Διοικητικό Δικονομικό Δίκαιο, § 538.4:
«Έννομο είναι, τέλος, το συμφέρον που έχει ανάγκη έννομης προστασίας. Η ανάγκη αυτή δεν υπάρχει στις περιπτώσεις που τα επίδικα ζητήματα έχουν θεωρητική μόνο σημασία, γιατί αναφέρονται σε καταργημένες πια ή μη ψηφισμένες ακόμη νομοθετικές διατάξεις ή σε μη ισχύουσες πια διοικητικές πράξεις, ή όταν η προσβαλλόμενη πράξη είναι ευνοϊκή για τον προσφεύγοντα ή είναι «αλυσιτελής» το ένδικο βοήθημα, δηλαδή και σε περίπτωση αποδοχής του δεν μπορεί να ικανοποιηθεί το συμφέρον που επικαλείται ο προσφεύγων, ή η επιδιωκόμενη έννομη προστασία δεν μπορεί να βελτιώσει ή μπορεί μάλιστα να χειροτερεύσει την θέση του προσφεύγοντος ..»
H νέα πράξη ανάθεσης από το ίδιο το Δημοτικό Συμβούλιο Γεροσκήπου στις 22.5.2012, δεν είναι δυνατόν να εξεταστούν στα πλαίσια της παρούσας προσφυγής αφού αποτελούν νέες εκτελεστές πράξεις και δεν προσβάλλονται με την επίδικη προσφυγή. Η ύπαρξη ενεστώτος εννόμου συμφέροντος που πλήττεται ευθέως με την πράξη που προσβάλλεται αποτελεί προϋπόθεση άσκησης της προσφυγής σύμφωνα με το Άρθρο 146(2) του Συντάγματος. Λουκία Σεργίδου ν. Δήμου Λευκωσίας κ.α. (1998) 3 Α.Α.Δ. 189, και εδώ ο αιτητής στερείται πλέον έννομου συμφέροντος.
Ως εκ τούτου η προδικαστική ένσταση για έλλειψη εννόμου συμφέροντος του αιτητή επιτυγχάνει και η προσφυγή απορρίπτεται ως απαράδεκτη με €1.400 έξοδα υπέρ των καθ΄ ων η αίτηση, πλέον ΦΠΑ αν επιβάλλεται.
Δ. ΜΙΧΑΗΛΙΔΟΥ, Δ.
/ΦΚ