|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
ECLI:CY:AD:2015:D529
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
(Υπόθεση Αρ. 1111/14)
21 Ιουλίου 2015
[T.Θ. ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ, Δικαστής]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 146 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ
ΠΑΥΛΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΥ
Αιτητής
ν.
ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ & Κ. ΑΣΦΑΛΙΣΕΩΝ
(ΤΜΗΜΑ ΓΡΑΦΕΙΟΥ ΕΥΗΜΕΡΙΑΣ)
Καθ΄ων η Αίτηση.
_________
Ο αιτητής παρουσιάζεται προσωπικά.
Μ. Στυλιανού, Δικηγόρος της Δημοκρατίας, εκ μέρους του Γ-Ε, για τους καθ΄ων η αίτηση.
_________________
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ, Δ: Ο αιτητής, 22 ετών, είναι άγαμος και διαμένει με την οικογένειά του στην πατρική του οικία. Μέχρι τον Νοέμβριο 2013 ήταν φοιτητής στη Σχολή Τεχνολογικών Εφαρμογών του Τμήματος Γεωπληροφορικής και Τοπογραφίας στις Σέρρες.
Ο αιτητής ελάμβανε δημόσιο βοήθημα για ανάπηρα άτομα από τις 10.5.2010 μέχρι τις 30.4.2013 με βάση τους περί Δημοσίων Βοηθημάτων και Υπηρεσιών Νόμους 2006-2013 (εν τοις εφεξής «ο Νόμος»). Στις 24.5.2013 η περίπτωση του αιτητή επανεξετάστηκε και αποφασίστηκε η διακοπή του αναπηρικού δημοσίου βοηθήματος.
Στις 24.4.2013 ο αιτητής υπέβαλε νέα αίτηση για παροχή δημοσίου βοηθήματος προσκομίζοντας ιατρικό πιστοποιητικό ημερομηνίας 22.8.2013, το οποίο εξέδωσε ο δρ Α. Τρύφωνος, Καρδιολόγος στο Γ.Ν. Λεμεσού, σύμφωνα με το οποίο πάσχει από σοβαρού βαθμού αρρυθμιολογικό πρόβλημα από το 2007. Πρόκειται για μια μορφή νόσου συγγενούς γονιδιακής μετάλλαξης, η οποία προκαλεί σοβαρή συμπτωματική αρρυθμία που φθάνει μέχρι λιποθυμικό επεισόδιο. Επίσης παρουσιάζει και συγγενή καρδιοπάθεια με μεσοκολπική επικοινωνία. Το 2009 έγινε ηλεκτροφυσιολογική μελέτη στο Λονδίνο και το 2010 στην Αθήνα, χωρίς να βρεθεί μια οριστική θεραπεία, για τον αιτητή, ενώ παραμένουν τα συμπτώματά του. Αναφέρεται, περαιτέρω, στο ιατρικό πιστοποιητικό ότι, λόγω των αρρυθμιών είναι ασθενής με σαφή ουσιώδη μείωση της ικανότητάς του και τελεί σε αυξημένο κίνδυνο λόγω της βραδυκαρδίας και των αρρυθμιών. Σε πρόσφατο Holter, όπως καταγράφεται, παρουσίασε σαφώς ελαττωμένη την καρδιακή του συχνότητα, ενώ στο άμεσο μέλλον θα πρέπει να γίνουν διευθετήσεις για πιθανή αντιμετώπιση της συγγενούς καρδιοπάθειας με συσκευή. Σημειώνεται, περαιτέρω, ότι βρίσκεται υπό συχνή καρδιολογική παρακολούθηση με εξειδικευμένες καρδιολογικές εξετάσεις και πρέπει να επανελέγχεται σε τακτικά χρονικά διαστήματα. Τέλος, καταγράφεται σύσταση για αποφυγή σωματικού και ψυχικού μόχθου.
Η αίτηση απερρίφθη διότι κρίθηκε πως ο αιτητής δεν πληρούσε σωρευτικά τα κριτήρια του όρου «ανάπηρος», όπως αυτός ερμηνεύεται στο άρθρο 2 του Νόμου, καθότι το πρόβλημα της υγείας του δεν μειώνει ουσιωδώς τη λειτουργικότητά του.
Ο αιτητής υπέβαλε ένσταση, οπότε το αίτημά του επανεξετάστηκε αφού ελήφθησαν οι απόψεις της Συμβουλευτικής Πολυθεματικής Ομάδας βάσει του άρθρου 3(13) του Νόμου, οι οποίες συνοψίζονται στη διαπίστωση ότι ο αιτητής δεν πληρούσε σωρευτικά τα κριτήρια του όρου «ανάπηρος». Αυτή ήταν και η τελική, προσβαλλόμενη τώρα, απόφαση της Διευθύντριας.
Ενώπιον της Πολυθεματικής Ομάδας, όπως φαίνεται στο σχετικό διοικητικό φάκελο, είχαν τεθεί και άλλα ιατρικά πιστοποιητικά τα οποία ο αιτητής επεσύναψε στην αγόρευσή του. Αναφορικά με τα πιστοποιητικά αυτά σημειώνονται τα ακόλουθα:
Σε ιατρική βεβαίωση ημερομηνίας 4.5.2010 του δρος Ν. Τσαγγαρίδη, Καρδιολόγου, Βοηθού Διευθυντή, καταγράφεται ότι παρακολουθείται στο καρδιολογικό τμήμα του Γ.Ν. Λεμεσού από τις 31.12.2007 λόγω λιποθυμικών επεισοδίων, αιτία των οποίων ήταν αλλαγή βραδυκαρδίας, ταχυκαρδίας. Σημειώνεται περαιτέρω ότι στάληκε αρκετές φορές στο εξωτερικό για ηλεκτροφυσιολογική μελέτη, ότι λόγω των έντονων συμπτωμάτων επρόκειτο να σταλεί εκ νέου στην Αθήνα για επανάληψη της μελέτης και ότι παρέμενε συμπτωματικός και ελάμβανε φαρμακευτική αγωγή. Κατέληγε τότε ο δρ Τσαγγαρίδης ότι «λόγω των συμπτωμάτων κρίνεται ως άτομο με προσωρινή αναπηρία με προσωρινή ουσιώδη μείωση των ικανοτήτων του».
Σε μεταγενέστερη, κατά δύο έτη, ιατρική βεβαίωση (3.5.2012), ο δρ Τσαγγαρίδης αναφέρεται στα ευρήματα της ηλεκτροφυσιολογικής μελέτης, κάνοντας λόγο για παροξυσμική κολπική ταχυκαρδία, η οποία πολλές φορές εξελίσσεται σε επεισόδια μη επιμένουσας κολπικής μαρμαρυγής. Σημειώνεται ότι ο ασθενής παρέμενε συμπτωματικός και για το λόγο αυτό ελάμβανε φαρμακευτική αγωγή και ότι κρίνεται ως άτομο με προσωρινή αναπηρία με προσωρινή ουσιώδη μείωση των ικανοτήτων του. Τα ίδια επαναλαμβάνει ο δρ Τσαγγαρίδης σε ιατρική βεβαίωση ημερομηνίας 6.2.2013, καταλήγοντας σε γνωμάτευση, ότι πρόκειται για άτομο που είναι προσωρινά ανίκανο για εργασία. Σημειώνεται, εν προκειμένω, ότι η ιατρική βεβαίωση ημερομηνίας 6.2.2013 συμπληρώθηκε επί εντύπου Υ.Κ.Ε.73 των Υπηρεσιών Κοινωνικής Ευημερίας, στο οποίο το προδιαγεγραμμένο προς συμπλήρωση και απάντηση ερώτημα αφορά την ικανότητα για εργασία, χωρίς να τίθεται ερώτημα για το ζήτημα της αναπηρίας. Το τελευταίο χρονολογικά πιστοποιητικό είναι το προαναφερθέν πιστοποιητικό ημερομηνίας 22.8.2013 του δρος Α. Τρύφωνος.
Ως λόγος της προσφυγής προβάλλεται ο ισχυρισμός πως ο αιτητής είναι ανάπηρο άτομο εν τη εννοία του Νόμου και ότι οι καθ΄ων η αίτηση, χωρίς τη δέουσα έρευνα, απέρριψαν το αίτημά του. Στην αγόρευσή του επικαλέσθηκε και το γεγονός ότι στη Συμβουλευτική Πολυθεματική Ομάδα δεν συμμετείχε καρδιολόγος, εισηγούμενος ότι μόνοι αρμόδιοι να αποφασίσουν ήταν καρδιολόγοι, όπως καρδιολόγοι υπέγραψαν τα πιστοποιητικά που παρουσίασε.
Εις απάντηση της τελευταίας αυτής θέσης του αιτητή, ο ευπαίδευτος δικηγόρος της Δημοκρατίας ανέφερε ότι, η σύνθεση της Πολυθεματικής Ομάδας ήταν σύμφωνη με το άρθρο 3(13) του Νόμου και συνεπώς δεν ετίθετο θέμα συμμετοχής καρδιολόγου. Πέραν τούτου, εισηγήθηκε ότι έγινε δέουσα έρευνα, όπως προκύπτει από την προσβαλλόμενη απόφαση και από τα στοιχεία του διοικητικού φακέλου. Τόνισε την αναφορά του αρμόδιου λειτουργού ο οποίος και εισηγήθηκε απόρριψη της αίτησης, ότι «η λειτουργικότητα του αιτητή δεν μειώνει ουσιωδώς την καθημερινή του ζωή και την ποιότητα ζωής του σε σχέση με άλλους συνομήλικούς του. Το πρόβλημα υγείας του κ. Νικολάου δεν προκαλεί ψυχικό και διανοητικό περιορισμό, παρά μόνο κατά την διάρκεια των αρρυθμιών μπορεί να προκαλέσει πόνο και λιποθυμία. Επομένως, ο κ. Νικολάου δεν πληροί σωρευτικά τα κριτήρια ως ανάπηρο άτομο.». Τόνισε, επίσης, τη διαπίστωση του αρμοδίου επόπτη ότι «Πρόκειται για αιτητή ο οποίος διαμένει μόνος του στην Ελλάδα και παρά τις δυσκολίες του αυτοεξυπηρετείται. Δεν επηρεάζεται ουσιωδώς η λειτουργικότητά του και δεν έχει κάποιο σοβαρό σωματικό ή ψυχικό περιορισμό πέραν του ότι θα πρέπει να έχει μία πιο προσεγμένη ζωή λόγω της ασθένειάς του.».
Με αυτά ως δεδομένα και υπό το φως των ιατρικών πιστοποιητικών, ενέπιπτε πλέον στην κρίση της διοίκησης η ικανότητα του αιτητή, εισηγήθηκε ο ευπαίδευτος δικηγόρος της Δημοκρατίας, αναγνωρίζοντας παράλληλα ότι το Δικαστήριο δεν επεμβαίνει στο βαθμό που η έρευνα κρίνεται επαρκής.
Εν προκειμένω, δεν αμφισβητείται η σοβαρότητα του προβλήματος που αντιμετωπίζει ο αιτητής. Γι΄αυτό, μάλιστα, η Πολυθεματική Ομάδα τον έκρινε ανίκανο για εργασία με το εξής σκεπτικό: «Ασθενής με σοβαρού βαθμού αρρυθμιολογικό πρόβλημα που χρήζει συνεχούς παρακολούθησης εξειδικευμένες καρδιολογικές εξετάσεις επιπλέον παρουσιάζει συγγενή καρδιοπάθεια με μεσοκολπική επικοινωνία.»
Το ερώτημα είναι κατά πόσον η απόφαση της διοίκησης ότι το πρόβλημα αυτό δεν εντάσσει τον αιτητή στην έννοια του «αναπήρου» ατόμου, ήταν προϊόν δέουσας έρευνας ή μη. Η έκθεση της Πολυθεματικής Ομάδας, με την οποία η Διευθύντρια συμφώνησε, ενώ καταγράφει ότι λαμβάνεται υπόψιν το ιστορικό, δεν αναφέρει οτιδήποτε σε σχέση με το ιστορικό του αιτητή, στα πλαίσια του οποίου για τρία χρόνια ελάμβανε επίδομα αναπηρίας για το συγκεκριμένο πρόβλημα, κατόπιν γνωμοδότησης καρδιολόγου ότι επρόκειτο για άτομο με προσωρινή αναπηρία και ουσιώδη μείωση των ικανοτήτων του. Όμως η αιτιολογία που υποδηλώνει και την προηγηθείσα έρευνα μπορεί να προκύπτει από τα στοιχεία του φακέλου, στα οποία μία απόφαση παραπέμπει.
Εν προκειμένω, σύμφωνα με το φάκελο η εισήγηση της αρμόδιας λειτουργού ότι ο αιτητής δεν είναι «ανάπηρο» άτομο, στηρίζεται στα όσα συναποκόμισε από συνέντευξη που είχε μαζί του, στην οποία καταγράφει τις δυσχέρειες που αντιμετωπίζει στην καθημερινότητα του ως εκ του εν λόγω προβλήματος υγείας. Εκεί αναφέρεται ότι οι αρρυθμίες δεν παρουσιάζονται σε σταθερή βάση, μπορεί μια φορά την εβδομάδα ή μια φορά το μήνα ή μια φορά κάθε δύο μήνες. Αναφέρεται, επίσης, ότι οι λιποθυμίες προκαλούνται ανά διαστήματα, όχι σε σταθερή βάση, «δηλαδή κάθε ένα ή δύο ή έξι μήνες». Σημειώνεται περαιτέρω ότι, το πρόβλημα μειώνει την κοινωνική του ζωή, υπό την έννοια ότι δεν μπορεί να ξενυχτά όσο και οι φίλοι του και ότι, ενώ μπορεί να οδηγεί, θα πρέπει να έχει συνοδηγό. Τέλος, καταγράφεται ότι στο παρελθόν είχε διακόψει χωρίς έγκριση του γιατρού τη φαρμακευτική του αγωγή, τώρα όμως άρχισε να λαμβάνει φαρμακευτική αγωγή η οποία ρυθμίζει τις λιποθυμίες.
Άλλο στοιχείο του φακέλου, είναι το προαναφερθέν ιατρικό πιστοποιητικό ημερομηνίας 22.8.2013, στο οποίο ο δρ Α. Τρύφωνος δεν καταγράφει, τουλάχιστον ρητώς, διαπίστωση περί αναπηρίας, ενώ τα προηγούμενα πιστοποιητικά του δρος Τσαγγαρίδη, με ημερομηνίες 4.5.2010 και 3.5.2012 κατέληγαν σε διαπίστωση περί προσωρινής αναπηρίας. Δεν παραβλέπω ότι στο πιστοποιητικό ημερομηνίας 6.2.2013, δεν γίνεται αναφορά σε προσωρινή αναπηρία, αλλά σε προσωρινή ανικανότητα για εργασία, όμως, ως άνω, το ερώτημα που κατά προδιαγεγραμμένο τρόπο τέθηκε ήταν αναφορικά με την ικανότητα για εργασία. Πάντως και ο δρ Τρύφωνος προβαίνει σε διαπίστωση ότι ο αιτητής πρόκειται για «ασθενή με σαφή ουσιώδη μείωση της ικανότητάς του» και σε σύσταση προς αποφυγή σωματικού και ψυχικού μόχθου.
Θεωρώ ότι η τελευταία αυτή αναφορά του δρος Τρύφωνος, έχρηζε περαιτέρω προβληματισμού και έρευνας, ιδιαίτερα ενόψει της μέχρι τότε ιατρικής εικόνας περί αναπηρίας. Θα έπρεπε, ειδικότερα, να διερευνηθεί η αναφορά περί «σαφούς ουσιώδους μείωσης της ικανότητάς», σε συνάρτηση με την ανάγκη για αποφυγή σωματικού και ψυχικού μόχθου, ενός ατόμου τόσο νεαρής ηλικίας για το οποίο τα προηγούμενα χρόνια και μέχρι πολύ πρόσφατα, η ιατρική αντίληψη ήταν ότι επρόκειτο περί ατόμου με αναπηρία. Γινόταν, βέβαια, λόγος κάθε φορά για προσωρινή αναπηρία, αλλά, ακόμα και έτσι, θα έπρεπε η κατάληξη για εξάλειψη πλέον της προσωρινής αναπηρίας να ήταν, για τους λόγους που προσπάθησα να εξηγήσω, αποτέλεσμα πιο συγκεκριμένης και εξειδικευμένης έρευνας. Κάτι τέτοιο μπορεί και πρέπει να γίνει στα πλαίσια επανεξέτασης του αιτήματος.
Υπό το φως των ανωτέρω, η προσφυγή επιτυγχάνει και η επίδικη πράξη ακυρώνεται. Πραγματικά έξοδα υπέρ του αιτητή.
Τ.Θ. ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ, Δ.
/ΚΧ»Π