|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
ECLI:CY:AD:2015:D328
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
Υπόθεση Αρ. 1343/2011
13 Μαΐου 2015
[T.Θ. ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ, Δικαστής]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΑ ΑΡΘΡΑ 12, 18, 21, 28, 30, 35 ΚΑΙ 146 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΥΡΙΑΚΟΥ
Αιτητής
ν.
ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΜΕΣΩ
1. ΓΕΕΦ ΔΙΑ ΤΟΥ ΔΙΟΙΚΗΤΗ 26 ΕΜΜΑ, ΜΑΘΙΑΤΗΣ
2. ΓΕΕΦ ΔΙΑ ΤΟΥ ΧΧ ΤΘ ΤΑΞΙΑΡΧΙΑ 1Ο ΕΠΙΤΕΛΙΚΟ ΓΡΑΦΕΙΟ, ΚΟΡΝΟΣ
Καθ΄ων η Αίτηση.
_________
Μ. Χριστοδούλου για Γ. Πολυχρόνη, για τον αιτητή.
Φ. Κωμοδρόμος, Δικηγόρος της Δημοκρατίας, εκ μέρους του Γ-Ε, για τους καθ΄ων η αίτηση.
_________________
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ, Δ: O αιτητής είναι μόνιμος αξιωματικός του Στρατού της Δημοκρατίας, υπηρετών σε Επιλαρχία Μέσων Αρμάτων με το βαθμό του Ανθυπολοχαγού.
Στις 25.7.2011 ο Διοικητής της Επιλαρχίας ενημερώθηκε αρμοδίως από τον Αρχηγό του ΓΕΕΦ/Διεύθυνση Προσωπικού, ότι στις 12.7.2011 ο αιτητής είχε συλληφθεί κατά τη διάρκεια εκδήλωσης διαμαρτυρίας στην περιοχή του Προεδρικού Μεγάρου και είχε τεθεί υπό διήμερη κράτηση. Εζητείτο δε από τον Διοικητή να ενεργήσει σύμφωνα με τους Πειθαρχικούς Κανονισμούς της Εθνικής Φρουράς. Σε εκείνη την επιστολή αποδίδετο στον αιτητή ότι είχε θεαθεί στην Πλατεία Ελευθερίας να οργανώνει ομάδες και ότι συνελήφθη εντός του περιφραγμένου χώρου του Προεδρικού Μεγάρου να προβαίνει σε παράνομη δραστηριότητα και επιπλέον ότι στην κατοχή του έφερε μαχαίρι.
Ο Διοικητής, με επιστολή του ημερομηνίας 28.7.2011, κάλεσε τον αιτητή σε διοικητική απολογία αναφορικά με πιθανή διάπραξη του πειθαρχικού παραπτώματος της «αναξιοπρεπούς και ανοίκειας συμπεριφοράς» κατά παράβαση του άρθρου 1 του Πειθαρχικού Κώδικα, ο οποίος θεσπίστηκε με βάση τον Κανονισμό 3 των Πειθαρχικών Κανονισμών της Εθνικής Φρουράς του 1964. Ειδικότερα, τον κάλεσε να απολογηθεί σε σχέση με τα ακόλουθα:
«Ως στέλεχος της Επχιας, την 12 Ιουλ. 11 κατά την εκδήλωση διαμαρτυρίας που έλαβε χώρα στην περιοχή του Προεδρικού Μεγάρου, σχετικά με τα γεγονότα που συνέβησαν στη Ναυτική Βάση, είχατε συλληφθεί μετά από καταδίωξη από την Αστυνομία και τεθεί υπό 2ήμερη κράτηση για λόγους οχλαγωγίας και κατοχής τεμαχίου ξύλου. Σε περαιτέρω σωματική έρευνα που σας πραγματοποιήθηκε από όργανα της Αστυνομίας, εντοπίστηκε στην κατοχή σας και συγκεκριμένα στο παπούτσι του δεξιού ποδιού σας μαχαίρι με μυτερή άκρη. Από την Αστυνομία σας προσάφθηκαν κατηγορίες για οχλαγωγία, οπλοφορία προς διέγερση τρόμου και κατοχής-μεταφοράς όπλου. Τι απολογείστε;»
Ο αιτητής απάντησε με διοικητική απολογία ημερομηνίας 2.8.2011, προς τον Διοικητή του, στην οποία, μεταξύ άλλων, ανέφερε ότι το βράδυ της 12.7.2011, ασκώντας το συνταγματικό του δικαίωμα του συνέρχεσθαι και της ελευθερίας της έκφρασης, βρισκόταν έξω από το Προεδρικό Μέγαρο μαζί με άλλους 10000 περίπου πολίτες της Κυπριακής Δημοκρατίας για να εκδηλώσει ειρηνικά σε πορεία εθνικού πένθους ή/και διαμαρτυρίας για τον άδικο χαμό των δώδεκα τότε παλληκαριών, λόγω των τραγικών συμβάντων της 11.7.2011, εννοώντας την τραγική έκρηξη στο Μαρί. Έδωσε τη δική του εκδοχή για τα γεγονότα, αρνούμενος ότι οχλαγωγούσε ή ότι κρατούσε ξύλο. Ισχυρίστηκε ότι ενώ έφευγε μαζί με άλλους ενόψει άσκησης αστυνομικής βίας, είδε πεσμένο στο δρόμο ένα άτομο και από πάνω του ομάδα αστυνομικών να τον κτυπούν, οπότε πήγε κοντά για να δει γιατί τον κτυπούσαν. Τότε, χωρίς να κάνει οτιδήποτε, ένας αστυνομικός τον άρπαξε από το χέρι, τον τράβηξε προς την ομάδα των αστυνομικών, του πέρασε χειροπέδες και σε ερώτησή του τί έκανε, του απάντησε ότι ήταν υπό σύλληψη.
Όταν τον μετέφεραν στον αστυνομικό σταθμό, ισχυρίστηκε περαιτέρω στην απολογία του, διαπίστωσε ότι στην τσέπη του παντελονιού του είχε ξεχασμένο ένα μικρό σουγιά τον οποίο χρησιμοποιούσε στη μονάδα του για διάφορες εργασίες, χωρίς να έχει γνώση ή οποιαδήποτε εγκληματική πρόθεση. Επειδή φοβήθηκε ότι αυτό θα αποτελούσε αφορμή για τους αστυνομικούς να τον κτυπήσουν, έβαλε το σουγιά στο παπούτσι του δεξιού του ποδιού.
Στις 12.8.2011 ο Διοικητής τιμώρησε τον αιτητή με την ακόλουθη πράξη:
« ..............................
1. Αφού έλαβα υπόψη τα στοιχεία που προκύπτουν από τη διενεργηθείσα προσωπική μου έρευνα και αφού διερεύνησα τους ισχυρισμούς που προβάλατε στην από 02 Αυγ 2011 Διοικητική σας Απολογία,
σας τιμωρώ
με 4ήμερη κράτηση διότι στις 12 Ιουλ 2011 κατά τη συμμετοχή σας στην εκδήλωση διαμαρτυρίας που έγινε στην περιοχή του Προεδρικού Μεγάρου που αφορούσε τα γεγονότα που συνέβηκαν στην Ν.Β. Ευάγγελος Φλωράκης την 11 Ιουλ 2011, συλληφθήκατε και κατηγορηθήκατε από την Αστυνομία να έχετε στην κατοχή σας αμφίστομη μάχαιρα, κατά παράβαση του Κανονισμού 3(1) του (α) σχετικού.
2. Έκτιση της ποινής στο σπίτι σας.
.............................»
Λεπτομέρειες των ενεργειών του Διοικητή φαίνονται στο φάκελο της υπόθεσης και ειδικότερα σε υπηρεσιακή αναφορά του, της ίδιας ημερομηνίας (12.8.2011), προς τον Διοικητή της Τεθωρακισμένης Ταξιαρχίας στην οποία υπάγεται η Μονάδα του. Εκεί αναφέρει ότι, είχε μεταβεί στο ΤΑΕ Λευκωσίας όπου και συναντήθηκε με τον ανακριτή της υπόθεσης και έλαβε γνώση του φακέλου και των καταθέσεων που ο τελευταίος είχε λάβει, εκ των οποίων προέκυπτε, πάντα σε επίπεδο ισχυρισμών, ότι η σύλληψη του αιτητή έγινε γιατί οχλαγωγούσε μαζί με άλλα πρόσωπα έχοντας στην κατοχή του ξύλο. Κατά το σωματικό έλεγχο εντοπίστηκε στο παπούτσι του δεξιού του ποδιού μαχαίρι χρώματος μαύρου στο οποίο αναγράφετο η λέξη KABAR με αριθμό 3075 το οποίο κατέληγε σε μυτερή άκρη και παρελήφθηκε ως τεκμήριο. Ενημερώθηκε επίσης ο Διοικητής ότι μετά τη λήξη της προσωποκράτησής του, ο αιτητής κατηγορήθηκε γραπτώς για αδικήματα σχετικά με οχλαγωγία, οπλοφορία προς διέγερση τρόμου και κατοχή-μεταφορά όπλου.
Αναφέρεται, περαιτέρω, ο Διοικητής στους ισχυρισμούς του αιτητή μέσα από την απολογία του και ειδικότερα στο γεγονός ότι ο τελευταίος επικαλέστηκε αυτόπτες μάρτυρες τους οποίους ο Διοικητής προχώρησε να εξετάσει. Συγκεκριμένα εξέτασε τέσσερα πρόσωπα, τα οποία υποστήριξαν την εκδοχή του αιτητή.
Τέλος, ο Διοικητής αναφέρει ότι, αφού μελέτησε τα παραπάνω, δεν κατέληξε σε ασφαλές συμπέρασμα επί όλων των κατηγοριών που προσάφθηκαν από την Αστυνομία στον αιτητή, παρά μόνο επί της κατηγορίας για κατοχή αμφίστομης μάχαιρας και ως εκ τούτου σημειώνει ότι, «ο πειθαρχικός έλεγχος θα περιοριστεί επί τούτου εν αναμονή των αποτελεσμάτων εκ της εκδίκασης της υποθέσεως».
Ακολούθησε, στις 6.9.2011, πράξη του Διοικητή της Ταξιαρχίας, που κατ΄ουσίαν επικυρώνει την απόφαση του Διοικητή και κρίνει την επιβληθείσα ποινή ως επαρκή.
Τέλος, στις 11.11.2011 ο Αρχηγός της Εθνικής Φρουράς, θεωρώντας ότι η ποινή ήταν ανεπαρκής, την επαύξησε σε δεκαήμερη φυλάκιση.
Η επιβολή της ποινής της τετραήμερης κράτησης προσβλήθηκε με την παρούσα προσφυγή, ενώ η επαύξηση σε δεκαήμερη φυλάκιση προσβλήθηκε δια της προσφυγής 695/2012. Οι δύο προσφυγές σε κάποιο στάδιο είχαν συνενωθεί, όμως τελικά αποσυνενώθηκαν και η προσφυγή 695/2012 αποσύρθηκε. Ο ευπαίδευτος εκπρόσωπος της Δημοκρατίας ανέφερε ότι αποσύρθηκε ως εκπρόθεσμη. Εν πάση περιπτώσει, επίδικη είναι η πράξη επιβολής της τετραήμερης κράτησης.
Βασικό παράπονο του αιτητή είναι ότι τα γεγονότα δεν στοιχειοθετούν το πειθαρχικό αδίκημα της αναξιοπρεπούς και ανοίκειας συμπεριφοράς, ιδιαίτερα λόγω της απαλλαγής του από την περαιτέρω πειθαρχική διαδικασία σε ότι αφορά την άλλη συμπεριφορά που του αποδόθηκε και της συνέχισης της πειθαρχικής διαδικασίας μόνο αναφορικά με το γεγονός ότι είχε κατηγορηθεί από την Αστυνομία για κατοχή αμφίστομου μαχαιριού. Το γεγονός αυτό, εισηγήθηκε ο ευπαίδευτος δικηγόρος του, δεν στοιχειοθετεί το υπό συζήτηση πειθαρχικό αδίκημα.
Περαιτέρω προβάλλεται η θέση ότι δεν προκύπτει εάν εξετάστηκε και αν ελήφθησαν υπόψη οι υπερασπίσεις του αιτητή, ως προς τις οποίες τίθεται ζήτημα έλλειψης δέουσας έρευνας και αιτιολογίας και ζήτημα πλάνης. Ειδικότερα, ο ευπαίδευτος δικηγόρος του αιτητή εισηγήθηκε ότι θα έπρεπε να εξεταστεί η εκδοχή του αιτητή υπό την έννοια της υπεράσπισης του ποινικού δικαίου. Δεν φαίνεται οτιδήποτε σχετικό στο φάκελο της υπόθεσης, ούτε έχει εξεταστεί το επίδικο μαχαίρι, ούτως ώστε να συσχετιστεί με τις σχετικές πρόνοιες του Ποινικού Κώδικα και τις υπερασπίσεις που παρέχει ο Ποινικός Κώδικας αναφορικά με μεταφορά μαχαιριού και ειδικά της υπεράσπισης του άρθρου 82(4), σύμφωνα με την οποία ο κατηγορούμενος δεν θεωρείται ότι διέπραξε αδίκημα αν αποδείξει ότι είχε πάνω του ή μετέφερε εκτός της κατοικίας του ή της αυλής του το μαχαίρι, για κάποιο νόμιμο σκοπό για τον οποίο ήταν αναγκαίο τέτοιο μαχαίρι.
Σημειώνεται ότι, ενώ, ως άνω, αποδίδεται πλημμελής έρευνα σε σχέση με τα ζητήματα αυτά, ακολούθως προβάλλεται η εισήγηση ότι αυτά τα ζητήματα μόνο από το ποινικό δικαστήριο θα μπορούσαν να εξεταστούν και γι΄αυτό η πειθαρχική διαδικασία ήταν πρόωρη και κατά παράβαση του τεκμηρίου αθωότητας και των αρχών της φυσικής δικαιοσύνης.
Ο ευπαίδευτος δικηγόρος της Δημοκρατίας απάντησε ότι η κατοχή αμφίστομης μάχαιρας από τον αιτητή υπό τις συγκεκριμένες περιστάσεις, καθιστούσε επιτρεπτή τη διαπίστωση περί αναξιοπρεπούς και ανοίκειας συμπεριφοράς. Εισηγήθηκε περαιτέρω ότι λήφθηκαν υπόψιν όλα τα στοιχεία που προέκυψαν από προσωπική έρευνα του διοικούντος αξιωματικού και ότι ουδεμία πλάνη εμφιλοχώρησε. Κατά την πειθαρχική διαδικασία τηρήθηκαν οι κανόνες της φυσικής δικαιοσύνης, ο διοικών αξιωματικός προέβη σε δέουσα έρευνα και επέβαλε ποινή αφού κάλεσε σε απολογία τον αιτητή.
Σε ότι αφορά την επιχειρηθείσα σύζευξη με τις πρόνοιες του Ποινικού Κώδικα, εισηγήθηκε ότι είναι σαφής ο διαχωρισμός της ποινικής διαδικασίας από την πειθαρχική διαδικασία και τους σκοπούς της, τονίζοντας ότι, εν προκειμένω, το αντικείμενο της προσφυγής είναι το κατά πόσον ορθά κρίθηκε ότι η συγκεκριμένη συμπεριφορά του αιτητή συνιστούσε αναξιοπρεπή και ανοίκεια συμπεριφορά εν τη εννοία του Πειθαρχικού Κώδικα της Εθνικής Φρουράς. Εκ της πειθαρχικής διαδικασίας που έγινε καθ΄όλα κανονικά και νόμιμα, δεν προσεβλήθη, κατέληξε, το τεκμήριο αθωότητας σε σχέση με τα ποινικά αδικήματα, των οποίων, ας σημειωθεί, η εκδίκαση ακόμα εκκρεμεί.
Θα πρέπει κατ΄αρχήν να υπενθυμίσω ότι, ο ρόλος του ακυρωτικού δικαστηρίου κατά τον έλεγχο μιας πειθαρχικής διαδικασίας δεν είναι ρόλος εφετείου. Κατά κανόνα δεν επεμβαίνει στην κρίση του διοικητικού οργάνου ως προς το είδος και το μέτρο της ποινής. Σε αναθεώρηση υπόκεινται ζητήματα που σχετίζονται με τυχόν κατάχρηση ή κακή χρήση της διακριτικής ευχέρειας, παραβίαση της αρχής της αναλογικότητας, όπως βεβαίως και ζητήματα πλημμελούς έρευνας, έλλειψης αιτιολογίας και πλάνης.
Η έννοια του επίμαχου πειθαρχικού αδικήματος προσδιορίζεται στο άρθρο 1 του Πειθαρχικού Κώδικα (Πρώτος Πίνακας, Καν. 3 των Πειθαρχικών Κανονισμών της Εθνικής Φρουράς του 1964) ως ακολούθως:
«(1) Αναξιοπρεπής και ανοίκειος συμπεριφορά, ήτοι εάν μέλος τι ενεργή κατά τρόπον προκαλούντα αταξίαν, ή κατά τρόπον επιβλαβή δια την πειθαρχίαν, ή κατά τρόπον όστις είναι εύλογον και πιθανόν ότι θα προσβάλη την υπόληψιν της Δυνάμεως.»
Δεν είναι ο ρόλος του παρόντος δικαστηρίου να εξετάσει τα συστατικά στοιχεία του ποινικού αδικήματος που αντιμετωπίζει ο κατηγορούμενος, που όπως προκύπτει, είναι το αδίκημα της μεταφοράς εκτός της κατοικίας του αμφίστομου μαχαιριού κατά παράβαση του άρθρου 81(1) του Ποινικού Κώδικα. Ούτε είναι ο ρόλος του να εξετάσει την υπεράσπιση του άρθρου 82(4).
Το ζητούμενο, εν προκειμένω, είναι, όπως ορθά εισηγήθηκε ο ευπαίδευτος δικηγόρος της Δημοκρατίας, κατά πόσο η μεταφορά μαχαιριού, υπό τις συγκεκριμένες συνθήκες, από αξιωματικό του στρατού, συνιστά αναξιοπρεπή και ανοίκεια συμπεριφορά.
Ο διοικών αξιωματικός ήταν ο αρμόδιος να κρίνει τα πράγματα. Η σφαίρα αντίληψης και δράσης του διοικούντος σε περιπτώσεις που αφορούν θέματα επαγγελματικής συμπεριφοράς και δεοντολογίας ενστόλων και μάλιστα επαγγελματιών αξιωματικών, θα πρέπει να αντικρίζεται όχι μόνο με τη γενική αντίληψη περί ελευθερίας δράσης του διοικητικού οργάνου εντός των άκρων ορίων της διακριτικής του ευχέρειας, αλλά και με την πιο ευαίσθητη αντίληψη ότι, σε τέτοιες περιπτώσεις οι διοικούντες αξιωματικοί καλούνται να κρίνουν ζητήματα δεοντολογίας συναδέλφων τους σε ένα πλαίσιο όπου κριτές και κρινόμενοι είναι πρόσωπα για τα οποία εξ ορισμού απαιτείται, από την ίδια την ιδιότητά τους, υψηλό επίπεδο συμπεριφοράς, υπόληψης και πειθαρχίας.
Εν προκειμένω, ο διοικών αξιωματικός, ασκώντας την ευχέρεια που είχε, έκρινε ότι η μεταφορά μάχαιρας, υπό τις περιστάσεις, που κατέστησε ένα αξιωματικό κατηγορούμενο, αποτελούσε αναξιοπρεπή συμπεριφορά η οποία, ως άνω, περιλαμβάνει και τη συμπεριφορά που πιθανόν να προσβάλει την υπόληψη της Δύναμης. Αυτή η προσέγγιση ενέπιπτε στα όρια της διακριτικής του ευχέρειας και δεν παρέχεται έδαφος παρέμβασης.
Κατά τ΄άλλα, διενεργήθηκε δέουσα έρευνα στα πλαίσια της οποίας, όχι μόνο ακούστηκε και ελήφθη υπόψιν η εκδοχή του αιτητή, αλλά, περαιτέρω, ο ερευνών αξιωματικός αναζήτησε τους μάρτυρες που ο αιτητής πρότεινε και τους έλαβε καταθέσεις, υιοθετώντας, μάλιστα, εν τέλει, την ευνοϊκότερη για τον αιτητή εκδοχή. Ό,τι απέμεινε ως αντικείμενο της πειθαρχικής διαδικασίας ήταν, τελικά, τα αντικειμενικά δεδομένα που ο ίδιος ο αιτητής παραδέχθηκε. Ότι, δηλαδή, βρέθηκε στην κατοχή του, υπό εκείνες τις περιστάσεις, το μαχαίρι, με αποτέλεσμα να κατηγορηθεί από την αστυνομία. Δεν διαπιστώνεται παραβίαση κανόνων φυσικής δικαιοσύνης.
Η στοιχειοθέτηση, κατά την κρίση του αρμοδίου διοικητικού οργάνου, του πειθαρχικού αδικήματος, δεν συσχετίζεται με την παράλληλη πειθαρχική διαδικασία, η οποία έχει άλλους σκοπούς και όχι την προάσπιση της πειθαρχίας και της υπόληψης του Στρατού. Η πειθαρχική διαδικασία δεν επηρεάζει το τεκμήριο αθωότητας.
Η προσφυγή απορρίπτεται με €1300 έξοδα υπέρ της Δημοκρατίας και εναντίον του αιτητή.
Τ.Θ. ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ, Δ.
/ΚΧ¨Π