|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
Κυπριακή νομολογία στην οποία κάνει αναφορά η απόφαση αυτή:
CYPRUS TANNERY ν. REPUBLIC (1980) 3 CLR 405
NICOLAIDOU ν. REPUBLIC (1985) 3 CLR 88
LORDOS AND SONS LTD. ν. REPUBLIC (1986) 3 CLR 21
Kαλλικά Γεωργίου Eλένη ν. Δημοκρατίας (1998) 3 ΑΑΔ 177
Zήνων Eυθυμιάδης Eστέιτς Λτδ ν. Kυπριακής Δημοκρατίας (2006) 3 ΑΑΔ 166
Ραμόν Ντίνος ν. Κυπριακής Δημοκρατίας (2013) 3 ΑΑΔ 292
Γεωργιάδη Ελένη Κώστα και ’λλος ν. Κυπριακής Δημοκρατίας (2015) 3 ΑΑΔ 56, ECLI:CY:AD:2015:C167
Μεταγενέστερη νομολογία η οποία κάνει αναφορά στην απόφαση αυτή:
Δεν έχει εντοπιστεί απόφαση η οποία να κάνει αναφορά στην απόφαση αυτή
ECLI:CY:AD:2015:D280
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
(Υποθ. Αρ.850 /2012)
23 Απριλίου, 2015
[Τ.ΨΑΡΑ-ΜΙΛΤΙΑΔΟΥ, Δικαστής]
Αναφορικά με τα ΄Αρθρα 146 και 23 του Συντάγματος
1. ΒΑΡΒΑΡΑ ΖΟΥΒΑΝΗ ΚΟΥΖΑΛΗ
2. ΑΔΑΜΟΣ ΜΙΧΑΗΛ ΚΙΡΓΙΑ
Αιτητές,
-και -
ΔΗΜΟΥ ΠΑΡΑΛΙΜΝΙΟΥ
Καθ΄ων η αίτηση.
-----------------------
Αδ. Λάντος, για τους αιτητές
Αλ.Κουντουρή, για Τ.Παπαδόπουλο και Συνεργάτες ΔΕΠΕ, για τους καθ΄ων η αίτηση
---------------------
Α Π Ο Φ Α Σ Η
Οι Αιτητές με την παρούσα προσφυγή ζητούν ως κύρια θεραπεία από το Δικαστήριο, ακύρωση της απόφασης των καθ' ων η αίτηση ημερομηνίας 03/04/2010 με την οποία απορρίφθηκε αίτημα τους για επιστροφή δύο απαλλοτριωθέντων ακινήτων τους.
Οι Καθ' ων η Αίτηση στις 29/09/1989 δημοσίευσαν στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας με ημερομηνία 15/09/1989 και αρ. 2440, τη γνωστοποίηση απαλλοτρίωσης αρ. 1409, με την οποία απαλλοτριώθηκε μεταξύ άλλων ιδιοκτησιών και η ιδιοκτησία των Αιτητών.
Σκοπός της απαλλοτρίωσης όπως προκύπτει από την γνωστοποίηση, (Παράρτημα 1) ήταν η δημιουργία νέου δρόμου στην Τουριστική Περιοχή Παραλιμνίου. Είναι κοινός τόπος ότι οι Αιτητές δεν έλαβαν οποιαδήποτε νομικά μέτρα εναντίον της γνωστοποίησης ή/και του διατάγματος απαλλοτρίωσης, το οποίο δημοσιεύτηκε στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας στις 16/02/1990.
Κατά ή περί στις 11/09/1997 το επίδικο τεμάχιο ενεγράφη ως δημόσιος δρόμος στο Επαρχιακό Κτηματολόγιο Αμμοχώστου, ενώ οι αιτητές παρά την εγγραφή αυτή, προχώρησαν στην κατασκευή υδατοδεξαμενής και θερμοκηπίου στο επίδικο τεμάχιο.
Στις 26/07/2006 το Δημοτικό Συμβούλιο των καθ' ων η αίτηση, σε συνεδρία για την αντιμετώπιση του προβλήματος που δημιουργήθηκε, αποφάσισε την κατασκευή υδατοδεξαμενής και θερμοκηπίου με έξοδα του Δήμου σε χώρο που θα υποδείκνυαν οι αιτητές και την κατεδάφιση των υφισταμένων κατασκευών επί του εγγεγραμμένου δρόμου. (Αντίγραφα των πρακτικών της συνεδρίασης (παράρτημα 2).
Στη συνέχεια, η Επιτροπή Έργων των καθ' ων αίτηση, σε συνεδρία της ημερομηνίας 23/08/2007 δέχθηκε ενώπιον της μετά από σχετική πρόσκληση εκπροσώπους των Αιτητών και ζήτησε όπως έχει έγκαιρα γραπτώς τα αιτήματά τους, πριν τη λήψη των όποιων τελικών αποφάσεων (αντίγραφα των πρακτικών, παράρτημα 3). Οι εκπρόσωποι των Αιτητών με επιστολή τους ημερομηνίας 12/09/2007 απέστειλαν τις θέσεις τους (παράρτημα 4).
Στις 04/10/2007 σε συνεδρία του το Δημοτικό Συμβούλιο των καθ΄ων η αίτηση, αποφάσισε όπως καταβληθεί το ποσό των Λ.Κ.30.000 ως αποζημίωση για την μετακίνηση της υδατοδεξαμενής και του θερμοκηπίου των Αιτητών που υφίστανται επί του επίδικου δημοσίου εγγεγραμμένου δρόμου, (παράρτημα 5) απόφαση την οποία κοινοποίησε στους Αιτητές με επιστολή ημερομηνίας 08/11/2007 (παράρτημα 6). Ακολούθησε ανταλλαγή αλληλογραφίας μεταξύ των διαδίκων, (παράρτημα 7).
Το θέμα απασχόλησε εκ νέου το Δημοτικό Συμβούλιο στη συνεδρία του ημερομηνίας 04/11/2008 (παράρτημα 8). Στη συνέχεια οι καθ' ων η αίτηση με επιστολή τους ημερομηνίας 12/05/2009 προς τον Αιτητή αρ. 2, ζήτησαν εκ νέου την μετακίνηση των κατασκευών εντός του απαλλοτριωμένου μέρους του δρόμου ενόψει της κατασκευής εγγεγραμμένου δημόσιου δρόμου (παράρτημα 9). Οι Αιτητές τότε, με επιστολή των δικηγόρων τους ημερομηνίας 03/04/2010 ζήτησαν την επιστροφή των επιδίκων ακινήτων (παράρτημα 10).
Το Δημοτικό Συμβούλιο εξέτασε το θέμα στην συνεδρία του ημερομηνίας 13/05/2010 και αποφάσισε όπως το θέμα επανεξεταστεί σε επόμενη συνεδρίαση (παράρτημα 11).
Εν τω μεταξύ οι Αιτητές, κατόπιν προσφυγής τους εναντίον των καθ' ων η αίτηση, (Αρ. Υπόθεσης 1358/10), πέτυχαν απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου ημερομηνίας 15/03/2012 με την οποία εκρίθη, ότι η παράλειψη του Δήμου να απαντήσει στο αίτημα των αιτητών ήταν παράνομη. (παράρτημα 12).
Οι καθ' ων η αίτηση, ενόψει της πιο πάνω απόφασης του Ανωτάτου Δικαστηρίου, συνεδρίασε στις 29/03/2012 και αποφάσισε την απόρριψη της αίτησης των αιτητών για επιστροφή των ακινήτων, ενώ με επιστολή τους ημερομηνίας 04/05/2012 ενημέρωσαν σχετικά και τους Αιτητές.
Το επόμενο βήμα στις 30/05/2012 ήταν η καταχώρηση της παρούσας προσφυγής, με την οποία προσβάλλεται η πιο πάνω απόφαση του Δήμου. Οι λόγοι ακυρότητας που προβάλλονται είναι πολλαπλό και όχι τόσο σαφείς στη διατύπωση τους. Ούτε δε στην αγόρευση των αιτητών δεν επιτυγχάνεται η επιθυμητή καθαρότητα. Παρά τις δυσκολίες ως προς τη διαυγή διατύπωση των λόγων ακυρότητας, όπως τελικά μπόρεσα να εντοπίσω από τις διάφορες αναφορές και θέσεις των αιτητών, η προσβολή της ακυρότητας επί της συγκεκριμένης ενέργειας, συνίσταται σε δύο βασικούς πυλώνες:
(α) Η προσβαλλόμενη απόφαση είναι παράνομη γιατί ο επιδιωκόμενος σκοπός δεν επιτεύχθηκε και (β) ότι η πράξη ή η παράλειψη των καθ΄ων η αίτηση παραβιάζει την αρχή της αναλογικότητας.
Για το δεύτερο λόγο θα πω ευθύς εξ αρχής ότι κρίνω ότι δεν μπορεί να εξεταστεί και δεν στοιχειοθετείται, καθότι συναρτάται με την ίδια την πράξη της απαλλοτρίωσης, η οποία και δεν έχει προσβληθεί. (Βλ. την υπόθεση 1. Ελένη Κώστα Γεωργιάδη κ.ά. ν. Δημοκρατίας ΑΕ202/2010, ημερ. 9.3.2015). Ωστόσο, τα επιχειρήματα που προβάλλονται θα εξεταστούν ως εντασσόμενα επίσης στον κύριο και μόνο ουσιαστικό λόγο προβαλλόμενης ακυρότητας, δηλαδή της μη επίτευξης του επιδιωκόμενου σκοπού.
Πριν να υπεισέλθω στην εξέταση του πιο πάνω λόγου δέον να σημειωθεί ότι οι αιτητές, κατά τη διαδικασία εξέτασης της παρούσας προσφυγής τους, καταχώρησαν ενδιάμεση αίτηση για αναστολή εκτέλεσης των εργασιών των καθ΄ων η αίτηση σε σχέση με το επίδικο διάταγμα αναγκαστικής απαλλοτρίωσης. Η αίτηση αυτή εκδικάστηκε και απορρίφθηκε από τον αδελφό μου Δικαστή κ.Πασχαλίδη, με απόφαση του ημερ. 12/07/2013.
Προχωρώ στην εξέταση του πιο πάνω λόγου ακυρότητας: Ο συνήγορος των αιτητών συγκεκριμένα προβάλλει ότι εσφαλμένα και κατά παράβαση του άρθρου 23(5) Συντάγματος απορρίφθηκε το αίτημα τους για επιστροφή των επίδικων ακινήτων, αφού, όπως ισχυρίζεται, ο σκοπός για τον οποίον απαλλοτριώθηκαν δεν κατέστη εφικτός, με κύριο επιχείρημα του τη θέση ότι η εγγραφή ενός δρόμου ως δημοσίου στο κτηματολόγιο, δεν συνιστά πραγματοποίηση του επιδίκου σκοπού της παρούσης, ενώ μόνο μέρος του έργου εκτελέστηκε. Προς τούτο επικαλείται πολλές αποφάσεις του Ανωτάτου Δικαστηρίου, με κύρια την απόφαση της Πλήρους Ολομέλειας στην Ζήνων Ευθυμιάδης Εστέιτς Λτδ ν. Δημοκρατίας (2006) 3 Α.Α.Δ. 166. Περαιτέρω οι αιτητές προβάλλουν, όχι με την αναγκαία και πάλι σαφήνεια, ότι η υδατοδεξαμενή και το θερμοκήπιο που εντός των επιδίκων τεμαχίων, «προϋπήρχαν της εγγραφής του δρόμου ως δημοσίου».
Σκόπιμο είναι, να παραθέσω στο παρόν στάδιο, το ΄Αρθρο 23.5 του Συντάγματος.
"Οιαδήποτε ακίνητος ιδιοκτησία, ή δικαίω΅α ή συ΅φέρον επί τοιαύτης ιδιοκτησίας απαλλοτριωθείσα αναγκαστικώς θα χρησι΅οποιηθή αποκλειστικώς προς τον δι' ον απηλλοτριώθη σκοπόν. Εάν εντός τριών ετών από της απαλλοτριώσεως δεν καταστή εφικτός ο τοιούτος σκοπός, ή απαλλοτριώσασα αρχή, ευθύς ΅ετά την εκπνοήν της ρηθείσης προθεσ΅ίας των τριών ετών υποχρεούται να προσφέρη την ιδιοκτησίαν επί καταβολή της τι΅ής κτήσεως εις το πρόσωπον παρ' ου απηλλοτρίωσεν αυτήν. Το πρόσωπον τούτο δικαιούται εντός τριών ΅ηνών από της λήψεως της προσφοράς να γνωστοποιήση την αποδοχήν ή ΅η τούτης. Εφ' όσον δε γνωστοποιήση ότι αποδέχεται την προσφοράν, η ιδιοκτησία επιστρέφεται ευθύς ά΅α αποδοθή παρά του προσώπου το τί΅η΅α εντός περαιτέρω προθεσ΅ίας τριών ΅ηνών από της τοιαύτης αποδοχή."
Σχετικός επίσης είναι βέβαια ο περί Αναγκαστικής Απαλλοτριώσεως Νόμος αρ.15/1962 Οι πολυάριθμες αποφάσεις τις οποίες επικαλείται ο ευπαίδευτος συνήγορος των αιτητών δεν συνάδουν με τα γεγονότα της παρούσας υπόθεσης. Κάποιες από αυτές αφορούν περιπτώσεις κατά τις οποίες η απαλλοτριούσα αρχή δεν προέβει σε καμιά ενέργεια προς επίτευξη του επιδιωκόμενου σκοπού, και άλλες αφορούν περιπτώσεις όπου η απαλλοτριούσα αρχή επεδίωξε κατά τρόπο ανεπίτρεπτο σκοπό άλλο από το περιεχόμενο τόσο της γνωστοποίησης όσο και του διατάγματος απαλλοτρίωσης. Δεν κρίνω πρόσφορο την μία προς μία απαρίθμηση τους αν και αυτό γίνεται από την ευπαίδευτη συνήγορο των καθ΄ων η αίτηση στην αγόρευση της με εύστοχο τρόπο.
΄Οσον αφορά την επικληθείσα Ζήνων Ευθυμιάδης Εστέιτς Λτδ, (ανωτέρω), η πλήρης Ολομέλεια του Ανωτάτου Δικαστηρίου επισήμανε το αναγκαίο του ότι η απαλλοτριούσα αρχή πρέπει να ελεγχθεί στο κατά πόσο έχει προβεί η όχι σε εκείνες τις ενέργειες που, κατά περίπτωση, κρίνονται κατά τρόπο εύλογο ως αναγκαίες προς επίτευξη του επιδιωκόμενου σκοπού. Η παραπομπή στο εφικτά υλοποιήσιμο του σκοπού της απαλλοτρίωσης αποκαθιστά την ορθή διατύπωση του συνταγματικού κριτηρίου, η οποία συναρτά την εφαρμογή του ’ρθρου 23.5 προς τη διαρκή υποχρέωση της διοίκησης να χρησιμοποιήσει το κτήμα για το σκοπό για τον οποίο απαλλοτριώθηκε και έτσι να καθιστά συνεχώς, και βεβαίως όχι μόνο μέσα στην περίοδο των τριών ετών από την απαλλοτρίωση, εφικτά πραγματοποιήσιμο το σκοπό αυτό. Ο δικαστής Χ΄Χαμπής, δίδοντας την απόφαση της ολομέλειας, επεσήμανε ότι το να τίθεται το ερώτημα με άλλους όρους, δηλαδή κατά πόσο ο σκοπός της απαλλοτρίωσης εγκατελείφθη ή δεν κατέστη ανέφικτος, δεν συνιστά απλώς αλλαγή έμφασης αλλά εμπεριέχει τον κίνδυνο να διολισθήσει η διερεύνηση από τα πραγματικά αντικειμενικά δεδομένα που διέπουν το εφικτά πραγματοποιήσιμο του σκοπού σε πεδίο όχι πολύ πέραν των υποκειμενικών διαθέσεων της διοίκησης με ανάλογες συνέπειες, ως εκ της προκύπτουσας διαφοροποίησης του επιπέδου των απαιτούμενων ενεργειών της διοίκησης, στο αποτέλεσμα της όποιας συγκεκριμένης υπόθεσης.
Παρατίθεται το ακόλουθο απόσπασμα:
«Το βάρος στον πρώην ιδιοκτήτη δεν είναι να αποδείξει ότι ο σκοπός της απαλλοτρίωσης εγκατελείφθη ή δεν κατέστη ανέφικτος, αλλά ότι η διοίκηση δεν προέβη στις ενέργειες εκείνες που, αναλόγως βεβαίως της περίπτωσης, θα εκρίνοντο ευλόγως αναγκαίες προς υλοποίηση του έργου. Η σαφής ορολογία του ’ρθρου 23.5 αντανακλά δεόντως την αντίληψη μας για την ουσιαστική διάσταση του όπως την έχουμε εκφράσει.»
Το Ανώτατο Δικαστήριο στην πιο πάνω απόφαση θεώρησε ότι ο σκοπός της απαλλοτρίωσης κατέστη ανέφικτος για τους λόγους που εξηγήθησαν, αποδεχόμενο την έφεση, κρίνοντας ότι κατακράτηση του κτήματος από τη Δημοκρατία με τις εκεί συνθήκες που περιγράφηκαν, ενώ δεν υπήρξε καμιά κινητικότητα για υλοποίηση του σκοπού, θα ισοδυναμούσε με ες αεί δέσμευση του ιδιοκτήτη εν αναμονή και σε περίπτωση που το κράτος θα αποφάσιζε οποτεδήποτε να οριστικοποιήσει και υλοποιήσει την πρόθεση του να το χρησιμοποιήσει για ανέγερση κυβερνητικού τυπογραφείου, όπως ήταν ο δηλωθείς σκοπός της απαλλοτρίωσης. Αυτό θα ήταν, όπως επεσήμανε το Ανώτατο Δικαστήριο, έξω από τα πλαίσια του σκοπού της απαλλοτρίωσης «το εφικτό του οποίου ασφαλώς κρίνεται σε συνάρτηση με τα δεδομένα της απαλλοτρίωσης και θα απέληγε σε προσπορισμό αδικαιολόγητου οφέλους του κράτους και πρόκληση αντίστοιχης αδικίας στον ιδιοκτήτη, αν, ως συνήθως, η αξία του κτήματος έχει εν τω μεταξύ αυξηθεί».
Ο λόγος και η προσέγγιση της Ευθυμιάδης επαναλήφθηκε και ενδυναμώθηκε, θα έλεγε κανείς, με την υπόθεση 1.Ελένη Κώστα Γεωργιάδη και Δημοκρατίας, (ανωτέρω) στην οποία με ευθεία παραπομπή στην Ευθυμιάδης αναφέρθηκε ότι:
«Το καίριο ερώτημα που έχρηζε απάντησης ήταν κατά πόσο ο σκοπός της απαλλοτρίωσης ατόνησε ή εγκαταλείφθηκε ή εξακολουθούσε να ήταν εφικτά πραγματοποιήσιμος μετά την πάροδο του χρόνου. Κατά την απαίτηση του συνταγματικού νομοθέτη και των σχετικών προνοιών του περί Αναγκαστικής Απαλλοτριώσεως Νόμου αρ. 15/1962, ως τροποποιήθηκε, η Γνωστοποίηση καθόριζε σαφώς το σκοπό δημοσίας ωφελείας, ήτοι, τη διεξαγωγή αρχαιολογικών ανασκαφών ή τη συντήρηση των αρχαιολογικών καταλοίπων ή τη διατήρηση της στρωματογραφίας του αρχαιολογικού χώρου. Οι σκοποί τέθηκαν διαζευκτικά και δεν υπάρχει περί τούτου οποιαδήποτε νομοθετική απαγόρευση, ούτε και υπεδείχθη τέτοια. Το Δικαστήριο θεώρησε, εύστοχα, τη διατήρηση της στρωματογραφίας ως αυτοτελή σκοπό, ο οποίος μάλιστα δεν μπορούσε να σημαίνει «μελέτη», εφόσον η λέξη «διατήρηση» παρέπεμπε στα στρώματα της αρχαιολογικής θέσης χωρίς να παρίσταται ανάγκη περαιτέρω έργων. Ο σκοπός επιτυγχανόταν, όπως και η διαζευκτική αναφορά στη Γνωστοποίηση περί συντήρησης των αρχαιολογικών καταλοίπων, με μόνη την απαλλοτρίωση και τη συνακόλουθη κατοχή του χώρου. Προστίθεται ότι στα κατατεθέντα πρωτοδίκως παραδεκτά γεγονότα ημερ. 11.3.2010, η χρήση των λέξεων «μελέτη της διάταξης των αποθέσεων ή στρωμάτων, δηλαδή, της διαστρωμάτωσης μιας αρχαιολογικής θέσης», ως έννοια του όρου «στρωματογραφία», ουδόλως παρέπεμπε σε εκπόνηση προηγούμενων μελετών, αλλά αφορούσε την παρατήρηση των υφισταμένων στρωμάτων.
Στην πρωτόδικη απόφαση έγινε αναφορά, μεταξύ άλλων, και στην πολύ παρόμοια υπόθεση Ραμόν ν. Δημοκρατίας, προσφυγή υπ΄ αρ. 764/2007, ημερ. 22.7.2009, η οποία στο μεταξύ επικυρώθηκε στην Ραμόν ν. Δημοκρατίας, Α.Ε. αρ. 134/2009, ημερ. 23.5.2013. Η Ραμόν είναι επίσης ευθέως σχετική και ως προς την παρατήρηση της Ολομέλειας ότι, όπως και εδώ, ο ιδιοκτήτης της απαλλοτριωθείσας ιδιοκτησίας είχε εισπράξει την προσφερθείσα αποζημίωση η οποία είχε περιέλθει στην ιδιοκτησία της Δημοκρατίας και συνεπώς η «υπό εξέταση απαλλοτρίωση ήταν απρόσβλητη με βάση τα πιο πάνω.».
Εν αντιθέσει με την υπόθεση Ευθυμιάδης (ανωτέρω), στην κρινόμενη περίπτωση, όπως αποδέχονται οι ίδιοι οι αιτητές έγινε δημόσια εγγραφή του δρόμου από τους καθ΄ων η αίτηση, ως δημόσιου στο Κτηματολόγιο, με βάση το ερμηνευτικό άρθρο 2 του Κεφ. 224, περί Ακίνητης Ιδιοκτησίας (Διακατοχή, Εγγραφή και Εκτίμηση) Νόμο με βάση το οποίο:
"δη΅όσιος δρό΅ος" ση΅αίνει οποιαδήποτε οδό, πλατεία, ΅ονοπάτι, ανοικτό χώρο ή χώρο ή χώρο επί του οποίου το κοινό έχει δικαίω΅α διόδου και περιλα΅βάνει οποιαδήποτε γη που εκχωρήθηκε από, ή ΅ε τη συναίνεση, της αρ΅όδιας αρχής ως δη΅όσιος δρό΅ος.»
Αυτό έγινε στις 11/09/1997 στο Επαρχιακό Κτηματολόγιο Αμμοχώστου. Η δε καταχώρηση αυτή στα κτηματολογικά μητρώα ορθά επισημαίνεται από τους καθ΄ων η αίτηση να είναι το μέσο τελείωσης του σκοπού της απαλλοτρίωσης.
Περαιτέρω, μέρος του δρόμου έχει ήδη κατασκευαστεί και χρησιμοποιείται προς εξυπηρέτηση του κοινού και συνεπώς του δημοσίου συμφέροντος. Οπότε κρίνεται ότι έγιναν οι αναγκαίες ενέργειες οι οποίες στην παρούσα περίπτωση, οδήγησαν σε επίτευξη μέρους του επιδιωκομένου σκοπού. Όπως επισήμανε σχετικά η Ολομέλεια στην απόφαση της επί της Ελένης Γεωργίου Καλλικά, ν. Δημοκρατίας, (1998) 3 Α.Α.Δ. 177:
«Έχει νομολογιακά καθιερωθεί ότι οι λέξεις "εάν εντός τριών ετών από της απαλλοτριώσεως δεν καταστεί εφικτός ο τοιούτος σκοπός" δεν εξυπακούουν ότι οι σκοποί της απαλλοτρίωσης θα πρέπει να πραγματοποιηθούν μέσα στην περίοδο των τριών χρόνων αλλά ότι μπορεί να πραγματοποιηθούν.»
Στην Jason Kaniklides v. Republic, 2 R.S.C.C. p.49 θεωρήθηκε ότι ο όρος "εφικτός" που απαντάται στην παράγραφο 5 του άρθρου 23 δεν ενέχει την έννοια του πραγματοποιηθέντος σκοπού αλλά του δυναμένου να πραγματοποιηθεί ή επιτευχθεί. (βλ.επίσης CYPRUS TANNERY LTD v. REPUBLIC (1980) 3 C.L.R. 405, Nicolaidou v. Republic (1985) 3 C.L.R. 88 και Lordos and Sons Ltd and others v. Republic (1986) 3 C.L.R. 21.
Θεωρώ ότι η εγγραφή του δρόμου ως δημοσίου, ως ανωτέρω, έχει στοιχειοθετήσει την έννοια του νόμου για πραγμάτωση του σκοπού της απαλλοτρίωσης, έστω και αν ενδεχομένως θα μπορούσε να γίνει καλυτέρευση του δρόμου με ασφαλτοδρόμηση ή άλλως πως. Εν πάση περιπτώσει σύμφωνα με την Ευθυμιάδης η διοίκηση προέβη στις ενέργειες εκείνες που εύλογα θα κρίνονταν αναγκαίες προς υλοποίηση του έργου, σύμφωνα με το ΄Αρθρο 23.5 του Συντάγματος. Αφού λοιπόν σύμφωνα με τη γνωστοποίηση απαλλοτρίωσης, η απαλλοτρίωση κρίθηκε αναγκαία για τη δημιουργία δρόμων στη Δημοκρατία και δη στην τουριστική περιοχή Παραλιμνίου, και αυτό πραγματοποιήθηκε ως άνω, το θέμα κατά την κρίση μου τελειώνει εδώ, εφόσον οι αιτητές δεν έχουν καταδείξει ότι ο σκοπός της απαλλοτρίωσης δεν επετεύχθη ή ότι κατέστη ανέφικτος.
Προσθέτως, και ως εκ του περισσού, θα αναφέρω ότι οι καθ' ων η αίτηση ορθά προβάλλουν ότι ο λόγος για τον οποίο δεν κατέστη δυνατή η πλήρης αξιοποίηση των επίδικων απαλλοτριωθέντων τεμαχίων των αιτητών, ήταν η ενέργεια των τελευταίων ως προς την κατασκευή εντός των απαλλοτριωθέντων και ενώ ήταν σε ισχύ το διάταγμα απαλλοτρίωσης, υδατοδεξαμενής και θερμοκηπίου, γεγονός το οποίο παρεμπόδισε τους καθ' ων η αίτηση να προχωρήσουν σε διαπλάτυνση του δρόμου. Προκύπτει ότι οι καθ΄ων η αίτηση είχαν ζητήσει από τους αιτητές να προχωρήσουν σε κατεδάφιση των κατασκευών. Το βάρος της απόδειξης, το οποίο βεβαίως ήταν στους ώμους των αιτητών, δεν το έχουν αποσείσει, αφού δεν απέδειξαν την μη επίτευξη του επιδιωκόμενου σκοπού, αλλά ούτε έπεισαν ότι δεν παρεμπόδισαν την πλήρη επίτευξη του σκοπού με τις πιο πάνω ενέργειες τους.
Με βάση όσα προσπάθησα να εξηγήσω, θεωρώ ότι η προσφυγή πρέπει να αποτύχει και απορρίπτεται. Η επίδικη απόφαση επικυρώνεται. Τα έξοδα επιδικάζονται υπέρ των καθ΄ων η αίτηση και εναντίον των αιτητών εκ ποσού 1300 πλέον ΦΠΑ.
T. Ψαρά-Μιλτιάδου
Δ.