public Παρπαρίνος, Λεωνίδας Στ. Στυλιανού για Νικολαϊδης, Στυλιανού ΔΕΠΕ, για την αιτήτρια Τ. Ιακωβίδου (κα) Δικηγόρος της Δημοκρατίας, για τους καθ' ων η αίτηση CY AD Κύπρος Ανώτατο Δικαστήριο 2015-02-02 el Τμήμα Νομικών Εκδόσεων, Ανώτατο Δικαστήριο ΕΛΕΝΗ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΥΣ ν. ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ κ.α., ΥΠΟΘΕΣΗ ΑΡ. 245/2012, 2/2/2015 Δικαστική Απόφαση

ECLI:CY:AD:2015:D62

ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ

ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ

 

 

ΥΠΟΘΕΣΗ ΑΡ. 245/2012

 

 

2 Φεβρουαρίου, 2015

 

 

 

 [Λ. ΠΑΡΠΑΡΙΝΟΣ Δ/ΣΤΗΣ]

 

 

ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΑ ΑΡΘΡΑ 12, 28, 30(2) ΚΑΙ 146 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ

 

 

 

ΕΛΕΝΗ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΥΣ

Αιτήτρια

 

- ΚΑΙ -

 

 

KΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ ΜΕΣΩ

1. ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ

2. ΥΠΗΡΕΣΙΑΣ ΜΕΡΙΜΝΗΣ ΚΑΙ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ

     ΕΚΤΟΠΙΣΘΕΝΤΩΝ

Καθ'ων η αίτηση

....................................

 

Στ. Στυλιανού για Νικολαϊδης, Στυλιανού ΔΕΠΕ, για την αιτήτρια

Τ. Ιακωβίδου (κα) Δικηγόρος της Δημοκρατίας, για τους καθ' ων η αίτηση

 

.............................

 

 

 

 

 

 

A Π Ο Φ Α Σ Η

 

 

 

Λ. ΠΑΡΠΑΡΙΝΟΣ, Δ:  Η αιτήτρια προσβάλλει την απόφαση της Επιτροπής Στεγαστικής Βοήθειας ημερ. 25/11/11, με την οποία ακυρώθηκε η έγκριση ημερ. 27/10/11 για στέγαση της σε Κυβερνητικό Οικισμό στην Λάρνακα στο κρατικό διαμέρισμα 001 της οδού Γύψου 42 του Οικισμού Κόκκινες ημερ.27/10/11.

 

Η αιτήτρια και ο τετραπληγικός ανάπηρος σύζυγος της, είναι πρόσφυγες εκτοπισθέντες, συνεπεία της τουρκικής εισβολής,  από την Καρπασία της επαρχίας Αμμοχώστου όπου έζησαν στην Αγγλία από το 1974.  Η αιτήτρια υπέβαλε αίτηση για παραχώρηση οικιστικής μονάδας σε κυβερνητικό οικισμό στη Λάρνακα από 19/04/07. Το αίτημα της εξετάστηκε στις 9/11/07 από την αρμόδια Επιτροπή Στεγαστικής Βοήθειας (εφεξής η «Επιτροπή») και στις 8/1/08 γνωστοποιήθηκε ότι πληροί τα κριτήρια για στέγαση σε κυβερνητικό οικισμό αλλά ήταν επί του παρόντος αδύνατο να της δοθεί οικιστική μονάδα, αφού δεν υπήρχε διαθέσιμη και προηγούντο άλλοι δικαιούχοι. Στις 20/6/08 εγκρίθηκε η παραχώρηση άδειας χρήσης του οικισμού της οδού Αμάλθειας 37 του κυβερνητικού οικισμού Κόκκινες στη Λάρνακα, οικία που δεν αποδέχτηκε η αιτήτρια ζητώντας να της παραχωρηθεί καλύτερη και καταλληλότερη για το πρόβλημα αναπηρίας της συζύγου της.

 

Ως εκ τούτου, αποφασίσθηκε η ακύρωση της έγκρισης που είχε παραχωρηθεί στην αιτήτρια για την πιο πάνω μονάδα. Η Επιτροπή στις 19/6/09 επαναβεβαίωσε την ισχύ της απόφασης ημερ.9/11/07 ότι εξακολουθούσε να θεωρείται δικαιούχος για στέγαση και με επιστολή ημερ. 31/7/09 ενημερώθηκε ότι η σειρά προτεραιότητας της στον αντίστοιχο κατάλογο αναμονής για ισόγεια μονάδα ενός υπνοδωματίου είναι ο αριθμός 14.  Μετά από επιστολή ημερ.14/3/11 του αδελφού της αιτήτριας, κου Γερολέμου προς τον Υπουργό Εσωτερικών με την οποία ζητούσε επίσπευση της στέγασης της αιτήτριας και του συζύγου της, αναλύοντας τους ανθρωπιστικούς λόγους, αλλά και μετά από παράπονο που υπέβαλε ο υιός της αιτήτριας κος Χαραλάμπους εκ μέρους των γονιών του, στην Επίτροπο Διοικήσεως και Γενικό Διευθυντή του Υπουργείου Εσωτερικών, διαβίβασε παράκληση με επιστολή ημερ.7/4/11 προς τον Διευθυντή της καθ' ης η αίτηση 2 όπως εξεταστεί το ενδεχόμενο να δοθεί στην περίπτωση της αιτήτριας, προτεραιότητα στέγασης. Μετά από την εξέταση του παραπόνου από την Επίτροπο, δόθηκαν οδηγίες προς τους καθ' ών η αίτηση όπως εξεταστεί το ενδεχόμενο να δοθεί προτεραιότητα στέγασης στην περίπτωση της σύμφωνα και με το περιεχόμενο της επιστολής από το Υπουργείο Εσωτερικών.  Στις 16/5/11 η Επιτροπή αποφάσισε να τηρηθεί η κανονική σειρά προτεραιότητας.   Στις 27/10/11 η Επιτροπή αποφάσισε να παραχωρήσει στην αιτήτρια το κρατικό διαμέρισμα με αρ.001 στην οδό Γύψου 42 στον οικισμό Κόκκινες στη Λάρνακα λαμβάνοντας υπόψη ότι η σειρά προτεραιότητας της αιτήτριας είχε κατέλθει από 14^η στην 1^η θέση. Κατά την παράδοση των διαμερισμάτων, ο λειτουργός του Τμήματος Πολεοδομίας και Οικήσεως διαπίστωσε ότι η αιτήτρια μαζί με τον σύζυγο της εξακολουθούν να διαμένουν στην Αγγλία και ενημέρωσε σχετικά την Επιτροπή, η οποία ακύρωσε την έγκριση ημερ. 27/10/11 με απόφαση της ημερ.25/11/11.  Περαιτέρω επαναβεβαίωσε την ισχύ της απόφασης ημερ.9/11/07, ότι δηλαδή η αιτήτρια είναι δικαιούχα για στέγαση σε κυβερνητικό οικισμό στη Λάρνακα, εφόσον διαμένει μόνιμα στην Κύπρο. Η αιτήτρια ενημερώθηκε με επιστολή ημερ.13/12/11.

 

Η αιτήτρια έστειλε επιστολή διαμαρτυρίας μέσω του δικηγόρου της προς τον Υπουργό Εσωτερικών ημερ.9/12/11. Η Επιτροπή ενέμεινε στην επίδικη απόφαση και ενημέρωσε σχετικά τον δικηγόρο της αιτήτριας με επιστολή ημερ.22/3/12.

 

Σύμφωνα με τα κριτήρια που διέπουν τα στεγαστικά σχέδια που εφαρμόζουν οι καθ' ών η αίτηση «Αίτηση για παροχή στεγαστικής βοήθειας εξετάζεται μόνο στην περίπτωση που ο αιτητής είναι μόνιμα εγκατεστημένος στην Κύπρο.»

 

Οι καθ' ών η αίτηση προωθούν προδικαστική ένσταση ότι η εν λόγω πράξη αφορά διαχείριση ιδιωτικής περιουσίας του κράτους και ανάγεται σε πράξη ιδιωτικού δικαίου που δεν εμπίπτει εντός του αναθεωρητικού έλεγχου του άρθρου 146 του Συντάγματος.  Ο δικηγόρος της αιτήτριας από την άλλη πλευρά θεωρεί ότι η επίδικη απόφαση σαφώς εμπίπτει στην σφαίρα του Δημοσίου Δικαίου  και το Δικαστήριο καλείται να ελέγξει τη νομιμότητα της βάσει του Ν.46(Ι)/05 Παθόντες και Άλλα Πρόσωπα Νόμος (εφεξής «ο Νόμος»), των γενικών αρχών του Διοικητικού Δικαίου νόμου και του Συντάγματος, αν δηλαδή η Διοίκηση μπορεί να ακυρώσει έγκριση άδειας χρήσης κρατικού διαμερίσματος για λόγους που δεν τίθενται ως κριτήρια παροχής στέγης για εκτοπισθέντες πρόσφυγες.

 

Στην υπόθεση Θαλασσινός ν. Δημοκρατίας (1992) 3 Α.Α.Δ. 160, είχε γίνει δεκτή η προδικαστική ένσταση ότι η ειδοποίηση που είχε σταλεί στον εκεί εφεσείοντα για την εγκατάλειψη της οικίας στην οποία διέμενε ο πατέρας του πριν το θάνατο του και η οποία του είχε παραχωρηθεί στα πλαίσια του σχεδίου αποκατάστασης των εκτοπισθέντων, ενέπιπτε στο ιδιωτικό δίκαιο και δεν μπορούσε να αποτελέσει το αντικείμενο προσφυγής.  Εκεί όμως τα γεγονότα της υπόθεσης ήταν πολύ διαφορετικά από την παρούσα, καθώς εδώ εξετάζεται η νομιμότητα της απόφασης ακύρωσης και/η ανάκλησης της αρχικής έγκρισης για στέγαση της αιτήτριας, πριν την υπογραφή οποιουδήποτε συμβολαίου.

 

Στην  υπόθεση Γεωργίου ν. ΑΗΚ (1995) 3 Α.Α.Δ. 424,  έγινε ευρεία ανασκόπηση της νομολογίας.  Ο Νικολαΐδης, Δ., ο οποίος έδωσε την απόφαση της πλειοψηφίας (Παπαδόπουλος, Δ., Νικολαΐδης, Δ., Νικολάου, Δ.), συνόψισε την αρχή ως εξής στη σελ. 434:

 

«Το κύριο κριτήριο για τη διάκριση μεταξύ πράξεων δημοσίου δικαίου και πράξεων ιδιωτικού δικαίου είναι η φύση της ίδιας της πράξης και ο επιδιωκόμενος με την πράξη αυτή σκοπός.»

 

 

Και στη σελ. 441:

"Καταλήγοντας πιστεύουμε ότι θα πρέπει για να κατατάξουμε μία συγκεκριμένη πράξη στο πεδίο του δημοσίου ή του ιδιωτικού δικαίου να εξετάσουμε την ουσία της πράξης, εγχείρημα που προϋποθέτει αναγνώριση και εντοπισμό των ουσιαστικών αιτιών που προκάλεσαν την πράξη του οργάνου."

 

Και ο Νικήτας, Δ., στην απόφαση μειοψηφίας, στη σελ. 446, ανέφερε:

 

«...η επιδίωξη δημόσιου σκοπού είναι το αποφασιστικό κριτήριο για ένταξη της συγκεκριμένης δραστηριότητας του κράτους ή νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου στη μία ή την άλλη κατηγορία.»

 

Στην προκειμένη περίπτωση, η διαχείριση κρατικής περιουσίας που άπτεται της παραχώρησης κρατικής οικίας για κάλυψη στεγαστικών αναγκών προσφύγων συνδέεται άμεσα με τον δημόσιο σκοπό τον οποίο επιδιώκει να προάγει η ανάλογη εφαρμογή της σχετικής κρατικής πολιτικής και την παροχή κοινωνικής αρωγής προς τους δικαιούχους στέγασης εκτοπισθέντες.   Η μορφή της άδειας χρήσης και η πιθανή σύμβαση που συνομολογείται μεταξύ των δικαιούχων και της Κυβέρνησης και έπεται της επίδικης απόφασης δεν μπορεί να αλλοιώσει ή να μεταβάλει τον πυρήνα της σχέσης ως εντασσόμενης στα πλαίσια άσκησης διοικητικής εξουσίας  για την προώθηση δημοσίου σκοπού.  Εξάλλου τα επίδικα εδώ θέματα δεν ανάγονται στην άσκηση ιδιωτικών περιουσιακών ή συμβατικών δικαιωμάτων του Δημοσίου κατά πρώτο λόγο αφού δεν αφορούν στα δικαιώματα και τους όρους της μεταξύ του διοικούμενου και του κράτους συμβατικής σχέσης μετά την παραχώρηση της οικιστικής μονάδας αλλά στο αν η αιτήτρια ήταν δικαιούχος βάσει του Νόμου. Η προδικαστική ένσταση δεν ευσταθεί. (Αντωνης Μουστάκας ν. Δημοκρατίας (1999) 4 Α.Α.Δ. 664).

 

Επί της ουσίας οι λόγοι ακύρωσης που προβλήθηκαν συνοψίζονται στους ακόλουθους:

·       Η προσβαλλόμενη απόφαση είναι αναιτιολόγητη και προϊόν μη δέουσας έρευνας, ως προϊόν πλημμελούς και πεπλανημένης αξιολόγησης των γεγονότων και στοιχείων της αιτήτριας

·       Παραβιάστηκαν οι διατάξεις του Νόμου καθ' υπέρβαση και κατάχρηση εξουσίας. Σύμφωνα με τη γνωστοποίηση ημερ.9/11/07 η αιτήτρια πληρούσε «στο παρόν στάδιο τα ισχύοντα κριτήρια στέγασης σε κυβερνητικό οικισμό» βάσει της οποίας χορηγήθηκε στέγη το 2012, η Επιτροπή δεν μπορούσε να ανακαλέσει την απόφαση της χωρίς να ακολουθήσει την διαδικασία επανεκτίμησης της χορήγησης και χωρίς η ίδια να έχει δηλώσει ούτε να υπάρχουν στοιχεία ενώπιον της Διοίκησης που να φανερώνουν αλλαγή του τόπου μόνιμης διαμονής. Η απλή απουσία για σκοπούς αποθεραπείας του συζύγου της αιτήτριας δεν δικαιολογεί την επίδικη απόφαση.

·       Οι καθ' ών εσφαλμένα αξιολόγησαν γεγονότα που δεν αφορούσαν την μόνιμη διαμονή ή κατοικία της αιτήτριας και ενήργησαν υπό ουσιώδη πραγματική πλάνη ως προς τη μόνιμη διαμονή της.

·       Οι καθ' ών έλαβαν την επίδικη απόφαση κατά παράβαση της αρχής της Χρηστής Διοίκησης, της συνεπούς και μη αντιφατικής συμπεριφοράς και της δικαιολογημένης εμπιστοσύνης του ιδιώτη καθώς και των άρθρων 50 και 51 των περί γενικών Αρχών του Διοικητικού Δικαίου Νόμου Ν.158(Ι)/99.Η Διοίκηση λειτούργησε κακόπιστα ταλαιπωρώντας την αιτήτρια και τον τετραπληγικό σύζυγο της, λόγω της μακρόχρονης ταλάντευσης στον κατάλογο αναμονής και της αφαίρεσης του δικαιώματος στέγασης της χωρίς αντικειμενική δικαιολογία και χωρίς καν να της δοθεί το δικαίωμα ακρόασης.

·       Ελήφθη κατά παράβαση του άρθρου 9 του Συντάγματος που κατοχυρώνει το δικαίωμα αξιοπρεπούς διαβίωσης και κοινωνικής ασφάλειας.

·       Παραβιάστηκε το άρθρο 28 του Συντάγματος περί ίσης μεταχείρισης διότι ενώ η αιτήτρια είχε προτεραιότητα από το 2007, οι καθ' ών παραχωρούσαν οικιστική μονάδα σε τρίτα πρόσωπα κατά παράκαμψη της σειράς προτεραιότητας της.

 

Οι καθ' ών η αίτηση αρνούνται όλα τα πιο πάνω και υποστηρίζουν ότι ενώ η αιτήτρια κατά την περίοδο εξέτασης της αίτησης της του 2007 διαφάνηκε ότι πληρούσε τα κριτήρια για στέγαση σε κρατική οικία, αργότερα διαφάνηκε, κατόπιν έρευνας και παραδοχής του ίδιου του γιου της στον οποίο παραδόθηκαν τα κλειδιά της οικίας, ότι αυτή είχε μόνιμη διαμονή στην Αγγλία.  Παραπέμπουν συναφώς στα κριτήρια που διέπουν τα στεγαστικά σχέδια που εφαρμόζει η ΥΜΑΠΕ («Αίτηση για παροχή στεγαστικής βοήθειας εξετάζεται μόνο σε περίπτωση που ο αιτητής είναι μόνιμα εγκατεστημένος στην Κύπρο») με την απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου Αρ.70821 ημερ.21/07/10).

 

Θεωρώ ότι η επίδικη απόφαση ελήφθη βεβιασμένα και χωρίς να προηγηθεί η δέουσα έρευνα. Με την επίδικη απόφαση ουσιαστικά ανακλήθηκε η τελευταία απόφαση της Επιτροπής ημερ.27/10/11 για παραχώρηση της συγκεκριμένης οικίας στην αιτήτρια όταν η σειρά προτεραιότητας της είχε κατέλθει στην 1^η θέση, η οποία κατά παραδοχή των ίδιων των καθ' ών η αίτηση ελήφθη νόμιμα προηγηθείσης της απόφασης ότι η αιτήτρια είναι δικαιούχος^[1] από το 2007.  Η παραδοχή αυτή των καθ' ών η αίτηση και η κατ΄ εξακολούθηση επιβεβαίωση της ισχύς της απόφασης ημερ.9/11/07, προϋποθέτει βεβαίως τον έλεγχο όλων των κριτηρίων που θέτουν οι σχετικοί Κανονισμοί και αποφάσεις του Υπουργικού Συμβουλίου για το συγκεκριμένο σχέδιο οικιστικής βοήθειας. Ανάμεσα στα κριτήρια που η απόφαση του Υπουργικού Αρ.70821 ημερ.21/7/10 έθετε για την εξέταση της αίτησης ήταν και ο τόπος μόνιμης εγκατάστασης να είναι η Κύπρος.

 

Οι καθ' ών αποδεχόμενοι ως τόπο διαμονής της αιτήτριας το διαμέρισμα ιδιοκτησίας του γιου της στην Οδό Λουτρακίου 9 στη Λάρνακα, όπου αποστέλλετο και όλη η σχετική αλληλογραφία (και μετέπειτα Ρηγαίνης 39 στην Αγλαντζια, Λευκωσία), εξέτασαν την αίτηση και ενέκριναν το αίτημα της κατά τον ουσιώδη χρόνο.  Στο διοικητικό φάκελο εντοπίζεται η σχετική έκθεση ημερ. 6/11/07 στην οποία αναγράφεται ''επέστρεψαν πρόσφατα στην Κύπρο. Φιλοξενούνται από συγγενικά πρόσωπα''(κυανούν 16 στο Τεκμήριο 1).  Το ίδιο βεβαιώνει και η επιστολή της Επίτροπου Διοικήσεως ημερ.29/3/11 (κυανού 38) που αναφέρει ''ότι η αιτήτρια και ο σύζυγος της ήταν μόνιμοι κάτοικοι Αγγλίας κα επαναπατρίστηκαν''.  Επίσης στο σχετικό έντυπο με τον κατάλογο αναμονής (Τεκμήριο 5 στην αίτηση ακυρώσεως) κατά το 2011, αναγράφεται ότι ''διαμένουν σε κατοικία που ανήκει  στο γιο τους ο οποίος κατοικεί στη Λευκωσία''.

 

Παραμένει αδιευκρίνιστο για ποιους λόγους και με ποια στοιχεία οι καθ' ων η αίτηση συμπέραναν κατά τον ουσιώδη χρόνο λήψης της επίδικης απόφασης ότι ο τόπος μόνιμης εγκατάστασης της αιτήτριας δεν ήταν πλέον η Κύπρος. Στο πρακτικό λήψης της απόφασης ημερ.25.11.11 (Κυανού 64) απλά η Επιτροπή αναφέρει ότι ακυρώνεται η έγκριση ημερ. 27.10.11 γιατί ''απουσιάζουν στο εξωτερικό'' χωρίς οποιαδήποτε άλλη εξήγηση.  Ούτε τα στοιχεία του φακέλου εδώ μπορούν να συμπληρώσουν την αιτιολογία αφού δεν αναδεικνύουν οποιαδήποτε συγκεκριμένη έρευνα για την μόνιμη κατοικία της αιτήτριας, εκτός μόνο από το γεγονός ότι το κλειδί του διαμερίσματος παρέλαβε ο γιος της αιτήτριας και όχι η ίδια λόγω απουσία της στην Αγγλία κατά εκείνο το χρονικό διάστημα.

 

Η δικηγόρος των καθ' ών αιτιολογώντας εκ των υστέρων την απόφαση, αναφέρθηκε στο πληρεξούσιο έγγραφο βάσει του οποίου την εκπροσωπεί ο γιος της, καθώς και στο περιεχόμενο των επιστολών ημερ.14.03.11 προς τον Υπουργό Εσωτερικών(παράρτημα 8 της ένστασης) και της επιστολή ημερ.9/12/11 από τους δικηγόρους της αιτήτριας (Παραρτημα 17 της ένστασης).  Ωστόσο τα στοιχεία αυτά δεν είναι από μόνα τους ικανά να οδηγήσουν σε ασφαλή συμπεράσματα ως προς την μεταβολή του τόπου μόνιμης διαμονής της αιτήτριας, χωρίς οι ίδιοι οι καθ' ών η αίτηση να προβούν σε έρευνα προκειμένου να επανεξετάσουν την αίτηση της. Η πρώτη επιστολή αναφέρει ''η αδελφή μου Ελένη Χαραλάμπους η οποία βρίσκεται στην Αγγλία μετά του τετραπληγικού συζύγου της αποφάσισε να επαναπατριστεί'' και η δεύτερη αναφέρει αντίστοιχα ότι  ''οι πελάτες μου είναι μόνιμοι κάτοικοι της Κυπριακής Δημοκτρατίας,., όμως αναγκάζονται να παραμένουν στη Μεγάλη Βρετανία αφού ο κ. Χαραλάμπους λαμβάνει ιατροφαρμακευτική θεραπεία και αφού είναι προχωρημένης ηλικία μπορεί να τον φροντίζει η γυναίκα, η θυγατέρα και η αδελφή του''.

 

Οι αρχές της χρηστής Διοίκησης και της συνέπειας που πρέπει να διέπει την διοικητική ενέργεια ιδιαίτερα όταν αφορά άμεσα ειλημμένη απόφαση ότι η αιτήτρια ήταν δικαιούχος από το 2007 η οποία επιβεβαιώθηκε επανειλημμένα, επιβάλλουν έρευνα και συγκεκριμένη αιτιολογία για την λήψη της επίδικης απόφασης που στη συγκεκριμένη περίπτωση δεν υπάρχουν. Η προσβαλλόμενη απόφαση είναι ακυρωτέα για τους συγκεκριμένους λόγους.

 

Για όλους τους πιο πάνω λόγους η προσφυγή επιτυγχάνει με €1300 έξοδα πλέον ΦΠΑ προς όφελος της αιτήτριας και εναντίον των καθ' ων η αίτηση.  Η προσβαλλόμενη απόφαση ακυρώνεται βάσει του άρθρου 146.4(β) του Συντάγματος.

 

                                                                            Λ. Παρπαρίνος, Δ.

 

/ΚΑΣ