|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
ECLI:CY:AD:2014:D551
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ANAΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
(Συνεκδικαζόμενες Υποθέσεις Αρ. 221/2012 και 222/2012)
22 Ιουλίου, 2014
[ΕΡΩΤΟΚΡΙΤΟΥ, Δ/στής]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 146 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ
(Υπόθεση Αρ. 221/2012)
ΑΒΡΑΑΜ ΣΟΛΟΜΩΝΤΟΣ,
Αιτητής,
ν.
ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, ΜΕΣΩ
(Α) ΔΙΕΥΘΥΝΤΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΕΥΗΜΕΡΙΑΣ,
(Β) ΠΡΟΪΣΤΑΜΕΝΗ ΓΡΑΦΕΙΟΥ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΠΟΛΕΜΙΔΙΩΝ,
Καθ΄ων η Αίτηση.
_________________________
(Υπόθεση Αρ. 222/2012)
ΜΕΡΕΖΙΕ ΠΟΥΡΕΜΑΝΤΥ,
Αιτήτρια,
ν.
ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, ΜΕΣΩ
(Α) ΔΙΕΥΘΥΝΤΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΕΥΗΜΕΡΙΑΣ,
(Β) ΠΡΟΪΣΤΑΜΕΝΗ ΓΡΑΦΕΙΟΥ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΠΟΛΕΜΙΔΙΩΝ,
Καθ΄ων η Αίτηση.
Α. Ευτυχίου, για τους Αιτητές και στις δύο υποθέσεις.
Τ. Ιακωβίδου (κα), για τους Καθ΄ων η Αίτηση.
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΕΡΩΤΟΚΡΙΤΟΥ, Δ.: Οι αιτητές είναι ανδρόγυνο. Ο σύζυγος, κάτοχος κυπριακής υπηκοότητας με καταγωγή από τη Συρία και η σύζυγος ιρανικής υπηκοότητας με εξασφάλιση καθεστώτος «employment». Προσβάλλουν την απόφαση των καθ' ων η αίτηση να διακόψουν την παροχή δημόσιου βοηθήματος σύμφωνα με επιστολές τους προς τους αιτητές αντιστοίχως ημερομηνίας 16.12.2011.
Οι αιτητές διαμένουν σε ενοικιαζόμενη κατοικία μαζί με τα τέσσερα ανήλικα παιδιά τους και ο αιτητής λάμβανε δημόσιο βοήθημα από το Φεβράρη του 2007 λόγω ανικανότητας για εργασία εξαιτίας προβλημάτων υγείας. Το βοήθημα αυτό διακόπηκε τον Ιούνιο του 2008 διότι ο αιτητής απέκρυψε εισόδημα από ενοικιαζόμενο υποστατικό στην κτηνοτροφική μονάδα που διατηρούσε με την πρώτη σύζυγό του αλλά και κατόπιν καταγγελίας από την πρώτη σύζυγο, και αφού είχε προσκομίσει αντίγραφα είσπραξης του ποσού, ότι πωλήθηκαν τα ζώα της φάρμας για το ποσό των ΛΚ 151.000. Η υπόθεση επανεξετάστηκε τον Ιούλιο του 2008 και στον αιτητή παραχωρήθηκε εκ νέου δημόσιο βοήθημα, δίνοντάς του παράλληλα το χρονικό περιθώριο να παρουσιάσει δικαιολογητικά ότι το πιο πάνω ποσό πράγματι χρησιμοποιήθηκε για εξόφληση χρεών, όπως ο αιτητής ισχυρίστηκε.
Το βοήθημα διακόπηκε πάλιν στις 23.7.2009 καθότι κρίθηκε ότι η οικονομική του κατάσταση δεν δικαιολογούσε τη συνέχισή του, παρέχοντάς του, όμως, έκτακτο χρηματικό επίδομα για κάλυψη βασικών αναγκών και ενοικίου για τον Ιούλιο. Περαιτέρω βοήθημα παρασχέθηκε τον Σεπτέμβριο του ιδίου έτους για περίοδο τριών μηνών ενόψει των ιδιαζουσών συνθηκών της οικογένειας και της ανικανότητας του αιτητή για εργασία. Τον Μάιο του 2010 οι αιτητές παραπέμφθηκαν σε Ιατροσυμβούλιο για διαπίστωση του βαθμού ανικανότητάς τους για εργασία και τον Ιούλιο του 2010 άρχισε πάλιν η καταβολή μηνιαίου βοηθήματος στον αιτητή, αναδρομικά από την 1.6.2010 μέχρι και τον Οκτώβριο και μέχρι να εξεταστεί η περίπτωση της αιτήτριας από το Ιατροσυμβούλιο. Στις 27.10.2010 εγκρίθηκε η συνέχιση της παροχής δημόσιου βοηθήματος στον αιτητή στο οποίο περιλήφθηκε και η αιτήτρια ως εξαρτώμενη του συζύγου της. Στις 21.2.2011 η χορήγηση του βοηθήματος στην οικογένεια παρατάθηκε μέχρι τον Ιούνιο του 2011.
Τον Νοέμβριο του 2011 η αιτήτρια εξασφάλισε εγγραφή ως εργαζόμενη, ενόψει όμως του ότι διένυε τον 7ο μήνα της εγκυμοσύνης της δεν ήταν ικανή ή διαθέσιμη για εργασία.
Οι αιτητές παραπέμφθηκαν τον Σεπτέμβρη του 2011 ενώπιον της Συμβουλευτικής Πολυθεματικής Ομάδας («ΣΠΟ») η οποία τους αξιολόγησε ως ικανούς για εργασία. Ενημερώθηκαν σχετικά με επιστολή ημερ. 16.12.2011 και ενθαρρύνθηκαν να κινητοποιηθούν για εξασφάλιση εργασίας. Ιατρικό πιστοποιητικό το οποίο η αιτήτρια προσκόμισε βεβαίωνε την ανικανότητά της για εργασία μέχρι τον Ιούνιο του 2012. Αντίστοιχο πιστοποιητικό το οποίο προσκόμισε ο αιτητής, βεβαίωνε την πλήρη ανικανότητά του για εργασία μέχρι τον Δεκέμβριο του 2012 οπότε και ήταν αδύνατο να εγγραφεί ως άνεργος.
Προδικαστική ένσταση
Η δικηγόρος για τους καθ' ων η αίτηση εγείρει προδικαστική ένσταση ότι η προσφυγή 222/2012 είναι άνευ αντικειμένου και ως εκ τούτου θα πρέπει να απορριφθεί καθότι η αιτήτρια μετά από εξέτασή της στις 19.4.2013 από τη ΣΠΟ, έχει κριθεί ανίκανη για εργασία. Με προσβαλλόμενη την απόφαση των καθ' ων η αίτηση ημερ. 16.12.2011 να την κρίνουν ικανή για εργασία, η απόφαση καθίσταται χωρίς οποιοδήποτε νομικό αποτέλεσμα. Δεν υπάρχει δε, οποιοδήποτε ζημιογόνο κατάλοιπο για να θεωρηθεί ότι η προσφυγή διατηρεί το αντικείμενό της.
Συμφωνώ με το δικηγόρο για την αιτήτρια πως η κρίση της ΣΠΟ δεν κατέστησε χωρίς αντικείμενο την παρούσα προσφυγή. Αυτό επειδή, όπως προκύπτει από τα πρακτικά συνεδρίας της ΣΠΟ ημερ. 19.4.2013, η ΣΠΟ, σε αντίθεση με τον αιτητή, έκρινε ότι η αιτήτρια είναι ανίκανη για εργασία για έξι μήνες με την πάροδο των οποίων θα έπρεπε να επαναξιολογηθεί. Δεν φαίνεται η απόφαση να ανατρέχει στο παρελθόν ώστε να εξαλειφθεί τυχόν κατάλοιπο ζημιάς από την προσβαλλόμενη απόφαση και ως εκ τούτου η προδικαστική ένσταση απορρίπτεται.
Νομικοί λόγοι
Οι αιτητές εγείρουν ως πρώτο λόγο ακύρωσης ότι οι προσβαλλόμενες αποφάσεις παραβιάζουν τις πρόνοιες του άρθρου 3 του περί Δημοσίων Βοηθημάτων και Υπηρεσιών Νόμου, Ν. 95(Ι)/2006 και της ΚΔΠ 319/2006.
Παραπονούνται πως ενώ πληρούνται οι πρόνοιες για παροχή δημόσιου βοηθήματος, εν τούτοις το αίτημά τους απορρίφθηκε χωρίς μάλιστα να δοθεί ευκαιρία στους αιτητές να παρουσιάσουν την υπόθεση τους και να ακουστούν με τους ιατρούς τους, εξάλλου δεν φαίνεται και καταγραμμένο στο πρακτικό πως τους δόθηκε τέτοια ευκαιρία, κατά παράβαση του Καν. 3 της ΚΔΠ 319/2006, αλλά και χωρίς να αναφέρονται στα αποτελέσματα της παραπομπής τους στο Ιατροσυμβούλιο, στοιχείο απαραίτητο για τη λήψη των προσβαλλόμενων αποφάσεων.
Ακολούθως, οι αιτητές εισηγούνται πως η ανικανότητά τους για εργασία λόγω της αναπηρίας τους, όπως ορίζεται στον όρο «ανάπηρος» στο άρθρο 2 του Νόμου, δεν ερευνήθηκε επαρκώς από τους καθ' ων η αίτηση. Για την έκδοση των προσβαλλόμενων αποφάσεων, οι αιτητές δεν εξετάστηκαν από Ιατροσυμβούλιο το οποίο, σε αντίθεση με την ΣΠΟ, συντίθεται αποκλειστικά από ιατρούς μάλιστα της κατάλληλης ειδικότητας. Η δε ύπαρξη απαρτίας δεν συνεπάγεται την κατ' ανάγκη συμμετοχή του ειδικού ιατρού. Γίνεται επίκληση απλώς στις προσβαλλόμενες αποφάσεις της απόφασης της ΣΠΟ, οργάνου διαφορετικού από το Ιατροσυμβούλιο και δεν εξετάστηκε κατά πόσον συντρέχουν ειδικές περιστάσεις όπως τα τέσσερα εξαρτώμενα τέκνα και η εξαρτώμενη άρρωστη σύζυγος. Συνεπώς, κατά την εισήγηση των αιτητών, οι προσβαλλόμενες αποφάσεις λήφθηκαν υπό πλάνη.
Από τις προσβαλλόμενες αποφάσεις ελλείπει και η δέουσα αιτιολογία καθότι οι αιτητές δικαιούνται σε δημόσιο βοήθημα ακόμη και εάν ήταν ικανοί για πλήρη απασχόληση δυνάμει των άρθρων 3(10)(α)(iii)(iv) και 12 του Νόμου, λόγω του ότι συντρέχουν ειδικές περιστάσεις διότι ο αιτητής, πέραν της συζύγου του, έχει τέσσερα εξαρτώμενα τέκνα, λόγος για τον οποίο καταβαλλόταν εκτάκτως δημόσιο βοήθημα μέχρι της τελικής εξέτασης της υπόθεσης και ο οποίος φανερώνει την ύπαρξη ιδιαζουσών περιστάσεων. Ελλείπει δε η απαιτούμενη από τον Καν. 6(1) της ΚΔΠ 319/2006 αιτιολογημένη γραπτή έκθεση της ΣΠΟ.
Τέλος, οι αιτητές εγείρουν ζήτημα αρμοδιότητας του οργάνου το οποίο εξέδωσε τις προσβαλλόμενες αποφάσεις διότι δεν προκύπτει από τις αποφάσεις κατά πόσον αυτές λήφθηκαν από το Διευθυντή Κοινωνικών Υπηρεσιών και Ευημερίας ή από κατάλληλο εξουσιοδοτημένο αντιπρόσωπό του. Αντιθέτως, από τη διατύπωση των αποφάσεων, φαίνεται πως η ΣΠΟ είναι που έλαβε την απόφαση η οποία γνωστοποιήθηκε στους αιτητές από την Προϊστάμενη του Γραφείου Κοινωνικών Υπηρεσιών Πολεμιδιών η οποία δεν αναφέρει ότι ενήργησε εκ μέρους του Διευθυντή ως η κατάλληλη εξουσιοδοτημένη αντιπρόσωπός του.
Ως προς τους ισχυρισμούς των αιτητών, η δικηγόρος των καθ' ων η αίτηση παρατηρεί πως οι αιτητές είχαν την ευκαιρία να παρουσιάσουν όλα τα γεγονότα που αφορούσαν την υπόθεσή τους, και να προσκομίσουν όλα τα σχετικά ιατρικά πιστοποιητικά. Επέλεξαν όμως να προσκομίσουν τα πιστοποιητικά μετά τη λήψη της απόφασης της ΣΠΟ επισυνάπτοντάς τα στη γραπτή αγόρευσή τους. Ως εκ τούτου, ήταν αδύνατο για την ΣΠΟ να τα λάβει υπόψη στη λήψη των προσβαλλόμενων αποφάσεων.
Η κατάληξη
Αρχή θα γίνει από τον ισχυρισμό περί αναρμοδιότητας του οργάνου που εξέδωσε τις προσβαλλόμενες αποφάσεις. Η δικηγόρος των καθ' ων η αίτηση επισυνάπτει στη γραπτή της αγόρευση εξουσιοδότηση ημερ. 19.4.2010 από τη Διευθύντρια των Υπηρεσιών Κοινωνικής Ευημερίας προς τη Λειτουργό Κοινωνικών Υπηρεσιών του Τοπικού Γραφείου Πολεμιδίων, η οποία εξέδωσε τις προσβαλλόμενες αποφάσεις. Με την εξουσιοδότηση η Διευθύντρια, στη βάση του άρθρου 2 των περί Δημοσίων Βοηθημάτων και Υπηρεσιών Νόμων, εξουσιοδότησε την εν λόγω Λειτουργό, να ενεργεί εκ μέρους της για σκοπούς εφαρμογής των προνοιών του Νόμου, όταν ασκεί τα καθήκοντά της ως Προϊστάμενη του Γραφείου Κοινωνικών Υπηρεσιών Πολεμιδίων και να υπογράφει τις απορριπτικές επιστολές σε περιπτώσεις αιτητών που η αίτηση τους για παροχή δημόσιου βοηθήματος δεν μπορεί να εγκριθεί.
Θεωρώ αυτή την εξουσιοδότηση, την οποία ο δικηγόρος των αιτητών δεν σχολιάζει στην απαντητική του αγόρευση, ως επαρκή ώστε ο ισχυρισμός περί αναρμοδιότητας να μην ευσταθεί και ως εκ τούτου απορρίπτεται.
Ο ισχυρισμός περί μη παροχής του δικαιώματος στους αιτητές να ακουστούν με τη συνοδεία των ιατρών τους δεν ευσταθεί. Όπως προκύπτει από το διοικητικό φάκελο, και που εν τέλει δεν αμφισβητείται από το δικηγόρο των αιτητών, οι αιτητές κλήθηκαν με επιστολές εκ μέρους της Διευθύντριας Υπηρεσιών Κοινωνικής Ευημερίας ημερ. 16.8.2011 να προσέλθουν ενώπιον της ΣΠΟ για επανεξέταση της περίπτωσής τους δίδοντάς τους το δικαίωμα, εάν επιθυμούσαν, να συνοδεύονταν από το θεράποντα ιατρό τους ή άλλο ειδικό στον οποίο επίσης παρεχόταν το δικαίωμα να ακουστεί και να προσκομίσει τα αναγκαία πιστοποιητικά. Συνεπώς, το παράπονο των αιτητών πως αποστερήθηκαν του δικαιώματος να ακουστούν δεν ευσταθεί.
Το ίδιο ανεδαφικός είναι ο ισχυρισμός των αιτητών πως η ύπαρξη απαρτίας της ΣΠΟ δεν συνεπάγεται κατ' ανάγκη την παρουσία του ειδικού ιατρού εφόσον ο Καν. 5 της ΚΔΠ 319/2006 προβλέπει πως στα τέσσερα από τα μέλη της ΣΠΟ τα οποία θα αποτελούν απαρτία, περιλαμβάνεται «πάντοτε» ο ειδικός σύμφωνα με τον Καν. 2(δ). Ως εκ τούτου, δεν εντοπίζεται πλάνη στις προσβαλλόμενες αποφάσεις.
Στις 26.5.2010 στάληκε από το Γραφείο Κοινωνικών Υπηρεσιών Ζακακίου επιστολή προς τον Ιατρικό Λειτουργό Γενικού Νοσοκομείου Λεμεσού με θέμα την εξέταση των αιτητών από Ιατροσυμβούλιο. Στις 24.2.2011 από χειρόγραφη σημείωση προκύπτει πως ζητήθηκε η σύγκληση της ΣΠΟ «για λήψη απόφασης» διότι το Ιατροσυμβούλιο συνήθως δεν απαντά. Οι αιτητές εισηγούνται πως οι καθ' ων η αίτηση, εφόσον έκριναν απαραίτητη την παραπομπή τoυς σε Ιατροσυμβούλιο, όφειλαν να αναμένουν την απάντησή του αντί να παραπέμψουν το θέμα την ΣΠΟ.
Παρατηρώ πως στην επιφύλαξη του άρθρου 3(10)(β) του Νόμου προβλέπεται:-
«3(10)(β) ........................
Νοείται ότι, σε περίπτωση που ο αιτητής ισχυρίζεται ότι είναι ανίκανος για εργασία, ο Διευθυντής μπορεί, αν κρίνει σκόπιμο, να τον παραπέμψει προς εξέταση από τη Συμβουλευτική Πολυθεματική Ομάδα που αναφέρεται στο εδάφιο (13) του παρόντος άρθρου και να αποφασίσει, αφού ακούσει τις απόψεις της εν λόγω Ομάδας·
.............................
(13) Εάν η αίτηση για δημόσιο βοήθημα που υποβάλλεται από πρόσωπο που ισχυρίζεται ότι είναι ανάπηρος, απορριφθεί και στη συνέχεια ο αιτητής ζητήσει επανεξέταση της αίτησής του, ο Διευθυντής προβαίνει στην επανεξέταση, αφού ακούσει τις απόψεις της Συμβουλευτικής Πολυθεματικής Ομάδας, η οποία καθιδρύεται και λειτουργεί με βάση Κανονισμούς που εκδίδονται από το Υπουργικό Συμβούλιο:».
Δηλαδή, προβλεπόμενη από το Νόμο είναι η σύγκληση ΣΠΟ και όχι Ιατροσυμβουλίου και είναι μετά από τη λήψη των απόψεων της ΣΠΟ που ο Διευθυντής λαμβάνει την απόφασή του. Οπότε, κατά την κρίση μου, δεν εντοπίζεται παρανομία στην απόφαση του Διευθυντή να συγκαλέσει ΣΠΟ και να μην αναμένει άλλο την κρίση του Ιατροσυμβουλίου όσο και αν ο ίδιος ο Διευθυντής ζήτησε και τις απόψεις του Ιατροσυμβουλίου.
Έχοντας υπόψη τα πιο πάνω, καταλήγω πως οι προσβαλλόμενες αποφάσεις είναι το αποτέλεσμα δέουσας έρευνας και νόμιμης αιτιολογίας. Συνεπώς, οι προσφυγές απορρίπτονται και οι
προσβαλλόμενες αποφάσεις επικυρώνονται δυνάμει του Άρθρου 146.4(α) του Συντάγματος. Ενόψει της οικονομικής κατάστασης των Αιτητών, κατ' εξαίρεση δεν επιδικάζω οποιαδήποτε έξοδα υπέρ των Καθ' ων η αίτηση.
(Υπ.) Γ. Ερωτοκρίτου, Δ.
/ΕΠσ