|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ANAΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
(Υπόθεση Αρ. 671/2012)
20 Δεκεμβρίου, 2013
[ΕΡΩΤΟΚΡΙΤΟΥ, Δ/στής]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 146 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ
1. ΧΡΥΣΤΑΛΛΑ ΗΡΑΚΛΕΟΥΣ,
2. ΣΟΦΙΑ ΣΑΒΒΙΔΟΥ,
Αιτήτριες,
ν.
ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΜΕΣΩ
ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑΣ,
Καθ΄ων η Αίτηση.
Α. Σ. Αγγελίδης, για τις Αιτήτριες.
Λ. Ουστά (κα), για τους Καθ΄ων η Αίτηση.
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΕΡΩΤΟΚΡΙΤΟΥ, Δ.: Οι αιτήτριες, ειδικές εκπαιδευτικοί στην Ειδική Μονάδα του ΙΓ' Δημοτικού Σχολείου Πάφου, ζητούν ακύρωση της απόφασης των καθ' ων η αίτηση ημερ. 19.4.2012, με την οποία τέθηκαν σε διαθεσιμότητα για τρεις μήνες (23.4.2012-22.7.2012), περίοδο κατά την οποία θα λάμβαναν το ήμισυ των απολαβών τους. Προηγούμενη απόφαση των καθ' ων η αίτηση με την οποία τίθεντο οι αιτήτριες σε διαθεσιμότητα από 5.4.2012 ανακλήθηκε στις 11.4.2012 κατόπιν διαμαρτυρίας του δικηγόρου τους ενόψει του ότι οι αιτήτριες δεν είχαν ενημερωθεί για τις εναντίον τους καταγγελίες ώστε να μπορέσουν να τοποθετηθούν. Με ενδιάμεση αίτησή τους ημερ. 24.4.2012 οι αιτήτριες ζήτησαν την έκδοση διατάγματος αναστολής της εν λόγω απόφασης. Με απόφασή μου ημερ. 21.5.2012 απέρριψα την αίτηση αφού έκρινα ότι δεν υπήρχε έκδηλη παρανομία ή ανεπανόρθωτη ζημιά. Η περίοδος των τριών μηνών παρήλθε και με επιστολή ημερ. 24.7.2012 οι αιτήτριες ενημερώθηκαν πως «μέχρι τη λήψη της τελικής απόφασης από τον Γενικό Εισαγγελέα της Δημοκρατίας σε σχέση με το ενδεχόμενο της ποινικής δίωξης σας ή την ενδεχόμενη επανέναρξη της πειθαρχικής διαδικασίας από την αρμόδια αρχή, και δεδομένου ότι δεν υποβλήθηκε πρόταση από την αρμόδια αρχή που να τεκμηριώνει την ύπαρξη σοβαρού λόγου για παράταση της διαθεσιμότητας σας, η Επιτροπή αποφάσισε να μην παρατείνει τη διαθεσιμότητά σας».
Η προδικαστική ένσταση
Η δικηγόρος των καθ' ων η αίτηση εγείρει προδικαστική ένσταση πως η λήξη της περιόδου διαθεσιμότητας επέφερε την απώλεια του αντικειμένου της προσφυγής, κατ' ισχυρισμόν, χωρίς να υπάρχει κατάλοιπο ζημιάς το οποίο θα δικαιολογούσε τη διατήρησή του.
Δικαίως παραπονείται ο δικηγόρος των αιτητριών πως κατάλοιπο ζημιάς υπάρχει, τουλάχιστον ενόψει της κατακράτησης του ήμισυ των απολαβών των αιτητριών κατά την τρίμηνη περίοδο διαθεσιμότητας. Διατηρείται συνεπώς, το έννομο συμφέρον των αιτητριών για προώθηση της δίκης και ως εκ τούτου η προδικαστική ένσταση απορρίπτεται (βλ. Χρ. Ιωσηφίδης ν. Δημοκρατίας (1998) 3 ΑΑΔ 490, Γιώργος Βανέζης ν. Κυπριακής Δημοκρατίας, Υπόθεση αρ. 1159/2006, ημερ. 13.2.2009, Ιουλία Συκοπετρίτου ν. Κυπριακής Δημοκρατίας, Υπόθεση αρ. 1125/2011, ημερ. 14.12.2012).
Οι νομικοί ισχυρισμοί
1. Μη συγκεκριμένη επίκληση του δημοσίου συμφέροντος
Ο δικηγόρος των αιτητριών εισηγείται πως στην απόφαση για διαθεσιμότητα των αιτητριών γίνεται γενική και αόριστη επίκληση του δημοσίου συμφέροντος χωρίς να αιτιολογείται ειδικά με αναφορά σε συγκεκριμένα περιστατικά. Ως αποτέλεσμα ο δικαστικός έλεγχος είναι ανέφικτος.
Ο ισχυρισμός δεν γίνεται δεκτός. Τα δεδομένα στη βάση των οποίων εξάχθηκε το δημόσιο συμφέρον καταγράφονται στην προσβαλλόμενη απόφαση. Εκτίθενται οι λόγοι που οδήγησαν τους καθ' ων η αίτηση στην απόφασή τους. Στην επιστολή ημερ. 20.4.2012 προς τις αιτήτριες μεταφερόταν αυτούσιο το ακόλουθο απόσπασμα από την προσβαλλόμενη απόφαση:-
«Η Επιτροπή, υπό το φως των πιο πάνω και με βάση όλα τα ενώπιον της στοιχεία και δεδομένα, έκρινε ότι η φύση και η σοβαρότητα των εναντίον σας καταγγελιών και πιθανών παραπτωμάτων για τα οποία διατάχθηκε η εναντίον σας πειθαρχική έρευνα, που αφορούν άσκηση σωματικής, λεκτικής και συναισθηματικής βίας, με ξυλοδαρμούς, απειλές, βρισιές και απρεπείς χαρακτηρισμούς σε παιδιά με ειδικές ανάγκες (δύο αυτιστικά, ένα με νοητική υστέρηση και πρόβλημα καρδιάς και ένα με επιληψία) της Ειδικής Μονάδας του ΙΓ' Δημοτικού Σχολείου Πάφου, καθώς και το ενδεχόμενο η παρουσία σας στη σχολική μονάδα να επηρεάσει την ομαλή διεξαγωγή της έρευνας, λόγω του ενδεχόμενου επηρεασμού μαρτύρων, επιβάλλουν όπως τεθείτε σε διαθεσιμότητα».
Με την κατάληξη πως «Ως εκ τούτου, η Επιτροπή αποφάσισε, με βάση το άρθρο 74(1) των περί Δημόσιας Εκπαιδευτικής Υπηρεσίας Νόμων του 1969 έως (Αρ. 3) του 2011, να σας θέσει σε διαθεσιμότητα για λόγους δημοσίου συμφέροντος, όπως αυτοί αναλύονται πιο πάνω, για περίοδο 3 μηνών, δηλαδή από τις 23 Απριλίου 2012 μέχρι τις 22 Ιουλίου 2012».
Σύμφωνα με το άρθρο 28(3) του περί των Γενικών Αρχών του Διοικητικού Δικαίου Νόμου του 1999, Ν.158(Ι)/99, πράξη που επικαλείται γενικά και αόριστα το δημόσιο συμφέρον είναι αναιτιολόγητη. Το δημόσιο συμφέρον του οποίου γίνεται επίκληση πρέπει να εξειδικεύεται με αναφορά σε συγκεκριμένα πραγματικά περιστατικά στα οποία στηρίχτηκε η κρίση του αρμόδιου διοικητικού οργάνου.
Εν προκειμένω, τα ενώπιον του Δικαστηρίου στοιχεία φανερώνουν πως η δοθείσα από τους καθ' ων η αίτηση αιτιολογία είναι επαρκής. Στην προσβαλλόμενη απόφαση εξειδικεύονται επαρκώς οι λόγοι για τους οποίους θεωρήθηκε πως η διαθεσιμότητα των αιτητριών επιβαλλόταν για λόγους δημοσίου συμφέροντος. Το ενδεχόμενο επηρεασμού μαρτύρων και το, λόγω του επηρεασμού αυτού, ενδεχόμενο η παρουσία των αιτητριών στη σχολική μονάδα να επηρεάσει την ομαλή διεξαγωγή της έρευνας, αναμφίβολα συνιστούν λόγους δημοσίου συμφέροντος που δικαιολογούν τη θέση των αιτητριών σε διαθεσιμότητα (Χατζηδημητρίου ν. Δημοκρατίας (1999) 3 ΑΑΔ 361, Καψός ν. Δημοκρατίας (2002) 4 ΑΑΔ 104), χωρίς, κατά την κρίση μου, να χρειάζεται λεπτομερής αναφορά στα ονόματα των μαρτύρων ως είναι η εισήγηση του δικηγόρου των αιτητριών. Εκτιμώ πως κάτι τέτοιο θα επέτεινε το ενδεχόμενου επηρεασμού των μαρτύρων. Επισημαίνω δε, πως το απόσπασμα από τη Χατζηδημητρίου ν. Δημοκρατίας, ανωτέρω, στο οποίο ο δικηγόρος των αιτητριών παραπέμπει στην απαντητική του αγόρευση είναι από την απόφαση της μειοψηφίας και συνεπώς μη δεσμευτικό.
2. Παράβαση του δικαιώματος ακρόασης
Ακολούθως ο δικηγόρος των αιτητριών παραπονείται ότι οι αιτήτριες στερήθηκαν του δικαιώματος να ακουστούν πλήρως αφού δεν γνώριζαν επακριβώς τις κατηγορίες εναντίον τους και δεν γνώριζαν τι περιείχε η ανώνυμη επιστολή ούτε τους δόθηκαν όλα τα στοιχεία που είχαν ενώπιόν τους οι καθ' ων η αίτηση, ούτως ώστε να υπερασπιστούν πλήρως τον εαυτό τους.
Οι αιτήτριες ενημερώθηκαν πως οι εναντίον τους κατηγορίες αφορούν «την εξάσκηση σωματικής, λεκτικής και συναισθηματικής βίας, με ξυλοδαρμούς, απειλές, βρισιές και απρεπείς χαρακτηρισμούς σε παιδιά με ειδικές ανάγκες (δύο αυτιστικά, ένα με νοητική υστέρηση και πρόβλημα καρδιάς και ένα με επιληψία) της Ειδικής Μονάδας του ΙΓ' Δημοτικού Σχολείου Πάφου». Αυτή, καθώς αντιλαμβάνομαι, ήταν και η ουσία της ανώνυμης καταγγελίας. Οι καθ' ων η αίτηση δεν υπεισήλθαν σε περαιτέρω λεπτομέρειες, θεωρώ όμως ότι αυτό δεν επέδρασε στο δικαίωμα ακρόασης των αιτητριών.
Οι αιτήτριες επέλεξαν να ασκήσουν το δικαίωμα ακρόασής τους αναφορικά με το ενδεχόμενο της διαθεσιμότητάς τους με γραπτή επιστολή του δικηγόρου τους. Η διαμαρτυρία του δικηγόρου των αιτητριών πως ενόψει των περιορισμένων στοιχείων που δόθηκαν στις πελάτισσες του, αυτές δεν μπορούσαν να ασκήσουν το δικαίωμα ακρόασής τους «πλήρως», ξεκίνησε από την επιστολή του ημερ. 18.4.2012 προς τους καθ' ων η αίτηση. Η επιστολή, καθ' όσον αφορά στο δικαίωμα ακρόασης των αιτητριών, αποτελεί μια γενική διαμαρτυρία για την ελλιπή γνώση τους ως προς τις λεπτομέρειες που προέκυπταν από την ανώνυμη καταγγελία. Υπήρχαν όμως, τα καταλογισθέντα στα οποία, πέραν της εν γένει απόρριψής τους, δεν έγινε αναφορά παρά το ότι, κατά την κρίση μου, είχαν επαρκή γνώση της ουσίας των όσων θα διερευνούνταν. Έχοντας αυτά υπόψη, έχω τη γνώμη ότι ο ισχυρισμός περί παραβίασης του δικαιώματος ακρόασης των αιτητριών δεν ευσταθεί.
3. Μεροληπτική η κρίση της ΕΕΥ
Είναι η θέση του δικηγόρου των αιτητριών ότι οι καθ' ων η αίτηση τυπικά ανακάλεσαν την απόφασή τους ημερ. 5.4.2012 για να δώσουν το δικαίωμα ακρόασης στις αιτήτριες και να επαναλάβουν την ήδη αρχική απόφασή τους για διαθεσιμότητα των αιτητριών.
Διαφωνώ με την πιο πάνω θέση. Δεν ήταν τυπική η ανάκληση της απόφασης της 5.4.2012. Εκείνη η απόφαση δεν εξειδίκευε το ουσιαστικό ζήτημα του δημοσίου συμφέροντος στη βάση του οποίου οι αιτήτριες καλούνταν σε ακρόαση. Αντιθέτως, η απόφαση ημερ. 19.4.2012 περιείχε τα όσα χρειάζονταν για την τέτοια συγκεκριμενοποίηση ώστε να μπορούσαν οι αιτήτριες να ασκήσουν το δικαίωμα ακρόασής τους. Κάτω από αυτά τα δεδομένα, και δεδομένου ότι η προσβαλλόμενη απόφαση εκδόθηκε μετά την ακρόαση των αιτητριών, κατόπιν επιστολής του δικηγόρου τους, δεν δέχομαι πως η κρίση των καθ' ων η αίτηση ήταν μεροληπτική.
4. Η πρόταση για διαθεσιμότητα λήφθηκε από αναρμόδιο όργανο
Προβάλλεται η θέση πως πρόταση σχετικά με την καταγγελία για κακοποίηση παιδιών υπογράφει ο κ. Ελπιδοφόρος Νεοκλέους «για Γενική Διευθύντρια» αντί ο Υπουργός ή, κατ' εντολήν αυτού, η ίδια η Γενική Διευθύντρια. Απόφαση της Γενικής Διευθύντριας με εντολή προς τον κ. Νεοκλέους να διαβιβάσει προς την ΕΕΥ τέτοια πρόταση δεν αναφέρεται ούτε παρουσιάστηκε. Συνεπώς η απλή αναφορά «για Γενική Διευθύντρια» δεν αρκεί. Τέτοιο θέμα δεν εξετάστηκε από τους καθ' ων η αίτηση και συνεπώς η προσβαλλόμενη απόφαση, κατά την εισήγηση, είναι άκυρη.
Η δικηγόρος των καθ' ων η αίτηση ορθά παρατηρεί ότι ο εν λόγω λόγος ακυρότητας δεν περιλαμβάνεται στα νομικά σημεία της Προσφυγής. Ο δικηγόρος των αιτητριών δεν προτείνει κάτι διαφορετικό. Εισηγείται όμως, πως πρόκειται για ζήτημα το οποίο μπορεί να εξεταστεί αυτεπαγγέλτως από το Δικαστήριο ως απτόμενο της αρμοδιότητας του οργάνου.
Παρά τα πιο πάνω, θα προχωρήσω να εξετάσω τον ισχυρισμό, αυτεπαγγέλτως, παρατηρώντας τα εξής:-
Ο δικηγόρος των αιτητριών συνδέει τα όσα πιο πάνω εισηγείται με την απόφαση για τη διαθεσιμότητά τους. Παραπέμπει στο άρθρο 14 του περί Δημόσιας Εκπαιδευτικής Υπηρεσίας Νόμου του 1969, Ν. 10/1969 («ο Νόμος») σύμφωνα με το οποίο η Επιτροπή δεν προβαίνει στη λήψη πειθαρχικών μέτρων παρά μόνο στη λήψη εγγράφου προτάσεως από την αρμόδια αρχή, για να ισχυριστεί ότι τέτοια πρόταση δεν υποβλήθηκε από την αρμόδια αρχή αλλά από τον κ. Νεοκλέους.
Ο ισχυρισμός θα πρέπει να απορριφθεί. Η Επιτροπή στήριξε την απόφασή της να θέσει τις αιτήτριες σε διαθεσιμότητα στο άρθρο 74(1) του Νόμου το οποίο προβλέπει τα ακόλουθα:-
«74.—(1) Eάν έρευνα πειθαρχικού αδικήματος διαταχθή δυνάμει των διατάξεων της παραγράφου (β) του άρθρου 70, κατά τινος εκπαιδευτικού λειτουργού ή επί τη ενάρξει αστυνομικής ερεύνης επί σκοπώ ποινικής διώξεως κατ' αυτού η Επιτροπή δύναται, εάν το δημόσιον συμφέρον απαιτή τούτο, να θέση εις διαθεσιμότητα τον εκπαιδευτικόν λειτουργόν διαρκούσης της ερεύνης:
Νοείται ότι η διάρκεια της διαθεσιμότητας στην οποία τίθεται ο εκπαιδευτικός λειτουργός κατά τη διάρκεια της έρευνας δεν μπορεί να υπερβαίνει τους τρεις μήνες, μπορεί όμως να παραταθεί, αν συντρέχει σοβαρός λόγος, για άλλους τρεις μήνες.
(2) Αν μετά το τέλος της έρευνας αποφασιστεί η ποινική ή πειθαρχική δίωξη του εκπαιδευτικού λειτουργού, η Επιτροπή μπορεί, αν το δημόσιο συμφέρον το απαιτεί, να θέσει σε διαθεσιμότητα τον εκπαιδευτικό λειτουργό μέχρι την τελική συμπλήρωση της υπόθεσης.»
Εν προκειμένω, με την επιστολή του κ. Νεοκλέους, ημερ. 3.4.2012 (Τεκμήριο 5), κοινοποιείται στην Επιτροπή το γεγονός του διορισμού ερευνώντα λειτουργού για την εξέταση τυχόν πειθαρχικών παραπτωμάτων από μέρους των αιτητριών και διαβιβάζεται η εν λόγω ανώνυμη επιστολή των καταγγελιών. Η επιστολή συντάχθηκε κατόπιν οδηγιών, όπως φανερώνει η χρήση της φράσης «έχω οδηγίες», είναι δε υπογραμμένη για Γενική Διευθύντρια.
Στο ερμηνευτικό του Νόμου, άρθρο 2, «αρμόδια αρχή» σημαίνει τον Υπουργό ενεργούντα συνήθως μέσω του Γενικού Διευθυντή του Υπουργείου.
Το επικαλούμενο από το δικηγόρο των αιτητριών άρθρο 14 του Νόμου είναι στη λήψη πειθαρχικών μέτρων που αναφέρεται και το έχουμε πως η διαθεσιμότητα είναι προληπτικό διοικητικό μέτρο για τη διευκόλυνση της περάτωσης μιας πειθαρχικής διαδικασίας. Δεν συνιστά πειθαρχικό μέτρο ή ποινή και ούτε έχει τιμωρητικό χαρακτήρα (Περικλέους ν. Συμβουλίου Βελτιώσεως Αγίας Νάπας (1993) 3 ΑΑΔ 579).
Συνεπώς, δεν γίνεται δεκτή η θέση του δικηγόρου των αιτητριών πως είναι η αρμόδια αρχή που εγγράφως προτείνει τη θέση σε διαθεσιμότητα εκπαιδευτικών ώστε να ευσταθεί και ο ισχυρισμός πως η πρόταση για διαθεσιμότητα λήφθηκε από αναρμόδιο όργανο.
Έλλειψη δέουσας έρευνας
Με το δεύτερο λόγο ακυρότητας, ο δικηγόρος των αιτητριών προβάλλει ότι η ΕΕΥ χωρίς καμία έρευνα «υιοθέτησε παθητικά και/ή μηχανικά» τα όσα περιείχε η ανώνυμη καταγγελία για κακοποίηση παιδιών.
Δεν συμφωνώ. Η Επιτροπή είχε ενώπιον της ανώνυμες καταγγελίες οι οποίες όχι μόνο ήταν σοβαρές, αλλά συνοδεύονταν και από οπτικοακουστικό υλικό. Υπό αυτές τις συνθήκες η ΕΕΥ εύλογα προχώρησε στο να θέσει τις αιτήτριες σε διαθεσιμότητα ώστε να διευκολυνθεί η διερεύνηση των εις βάρος τους καταγγελιών. Η σοβαρότητα των καταγγελιών ήταν τέτοια που κατά την άποψή μου δεν χρειαζόταν να διερευνηθεί οτιδήποτε άλλο σ' εκείνο το αρχικό στάδιο της διαδικασίας διερεύνησης. Ούτε με τον τρόπο που ενήργησε η ΕΕΥ ανατρέπεται καθ' οιονδήποτε τρόπο το τεκμήριο της αθωότητας.
Ενόψει των πιο πάνω, η προσφυγή απορρίπτεται με €1.300 έξοδα υπέρ των Καθ' ων η αίτηση. Η προσβαλλόμενη απόφαση επικυρώνεται δυνάμει του Άρθρου 146.4(α) του Συντάγματος.
(Υπ.) Γ. Ερωτοκρίτου, Δ.
/ΕΠσ