ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ

ANAΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ

 

                                                  (Υπόθεση Αρ. 122/2012)

 

4 Δεκεμβρίου, 2013

 

[ΕΡΩΤΟΚΡΙΤΟΥ, Δ/στής]

 

ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 146 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ

 

GI.BA.RE.IO LTD,

Αιτητές,

ν.

 

ΑΡΧΗΣ ΛΙΜΕΝΩΝ ΚΥΠΡΟΥ,

Καθ΄ων  η Αίτηση.

 

Ν. Ιακώβου (κα) με Χ. Σατσιά για Λ. Δημητριάδη, για τους Αιτητές.

Α. Κουντουρή (κα), για τους Καθ΄ων η Αίτηση.

 

 

 

 

 

 

 

Α Π Ο Φ Α Σ Η

 

ΕΡΩΤΟΚΡΙΤΟΥ, Δ.:-

H αιτούμενη θεραπεία

Οι αιτητές ζητούν ακύρωση της απόφασης των καθ' ων η αίτηση ημερ. 16.11.2011, με την οποία αποφασίστηκε η κατάταξη εισαγόμενων από τους αιτητές εμπορευμάτων σε συγκεκριμένη κατηγορία και η χρέωση στους αιτητές λιμενικών δικαιωμάτων.

 

  Τα γεγονότα

Οι αιτητές είναι κυπριακή εταιρεία η οποία μεταξύ άλλων, εισάγει κονσόλες για ηλεκτρονικά παιχνίδια όπως το Playstation 2 και Playstation 3. Από το 1995-2008 οι αιτητές εισήγαγαν στην Κύπρο τις εν λόγω κονσόλες χωρίς την επιβολή οποιουδήποτε δασμού ή τέλους.

 

Κατά τον Απρίλη και Ιούνη του 2008 οι αιτητές εισήγαγαν σε τρεις διαφορετικές περιπτώσεις μεγάλο αριθμό κονσόλων. Με τρία χωριστά τιμολόγια, οι καθ' ων η αίτηση χρέωσαν τους αιτητές με λιμενικά δικαιώματα για την εισαγωγή τους στη βάση των προνοιών των περί Αρχής Λιμένων Κύπρου (Καταβλητέα Δικαιώματα) Κανονισμών του 1976 (ΚΔΠ 45/76, όπως τροποποιήθηκαν).

 

Οι αιτητές κατέβαλαν τα εν λόγω ποσά υπό διαμαρτυρία καταχωρώντας ταυτόχρονα προσφυγές στο Ανώτατο Δικαστήριο οι οποίες έγιναν δεχτές (βλ. GI.BA.RE.IO Ltd ν. Αρχής Λιμένων Κύπρου, Υποθέσεις αρ. 990/08 κ.α., ημερ. 3.3.2010). Το Ανώτατο Δικαστήριο έκρινε πως η κατάταξη των συσκευών Playstation 3 στην κατηγορία των «βίντεο» ήταν αναιτιολόγητη.

 

Εν τω μεταξύ, λόγω της συχνότητας της εισαγωγής των εν λόγω εμπορευμάτων από τους αιτητές, έγινε μεταξύ των μερών σχετική διευθέτηση, οι αιτητές να καταβάλλουν τα λιμενικά δικαιώματα που θα επιβάλλονται, με επιφύλαξη των δικαιωμάτων τους.  Εάν οι προσφυγές που είχαν ήδη καταχωρηθεί πετύχαιναν, δηλαδή το Δικαστήριο αποφάσιζε τελεσίδικα ότι λανθασμένα τα «playstation» κατατάσσονταν στην κατηγορία των «βίντεο» τότε οι καθ' ων η αίτηση θα επέστρεφαν τα καταβληθέντα δικαιώματα έστω και εάν δεν καταχωρούνταν προσφυγές για τις υπόλοιπες εισαγωγές. Σε αντίθετη περίπτωση, η Αρχή θα κρατούσε οριστικά τα καταβληθέντα δικαιώματα.

 

Ενόψει της επιτυχίας των προσφυγών, οι εισαγωγές «Playstation 3» έπαυσαν να χρεώνονται ως «video» και χρεώνονται ως φορτίο σε εμπορευματοκιβώτια. Έφεση δεν καταχωρήθηκε από τους καθ' ων η αίτηση.

Η επανεξέταση που ακολούθησε έγινε στις 7.9.2011. Αφού λήφθηκαν οι απόψεις του Νομικού Συμβούλου των καθ' ων  η αίτηση, αποφασίστηκαν (απόφαση 188/2011) τα ακόλουθα, όπως φαίνεται από το απόσπασμα από τα πρακτικά της Συνεδρίας του Διοικητικού Συμβουλίου με αρ. 848 και ημερ. 7.9.2011:-

«. το Συμβούλιο μελέτησε διεξοδικά το θέμα της κατάταξης των "playstation 3" για σκοπούς Γενικών Λιμενικών Δικαιωμάτων. Με βάση τη διεξοδική μελέτη το Συμβούλιο αποφάσισε ότι για σκοπούς Γενικών Λιμενικών Δικαιωμάτων οι συσκευές "Playstation 3" θα χρεώνονται σύμφωνα με την κατηγορία (xiv), της παραγράφου 3, του Μέρους Ι, των σχετικών κανονισμών δικαιωμάτων, στην οποία εμπίπτουν video και DVD. Το Συμβούλιο οδηγήθηκε στην εν λόγω απόφαση μετά από τη μελέτη των τεχνικών χαρακτηριστικών της συσκευής, τα οποία ζήτησε η Αρχή από τον εισαγωγέα των συσκευών, μέσα στα πλαίσια διερεύνησης του θέματος. Ειδικότερα με βάση τα εν λόγω τεχνικά χαρακτηριστικά προκύπτει ότι οι συσκευές playstation 3 είναι κατασκευασμένες και λειτουργούν κυρίως ως DVD player και λαμβάνοντας υπόψη τα εν λόγω χαρακτηριστικά διαπιστώνεται ότι η συσκευή λειτουργεί και ως DVD player, χωρίς να υπολείπεται σε ποιότητα ή και απόδοση από τις συσκευές που λειτουργούν αποκλειστικά και μόνον ως DVD player. Παράλληλα θα πρέπει να προχωρήσει και υποβάλει η Διεύθυνση το συντομότερο δυνατό, εισηγήσεις αναφορικά με την αναδιάρθρωση της ταρίφας που σχετίζεται με αυτά τα προϊόντα δηλ. τα "white goods"».

 

Ακολούθως, οι αιτητές καταχώρησαν την προσφυγή αρ. 1654/2011.

 

Το Νοέμβριο του 2011 επιβλήθηκε λιμενικό τέλος στην εταιρεία Cargoline Logistics Ltd για εισαγωγές στην Κύπρο. Οι αιτητές καταχώρησαν την παρούσα προσφυγή ζητώντας:-

«Δήλωση και/ή απόφαση του Δικαστηρίου ότι η πράξη και/ή απόφαση της καθ' ης η αίτηση η οποία κοινοποιήθηκε στην αιτήτρια στις 16 Νοεμβρίου 2011 (αντίγραφο της οποίας επισυνάπτεται ως Παράρτημα Α) και με την οποία η καθ' ης η αίτηση αποφάσισε να κατατάξει τα εισαγόμενα από την Αιτήτρια αγαθά στην Κατηγορία (χιν), Μέρος Ι, παρ. 3 των Κανονισμών περί των καταβλητέων στην Καθ' ης δικαιωμάτων και να επιβάλει το τέλος ή δασμό των €11.059,95 πλέον άλλων επιβαρύνσεων είναι άκυρη και/ή παράνομη και/ή στερημένη οποιουδήποτε έννομου αποτελέσματος».

 

Προδικαστική ένσταση

Οι καθ' ων η αίτηση εγείρουν προδικαστική ένσταση ως προς την αμεσότητα του επηρεασμού των συμφερόντων των αιτητών. Κατά την εισήγηση, οι αιτητές στερούνται του απαραίτητου εννόμου συμφέροντος στην προώθηση της προσφυγής αφού η χρέωση των επίδικων τελών αφορά σε άλλη εταιρεία (Cargoline Logistics Ltd). Παραπέμπουν συναφώς στη Theoktisto Ltd Imports-Exports κ.α. ν. Αρχής Λιμένων Κύπρου (2002) 4(Α) ΑΑΔ 117.

 

Από την άλλη, οι αιτητές ισχυρίζονται πως από λάθος οι καθ' ων η αίτηση κατέγραψαν το όνομα των λογιστών τους ως παραλήπτες στο επίδικο τιμολόγιο. Είναι οι αιτητές οι οποίοι επηρεάζονται άμεσα από την επίδικη πράξη καθόσον ζημιώθηκαν καταβάλλοντας, υπό διαμαρτυρία, το επίδικο ποσό δια τραπεζικής επιταγής, γεγονός το οποίο οι καθ' ων η αίτηση στην ουσία αποδέχθηκαν.  Ενώ, στους λογιστές τους καμία ζημιά προκλήθηκε από την επίδικη πράξη ώστε να θεωρηθεί ότι παρεμβάλλεται ο δικός τους επηρεασμός.

 

Έχω εξετάσει την προδικαστική ένσταση και κατά την άποψή μου η θέση των αιτητών είναι ορθή.  Οι ίδιοι οι αιτητές πράγματι κατέβαλαν το επιβληθέν στην Cargoline Logistics Ltd ποσό, με επιταγή, επιφυλάσσοντας τα νόμιμα δικαιώματά τους. Στη συνοδευτική τους επιστολή παρέπεμπαν στο συγκεκριμένο φορτίο και στη συγκεκριμένη ποσότητα κονσόλων όπως ακριβώς η περιγραφή στο τιμολόγιο στο οποίο σημειώνεται ως παραλήπτης η Cargoline Logistics Ltd με σκοπό την ελευθέρωση του εν λόγω φορτίου τους ("in order to release our shipment of 1500 PS3 CONSOLES which have arrived in container GRCU 4004888"). Δεν υπάρχει ένδειξη ότι οι καθ' ων η αίτηση δεν αποδέχθηκαν την εν λόγω πληρωμή, ούτε και οι δικηγόροι των καθ' ων η αίτηση συναφώς ισχυρίζονται κάτι τέτοιο. Ενώ, δηλαδή, οι καθ' ων η αίτηση δέχθηκαν πληρωμή για ό,τι οι αιτητές περιέγραφαν ως το φορτίο τους ("our shipment"), εισηγούνται τώρα πως οι αιτητές στερούνται εννόμου συμφέροντος να ισχυρίζονται πως πρόκειται ακριβώς για τα επιβαλλόμενα λιμενικά δικαιώματα σε σχέση με το εν λόγω φορτίο τους, αλλά πως πρόκειται για το φορτίο της Cargoline Logistics Ltd. Απαραδέκτως βέβαια. Προκύπτει συνεπώς, πως, όσο και αν ως παραλήπτης σημειώνεται στο τιμολόγιο η Cargoline Logistics Ltd στην πραγματικότητα άμεσο έννομο συμφέρον έχουν οι αιτητές και έχοντας αυτά υπόψη, η προδικαστική ένσταση δεν ευσταθεί και απορρίπτεται.

 

 

Οι νομικοί ισχυρισμοί

Προβάλλονται από τους αιτητές οι ακόλουθοι νομικοί ισχυρισμοί:- (α) Παραβίαση της αρχής της καλής πίστης και της δικαιολογημένης εμπιστοσύνης του διοικούμενου, (β) παραβίαση της υποχρέωσης για δέουσα έρευνα και αιτιολογία της απόφασης - νομική και/ή πραγματική πλάνη, (γ) παραβίαση της ευρωπαϊκής έννομης τάξης και (δ) παραβίαση των συνταγματικών και διεθνώς κατοχυρωμένων δικαιωμάτων της αιτήτριας. Οι ισχυρισμοί, αφού καταγραφούν πιο κάτω οι λεπτομέρειές τους, θα εξεταστούν σωρευτικά.

 

(α) Παραβίαση της αρχής της καλής πίστης και της δικαιολογημένης εμπιστοσύνης του διοικούμενου

Κατά τον ισχυρισμό των αιτητών, η προσβαλλόμενη απόφαση όχι μόνο αντίκειται στην κατάταξη των επίδικων προϊόντων στην κατηγορία 95041000 από το Τμήμα Τελωνείων με την οποία οι καθ' ων η αίτηση προηγουμένως παγίως συμφωνούσαν, αλλά παραβιάζει και το άρθρο 51(4) του περί των Γενικών Αρχών του Διοικητικού Δικαίου Νόμου του 1999, Ν. 158(Ι)/99.  Περαιτέρω, οι καθ' ων η αίτηση έχουν νομική υποχρέωση για επαρκή αιτιολόγηση ως προς το λόγο διαφοροποίησης της θέσης τους. Η πάγια πρακτική των καθ' ων η αίτηση να μην επιβάλλει τέλη στους αιτητές, δημιούργησε στους αιτητές νόμιμη προσδοκία ότι η κατηγοριοποίηση των επίδικων προϊόντων θα παραμείνει η ίδια. Επιπλέον, οι καθ' ων η αίτηση όφειλαν να εξετάσουν κατά πόσο η κατάταξη της κονσόλας παιχνιδιών στην κατηγορία 95041000 και όχι στην κατηγορία 85219000 των «βίντεο» για δασμολογικούς σκοπούς είναι ορθό να ακολουθηθεί και όσον αφορά στην κατάταξή τους για σκοπούς επιβολής λιμενικών δικαιωμάτων, αιτιολογώντας συναφώς την κατάληξή της.

 

Οι καθ' ων η αίτηση αντιτείνουν πως δεν υπάρχει συνάρτηση μεταξύ της κατάταξης εμπορευμάτων για σκοπούς επιβολής τελωνειακών δασμών και της κατάταξης εμπορευμάτων για σκοπούς επιβολής λιμενικών δικαιωμάτων, όπως ισχυρίζονται οι αιτητές. Παραπέμπουν δε στην ανάλυση στην οποία προβαίνουν αναφορικά με τη φύση και το χαρακτήρα των λιμενικών δικαιωμάτων σε απάντηση του τρίτου ισχυρισμού των αιτητών πιο κάτω.

 

Σε σχέση με τον ισχυρισμό για αλλαγή της στάσης των καθ' ων η αίτηση από προηγούμενη πρακτική τους, η δικηγόρος των καθ' ων η αίτηση παρατηρεί πως πέραν του ότι ο ισχυρισμός παρέμεινε ατεκμηρίωτος, η επιβολή λιμενικών δικαιωμάτων και η εφαρμογή των Κανονισμών (ΚΔΠ 45/76) αποτελεί υποχρέωση των καθ' ων η αίτηση, η οποία υπερέχει οποιασδήποτε τυχόν άλλης πρακτικής πιθανόν να έχει εφαρμοστεί στο παρελθόν (Kazan Cartoon Industry Ltd v. The Cyprus Port Authority (1988) 3(B) CLR 1559).

 

(β) Παραβίαση της υποχρέωσης για δέουσα έρευνα και αιτιολογία της απόφασης - Νομική και/ή πραγματική πλάνη

Οι αιτητές περαιτέρω ισχυρίζονται πως η προσβαλλόμενη απόφαση είναι το αποτέλεσμα έλλειψης δέουσας έρευνας και στερείται αιτιολογίας, έχει δε ληφθεί υπό καθεστώς πραγματικής ή νομικής πλάνης. Ειδικότερα, λανθασμένα ερμηνεύθηκαν οι πρόνοιες των περί Αρχής Λιμένων Κύπρου (Καταβλητέα Δικαιώματα) Κανονισμών του 1976-2012 όπως έχουν τροποποιηθεί και του σχετικού νόμου καθώς και οι πρόνοιες του Κανονισμού 2658/87 του Συμβουλίου για τη δασμολογική και στατιστική ονοματολογία και το κοινό δασμολόγιο και του Κανονισμού 1508/2000 από τον οποίο προκύπτει η κατάταξη του Playstation 3 στην κατηγορία 95041000 σύμφωνα με τον οποίο «η κονσόλα των βιντεοπαιχνιδιών προσδίδει στο προϊόν τον ουσιώδη χαρακτήρα του».

 

Επιπρόσθετα, εσφαλμένα ερμηνεύθηκε ή εφαρμόστηκε ο Κανονισμός 1549/2006 της Επιτροπής για τροποποίηση του παραρτήματος Ι του Κανονισμού 2658/87 του Συμβουλίου για τη δασμολογική και στατιστική ονοματολογία και το κοινό δασμολόγιο, όπου αναφέρεται ότι τα προϊόντα της κατηγορίας 95041000 εισάγονται ατελώς.

Περαιτέρω, η προσβαλλόμενη απόφαση εκδόθηκε κατά παράβαση της Δεσμευτικής Δασμολογικής Πληροφορίας η οποία εκδόθηκε στην Αγγλία και ισχύει σε όλα τα κράτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, προς όφελος της Sony Computer Entertainment Europe Ltd της οποίας εξουσιοδοτημένος πράκτορας είναι οι αιτητές και η οποία επίσης κατατάσσει την κονσόλα στην κατηγορία 95041000. Οπότε, παραδόξως κατά τους αιτητές, οι εν λόγω κονσόλες εισάγονται από τρίτες χώρες ατελώς στην Κύπρο ενώ επιβάλλονται τέλη στην οικονομική ζώνη της Ένωσης.

 

Σε απάντηση στα προηγούμενα, οι καθ' ων η αίτηση παραπέμπουν στη διάκριση στην οποία πιο κάτω προβαίνουν μεταξύ της κατάταξης εμπορευμάτων για σκοπούς τελωνειακών δασμών και της κατάταξης εμπορευμάτων για σκοπούς λιμενικών δικαιωμάτων.

 

Αναφορικά με τον ισχυρισμό πως οι καθ' ων η αίτηση ερμήνευσαν λανθασμένα τον Κανονισμό κατατάσσοντας τα επίδικα προϊόντα στην κατηγορία (xiv) της παραγράφου 3 των Κανονισμών, η δικηγόρος των καθ' ων η αίτηση παραπέμπει στη δοθείσα αιτιολογία για την προσβαλλόμενη απόφαση όπως καταγράφεται στα πρακτικά της συνεδρίας του Διοικητικού Συμβουλίου ημερ. 7.9.2011.

 

Αναφορικά με τον ισχυρισμό των αιτητών πως υπήρξε πλάνη σε σχέση με το πεδίο εφαρμογής του άρθρου 30 της Συνθήκης, οι καθ' ων η αίτηση παραπέμπουν στα όσα σχετικά καταγράφουν σε σχέση με τον τρίτο λόγο ακύρωσης. Θεωρούν δε την πιο πάνω δοθείσα αιτιολογία επαρκή.

 

(γ) Παραβίαση της ευρωπαϊκής έννομης τάξης

Είναι η θέση των αιτητών ότι τα καταβληθέντα λιμενικά δικαιώματα αποτελούν φορολογικές επιβαρύνσεις ισοδύναμου αποτελέσματος με αυτό των εισαγωγικών δασμών και απαγορεύονται με βάση το άρθρο 30 της Συνθήκης για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η δε επίδικη επιβολή δικαιωμάτων, σύμφωνα με τους αιτητές, δεν εμπίπτει στις εξαιρέσεις του άρθρου 30 όπως αυτές σημειώθηκαν στην Υπόθεση C-18/87, Επιτροπή Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων κατά Γερμανίας, του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ημερ. 27.9.1988.  Οι καθ' ων η αίτηση, κατά παράβαση των πιο πάνω αλλά και της νομολογίας του Ανωτάτου Δικαστηρίου (IBS Ltd v. Δημοκρατίας (1993) 3 ΑΑΔ 220), επέβαλε λιμενικά δικαιώματα στη βάση αυθαίρετων κριτηρίων και όχι βάσει της προσφερόμενης υπηρεσίας και των όποιων εξόδων υπέστη εξαιτίας τους. Αντιθέτως, τα εν λόγω δικαιώματα βασίστηκαν στην παρεμπίπτουσα δυνατότητα των Playstation 2 και 3 να λειτουργούν ως βίντεο. Η δε επιβολή των εν λόγω δικαιωμάτων από το 2008 και μετέπειτα θα ήταν, κατά τους αιτητές, κατ' εξαίρεση νόμιμη νοουμένου ότι από το 2008 και μετά οι καθ' ων η αίτηση προσέφεραν διαφορετικές ή περισσότερες υπηρεσίες για τις εν λόγω κονσόλες σε σύγκριση με το παρελθόν. Εν πάση περιπτώσει, τα εν λόγω προϊόντα θα μπορούσαν να κατηγοριοποιηθούν στη γενική κατηγορία υπό τον τίτλο «Λοιπά» του σχετικού λιμενικού κανονισμού η οποία αντιστοιχεί σε χαμηλότερα λιμενικά δικαιώματα σε σχέση με αυτά τα οποία επιβλήθηκαν, τα οποία δεν απαιτούν ιδιαίτερη υπηρεσία ώστε να δικαιολογούνται τα επιβληθέντα ψηλότερα λιμενικά δικαιώματα.

 

Οι καθ' ων η αίτηση αντιτείνουν, με αναφορά σε σχετική νομολογία (βλ. GI.BA.RE.IO Ltd ν. Αρχής Λιμένων Κύπρου, ανωτέρω, E & G Electricplus Ltd ν. Αρχής Λιμένων Κύπρου, Υποθέσεις αρ. 114/2010 κ.α., ημερ. 30.10.2010) πως το άρθρο 30 της Συνθήκης δεν τυγχάνει εφαρμογής εν προκειμένω, αφού τα επίδικα λιμενικά δικαιώματα αποτελούν ακριβώς δικαιώματα τα οποία επιβάλλονται ως αντάλλαγμα για τις υπηρεσίες που προσφέρονται και όχι δασμό ή φορολογική επιβάρυνση ισοδύναμου αποτελέσματος. Όπως κρίθηκε στην Petrolina Ltd κ.α. ν. Αρχής Λιμένων Κύπρου (2006) 3 ΑΑΔ 347, τα λιμενικά δικαιώματα εμπίπτουν στην έννοια του «τέλους». Οι καθ' ων η αίτηση επιχειρούν ενίσχυση της θέσης τους με περαιτέρω παραπομπή στην Enirisorse SpA v. Ministero delle Finanze Υποθέσεις C-34/01 - C-38/01, ECR 2003(I)14 243 στην οποία κρίθηκε πως το λιμενικό τέλος δεν εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής των διατάξεων των άρθρων 12 και 30 της Συνθήκης αλλά συνιστά εσωτερικό φόρο κατά την έννοια του άρθρου 95 της Συνθήκης. Εφόσον δε «όπως προκύπτει από τις διατάξεις περί παραπομπής, η επιβάρυνση αυτή δεν συνεπάγεται δυσμενή διάκριση έναντι των εισαγομένων προϊόντων, προκύπτει ότι το εν λόγω τέλος, περιλαμβανομένων της επιβολής του και της διαθέσεως του προϊόντος του, δεν αντιβαίνει προς τις διατάξεις του άρθρου 95». Ακόμα και εάν θεωρηθεί ότι τα επίδικα λιμενικά δικαιώματα συνιστούν φορολογική επιβάρυνση και πάλι δεν παραβιάζεται το άρθρο 30 της Συνθήκης αφού αυτά επιβάλλονται για παρεχόμενη υπηρεσία στους εμπορευόμενους (βλ. Commission of the European Communities v. Kingdom of Belgium, Υπόθεση 132/82, ημερ. 17.5.1983 (ECR 01649) και WJG Bauhuis v. The Netherlands State, Υπόθεση αρ. 46/76, ημερ. 25.1.1977, ECR 1977 (00005)).  Συνεπώς, κατά τον ισχυρισμό, οι αιτητές απέτυχαν να αποδείξουν ότι τα επίδικα λιμενικά δικαιώματα εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του άρθρου 30 της Συνθήκης και ότι υπήρξε παραβίαση του εν λόγω άρθρου.

 

(δ) Παραβίαση των συνταγματικών και διεθνώς κατοχυρωμένων δικαιωμάτων της αιτήτριας

Οι αιτητές ισχυρίζονται πως, για λόγους που εξηγούν, η προσβαλλόμενη απόφαση είναι αντίθετη με τα Άρθρα 23, 24, 25, 26 και 28 του Συντάγματος, παραβιάζει τα Άρθρα 6, 13, 14, Άρθρο 1 του Πρόσθετου Πρωτόκολλου και Άρθρο 1 του 1Πρωτόκολλου 12 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για την Προάσπιση των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και την ευρωπαϊκή έννομη τάξη.

 

Είναι η θέση των καθ' ων η αίτηση πως αορίστως προβάλλεται ο εν λόγω ισχυρισμός. Δεν συνδέονται οι ισχυριζόμενες παραβιάσεις με συγκεκριμένο επηρεασμό αλλά αναφέρονται γενικώς. Οι αιτητές επανέρχονται στο θέμα στην απαντητική τους αγόρευση με όσα θεωρούν ως εξειδίκευση του ισχυρισμού τους. Ειδικότερα, οι αιτητές ισχυρίζονται ότι με την επιβολή των προσβαλλόμενων τελών παραβιάζεται το Άρθρο 23 του Συντάγματος εφόσον πλήττεται άμεσα και έμμεσα η ιδιοκτησία τους η οποία περιορίζεται αδικαιολόγητα και δυσανάλογα. Αυτό τόσο επειδή υπόκεινται σε επιπρόσθετα έξοδα αλλά και επειδή υφίστανται βλάβη στην επιχειρηματική τους δραστηριότητα αφού αυξάνεται το κόστος των εν λόγω εμπορευμάτων.

 

Επίσης, ότι η προσβαλλόμενη πράξη συγκρούεται με το Άρθρο 24 του Συντάγματος εφόσον η επίκληση της σχετικής ΚΔΠ δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι καλύπτει τη συνταγματική επιταγή για ρητή πρόνοια του Νόμου, αφού δεν διέπεται από την απαιτούμενη σαφήνεια που πρέπει να διέπει κάθε πρόβλεψη νομικής υποχρέωσης δυσμενούς χαρακτήρα. Ως

 

προς δε τον ισχυρισμό για σύγκρουση της προσβαλλόμενης απόφασης με το Άρθρο 25 του Συντάγματος, οι αιτητές εισηγούνται πως η παραβίαση έγκειται κυρίως στο γεγονός ότι με την επιβολή της δυσανάλογης επιβάρυνσης παρεμποδίζονται από την ομαλή διεξαγωγή της επιχειρηματικής τους δραστηριότητας. Με αποτέλεσμα να επηρεάζεται και το δικαίωμά τους να συμβάλλονται ελεύθερα όπως προβλέπεται στο Άρθρο 26 του Συντάγματος.

 

Παραβιάζεται περαιτέρω η αρχή της ισότητας εφόσον η επιβολή των εν λόγω λιμενικών τελών δημιουργεί αδικαιολόγητη διακριτική μεταχείριση στην επιβολή τελών μεταξύ ομοίων προϊόντων. Δεν κατατάσσονται στην ίδια κατηγορία για παράδειγμα, φορητοί ηλεκτρονικοί υπολογιστές παρότι και αυτοί ανταποκρίνονται στις ίδιες τουλάχιστον λειτουργίες, με αποτέλεσμα οι τελευταίοι να εισάγονται ατελώς. Επιπρόσθετα, η προσβαλλόμενη απόφαση είναι αντίθετη με το Άρθρο 28 του Συντάγματος διότι οι αιτητές γίνονται το αντικείμενο δυσμενούς διάκρισης λόγω του επαγγέλματος ή της εργασίας που διεξάγουν.

 

 

 

Η κατάληξη

Θα αρχίσω από τους νομικούς ισχυρισμούς που αφορούν στην έλλειψη δέουσας έρευνας, επαρκούς αιτιολογίας της απόφασης και στην πιθανότητα πλάνης κατά τη λήψη της απόφασης.

 

Έχω μελετήσει τα ενώπιον μου στοιχεία και κατά την κρίση μου οι νομικοί ισχυρισμοί ευσταθούν.  Στην απόφαση στην GI.BA.RE.IO Ltd v. Αρχής Λιμένων Κύπρου, Υποθ. Αρ. 990/08 κ.α., ημερ. 3.3.2010 ο Κραμβής, Δ., διαπιστώνοντας έλλειψη επαρκούς αιτιολογίας, ανέφερε τα εξής:-

«Ο επόμενος ισχυρισμός των αιτητών είναι ότι οι εισαγόμενες από αυτούς κονσόλες παιχνιδιών που χρησιμοποιούν DVD (Digital Versatile Discs) ή άλλους ακτινοδίσκους και δεν χρησιμοποιούν βιντεοκασέτες κακώς κατατάχτηκαν ως «βίντεο». Το κριτήριο του νομοθέτη για τον καθορισμό του συντελεστή ανά κατηγορία αγαθών και μονάδα επιβαρύνσεως για σκοπούς είσπραξης λιμενικών δικαιωμάτων, δεν είναι ο τεχνολογικός χαρακτήρας των αγαθών. Ωστόσο, στους Κανονισμούς υπό τις κατηγορίες (xi) έως (xv) ομαδοποιούνται ρητά 5 κατηγορίες ηλεκτρικών συσκευών στις οποίες δεν περιλαμβάνονται τα playstation. Η καθ' ης η αίτηση συμπεριέλαβε τα playstation στην κατηγορία των βίντεο θεωρώντας προφανώς ότι αυτή ήταν η πλησιέστερη σχετική κατηγορία στην οποία θα μπορούσε να κατατάξει τα playstation, χωρίς όμως να δώσει οποιαδήποτε εξήγηση. Αυτό παρά το σχετικό αίτημα των αιτητών για εξηγήσεις και τις επανειλημμένες επιστολές τους για το θέμα, οι οποίες τελικά παρέμειναν αναπάντητες από την καθ΄ ης η αίτηση. Η επιστολή ημερ. 15.4.08 (παρ. Α στην ένσταση) παραπέμπει σε συζήτηση με τους νομικούς συμβούλους της Αρχής, χωρίς να αναφέρεται καν το περιεχόμενο της συζήτησης ή να δίδεται οποιαδήποτε αιτιολογία. Η ανάγκη για αιτιολόγηση, εξάλλου επιτείνεται από το γεγονός ότι η καθ΄ ης η αίτηση με την προσβαλλόμενη απόφαση είχε αποστεί από προηγούμενη πρακτική, της μη επιβολής τελών στους αιτητές, από το 2000, για την εισαγωγή playstation.

 

Ενόψει των πιο πάνω, η θέση της καθ' ης η αίτηση ότι δεν χρειαζόταν αιτιολογία επειδή πρόκειται για πράξη εκδιδόμενη ομοιόμορφα σε μεγάλο αριθμό μέσω αυτόματης τιμολόγησης είναι επιγενόμενη και καθόλου πειστική. Από τη στιγμή που στους Κανονισμούς διαπιστώνεται νομοθετικό κενό ως προς την κατάταξη των συσκευών playstation, η ένταξη τους ως «βίντεο» για σκοπούς επιβολής των λιμενικών τελών έχρηζε στοιχειώδους αιτιολογίας ως προς τα κριτήρια που λήφθηκαν υπόψη.»

 

Οι καθ' ων η αίτηση με σκοπό την αιτιολόγηση της απόφασης, επανεξέτασαν το θέμα και κατέληξαν στην προσβαλλόμενη απόφαση.  Το ουσιαστικό μέρος της αιτιολογίας είναι ότι η Αρχή μελέτησε τα τεχνικά χαρακτηριστικά της συσκευής.  Στο φάκελο υπάρχουν δύο έγγραφα που αναφέρονται στα τεχνικά χαρακτηριστικά της συσκευής.  Σε κανένα από αυτά δεν υπάρχει οτιδήποτε που επίσημα να το συνδέει με τους εισαγωγείς ή τους κατασκευαστές του Playstation 3, αλλά αυτό, τουλάχιστον το πρώτο έγγραφο, δεν μπορεί να αποκλειστεί.  Eν πάση περιπτώσει, στο πρώτο έγγραφο ("Playstation 3 40 GB specifications"), έστω και αν θεωρηθεί ότι ήταν αυτό που δόθηκε από τους εισαγωγείς, υπάρχει στο κάτω μέρος χειρόγραφη σημείωση, η οποία φαίνεται να συντάχθηκε από τον Προϊστάμενο Πληροφορικής της Αρχής και η οποία φαίνεται να ήταν καταλυτική στην κατάληξη του Συμβουλίου.  Η σημείωση αναφέρει τα εξής:- «Το PS3 μπορεί να χρησιμοποιηθεί σαν DVD, μπορεί να παίξει Blue-Ray formats και μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί σαν Wi-Fi Router (Επισυνάπτεται σχετικό ...[1] με τις δυνατότητές του.».)

Η πιθανή ημερομηνία σύνταξης αυτής της σημείωσης είναι η 22.9.2011, δηλαδή μετά τη λήψη, της απόφασης 188/2011 του Συμβουλίου της Αρχής στις 7.9.2011, που επανεξετάστηκε το θέμα.  Επομένως παραμένει το ερώτημα σε ποια έρευνα προέβη το Συμβούλιο της Αρχής για να καταλήξει στα συμπεράσματά του που περιέχονται στην απόφασή του ημερ. 7.9.2011.  Αν είναι από τα τεχνικά χαρακτηριστικά, δεν μπορώ να έχω άποψη εφόσον δεν κατέχω τις απαιτούμενες τεχνικές γνώσεις για να κρίνω.  Όμως στην απόφαση του Συμβουλίου ημερ. 7.9.2011 δεν διευκρινίζεται αν τα στοιχεία που λήφθηκαν υπόψη είναι αυτά που περιέχονται στο έγγραφο με τα τεχνικά χαρακτηριστικά.

 

Το μόνο άλλο έγγραφο που υπάρχει στην αρχή του διοικητικού φακέλου και το οποίο θα μπορούσε το Συμβούλιο να είχε λάβει υπόψη, είναι εκτύπωση από το διαδίκτυο της ιστοσελίδας «overclock.net», στην οποία αναφέρονται διάφορες προδιαγραφές μεταξύ των οποίων και για το Playstation 3 (PS3).  Από το συγκεκριμένο έγγραφο δεν φαίνεται ποιος είναι ο συντάκτης και ποια τα προσόντα του ώστε να διαφανεί η αξιοπιστία του περιεχομένου του.  Πέραν τούτου, στην αρχή του κειμένου αναγράφεται η εξής προειδοποίηση:-

 

 

«This thread is focused on what the PS3 has and what it can do.  It is generally updated as new features and firmware are released.  Please avoid any flaming - This is NOT a list of what the 360 can´t do.  Other PS3 owners, please chime in - I´m sure to forget some things.  I´ll credit you with your contributions.»

 

Με δεδομένες τις αμφιβολίες που εκφράζει ο ίδιος ο συντάκτης του κειμένου, έχω σοβαρές αμφιβολίες αν αυτό θα μπορούσε να αποτελέσει τη βάση για τα συμπεράσματα του Συμβουλίου.  Επομένως μόνο το πρώτο έγγραφο θα μπορούσε να ληφθεί υπόψη, αλλά και γι' αυτό υπάρχουν οι αμφιβολίες που ανέφερα πιο πάνω, ιδιαίτερα για την ημερομηνία ετοιμασίας της χειρόγραφης σημείωσης που φαίνεται να είναι μεταγενέστερη της απόφασης του Συμβουλίου.

 

Είναι φανερό από τα πιο πάνω, ότι η έρευνα για ένα τόσο σοβαρό θέμα που απασχόλησε και το Δικαστήριο σε αρκετές περιπτώσεις, ήταν επιφανειακή και κατά την άποψή μου μη επαρκής.  Σύμφωνα με τις αρχές της νομολογίας, η μορφή και η έκταση της έρευνας εξαρτάται από τα περιστατικά της κάθε υπόθεσης και θα πρέπει να εκτείνεται σε όλα τα σχετικά με την υπόθεση γεγονότα (Δημοκρατία κ.α. ν. Ελισσαίου κ.α. (2003) 3 ΑΑΔ 168).

 

Η περίπτωση που εξέταζε η Αρχή δεν ήταν απλή, λόγω του ιστορικού της.  Η Αρχή για 13 χρόνια κατέτασσε τις κονσόλες Playstation στην κατηγορία ηλεκτρονικών παιχνιδιών και γι' αυτό δεν επέβαλλε οποιαδήποτε λιμενικά δικαιώματα.  Το 2008 επέλεξε να διαφοροποιήσει την πολιτική της.  Το έπραξε με τον τρόπο που περιέγραψα πιο πάνω.  Η υπόθεση κατέληξε στο Δικαστήριο, με αποτέλεσμα να ακυρωθεί η απόφαση λόγω έλλειψης επαρκούς αιτιολογίας.  Ένας θα ανέμενε ότι η Αρχή θα προχωρούσε σε εις βάθος έρευνα, η οποία θα κάλυπτε όλες τις πτυχές της υπόθεσης.  Όμως δεν το έπραξε.  Περιορίστηκε σε μια πολύ λακωνική αιτιολογία, η οποία στην ουσία επαναλάμβανε το ζητούμενο χωρίς να διερευνήσει, για παράδειγμα, τι συνέβαινε σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες ενόψει της κατάταξης της κονσόλας από την Ευρωπαϊκή Ένωση στη δασμολογική κλάση 95041000 (video games used with television receiver) και όχι στην κατηγορία των βίντεο που είναι διαφορετική δασμολογική κλάση (85219000).  Βέβαια, η δασμολογική κλάση δεν ήταν δεσμευτική για την Αρχή, ενόψει της φύσης του τέλους που επέβαλλε, αλλά ήταν ένας σοβαρός παράγοντας που θα έπρεπε, μαζί με άλλους, να ληφθεί υπόψη και σε περίπτωση διαφορετικής προσέγγισης από την Αρχή θα έπρεπε να δοθεί επαρκής αιτιολογία.

 

Η διοίκηση σαφώς και είναι δυνατόν να ακολουθήσει πορεία διαφορετική απ' ό,τι προηγουμένως, νοουμένου βεβαίως ότι η επιλογή αυτή αιτιολογείται (Κουρσάρος ν. Αρχής Λιμένων Κύπρου (1999) 3 ΑΑΔ 345).  Όμως εδώ η αιτιολογία δεν ήταν κατά την κρίση μου επαρκής.  Μπορεί οι συσκευές Playstation να είναι κατασκευασμένες με τέτοιο τρόπο που να αναπαράγουν ψηφιακό δίσκο, δηλαδή να λειτουργούν και ως DVD, αλλά κατά την άποψή μου αυτό δεν είναι αρκετό για ένα προϊόν, που στον ευρωπαϊκό χώρο φαίνεται να κατατάσσεται ως «video game», στην Κύπρο να μετατρέπεται χωρίς επαρκή αιτιολογία σε «video player» που είναι διαφορετική κατηγορία συσκευής.  Πολλά προϊόντα έχουν πολλαπλές χρήσεις.  Αλλά αυτό κατά την άποψή μου δεν είναι από μόνο του αρκετό για να διαφοροποιήσει μια υπάρχουσα κατάσταση, χωρίς να δοθεί επαρκής και πειστική αιτιολογία.

 

Ενόψει της μακράς κατάταξης των επίδικων προϊόντων στην κατηγορία «video games», η Αρχή είχε, κατά την κρίση μου, αυξημένη υποχρέωση όχι μόνο να ερευνήσει επαρκώς όλα τα δεδομένα, αλλά και να δώσει επαρκή αιτιολογία για την αλλαγή στη στάση της.  Αν τα στοιχεία δεν ήταν καθαρά, οι αρχές της χρηστής διοίκησης και της αναλογικότητας υπαγόρευαν στην Αρχή να αποφύγει ανεπιεικείς για τον διοικούμενο λύσεις και αν υπήρχαν πέραν της μίας λύσης, όφειλε να προτιμήσει εκείνη που ήταν λιγότερο επαχθής για το διοικούμενο.  Στην προκειμένη περίπτωση το δικαστήριο στις Υποθέσεις 990/08 κ.α., ανωτέρω, διαπίστωσε νομοθετικό κενό.  Από τη στιγμή που η Αρχή δεν είχε ενώπιον της σαφή στοιχεία τα οποία εύκολα θα της επέτρεπαν να αλλάξει την κατάταξη των εμπορευμάτων για σκοπούς επιβολής λιμενικών δικαιωμάτων, όφειλε να επιλέξει την οδό που της συνέστησαν οι νομικοί της σύμβουλοι, ήτοι την αναθεώρηση των διαφόρων κατηγοριών που περιλαμβάνονται στον Πίνακα, κατά τρόπο που να καλυφθεί το νομοθετικό κενό.

 

Ενόψει της κατάληξης μου στους πρώτους δύο λόγους ακυρότητας, παρέλκει η εξέταση των υπολοίπων ισχυρισμών για κατ' ισχυρισμό παραβίαση των δικαιωμάτων των Αιτητών, τα οποία, όπως ισχυρίζονται, είναι κατοχυρωμένα όχι μόνο από το Σύνταγμα, αλλά και από την Ευρωπαϊκή και Διεθνή έννομη τάξη.

 

Η προσφυγή επιτυγχάνει με €1.400 έξοδα, πλέον ΦΠΑ υπέρ των Αιτητών.  Η προσβαλλόμενη απόφαση ακυρώνεται δυνάμει του Άρθρου 146.4(β) του Συντάγματος.

 

 

 

 (Υπ.) Γ. Ερωτοκρίτου, Δ.

 

 

 

 

 

/ΕΠς