|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
(Υπόθεση Αρ.: 927/2010
6 Νοεμβρίου, 2013
[Π. ΠΑΝΑΓΗ, Δ/στής]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΑ ΑΡΘΡΑ 146, 28 ΚΑΙ 25 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ
ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΣΤΥΛΙΑΝΙΔΗΣ,
Αιτητής,
ν.
ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΜΕΣΩ
1. ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΠΑΙΔΕΙΑΣ,
2. ΓΕΝΙΚΟΥ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΠΑΙΔΕΙΑΣ,
3. ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑΣ
Καθ΄ ων η αίτηση.
----------------------------
Μαρίκα Καλλιγέρου (κα), για τον Αιτητή.
Ελένη Συμεωνίδου (κα), για τους Καθ΄ ων η αίτηση.
----------------------------
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΠΑΝΑΓΗ, Δ.: O αιτητής ο οποίος είναι κάτοχος Πτυχίου Πολιτικής επιστήμης του Πανεπιστημίου Κύπρου ζητά με την παρούσα προσφυγή:
«Α. Δήλωση και/ή Απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου, ότι η συνεχιζόμενη παράλειψη οφειλόμενης ενέργειας των καθ΄ ων η αίτηση να προβούν στις ενέργειες και να εκδώσουν τις πράξεις που περιγράφονται στο άρθρο 28Α των περί Δημοσίας Εκπαιδευτικής Υπηρεσίας Νόμων, ώστε να εκδώσουν Πίνακα διοριστέων καθηγητών στην ειδικότητα της Πολιτικής Αγωγής και/ή Πολιτικών Επιστημών από τον οποίο να γίνονται οι διορισμοί καθηγητών για την διδασκαλία του μαθήματος της Πολιτικής Αγωγής στα σχολεία μέσης εκπαίδευσης, ανάγκες που μέχρι σήμερα καλύπτονται παράνομα από τον Πίνακα διοριστέων στην ειδικότητα της Φιλολογίας, είναι παράνομη, αντυστυνταγματική, άκυρη και ό,τι παραλήφθηκε θα πρέπει να διενεργηθεί.
Β. Δήλωση και/ή Απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου, ότι η απόφαση και/ή αποφάσεις των Καθ΄ ων η αίτηση, άγνωστης ημερομηνίας, να δημοσιεύσουν τους καταλόγους Διοριστέων Καθηγητών Μέσης Εκπαίδευσης και να μην συμπεριλάβουν στους Καταλόγους Διοριστέων Καθηγητών Μέσης Εκπαίδευσης τον Κατάλογο Διοριστέων στην Ειδικότητα των Πολιτικών Επιστημών και/ή Πολιτικής Αγωγής, και ως εκ τούτου να μην εκδώσουν ούτε για το σχολικό έτος 2010-2011 Πίνακα Διοριστέων Καθηγητών στην ειδικότητα των Πολιτικών Επιστημών και/ή Πολιτικής Αγωγής της οποίας έλαβε γνώση ο αιτητής την 6/7/10 μετά από επίσκεψή του στην ιστοσελίδα της Επιτροπής Εκπαιδευτικής Υπηρεσίας στο διαδίκτυο, όπου δημοσιεύτηκαν οι Πίνακες διοριστέων ανά ειδικότητα (Συνημμένο «1»), είναι παράνομη/ες, αντισυνταγματική/ές, άκυρη/ες και χωρίς κανένα νομικό αποτέλεσμα.
Γ. Δήλωση και/ή Απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου, ότι η απόφαση των καθ΄ ων η αίτηση ότι το μάθημα της Πολιτικής Αγωγής στα Γυμνάσια και Λύκεια (Μέση Εκπαίδευση) θα διδαχθεί και για το σχολικό έτος 2010-2011 από Καθηγητές στην ειδικότητα της Φιλολογίας (κατ΄ αποκλεισμό των πτυχιούχων στην ειδικότητα των Πολιτικών Επιστημών) και ως εκ τούτου δεν εξέδωσαν κατάλογο διοριστέων καθηγητών στην ειδικότητα της Πολιτικής Αγωγής και/ή Πολιτικών Επιστημών, είναι παράνομη, άκυρη και χωρίς κανένα νόμιμο αποτέλεσμα.
Δ. Έξοδα πλέον 15% ΦΠΑ (Αρ. Μητρώου ΦΠΑ 10262462L).»
Σύμφωνα με τα γεγονότα που παραθέτουν οι καθ' ών η αίτηση στην ένσταση, οι διορισμοί εκπαιδευτικών γίνονται από την Επιτροπή Εκπαιδευτικής Υπηρεσίας (στο εξής «ΕΕΥ»), σύμφωνα με τις ανάγκες που υποβάλλονται κάθε έτος από το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού (στο εξής «ΥΠΠ»). Οι διορισμοί διενεργούνται από καταλόγους που καταρτίζει η ΕΕΥ βάσει των πιο πάνω αναγκών. Οι ανάγκες των εν χρήσει αναλυτικών προγραμμάτων και κατ΄ επέκταση οι διορισμοί εκπαιδευτικών καλύπτονται από τους υφιστάμενους καταλόγους διοριστέων, στους οποίους δεν συμπεριλαμβάνεται η ειδικότητα των Πολιτικών Επιστημών. Μετά την ανάρτηση των Πινακών Διοριστέων για το σχολικό έτος 2010-2011, ο αιτητής με επιστολή της δικηγόρου του ημερ. 12.3.2010, υπέβαλε ένσταση προς το ΥΠΠ διαμαρτυρόμενος για το γεγονός της διδασκαλίας του μαθήματος Πολιτικής Αγωγής από φιλολόγους και όχι από Πολιτικούς Επιστήμονες. Επικαλέστηκε το πόρισμα-έκθεση της Επιτρόπου Διοικήσεως σύμφωνα με την οποία η παράλειψη ανάρτησης Πίνακα Διοριστέων καθηγητών στην ειδικότητα Πολιτικής Αγωγής παραβιάζει το Νόμο. Η Επίτροπος Διοικήσεως στην έκθεση της που αφορούσε, μεταξύ άλλων, παράπονο από τον Παγκύπριο Σύνδεσμο Πολιτικών Επιστημών και Δημόσιας Διοίκησης, αναφέρθηκε στις πρόνοιες του περί Δημόσιας Εκπαιδευτικής Υπηρεσίες Νόμων (στο εξής «ο Νόμος») αλλά και στις απαντήσεις που έλαβε από τα αρμόδια Τμήματα για να καταλήξει ως εξής:
«Το σκεπτικό μου δε θα μπορούσε να είναι διαφορετικό, αναφορικά και με τα δύο άλλα παράπονα: το κάθε μάθημα, με βάση την ισχύουσα νομοθεσία, δεν μπορεί παρά να διδάσκεται από κατόχους τίτλου στη συγκεκριμένη ειδικότητα. Οι οποιεσδήποτε σχετικές με το εν λόγω μάθημα γνώσεις αποκτήθηκαν από κατόχους τίτλων άλλων ειδικοτήτων, είτε κατά τη διάρκεια των σπουδών τους είτε σε άλλο χρόνο, δεν τους καθιστούν ειδικούς στο να δικάσκουν το συγκεκριμένο μάθημα. Μερικά παραδείγματα καταδεικνύουν του λόγου το αληθές: σε γυμναστικές ακαδημίες διδάσκεται βιολογία, σε μουσικές σχολές διδάσκεται ιστορία, σε σχολές οικιακής οικονομίας διδάσκεται χημεία, σε θεολογικές σχολές διδάσκονται αρχαία ελληνικά κλπ, αυτές οι γνώσεις όμως, παρέχονται για σκοπούς απόκτησης τίτλου σε συγκεκριμένη ειδικότητα και σε καμία περίπτωση δεν καθιστούν τον κάτοχο του εν λόγω τίτλου ικανό να διδάξει βιολογία, ιστορία, χημεία, αρχαία ελληνικά, αντίστοιχα.
Εισήγησή μου είναι όπως το εμπλεκόμενο Υπουργείο ενεργήσει, στα πλαίσια των αρμοδιοτήτων του, για τη δημιουργία θέσεων καθηγητή στην ειδικότητα της Πολιτικής Αγωγής και στην Επιστήμη του Περιβάλλοντος.»
Οι καθ' ων η αίτηση απάντησαν στην ένσταση του αιτητή με επιστολή ημερ. 25.5.10 αναφέροντας τα ακόλουθα:
«(α) Το αίτημά σας θα μελετηθεί σε συνάρτηση τόσο με τα σχέδια υπηρεσίας των καθηγητών που διδάσκουν τα Φιλολογικά μαθήματα, όσο και σε συνάρτηση με τη διαδικασία διαμόρφωσης των νέων Αναλυτικών Προγραμμάτων (Α.Π.), του εκσυγχρονισμού του περιεχομένου της εκπαίδευσης και των νέων ωρολογίων προγραμμάτων.
(β) Ήδη στο παρόν στάδιο έχουν δημοσιοποιηθεί οι εισηγήσεις της Επιτροπής Αναλυτικών Προγραμμάτων για τα νέα Α.Π, αλλά και για τις αλλαγές που μελετούνται για τα μαθήματα των Γυμνασίων και Λυκείων.
(γ) Μετά την ολοκλήρωση της διαδικασίας αυτής, το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού θα προβεί σε μελέτη θεμάτων που άπτονται του διορισμού διδακτικού προσωπικού σε νέες ειδικότητες που πιθανόν να προκύψουν από τις προγραμματιζόμενες αλλαγές στα πλαίσια της εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης και του εκσυγχρονισμού.»
Στις 6.7.10 ο αιτητής επισκέφτηκε την ιστοσελίδα της ΕΕΥ και έλαβε γνώση των τελικών πινάκων Διοριστέων Καθηγητών, ανάμεσα στους οποίους δεν υπήρχε Πίνακας στην ειδικότητα των Πολιτικών Επιστημών.
Εγείρεται από τους καθ΄ ων η αίτηση προδικαστική ένταση ότι η προσβαλλόμενη πράξη δεν είναι εκτελεστή διοικητική πράξη για δυο διαφορετικούς λόγους. Ο πρώτος λόγος συνδέεται με την άσκηση πολιτικής και στόχων από το Υπουργείο Παιδείας στα πλαίσια γενικότερης εκπαιδευτικής πολιτικής η οποία δεν ελέγχεται αναθεωρητικά. Υποστηρίζουν δηλαδή οι καθών η αίτηση, ότι θα πρέπει να εφαρμοστεί αναλογικά η απόφαση στη Χρύση Κουμνά κ.α. ν. Δημοκρατίας, Υποθ. αρ. 934/2004 ημερ. 12.07.06, στην οποία ελέχθη ότι ο προσδιορισμός της ειδικότητας δεν ελέγχεται στα πλαίσια του άρθρου 146 του Συντάγματος. Ο λόγος αυτός δεν ευσταθεί. Η Κουμνά διαφοροποιείται ουσιωδώς από τα περιστατικά της παρούσας. Εκεί υπήρχαν πίνακες διοριστέων τέχνης και ξεχωριστοί πίνακες διοριστέων στις γραφικές τέχνες και η αμφισβήτηση των αιτητών έγκειτο στο κατά πόσο το μάθημα των γραφικών τεχνών μπορούσε να διδάσκεται μόνο από καθηγητές γραφικών τεχνών. Εδώ ο αιτητής θέτει θέμα δημιουργίας εξ΄ αρχής πίνακα διοριστέων στην Πολιτική Αγωγή και ότι εσφαλμένα καλύπτεται η διδασκαλία της ειδικότητας αυτής από τους Πίνακες διοριστέων Φιλολόγων.
Το θέμα της στόχευσης του ΥΠΠ και της γενικής εκπαιδευτικής πολιτικής εξαντλείται στην επιλογή των μαθημάτων/ειδικοτήτων που διδάσκονται στην μέση εκπαίδευση στο πλαίσιο του εκάστοτε Αναλυτικού Προγράμματος και στην υποβολή πρότασης προς το ΥΠΠ για προκήρυξη και πλήρωση θέσεων καθηγητή ανάλογα με τις ανάγκες. Το επίδικο όμως εδώ θέμα άπτεται της κατάρτισης Πινακών διοριστέων ανά ειδικότητα, όπως αυτό δέσμια καθορίζεται και επιβάλλεται από το Σχέδιο Υπηρεσίας της θέσης καθηγητή αφ' ης στιγμής η θέση προκηρύσσεται βάσει του άρθρου 28 Α του Νόμου. Η επιλογή του ΥΠΠ όπως το μάθημα της πολιτικής αγωγής διδάσκεται από καθηγητές φιλολόγων δεν μπορεί να ανάγεται σε ανέλεγκτη έκφραση πολιτικής, αφού το άρθρο 28Α, σε συνδυασμό με Σχέδιο Υπηρεσίας του καθηγητή δεν άφηνε περιθώριο για τέτοια επιλογή. Συνεπώς, θεωρώ πως οι εδώ προσβαλλόμενες πράξεις διαφοροποιούνται και δεν παραπέμπουν σε άσκηση κυβερνητικής πολιτικής αλλά σε ενέργειες και αποφάσεις δέσμιας αρμοδιότητας.
Θα πρέπει επίσης να σημειωθεί ότι στην Τσιάρλιστον ν. Κυπριακής Δημοκρατίας, Υπόθεση Αρ. 43/96, ημερ. 15.5.98, ο Νικήτας Δ., εκδίδοντας την απόφαση του επεσήμανε περαιτέρω με αναφορά στην Νεοφύτου κ.α. ν. Κυπριακής Δημοκρατίας, Υπόθεση Αρ. 900/96, ημερ. 29.4.98, ότι ο καταρτισμός του πίνακα διοριστέων αποτελεί αυτοτελή εκτελεστή διοικητική πράξη η οποία μπορεί να προσβληθεί.
Με το ίδιο σκεπτικό θα απέρριπτα και το δεύτερο λόγο στον οποίο εδράζεται η προδικαστική ένσταση αναφορικά με την αιτούμενη θεραπεία Α. Οι καθ' ων η αίτηση θεωρούν ότι δεν προκύπτει εδώ επιβαλλόμενη ενέργεια δια Νόμου, ώστε το Δικαστήριο να καλείται να εξετάσει συνεχιζόμενη παράλειψη οφειλόμενης ενέργειας. H παράλειψη οφειλομένης ενέργειας προϋποθέτει καθήκον το οποίο επιβάλλει ο Νόμος και παράλειψη εκτέλεσης του καθήκοντος αυτού, σε αντιδιαστολή από το να μη γίνει μια συγκεκριμένη πράξη ή να μην ακολουθηθεί συγκεκριμένη πορεία, ως αποτέλεσμα άσκησης διακριτικής ευχέρειας (βλ. Α. Ν. Λοϊζου «Το Σύνταγμα της Κυπριακής Δημοκρατίας», σελ.339). Στις υποθέσεις Γεωργιάδης ν. Δημοκρατίας (1995) 3 Α.Α.Δ. 165 και Χατζηβασιλείου ν. Αρχής Λιμένων Κύπρου (2008) 3 Α.Α.Δ. 219, λέχθηκε ότι οι παραλείψεις της διοίκησης είναι εκτελεστές και δύνανται να αποτελέσουν το αντικείμενο αναθεώρησης μόνο εφόσον η λήψη θετικής ενέργειας επιβάλλεται από το Νόμο (βλ. Ζωή Αδαμίδου ν. Δημοκρατίας, Υπόθ. Αρ. 1304/99, ημερ. 31.5.2011, Άντρη Νικολαίδου κ.α. ν. ΕΕΥ, Υποθ.850/2011, ημερ. 28.06.13).
Είναι αναντίλεκτο γεγονός ότι το μάθημα Πολιτικής Αγωγής διδάσκεται στα σχολεία της Μέσης Εκπαίδευσης από φιλολόγους. Το άρθρο 28 Α των περί Δημόσιας Εκπαιδευτικής Υπηρεσίας νόμων 1969-2010 προνοεί αναφορικά με την πλήρωση κενών θέσεων καθηγητών πρώτου διορισμού τα εξής:
«28Α.-(1) Τηρουμένων των διατάξεων του άρθρου 14 και άνευ επηρεασμού των διατάξεων του άρθρου 28Γ όλες οι κενές θέσεις πρώτου διορισμού στη δημόσια εκπαιδευτική υπηρεσία δημοσιεύονται στην επίσημη εφημερίδα της Δημοκρατίας.
(2) Η δημοσίευση αναφέρει τις κενές θέσες και τυχόν ειδικότητες που αφορούν τις κενές θέσεις, τα απαιτούμενα για την κατάληψή τους προσόντα και τον τρόπο υποβολής των αιτήσεων και προθεσμία δεκαπέντε ημερών για υποβολή των αιτήσεων.
............................................................................................
(4) Στη συνέχεια η Επιτροπή εξετάζει τις αιτήσεις και καταρτίζει πίνακα διοριστέων για κάθε θέση ή για κάθε ειδικότητα θέσης, ανάλογα με την περίπτωση.»
Το άρθρο 24 που διέπει την κατάρτιση σχεδίων υπηρεσίας προνοεί περαιτέρω ότι τα γενικά καθήκοντα, οι ευθύνες καθώς και τα προσόντα που απαιτούνται για την κατοχή της θέσης καθηγητή καθορίζονται σε σχέδιο υπηρεσίας που καταρτίζεται από το Υπουργικό Συμβούλιο με Κανονισμούς που εγκρίνει η Βουλή. Το σχέδιο υπηρεσίας της θέσης καθηγητή, το οποίο ισχύει για όλες τις ειδικότητες απαιτεί τίτλο/πτυχίο πανεπιστημίου ή ανώτατης σχολής ισοδύναμης με πανεπιστήμιο «στην ειδικότητα που προορίζεται να διδάξει» (οι υπογραμμίσεις είναι του Δικαστηρίου).
Όπως συνδυαστικά συνάγεται από τις πιο πάνω πρόνοιες και ιδιαίτερα από τις επιταγές το Σχεδίου Υπηρεσίας, η προκήρυξη θέσης βάσει των οποίων υποβάλλονται αιτήσεις και συνακόλουθα η κατάρτιση του αντίστοιχου Πίνακα Διοριστέων για κάθε θέση ή ειδικότητα θέσης θα πρέπει να γίνεται στην βάση της ειδικότητας ή ανά ειδικότητα που πρόκειται να διδαχθεί. Οι πτυχιούχοι Πολιτικής Αγωγής κατέχουν εξ ορισμού πανεπιστημιακό τίτλο στην ειδικότητα της διδασκόμενης Πολιτικής Αγωγής, συνεπώς προκύπτει νομοθετική υποχρέωση για κατάρτιση αντιστοίχου Πίνακα Διοριστέων των Πολιτικών Επιστημών/Αγωγής. Θεωρώ ότι δεν χωρεί οποιαδήποτε άλλη ερμηνεία των επίδικων προνοιών που θα δικαιολογούσε τυχόν άσκηση διακριτικής ευχέρειας κατά τον τρόπο που ασκήθηκε από τους καθ' ων η αίτηση. Ορθά τίθεται ως αιτούμενη θεραπεία η παράλειψη οφειλομένης ενέργειας.
Με την επίλυση της προδικαστικής ένστασης, καθίσταται φανερό ότι παραβιάζονται συγκεκριμένες νομοθετικές πρόνοιες που προκρίνουν και το αποτέλεσμα επί της ουσίας της υπόθεσης. Τα όσα οι καθ' ών υποστηρίζουν σχετικά με το δικαίωμα της αρμόδιας Αρχής να καθορίζει τις ειδικότητες και την κατανομή των κενών θέσεων κατά ειδικότητα, δεν συνεπάγεται ότι μπορεί να αρνείται την δημιουργία Πίνακα Διοριστέων ιδιαίτερα για νέες ειδικότητες και να καλύπτει κατά το δοκούν τις ανάγκες διδασκαλίας από υφιστάμενους καταλόγους διοριστέων άλλων ειδικοτήτων. Εξάλλου δεν έχει τεκμηριωθεί από τους καθ' ών η αίτηση η συνάφεια του πτυχίου Φιλολόγου με την Πολιτική Αγωγή ως ειδικότητα, ώστε να δικαιολογείται η ένταξη του στο αναλυτικό πρόγραμμα των φιλολογικών μαθημάτων.
Καταλήγω ότι δικαιολογείται η απόδοση στους καθ΄ων η αίτηση παράλειψης οφειλόμενης ενέργειας. Η προσφυγή επιτυγχάνει και διατάσσεται όπως παν παραληφθέν δέον όπως εκτελεσθεί. Τα έξοδα της διαδικασίας επιδικάζονται υπέρ του αιτητή και εναντίον των καθ΄ ων η αίτηση, όπως θα υπολογισθούν από τον Πρωτοκολλητή και εγκριθούν από το Δικαστήριο.
Π. Παναγή, Δ.
/ΣΓεωργίου