|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
(Υπόθεση Αρ. 915/2012)
31 Οκτωβρίου, 2013
[K. ΣΤΑΜΑΤΙΟΥ, Δ/στής]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 146 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ
ANDREAS I. KANNAS AND SONS LTD,
Αιτήτρια,
-ΚΑΙ-
ΑΡΧΗ ΛΙΜΕΝΩΝ ΚΥΠΡΟΥ,
Καθ΄ης η Aίτηση.
- - - - - -
Δ. Στεφανίδης, για την Αιτήτρια.
Α. Κουντουρή, για την Καθ΄ης η Αίτηση.
- - - - - -
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΣΤΑΜΑΤΙΟΥ, Δ.: Με την παρούσα προσφυγή ζητείται η ακόλουθη θεραπεία:
«Δήλωση και/ή απόφαση του Δικαστηρίου ότι η απόφαση και/ή πράξη της καθ΄ης η αίτηση ημ. 29.3.2012 με την οποία επιβλήθηκαν λιμενικά δικαιώματα και συναφώς τιμολογήθηκαν αυτοτελώς 253 τεμάχια κομπρεσσόρων κλιματιστικών για αυτοκίνητα, προς €7.49 το τεμάχιο, υπό νομική πλάνη ότι αποτελούν κλιματιστικά είναι άκυρη, παράνομη και στερείται οποιουδήποτε έννομου αποτελέσματος.»
Η αιτήτρια κατέβαλε το πιο πάνω ποσό υπό διαμαρτυρία και οι δικηγόροι της απέστειλαν επιστολή ημερομηνίας 10.5.2012 με την οποία ζητούν επιστροφή του καταβληθέντος ποσού, καθότι η χρέωση έγινε στη βάση έλλειψης δέουσας έρευνας και νομικής και πραγματικής πλάνης. Η Αρχή Λιμένων με βάση τις πρόνοιες του Κανονισμού 3 των περί Αρχής Λιμένων Κύπρου (Καταβλητέα Δικαιώματα) Κανονισμούς του 1976 ΚΔΠ45/76, όπως τροποποιήθηκε μεταγενέστερα, εξέδωσε τιμολόγιο (Παράρτημα Α στην Ένσταση), χρεώνοντας την αιτήτρια, μεταξύ άλλων, λιμενικά δικαιώματα για την εισαγωγή των επίδικων εμπορευμάτων βάσει της κατηγορίας 3(xvi) των Κανονισμών.
Η Αρχή Λιμένων ισχυρίζεται ότι η προσβαλλόμενη πράξη είναι νομικά και πραγματικά εύλογη και νόμιμη.
Ο ευπαίδευτος συνήγορος της αιτήτριας εισηγήθηκε πως η επίδικη πράξη με την οποία τιμολογήθηκαν αυτοτελώς κομπρεσσόροι κλιματιστικών για αυτοκίνητα ωσάν να ήταν συσκευές κλιματισμού και όχι απλώς κομπρεσσόροι, είναι προϊόν έλλειψης δέουσας έρευνας και πραγματικής πλάνης. Παρέπεμψε το Δικαστήριο σε παρόμοια περίπτωση η οποία εξετάστηκε στην υπόθεση ETAPOL LTD ν. Αρχής Λιμένων Κύπρου, Προσφυγή αρ. 1535/1999, ημερομηνίας 12.3.2001. Η απόφαση δεν εφεσιβλήθηκε, συνεπώς, κατά την εισήγησή του, ο νομικός λόγος δικαίου που απηχεί καλύπτει και την παρούσα περίπτωση. Σημειώνεται επίσης ότι η εν λόγω απόφαση δε συνιστά δεδικασμένο μεν, πλην όμως αποτελεί καθοδηγητική αυθεντία της οποίας ο λόγος ακολουθεί. Περαιτέρω, ο ευπαίδευτος συνήγορος εισηγήθηκε ότι η αντιφατική συμπεριφορά της Διοίκησης προσβάλλει τη δικαιολογημένη εμπιστοσύνη του ιδιώτη απέναντί της και μπορεί να στηρίξει την παρανομία της διοικητικής πράξης.
Αντίθετη επί του προκειμένου η θέση της συνηγόρου της καθ΄ης η αίτηση η οποία διαφοροποίησε την παρούσα από την υπόθεση ETAPOL, όπου τα προϊόντα ήταν διαφορετικά, και επίσης ανέφερε πως οι πρωτόδικες αποφάσεις του Ανωτάτου Δικαστηρίου δεν είναι δεσμευτικές για το Ανώτατο Δικαστήριο. Αποτελεί θέση της Αρχής ότι η ερμηνεία του όρου «συσκευή κλιματισμού» και γενικότερα της πρόνοιας του Κανονισμού 3(1) έγινε μέσα στα πλαίσια της ορθής ενάσκησης της αρμοδιότητας και της υποχρέωσης της Αρχής να ερμηνεύσει και να εφαρμόσει ως το κατ΄ εξοχήν αρμόδιο όργανο τους σχετικούς Κανονισμούς και να αποφασίσει για την κατηγορία κατάταξης των εμπορευμάτων. Προς τούτο η συνήγορος παρέπεμψε στην υπόθεση Kazan Carton Industry v. Cyprus Ports Authority (1988) 3 CLR 1559. Περαιτέρω, η ευπαίδευτη συνήγορος παρέπεμψε στο σύγγραμμα του Δημήτρη Τσάτσου, Συνταγματικό Δίκαιο, Τρίτη Έκδοση 1985, σελίδα 148, και στο σύγγραμμα του Π.Δ. Δαγτόγλου, Γενικό Διοικητικό Δίκαιο, σελίδες 131 και 132, όπου γίνεται αναφορά στη σημασία της τελεολογικής ερμηνείας.
Η ευπαίδευτη συνήγορος αναφέρθηκε στην ερμηνεία του όρου «συσκευή κλιματισμού», δίδοντας ιδιαίτερη σημασία στην τελεολογική ερμηνεία της λέξης. Ο κομπρεσσόρος αποτελεί, σύμφωνα με την εισήγηση, αναπόσπαστο μέρος μίας συσκευής κλιματισμού και δε νοείται λειτουργία κλιματιστικής συσκευής χωρίς την ύπαρξη, εγκατάσταση και λειτουργία του κομπρεσσόρου.
Ο σχετικός Κανονισμός 3(1) προνοεί τα ακόλουθα:
«3.- Δι΄ αγαθά εισαγόμενα ή εξαγόμενα διά τινος περιοχής λιμένος καταβάλλονται τα ακόλουθα λιμενικά δικαιώματα:
|
Κατηγορία |
Περιγραφή αγαθών |
Μονάς Επιβαρύνσεως |
Συντελεστής (σεντ) |
|
...... (xii)
(xiii)
(xiv)
(xv)
(xvi) |
...................... Ψυγεία:
(α) Βιομηχανικοί ψύκτες νερού (industrial water coolers).
(β) Λοιπά
Πλυντήρια
Βίντεο
Τηλεοράσεις
Συσκευές κλιματισμού (air conditions) |
........
Έκαστος
Έκαστον
Το καθένα
Το καθένα
Η καθεμιά
Η καθεμιά |
........
498,03
761,66
761,66
761,66
761,66
761,66
|
Στην υπόθεση ETAPOL, η οποία σημειώνεται ότι δεν εφεσιβλήθηκε, τα γεγονότα είναι παρόμοια με την παρούσα υπόθεση. Απλά, σε εκείνη την υπόθεση επρόκειτο για επιβολή τελών από την Αρχή Λιμένων για εισαγωγή «ψυκτήρων» όπου κρίθηκε ότι δεν ενέπιπταν στον όρο «ψυγείο» για το οποίο βάσει των κανονισμών καταβάλλονται δικαιώματα.
Το Δικαστήριο ανέφερε τα ακόλουθα, στη σελίδα 5:
«Το μόνο θέμα που υπάρχει και αποτέλεσε πάντοτε και την ουσία του παραπόνου της Αιτήτριας είναι το νομικά και πραγματικά πεπλανημένο της απόφασης που συναρτάται και προς την έλλειψη δέουσας έρευνας και απολήγει στο κατ΄ισχυρισμό παράνομο της επιβολής των τελών.
Επ΄αυτού, η ευπαίδευτη συνήγορος για την Αρχή Λιμένων εισηγείται ότι το θέμα δεν αφορά τη γραμματική ερμηνεία των όρων "ψυγείο" και "ψυκτήρας" αλλά την τελεολογική ερμηνεία τους που δείχνει ότι ο όρος "ψυγείο" στον κανονισμό πρέπει να περιλαμβάνει και το "ψυκτήρα" αφού ο ψυκτήρας αποτελεί κύριο, αναγκαίο και αναπόσπαστο μέρος του ψυγείου και της λειτουργίας του.
Δεν συμφωνώ με την προσέγγιση αυτή. Η συνήθης και γραμματική σημασία των λέξεων είναι ο κανόνας για το δικαστήριο. Ο νομοθέτης επέλεξε τον όρο "ψυγείο" και όχι "ψυκτήρας" ως προς την επιβολή τελών. Όπως και η ίδια η Αρχή Λιμένων δέχεται, ο ψυκτήρας δεν είναι το ίδιο το ψυγείο αλλά μέρος του ψυγείου, κύριο και αναγκαίο μεν αλλά μέρος του. Το ψυγείο, όπως είναι κοινά αντιληπτό και όπως προκύπτει από τις παραπομπές στα λεξικά τις οποίες κάνει ο κ. Καραπατάκης (παραπέμπω μάλιστα και στους ορισμούς που δίδονται στο Λεξικόν της Νέας Ελληνικής Γλώσσης του Σταματάκου), είναι η ίδια η πλήρης συσκευή η οποία χρησιμοποιείται ως παρέχουσα ψύξη, ενώ ο ψυκτήρας είναι εξάρτημα ή όργανο με το οποίο προκαλείται ψύξη, όπως εξάρτημα αναγκαίο του ψυγείου είναι και άλλα πράγματα που υπέδειξε η Αιτήτρια. Η Αρχή Λιμένων αγνόησε τη διαφοροποίηση αυτή όπως αγνόησε και δεν ερεύνησε τη θέση της Αιτήτριας ότι οι εισηχθέντες ψυκτήρες χρησιμοποιούνται για την επιτόπια κατασκευή ψυκτικών θαλάμων, ουσιαστικά δηλαδή χωρίς να διεξάγει και τη δέουσα έρευνα.
Δεν εντοπίζω οτιδήποτε στους κανονισμούς που να αντιστρατεύεται την προσέγγιση αυτή και να συνηγορεί υπέρ μιας ευρύτερης "τελεολογικής" ερμηνείας. Απεναντίας, τα αγαθά που αναφέρονται στον κανονισμό είναι πλήρεις συσκευές - οχήματα, ψυγεία, πλυντήρια, βίτεο, τηλεοράσεις, συσκευές κλιματισμού - και όχι τα εξαρτήματα τους, όσο βασικά και αναγκαία και αν είναι αυτά. Αν η εισηγούμενη από την Αρχή Λιμένων ερμηνεία ήταν ορθή, κατ΄επέκταση θα ίσχυε το ίδιο και για τα βασικά μέρη όλων των συσκευών αυτών - τη μηχανή του οχήματος, τον κάδο του πλυντηρίου, την "κεφαλή" του βίτεο, την οθόνη της τηλεόρασης, τον κομπρεσσόρο της συσκευής κλιματισμού. Δεν νομίζω να μπορεί να θεωρηθεί πρόθεση του νομοθέτη να είχε περιλάβει τα μέρη αυτά στον κανονισμό, παρά μόνο τις πλήρεις και συναρμολογημένες συσκευές.
Διαπιστώνω λοιπόν έλλειψη δέουσας έρευνας και νομική και πραγματική πλάνη που απέληγαν σε παράνομη επιβολή των αμφισβητουμένων δικαιωμάτων. Ακόλουθα, η προσφυγή επιτυγχάνει και η προσβαλλόμενη απόφαση ακυρώνεται.»
Η πιο πάνω απόφαση είναι πρωτόδικη και ως εκ τούτου, δεν είναι δεσμευτική για το Δικαστήριο. Η θέση της συνηγόρου της καθ΄ης η αίτηση ότι στην υπόθεση ETAPOL η αναφορά στον κομπρεσσόρο της συσκευής κλιματισμού έγινε εν παρόδω (obiter) χωρίς να δημιουργεί δεσμευτικό εύρημα, είναι ορθή. Έχοντας όμως μελετήσει το σκεπτικό της απόφασης ETOPOL και την προσέγγιση του Δικαστηρίου επί του ζητήματος που πραγματεύθηκε, κρίνω ότι αντικατοπτρίζει ορθά τη νομική κατάσταση πραγμάτων και δικαιολογεί την υιοθέτηση της ίδιας προσέγγισης επί του εγερθέντος ζητήματος καθώς και της κατάληξης.
Η εισήγηση της συνηγόρου της Αρχής Λιμένων ότι οποιαδήποτε άλλη ερμηνεία από αυτήν που εισηγείται η Αρχή οδηγεί σε παράδοξα συμπεράσματα, στη βάση ότι θα μπορεί κάποιος με το διαμερισμό μιας συσκευής σε τεμάχια, την εισαγωγή τους ως ξεχωριστά τεμάχια και ακολούθως την επανασυναρμολόγησή τους στο έδαφος της Κυπριακής Δημοκρατίας να αποφύγει την επιβολή δικαιωμάτων, δε θεωρώ ότι είναι ορθή. Άλλωστε στην παρούσα περίπτωση η αιτήτρια αποτελεί εταιρεία η οποία δεν πωλεί συσκευές κλιματισμού, αλλά ανταλλακτικά.
Υπό το φως όλων των πιο πάνω, θεωρώ ότι για να ερμηνευτεί ο όρος «συσκευή κλιματισμού» (air-condition) στο σχετικό κανονισμό, θα πρέπει να ακολουθηθεί η συνήθης και γραμματική σημασία των λέξεων. Η λέξη «συσκευή», όπως προκύπτει από το λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας, Τρίτη Έκδοση του Γ. Μπαμπινιώτη, σημαίνει «το σύνολο επιμέρους οργάνων ή/και εξαρτημάτων, που συνδέονται και συνδυάζονται μεταξύ τους, ώστε να επιτελούν συγκεκριμένη μηχανική λειτουργία.». Είναι λοιπόν προφανές ότι δεν έχει την ίδια έννοια όπως ο κομπρεσσόρος ο οποίος αποτελεί κατά γενική αποδοχή ένα από τα εξαρτήματα της συσκευής κλιματισμού, ανεξαρτήτως του πόσο σημαντικό είναι αυτό το εξάρτημα για τη λειτουργία του εν λόγω συστήματος.
Ακολουθώντας την προσέγγιση του Δικαστηρίου στην υπόθεση ETAPOL και υπό το φως των προνοιών των κανονισμών, δε θεωρώ ότι θα πρέπει να ακολουθηθεί μια ευρύτερη «τελεολογική» ερμηνεία. Δεν κρίνω επίσης ότι πρόθεση του νομοθέτη ήταν να συμπεριλάβει στον εν λόγω κανονισμό εξαρτήματα, ενώ ρητά αναφέρεται σε συσκευές.
Για τους πιο πάνω λόγους κρίνω ότι η καθ΄ης η αίτηση Αρχή επέβαλε τα υπό αμφισβήτηση λιμενικά δικαιώματα παράνομα ενώ τελούσε υπό νομική και πραγματική πλάνη.
Η προσφυγή επιτυγχάνει και η προσβαλλόμενη απόφαση ακυρώνεται. Τα έξοδα επιδικάζονται υπέρ της αιτήτριας, όπως θα υπολογιστούν από τον Πρωτοκολλητή και εγκριθούν από το Δικαστήριο.
Κ. Σταματίου
Δ.
/ΧΤΘ