GRUPO MECHANICA DEL VUELO SISTEMAS S.A. ν. ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΜΕΣΩ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΑΣ, ΦΥΣΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ, ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΑΛΙΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΑΛΑΣΣΙΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ, Υπoθεση Αρ. 1759/2009, 16/10/2013

Στις 12/9/2008 δημοσιεύθηκε στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας ο διαγωνισμός με αριθμό 18/08, που αφορούσε την αγορά σύνθετου συστήματος καταχώρισης αναφοράς, επεξεργασίας, αποθήκευσης και διαβίβασης δεδομένων σχετικά με τις αλιευτικές δραστηριότητες (αλιεύματα, εκφορτώσεις, πωλήσεις και μεταμορφώσεις). Υποβλήθηκαν δύο προσφορές, η μια από τους αιτητές.

Στις 12/1/2009 το Συμβούλιο Προσφορών (Σ.Π.) του Υπουργείου ακύρωσε το διαγωνισμό, σύμφωνα με τις πρόνοιες του Κανονισμού 34(5)(β)[1] της Κ.Δ.Π. 201/2007. Εναντίον της απόφασης οι αιτητές καταχώρισαν την ιεραρχική προσφυγή 12/2009, ενώ στο μεταξύ η Επιτροπή Αξιολόγησης (Ε.Α.) ζήτησε και πέτυχε την παράταση της ισχύος του διαγωνισμού μέχρι 15/3/2009.

Η Αναθεωρητική Αρχή Προσφορών (Α.Α.Π.) με απόφαση της ημερομηνίας 29/7/2009, κάμνοντας δεκτή την ιεραρχική προσφυγή των αιτητών, ακύρωσε την απόφαση του Σ.Π.

Της ακύρωσης του διαγωνισμού από το Σ.Π. και της προσφυγής των αιτητών στην Α.Α.Π. είχαν προηγηθεί τα πιο κάτω γεγονότα.

Κατά τη διαδικασία αποσφράγισης των προσφορών έγινε εκ παραδρομής η αποσφράγιση του φακέλου της οικονομικής προσφοράς από το Σ.Π. για όλους τους οικονομικούς φορείς, ενώ σύμφωνα με τον όρο 9, «Διαδικασία Διενέργειας Διαγωνισμού», η αποσφράγιση της οικονομικής προσφοράς γίνεται μόνο για τις προσφορές που δεν έχουν απορριφθεί στο στάδιο της τεχνικής αξιολόγησης. Παρόλα αυτά, το Σ.Π. παρέδωσε στην Ε.Α. την τεχνική και οικονομική προσφορά με οδηγίες να προχωρήσει στα περαιτέρω.

Αναφορικά με την προσφορά της δεύτερης κοινοπραξίας που είχε εκδηλώσει ενδιαφέρον, αυτή αποκλείστηκε από το διαγωνισμό, σύμφωνα με την παράγραφο 8.3.1.1.ΙΙ του Μέρους Α των Οδηγιών, επειδή κατά την αξιολόγηση της διαπιστώθηκε ότι η ημερομηνία λήξης της Εγγύησης συμμετοχής είχε οριστεί ένα μήνα πριν την καθορισμένη για το σκοπό αυτό ημερομηνία.

Αναφορικά με την προσφορά των αιτητών, η Ε.Α. είχε επισημάνει ότι δεν είχαν προσκομίσει μαζί με την προσφορά τους συγκεκριμένο πιστοποιητικό από την κατασκευάστρια εταιρεία του ηλεκτρονικού υπολογιστή, που να αποδεικνύει την ανθεκτικότητα του σε θαλάσσιο σκάφος, το οποίο ωστόσο απαιτείτο στις προδιαγραφές. Μετά από αίτημα της Ε.Α. οι αιτητές ανέφεραν σε απαντητική τους επιστολή ότι ο υπολογιστής θα τοποθετηθεί σε αδιάβροχη θήκη, κάτι που δεν ικανοποιούσε τον όρο των Προσφορών. Επίσης οι αιτητές δεν επισύναψαν πιστοποιητικό/βεβαίωση για τον εκτυπωτή που να αποδεικνύει την ανθεκτικότητα του σε θαλάσσιο (αλιευτικό) σκάφος.

Στην έκθεση της που προώθησε στο Σ.Π., η Ε.Α. παρόλο που εισηγείτο την κατακύρωση της προσφοράς στους αιτητές, εξέφραζε έντονες επιφυλάξεις αναφορικά με τη λειτουργικότητα και καταλληλότητα του εξοπλισμού των αιτητών στο αλιευτικό σκάφος. Ακολούθησε η ακύρωση της προσφοράς και στη συνέχεια η προσφυγή των αιτητών στην Α.Α.Π., η οποία με την απόφαση της ημερομηνίας 29/7/2009, ακύρωσε την απόφαση του Σ.Π. για τους πιο κάτω λόγους:

(α) Υπήρξε ουσιώδης παρατυπία με την παραβίαση των σχετικών όρων του διαγωνισμού αναφορικά με τη διαδικασία που ακολουθήθηκε από το Σ.Π. κατά την αποσφράγιση των οικονομικών φακέλων των προσφοροδοτών.

(β) Η ακύρωση της διαδικασίας του διαγωνισμού από το Σ.Π. ήταν αναιτιολόγητη και υπήρχε έλλειψη ειδικής αιτιολογίας για την απόκλιση από την εισήγηση της Ε.Α.

Την ακυρωτική απόφαση της Α.Α.Π. ακολούθησαν δύο συνεδρίες∙ η μια του Σ.Π. (συνεδρία 27/8/2009) κατά την οποία αποφασίστηκε όπως ζητηθεί από την Ε.Α. να επανεξετάσει το θέμα προκειμένου να υποβάλει στο Σ.Π. σχετική έκθεση, στην οποία να τεκμηριώνονται οι διαπιστώσεις και εισηγήσεις της, και η άλλη της Ε.Α. (συνεδρία 22/9/2009), κατά την οποία η εν λόγω Επιτροπή επαναξιολόγησε τα έγγραφα των προσφορών και τη σχετική αλληλογραφία και εμμένοντας στις προηγούμενες διαπιστώσεις της ως προς τις αποκλίσεις και τον αποκλεισμό των δύο προσφοροδοτών, εισηγήθηκε την ακύρωση του διαγωνισμού.

Ακολούθησε η συνεδρία του Σ.Π. στις 16/10/2009, κατά την οποία το Συμβούλιο, θεωρώντας ότι η προσφορά είχε εκπνεύσει στις 15/3/2009 με αποτέλεσμα να μην υπάρχουν σε ισχύ έγκυρες προσφορές, έκρινε την όλη διαδικασία λήξασα. Περί τούτου το Συμβούλιο πληροφόρησε τους αιτητές με επιστολή του ημερομηνίας 22/10/2009, της οποίας παραθέτω το περιεχόμενο:

"With reference to the above Tender, pursuant to the meeting of the Tender Board of the Ministry of Agriculture, Natural Resources and Environment on the 16^th of October 2009 and our previous correspondence (your letter with the subject "Renewal of validity Tender - Tender 16/2006 from the Republic of Cyprus, Ministry of Agriculture, Natural Resources and Environment - Department of Fisheries and Marine Research" on the 27^th of January 2009), we inform you that the validity of the Tender expired on the 15^th of March 2009, therefore there are no valid Tenders and the whole procedure is terminated.

Eventually we would like to inform you that new Tender will be published soon."

Αντιδρώντας οι αιτητές καταχώρισαν την παρούσα προσφυγή, με την οποία επιδιώκουν:

(α) Την ακύρωση της απόφασης των καθ'ων η αίτηση που τους κοινοποιήθηκε με την επιστολή 22/10/2009 και με «την οποία αποφασίστηκε, αντί της οφειλόμενης επανεξέτασης, ακύρωση του διαγωνισμού, τούτο παρά το ότι υπήρχε ακυρωτική απόφαση που πέτυχαν οι αιτητές στην ιεραρχική προσφυγή 12/2009 που υπέβαλαν στην Αναθεωρητική Αρχή Προσφορών κατά της απόφασης του Τμήματος Αλιείας και Θαλάσσιων Ερευνών, Υπουργείο Γεωργίας, Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος περί τη διαδικασία προσφοράς αρ. 18/2008, που αφορά την αγορά σύνθετου συστήματος καταχώρησης, αναφοράς, επεξεργασίας, αποθήκευσης και διαβίβασης δεδομένων σχετικά με τις αλιευτικές δραστηριότητες (αλιεύματα, εκφορτώσεις, πωλήσεις και μεταφορτώσεις)».

(β) Δήλωση του Δικαστηρίου ότι «η παράλειψη ή άρνηση του καθ'ου η αίτηση να συμμορφωθούν κατά το δεδικασμένο και τις αρχές του Διοικητικού Δικαίου, μετά την ακυρωτική απόφαση που πέτυχαν οι αιτητές στην ιεραρχική προσφυγή 12/2009 και να προβούν σε επανεξέταση ως όφειλαν, της διαδικασίας της προσφοράς είναι άκυρη, παράνομη και στερημένη οποιουδήποτε έννομου αποτελέσματος και πως ότι παραλήφθηκε θα πρέπει να διαταχθεί να γίνει. Θα πρέπει να επιφέρει ανατροπή και της όποιας επί της ακυρωθείσας πράξης του Διαγωνισμού στηριχθείσας άλλης πράξης».

Οι αιτητές προβάλλουν αριθμό λόγων ακύρωσης τους οποίους προωθούν και συζητούν κάτω από τις εξής τρεις ενότητες:

(α) Μη συμμόρφωση με τη δεσμευτική απόφαση της Α.Α.Π. - Παράλειψη οφειλόμενης επανεξέτασης.

(β) Παραβίαση του δικαιώματος ακρόασης και

(γ) Επιλογή της πλέον δυσμενούς για τους αιτητές απόφασης.

Στον αντίποδα οι καθ'ων η αίτηση, πέραν της ένστασης τους επί της ουσίας των προβαλλόμενων λόγων ακύρωσης, εγείρουν με τη μορφή προδικαστικής ένστασης, τη θέση ότι η επίδικη πράξη δεν αποτελεί εκτελεστή διοικητική πράξη, αλλά πράξη πληροφοριακού χαρακτήρα. Συγκεκριμένα, οι καθ'ων η αίτηση ισχυρίζονται ότι με την επίδικη απόφαση δεν ακύρωσαν το διαγωνισμό, ούτε απέρριψαν την προσφορά των αιτητών, αλλά απλά πληροφορούσαν τους αιτητές ότι ο διαγωνισμός τερματίστηκε επειδή δεν υπήρχαν σε ισχύ προσφορές. Πρόκειται για απόφαση πληροφοριακού χαρακτήρα που στερείται εκτελεστότητας κατά τους καθ'ων η αίτηση και μάλιστα επικαλούνται τη μετέπειτα ηλεκτρονική δημοσίευση του νέου διαγωνισμού για το ίδιο αντικείμενο (Αρ. διαγωνισμού 3/2010), ο οποίος επίσης ακυρώθηκε.

Η ένσταση θα πρέπει να απορριφθεί. Όπως έχω επισημάνει, απορρίπτοντας την ίδια προδικαστική ένσταση επί παρόμοιων περιστατικών στην Υπόθεση Αρ. 222/2008, Lella Kentonis Investment Ltd ν. Δημοκρατίας, ημερομηνίας 11/1/2011, η επίδικη απόφαση, γιατί για απόφαση πρόκειται, η οποία ευθέως επηρεάζει το έννομο συμφέρον των αιτητών, οι οποίοι έχοντας επιτύχει ακυρωτική απόφαση από την Α.Α.Π., ανέμεναν την επανεξέταση της προσφοράς τους και γιατί όχι, απόφαση κατακύρωσης, εφόσον η άλλη κοινοπραξία που υπέβαλε προσφορά είχε αποκλειστεί. Αντ' αυτού, οι καθ'ων η αίτηση αποφάσισαν την ακύρωση ουσιαστικά του διαγωνισμού εκ νέου με διαφορετική αιτιολογία αυτή τη φορά, η οποία αναγόταν στο γεγονός της εκπνοής της προθεσμίας των προσφορών που αφέθηκε από τους καθ'ων η αίτηση να παρέλθει χωρίς ανανέωση. Η επίδικη απόφαση δεν μπορεί να θεωρηθεί ως μια απλή ανακοίνωση/ειδοποίηση για τις απόψεις της διοίκησης, αφού αποτυπώνει τη βούληση και την άσκηση διακριτικής ευχέρειας του Σ.Π.

Αναφορικά με την έννοια των όρων «εκτελεστή διοικητική πράξη» και πράξη «πληροφοριακού» χαρακτήρα, παραπέμπω στην υπόθεση Α. Γεναγρίτης ν. Δημοκρατίας (2001) 3 Α.Α.Δ. 1029, όπου η έννοια των συγκεκριμένων δύο όρων τέθηκε με αναφορά σε νομολογία και συγγράμματα, στα οποία θεωρώ περιττό να αναφερθώ με λεπτομέρεια. Περιορίζομαι να υπενθυμίσω ότι χαρακτηριστικό γνώρισμα της εκτελεστής διοικητικής πράξης είναι, σύμφωνα με τη νομολογία, η πράξη/απόφαση που δημιουργεί δικαιώματα και υποχρεώσεις είτε κατά τρόπο γενικό με το να θέτει κανόνες δικαίου, είτε κατά τρόπο ειδικό στην ατομική περίπτωση, ενώ πράξη πληροφοριακού χαρακτήρα είναι αυτή που πληροφορεί τον αιτητή για μια κατάσταση πραγμάτων ή για τις πρόνοιες ενός νόμου, ή πράξη στην οποία εκφράζεται η πρόθεση και όχι η βούληση της διοίκησης.

Η παραπομπή της ευπαίδευτης συνηγόρου των καθ'ων στις υποθέσεις Χρ. Χριστάκη, Atlas Beton Ltd. v. Γενικού Λογιστή, Συνεκδικαζόμενες Υποθέσεις Αρ. 1186/2002 και 1187/2002, ημερομηνίας 24/4/2004 και Peratika Trading Co. Ltd. v. Κυπριακής Δημοκρατίας μέσω Κεντρικού Συμβουλίου Προσφορών, Υπόθεση Αρ. 11/2002, ημερομηνίας 20/6/2002, δεν βοηθά τις θέσεις τους. Περιορίζομαι στη διαπίστωση ότι τα γεγονότα τους διαφέρουν και μάλιστα ουσιωδώς από τα γεγονότα της παρούσας. Όπως έχω επισημάνει και στην υπόθεση Lella Kentonis (πιο πάνω), στην οποία και η εκεί ευπαίδευτη συνήγορος των καθ'ων η αίτηση με είχε παραπέμψει στις εν λόγω υποθέσεις για τεκμηρίωση των θέσεων της, σε καμιά από τις επικαλούμενες υποθέσεις, δεν είχε προηγηθεί απόφαση της Α.Α.Π., η οποία εκδόθηκε στα πλαίσια ιεραρχικής προσφυγής που να δικαιώνει τους αιτητές, δημιουργώντας έτσι νέα κατάσταση πραγμάτων αναφορικά με τα δικαιώματά τους. Εδώ η ακύρωση και η επαναπροκήρυξη του διαγωνισμού λόγω εκπνοής της περιόδου ισχύος του, είχε δυσμενή επίδραση στο συμφέρον των αιτητών το οποίο οριοθετείται διαφορετικά λόγω επιτυχίας της ιεραρχικής προσφυγής τους.

Ως αποτέλεσμα των πιο πάνω, η προδικαστική ένσταση δεν μπορεί να επιτύχει και απορρίπτεται.

Έχοντας απορρίψει την προδικαστική ένσταση, στρέφομαι στα εκατέρωθεν επιχειρήματα που αφορούν την ουσία της προσφυγής και τους λόγους ακύρωσης.

Οι αιτητές προωθούν ως λόγο ακύρωσης την παράλειψη επανεξέτασης της ουσίας της υπόθεσης με αναγωγή στον ουσιώδη χρόνο. Υποστηρίζουν ότι μετά την αποδοχή της ιεραρχικής προσφυγής από την Α.Α.Π., η Αναθέτουσα Αρχή όφειλε να συμμορφωθεί κοινοποιώντας τις σχετικές ενέργειες προς συμμόρφωση εντός έξι ημερών (σύμφωνα με το άρθρο 14 της Κ.Δ.Π. 745/2003), δηλαδή να επανεξετάσει τις υποβληθείσες προσφορές με βάση το καθεστώς που ίσχυε στις 12/1/2009, προτού δηλαδή εκπνεύσει η περίοδος ισχύος του διαγωνισμού. Δεν θα έπρεπε, σύμφωνα πάντα με τους αιτητές, να ληφθούν υπόψη μεταγενέστερα της 12/1/2009, γεγονότα και συγκεκριμένα δεν θα έπρεπε να ληφθεί υπόψη το γεγονός της λήξης της ισχύος της προσφοράς στις 15/3/2009.

Στον αντίποδα των θέσεων των αιτητών, οι καθ'ων η αίτηση ισχυρίζονται ότι εφόσον στην παρούσα υπόθεση ήταν εξ αντικειμένου αδύνατο να προχωρήσει η διαδικασία λόγω καλόπιστου λάθους που κατέστησε τις προσφορές ανίσχυρες πολύ πριν εκδοθεί η ακυρωτική απόφαση της Α.Α.Π., το Σ.Π. δεν υποχρεούτο οπωσδήποτε κατά την επανεξέταση, σε λήψη απόφασης με βάση τον ουσιώδη χρόνο ακύρωσης.

Οι επιλογές που είχε στη διάθεση της η Αναθέτουσα Αρχή, ενόψει της ακυρωτικής απόφασης της Α.Α.Π., ήταν, με βάση το τότε ισχύον νομοθετικό καθεστώς (βλ. τον περί της Σύναψης Συμβάσεων (Προμήθειες, Έργα και Υπηρεσίες) Νόμο του 2003, Ν. 101(Ι)/2003 και τον περί Συντονισμού των Διαδικασιών Σύναψης Δημόσιων Συμβάσεων Προμηθειών, Έργων και Υπηρεσιών και για Συναφή Θέματα, Ν. 12(Ι)/2006), είτε να συμμορφωθεί με την απόφαση της Α.Α.Π., είτε να ασκήσει προσφυγή εναντίον της απόφασης στο Ανώτατο Δικαστήριο, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στο άρθρο 60 των εν λόγω Νόμων (βλ. Vouros Healthcare Ltd. v. Υπουργείου Γεωργίας, Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος, Α.Ε. Αρ. 45/2009, ημερομηνίας 11/7/2012).

Η νομιμότητα του δικαιώματος καταχώρισης προσφυγής από την Αναθέτουσα Αρχή εναντίον ακυρωτικής απόφασης της Α.Α.Π., είτε τέτοιο δικαίωμα προκύπτει από το άρθρο 60, είτε, γενικότερα, από τις πρόνοιες του άρθρου 146.2 του Συντάγματος, εξετάστηκε από την Πλήρη Ολομέλεια στην υπόθεση Συμβούλιο Αποχετεύσεων Λευκωσίας ν. Αναθεωρητικής Αρχής Προσφορών (2007) 3 Α.Α.Δ. 568. Στην εν λόγω υπόθεση επαναβεβαιώθηκε η γενική αρχή που τέθηκε στην υπόθεση Minister of Finance v. Public Service Commission (1968) 3 C.L.R. 691, ότι η δυνατότητα προσφυγής από ένα διοικητικό όργανο εναντίον άλλου διοικητικού οργάνου αναγνωρίζεται ως προς την προσωπική του ιδιότητα, σε αντίθεση με τη διοικητική. Επομένως το δικαίωμα καταχώρισης προσφυγής από ένα διοικητικό όργανο εναντίον άλλου διοικητικού οργάνου, είτε στη βάση του άρθρου 60, είτε άλλως πως, μπορεί νόμιμα να ασκηθεί στις περιπτώσεις όπου η ιδιότητα του προσφεύγοντος διοικητικού οργάνου προσδίδει σ' αυτό το απαιτούμενο έννομο συμφέρον να στραφεί εναντίον του διοικητικού οργάνου του οποίου τη νομιμότητα της απόφασης αμφισβητεί, όπως π.χ. διοικητικά όργανα που δεν συνιστούν μεταξύ τους μέρη της κεντρικής διοίκησης βρίσκονται σε σύγκρουση ως προς τις αρμοδιότητες τους αυτές καθ' αυτές (βλ. Improvement Board of Strovolos v. Republic (1983) 3 C.L.R. 434).

Στην περίπτωση που η Αναθέτουσα Αρχή επιλέξει την οδό της επανεξέτασης, τότε το μόνο που την δεσμεύει από την ακυρωτική απόφαση της Α.Α.Π. είναι η ακυρωτική κατάληξη, ενώ οι όποιες άλλες αναφορές στο σκεπτικό της απόφασης της Α.Α.Π., δεν είναι δεσμευτικές. Τα αρμόδια διοικητικά όργανα δεν δεσμεύονται από την οποιαδήποτε προηγούμενη απόφαση τους και μπορούν να διαφοροποιηθούν, νοουμένου ότι τέτοια διαφοροποίηση δικαιολογείται επαρκώς όπως επιβάλλεται από τις αρχές του διοικητικού δικαίου. (Βλ. AGF TRADING & ENGINEERING LTD. v. Υπουργείου Υγείας κ.ά., Υπόθεση Αρ. 1255/2005, ημερομηνίας 27/7/2007, AGF TRADING & ENGINEERING LTD. v. Υπουργείου Υγείας κ.ά., Υπόθεση Αρ. 1252/2005, ημερομηνίας 17/9/2007, Συνεκδικαζόμενες Υποθέσεις Αρ. 1257/2005 και 1258/2005, AGF TRADING & ENGINEERING LTD. v. Υπουργείου Υγείας κ.ά., ημερομηνίας 4/12/2007 και AGF TRADING & ENGINEERING LTD. v. Υπουργείου Υγείας κ.ά., Υπόθεση Αρ. 1256/2005, ημερομηνίας 21/2/2008). Μπορεί βέβαια να υπάρχουν περιπτώσεις όπου τα συγκεκριμένα γεγονότα οδηγούν σε συμπεράσματα δεσμευτικά ως προς τα γεγονότα, τέτοιες όμως περιπτώσεις περιορίζονται στα γεγονότα τους και δεν δημιουργούν τον κανόνα (βλ. AGF TRADING & ENGINEERING LTD. v. Υπουργείου Υγείας κ.ά., Υπόθεση Αρ. 1253/2005, ημερομηνίας 7/3/2007 και σχετικό σχολιασμό στην υπόθεση AGF TRADING & ENGINEERING LTD. (Υποθέσεις Αρ. 1257/2005 και 1258/2005) (πιο πάνω), όπως και AGF TRADING & ENGINEERING LTD. (Υπόθεση Αρ. 1256/2005) (πιο πάνω)).

Έχοντας κατά νου ότι η Αναθέτουσα Αρχή, σε περίπτωση που επιλέξει να επανεξετάσει δεν δεσμεύεται από τυχόν προηγούμενη κρίση της, η νομολογία του Ανωτάτου Δικαστηρίου διαχωρίζει τη δεσμευτικότητα ακυρωτικών αποφάσεων ενός διοικητικού οργάνου από την ακυρωτική απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου ως προς τις αρχές που ισχύουν αναφορικά με το πραγματικό και νομικό καθεστώς που λαμβάνεται υπόψη κατά το χρόνο της επανεξέτασης. (Βλ. Vouros (πιο πάνω)). Σχετικά είναι τα άρθρα 57 και 58 του Νόμου 158(Ι)/99, από τα οποία, ως έχουν ερμηνευθεί, προκύπτει ότι η υποχρέωση επανεξέτασης της υπόθεσης υπό το φως του πραγματικού και νομικού καθεστώτος που ίσχυε κατά το χρόνο έκδοσης της ακυρωθείσας πράξης, ισχύει μόνο στην περίπτωση ακυρωτικών αποφάσεων του Ανωτάτου Δικαστηρίου και όχι διοικητικού οργάνου. (Βλ. Vouros (πιο πάνω)).

Ενόψει των πιο πάνω, η οποιαδήποτε απόφαση της Αναθεωρητικής Αρχής, κατόπιν επανεξέτασης του θέματος, ως αποτέλεσμα ακυρωτικής απόφασης της Α.Α.Π., μπορεί να βασιστεί και επί γεγονότων που επεσυνέβησαν μέχρι και το χρόνο της επανεξέτασης. (Βλ. Vouros (πιο πάνω)). Μια τέτοια βέβαια απόφαση υπόκειται πάντοτε στον αναθεωρητικό έλεγχο του Ανωτάτου Δικαστηρίου.

Στην παρούσα περίπτωση μετά την ακυρωτική απόφαση της Α.Α.Π., το Σ.Π. είχε τη διακριτική ευχέρεια είτε να συμμορφωθεί με την απόφαση της Α.Α.Π. και να επανεξετάσει το θέμα, είτε να προσφύγει στο Ανώτατο Δικαστήριο, επιδιώκοντας την ακύρωση της απόφασης της Α.Α.Π., νοουμένου βέβαια ότι θα μπορούσε να εντάξει την περίπτωση του στις ειδικές περιπτώσεις, μνεία των οποίων γίνεται στην υπόθεση Συμβούλιο Αποχετεύσεων Λευκωσίας ν. Αναθεωρητικής Αρχής Προσφορών (πιο πάνω). Επέλεξε να επανεξετάσει. Στα πλαίσια της επανεξέτασης ζήτησε τις εισηγήσεις της Ε.Α., η οποία και εισηγήθηκε τον τερματισμό του διαγωνισμού επειδή η ισχύς του είχε εκπνεύσει, εισήγηση που το Σ.Π. υιοθέτησε. Με λίγα λόγια, το Σ.Π., στην ουσία αποφάσισε, όπως έχω ήδη επισημάνει, την εκ νέου ακύρωση του διαγωνισμού, με διαφορετική αυτή τη φορά αιτιολογία.

Έχω την άποψη ότι, η συμπεριφορά των καθ'ων η αίτηση στη συγκεκριμένη περίπτωση, πέραν από καταχρηστική, συνιστά και κατάφωρη παραβίαση των αρχών της χρηστής διοίκησης και της καλής πίστης.

Αναφορικά με το τι συνιστά κατάχρηση εξουσίας σχετικές είναι οι πρόνοιες του άρθρου 48 του περί των Γενικών Αρχών του Διοικητικού Δικαίου Νόμου 158(Ι)/99, σύμφωνα με τις οποίες, «η επιδίωξη σκοπού κατάδηλα ξένου προς το σκοπό του νόμου, όπως επίσης η υπέρβαση των ακραίων ορίων της διακριτικής εξουσίας», συνιστούν κατάχρηση εξουσίας. Το θέμα δεν εξετάζεται από το Δικαστήριο, αφηρημένα και ακαδημαϊκά, αλλά με βάση τα συγκεκριμένα γεγονότα της κάθε υπόθεσης. (Βλ. Theodoros G. Papapetrou v. The Republic, 2 R.S.C.C. 61 και Τριλλίδου ν. Δημοτικού Συμβουλίου (1999) 3 Α.Α.Δ. 284). Το σχετικό νομοθετικό πλαίσιο επαναδιατυπώθηκε πρόσφατα από την Ολομέλεια στην υπόθεση Ε. Yiamas and Sons Constructions and Developments Ltd. v. Συμβουλίου Εγγραφής και Ελέγχου Εργοληπτών Οικοδομικών και Τεχνικών Έργων, Αναθεωρητική Έφεση 96/2007, ημερομηνίας 20/10/2010, με αναφορά στο πιο κάτω απόσπασμα από το σύγγραμμα «Διοικητικό Δίκαιο» του Δ. Κόρσου, Γενικό Μέρος, Τρίτη Έκδοση, στις σελ. 427 και 428:

"Η κατάχρηση εξουσίας είναι διάφορη από την παράβαση διατάξεως του νόμου. Η τελευταία είναι προφανής. Η πρώτη (η κατάχρηση εξουσίας) είναι αφανής. Και δυσχερής περί την απόδειξη. Κατά την αναζήτηση αυτής η ΔιοικΠρ ελέγχεται βαθύτερα. Ο ακυρωτικός δικαστής εμβατεύει εδώ στην καρδιά της εκδούσης την ΔιοικΠρ αρχής, ερευνά το εσωτερικό, το ενδιάθετο αυτής βούλευμα, γίνεται κριτής αφανών αυτής σκέψεων, αφανών αυτής προθέσεων, γίνεται «κριτικός ενθυμήσεων (αφανών σκέψεων) και εννοιών καρδίας», κατά την φράση του Παύλου (Εβρ, δ, 12). ..........

Ώστε κατάχρηση εξουσίας έχομε, όταν η διοικητική αρχή μολονότι είναι αρμοδία προς έκδοση ΔιοικΠρ, μολονότι κατά την έκδοση αυτής τηρεί όλους τους από τον νόμο διαγεγραμμένους τύπους, μολονότι δεν παραβιάζει ευθέως τον νόμο, εν τούτοις ασκεί την αρμοδιότητα αυτής προς σκοπό διάφορο του από τον νόμο ηθελημένου."

Οι αρχές της χρηστής διοίκησης και της καλής πίστης, οι οποίες κωδικοποιήθηκαν από τα άρθρα 50[2] και 51[3] του περί Γενικών Αρχών του Διοικητικού Δικαίου Νόμου, Ν. 158(Ι)/99, αν μη τι άλλο,

"επιβάλλουν στη διοίκηση την υποχρέωση να ενεργεί κατά τρόπο που δεν πλήττει τη δικαιολογημένη εμπιστοσύνη του διοικουμένου προς αυτή. Δεν μπορεί η διοίκηση επικαλούμενη δικές της παραλείψεις για τις οποίες αυτή φέρει ακεραία την ευθύνη, να καταστρατηγεί δικαιώματα του διοικουμένου τα οποία είχαν περιέλθει σε γνώση της έγκαιρα και να αρνείται έτσι στο διοικούμενο τις συνέπειες που προκύπτουν από την άσκηση των νόμιμων δικαιωμάτων του. Στο σύγγραμμα Δαγτόγλου «Γενικό Διοικητικό Δίκαιο», 3η Έκδοση, παράγρ. 388, διαβάζουμε:

". Η διοίκηση παραβαίνει την αρχή της καλής πίστεως προπάντων όταν ενεργεί κατά τρόπο αντίθετο προς τη δικαιολογημένη εμπιστοσύνη του ιδιώτη."

Στην παρούσα περίπτωση, οι αιτητές, ασκώντας τα υπό του Νόμου παρεχόμενα σε αυτούς δικαιώματα, είχαν, εμπρόθεσμα και πολύ πριν τις 15/3/2009, ημερομηνία κατά την οποία η ισχύς του διαγωνισμού εξέπνευσε, προσφύγει στην Α.Α.Π., προσβάλλοντας τη νομιμότητα της πρώτης απόφασης του Σ.Π. να ακυρώσει το διαγωνισμό. Η απόφαση της Α.Α.Π. εκδόθηκε μετά τις 15/3/2009 και για την καθυστέρηση δεν είναι υπαίτιοι οι αιτητές. Παρά το γεγονός ότι η απόφαση της Α.Α.Π. δεν είχε εκδοθεί μέχρι την εκπνοή του διαγωνισμού, το Σ.Π. επιδεικνύοντας πλήρη αδράνεια, επέλεξε να μην μεριμνήσει για την ανανέωση της ισχύος του διαγωνισμού, αδιαφορώντας έτσι πλήρως για τις δυσμενείς συνέπειες που η εν λόγω παράλειψη του θα είχε στην άσκηση των δικαιωμάτων που οι αιτητές θα αποκτούσαν, σε περίπτωση επιτυχίας της προσφυγής τους στην Α.Α.Π. Το θέμα παράτασης της ισχύος του διαγωνισμού, ουδόλως απασχόλησε το Σ.Π. Αλλά και η παράλειψη της Α.Α.Π. να εκδώσει την απόφαση της έγκαιρα και συγκεκριμένα πριν τις 15/3/2009, έχει αποβεί σε βάρος των αιτητών.

Έχω την άποψη πως στην παρούσα περίπτωση η διοίκηση επικαλείται την ίδια της την παράλειψη - την καθυστέρηση στην έκδοση της απόφασης από την Α.Α.Π. - για να αγνοήσει μια ευνοϊκή κατάσταση για τους αιτητές, η οποία αποτελείται από την επιτυχή έκβαση της ιεραρχικής προσφυγής τους. Κρίνω επομένως ότι η παρούσα περίπτωση σαφώς εμπίπτει εντός της εμβέλειας του πιο πάνω άρθρου 51(2), οι πρόνοιες του οποίου έχουν παραβιασθεί από τους καθ'ων η αίτηση. Επικύρωση της συμπεριφοράς της διοίκησης θα εξουδετέρωνε και θα εκμηδένιζε τη διαδικασία της ιεραρχικής προσφυγής και τα ευνοϊκά για τους αιτητές αποτελέσματα και θα ερχόταν σε πλήρη αντίθεση με τις αρχές του κράτους δικαίου. Η διοίκηση δεν δικαιούται να τάσσει προθεσμίες, να τις αφήνει να παρέρχονται άπρακτες και στη συνέχεια να επωφελείται από την απραξία της.

Ως αποτέλεσμα όλων των πιο πάνω η προσφυγή επιτυγχάνει με έξοδα €1.250 υπέρ των αιτητών, πλέον Φ.Π.Α., αν υπάρχει. Η προσβαλλόμενη απόφαση ακυρώνεται.

Α. ΠΑΣΧΑΛΙΔΗΣ,

Δ.

/ΔΓ

[1] Όταν διαπιστώνεται ότι κανένας από τους προσφέροντες δεν μπορεί να ανταποκριθεί στους όρους και στις προδιαγραφές των εγγράφων του διαγωνισμού ή όταν οι προδιαγραφές αυτές οδηγούν κατ' αποκλειστικότητα σε συγκεκριμένο οικονομικό φορέα.

[2]50. Οι αρχές της χρηστής διοίκησης επιβάλλουν στα διοικητικά όργανα, κατά την άσκηση της διακριτικής τους εξουσίας, να ενεργούν σύμφωνα με το περί δικαίου αίσθημα, ώστε κατά την εφαρμογή των σχετικών νομοθετικών διατάξεων σε κάθε συγκεκριμένη περίπτωση να αποφεύγονται ανεπιεικείς και άδικες λύσεις.

[3] 51.-(1) ....................................................................................

(2) Η διοίκηση δε δικαιούται, επικαλούμενη τις ίδιές της τις παραλείψεις για τις οποίες δεν είναι υπαίτιος ο διοικούμενος, να αγνοεί μια ευνοϊκή γι' αυτόν κατάσταση η οποία έχει διαρκέσει αρκετό χρόνο και να αρνείται την υπέρ του διοικουμένου συναγωγή των ωφελημάτων και των νόμιμων συνεπειών που προκύπτουν από την κατάσταση αυτή.

(3) ..........................................................................................................

(4) .........................................................................................................

	CyLaw \| Αναφορικά μ'εμάς \| Επικοινωνία