|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
(Υπόθεση Αρ. 1689/2011)
20 Σεπτεμβρίου, 2013
[Ε. ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ, Δ/στής]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 146 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ
EVZONAS HOTEL CO LTD,
Αιτήτρια,
ν.
ΚΟΙΝΟΤΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΧΛΩΡΑΚΑΣ,
Καθ' ων η Αίτηση.
________________________
Μαρία Εύζωνα (κα), για την Αιτήτρια.
Μορφινή Κυπριανίδου (κα), για Γεώργιο Μαυρέση, για τους Καθ' ων η Αίτηση.
________________________
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ, Δ.: Η αιτήτρια, κάτοχος του ξενοδοχειακού συγκροτήματος "SUNNY HILL ΗΟΤΕL", το οποίο βρίσκεται στη Χλώρακα, με την προσφυγή της, αμφισβητεί τη νομιμότητα της απόφασης - («Τελική Ειδοποίηση») - του Κοινοτικού Συμβουλίου Χλώρακας, (το «Συμβούλιο»), ημερομηνίας 20/10/2011, με την οποία της επιβλήθηκε Φόρος Κοινοτικών Υπηρεσιών, ύψους €340,00.
Το Συμβούλιο, στα πλαίσια των εξουσιών που του παρέχονται από τον περί Κοινοτήτων Νόμο του 1999, (Ν. 86(Ι)/99), (ο «Νόμος»), σε συνεδρία του στις 12/7/2011, εξέτασε διάφορα ζητήματα, μεταξύ των οποίων και την επιβολή Φορολογίας Κοινοτικών Υπηρεσιών και Τελών Αποκομιδής Σκυβάλων. Σύμφωνα με τα πρακτικά της συνεδρίας, η Προϊσταμένη Λογιστηρίου, η οποία παρίστατο ως «παρακαθήμενη», κατέθεσε ηλεκτρονικό κατάλογο φορολογίας Κοινοτικών Υπηρεσιών, που περιλάμβανε τα όσα είχαν καταγραφεί σε προηγούμενη συνεδρία του, ο οποίος, στη συνέχεια, εγκρίθηκε και υπογράφηκε. Ακολούθως, αποφασίστηκε η ετοιμασία του καταλόγου να γνωστοποιηθεί από τον Πρόεδρο του Συμβουλίου και να κληθούν οι φορολογούμενοι να πληρώσουν τις οφειλές τους μέχρι συγκεκριμένη ημερομηνία, ο δε Γραμματέας του Συμβουλίου, (ο «Γραμματέας»), που, επίσης, παρίστατο ως «παρακαθήμενος», να αποστείλει σε κάθε φορολογούμενο τα σχετικά τιμολόγια. Αποφασίστηκε, επίσης, ότι η επιβολή των σχετικών φορολογιών «θα επιβάλλεται για όλα τα νοικοκυριά ανεξάρτητα αν διαμένουν μόνοι των ή όχι ή αν ενοικιάζουν ή είναι ιδιοκτήτες αυτών» και ότι το Συμβούλιο θα εξέταζε ειδικές περιπτώσεις που θα έχρηζαν διαφορετικής μεταχείρισης και θα επέβαλλε διαφορετική φορολογία, εάν αυτό κρινόταν αναγκαίο.
Με βάση την πιο πάνω απόφαση, εκδόθηκε και κοινοποιήθηκε στην αιτήτρια η Τελική Ειδοποίηση Φορολογίας/ΤΑΧ 2011, με Κωδικό 17431, υπογεγραμμένη από το Γραμματέα.
Η αιτήτρια, με την προσφυγή της, προβάλλει διάφορους λόγους ακυρότητας, μεταξύ των οποίων και ισχυρισμό για παράνομη σύνθεση του Συμβουλίου, τον οποίο, ως θέμα δημοσίας τάξεως, θα εξετάσω πρώτο.
Σύμφωνα με τα πρακτικά της συνεδρίας της 12/7/2011, σ' αυτήν παρίσταντο ο Κοινοτάρχης, ως Πρόεδρος, ο Αναπληρωτής Κοινοτάρχης και επτά Μέλη του Συμβουλίου και, ως «παρακαθήμενοι», ο Γραμματέας και η Προϊσταμένη Λογιστηρίου. Είναι η θέση της αιτήτριας ότι η παρουσία των δύο τελευταίων προσώπων, που δεν ανήκουν στη σύνθεση του Συμβουλίου, εφόσον δεν υπάρχει οποιαδήποτε ένδειξη ότι αυτά αποχώρησαν πριν από τη διαβούλευση για τη λήψη της προσβαλλόμενης απόφασης, (όπως προβλέπεται από το ΄Αρθρο 21(2) του περί των Γενικών Αρχών του Διοικητικού Δικαίου Νόμου του 1999, (Ν. 158(Ι)/99)), συνιστά παρανομία, που οδηγεί σε ακύρωση.
Ο δικηγόρος των καθ' ων η αίτηση υποστηρίζει ότι ο μεν Γραμματέας συμμετείχε ως πρακτικογράφος και καλύπτεται από την εξαίρεση του ΄Αρθρου 21(1) του Ν. 158(Ι)/99, η δε Προϊσταμένη Λογιστηρίου παρίστατο ως η κατ' εξοχήν αρμόδια για το θέμα των φορολογιών και αποχώρησε πριν από τη λήψη της προσβαλλόμενης απόφασης.
Ακριβώς το ίδιο ζήτημα είχα την ευκαιρία να εξετάσω στη Γεώργιος Πολυκάρπου ν. Κοινοτικού Συμβουλίου Χλώρακας, Υπόθεση Αρ. 1579/11, 13/9/13, απ' όπου και τα πιο κάτω, τα οποία ισχύουν και στην παρούσα:-
«΄Οπως έχει, κατ' επανάληψη, νομολογηθεί, τα πρακτικά αποτελούν τη μόνη αυθεντική πηγή για τα όσα συνθέτουν τη διοικητική διαδικασία και αντανακλούν την πραγματική εικόνα του περιεχομένου της, όταν επικυρωθούν από το όργανο και υπογραφούν από το πρόσωπο που είναι εξουσιοδοτημένο για το σκοπό αυτό. Εξ ου και η επιβαλλόμενη στο ΄Αρθρο 24(1) του Ν. 158(Ι)/99 υποχρέωση τήρησης λεπτομερών και άρτιων πρακτικών - (βλ. Σάββα v. Αρχής Λιμένων Κύπρου (1990) 3 Α.Α.Δ. 801 και Χρυσάφη v. Δημοκρατίας (2005) 3 Α.Α.Δ. 550). Σύμφωνα με το ΄Αρθρο 21(2) του Ν. 158(Ι)/99, δε συνιστά κακή σύνθεση του οργάνου η παρουσία αρμόδιων υπηρεσιακών ή άλλων προσώπων, με σκοπό την παροχή κατατοπιστικών πληροφοριών ή την προσαγωγή στοιχείων, εφόσον αυτά αποχωρήσουν πριν από τη διαβούλευση για λήψη της απόφασης.
Στην Ioannou v. Water Board of Limassol (1984) 3 C.L.R. 728, στην οποία απορρίφθηκε αίτημα για προσαγωγή μαρτυρίας προς συμπλήρωση του πρακτικού του συλλογικού οργάνου, επισημάνθηκε ότι τα πρακτικά πρέπει να μιλούν για τα μέλη του συλλογικού οργάνου και όχι τα μέλη του οργάνου για τα πρακτικά.
Στην παρούσα υπόθεση, δεν προκύπτει από τα πρακτικά ότι οι παρακαθήμενοι Γιώργος Τοουλιάς (Γραμματέας) και Ανδρούλλα Πενταρά (Προϊσταμένη Λογιστηρίου) αποχώρησαν σε κάποιο στάδιο πριν από τη διαβούλευση για τη λήψη της προσβαλλόμενης απόφασης και, ως εκ τούτου, ο σχετικός ισχυρισμός του δικηγόρου των καθ' ων η αίτηση ότι η Α. Πενταρά αποχώρησε, αποτελεί, απλά, εκ των υστέρων επιχείρημα από το δικηγόρο, που δεν μπορεί να ληφθεί υπόψη στη διαδικασία εξέτασης της νομιμότητας της διοικητικής απόφασης - (βλ. JMC Polytrade v. Δημοκρατίας (1992) 3 Α.Α.Δ. 301 και Φράγκου v. Δημοκρατίας (1998) 3 Α.Α.Δ. 270).
Αναφορικά με τον ισχυρισμό ότι η παρουσία του Γραμματέα ήταν νόμιμη, υπό την ιδιότητά του ως πρακτικογράφου, θα πρέπει να σημειωθεί ότι παρόμοιο ζήτημα εξετάστηκε σε δύο πρωτόδικες αποφάσεις - (Α & Χ (Κτηματική) Λτδ v. Κοινοτικού Συμβουλίου Χλώρακας, Υπόθεση Αρ. 1683/2010, 21/12/11 - (έχει εφεσιβληθεί με την Αναθεωρητική ΄Εφεση Αρ. 8/2012) - και Ανδρέας Εύζωνας κ.ά. v. Κοινοτικού Συμβουλίου Χλώρακας, Υπόθεση Αρ. 1682/2010, 16/2/2012 - (έχει εφεσιβληθεί με την Αναθεωρητική ΄Εφεση Αρ. 40/2012)).
Στην Α & Χ (Κτηματική) Λτδ ν. Κοινοτικού Συμβουλίου Χλώρακας, (πιο πάνω), αποφασίστηκε ότι, με βάση τις διατάξεις των ΄Αρθρων 42(1) και 50 του Νόμου και του ΄Αρθρου 21(1) του Ν. 158(Ι)/99, ο Γραμματέας δικαιωματικά παρέμεινε στη συνεδρία, καθ' όλη τη διάρκειά της, ως, κατ' ουσία, υπάλληλος του Συμβουλίου, εφόσον ήταν εμφανές από το πρακτικό ότι αυτός τηρούσε τα πρακτικά και βοηθούσε στις διεργασίες που λάμβαναν χώρα.
Η πιο πάνω άποψη υιοθετήθηκε στην Ανδρέας Εύζωνας κ.ά. ν. Κοινοτικού Συμβουλίου Χλώρακας, (πιο πάνω), με την πρόσθετη επισήμανση ότι, παρόλο που δε διευκρινιζόταν ο λόγος της παρουσίας του Γραμματέα, εύλογα, λόγω της θέσης του, συναγόταν ότι αυτός παρίστατο για την τήρηση των πρακτικών, εφόσον μάλιστα δεν αναφερόταν άλλο πρόσωπο ως πρακτικογράφος, με αποτέλεσμα η παρουσία του να καλυπτόταν από την εξαίρεση του ΄Αρθρου 21(1) του Ν. 158(Ι)/99.
Σύμφωνα με το ΄Αρθρο 42(1) του Νόμου, «αποτελεί καθήκον του Κοινοτάρχη να τηρεί ή να φροντίζει να τηρούνται πρακτικά σε κάθε συνεδρία του Συμβουλίου». Το ΄Αρθρο 50 του Νόμου προβλέπει για το διορισμό Γραμματέα, αλλά ούτε σε αυτό ούτε σε οποιαδήποτε άλλη πρόνοια του Νόμου ή των συναφών Κανονισμών - (Κ.Δ.Π. 294/2002) - υπάρχει ρητή αναφορά στην τήρηση πρακτικών, ως μέρος των καθηκόντων του, κατ' αναλογία με τα προβλεπόμενα στο ΄Αρθρο 51 του περί Δήμων Νόμου του 1985, (Ν. 111/85), (όπως έχει τροποποιηθεί). Επιπρόσθετα, σύμφωνα με καθιερωμένη νομολογιακή αρχή, ακόμα και πρόσωπο, στα καθήκοντα του οποίου περιλαμβάνεται και η τήρηση των πρακτικών των συνεδριάσεων του Συμβουλίου, δεν επιτρέπεται να παρίσταται στις διαβουλεύσεις κατά τη λήψη των αποφάσεών του - (βλ. Ε. Σπηλιωτοπούλου - «Εγχειρίδιο Διοικητικού Δικαίου Ι», 7η έκδοση (1996), σελ. 136, παρ. 136, Χρίστου ν. Αρχής Βιομηχανικής Κατάρτισης (2002) 3 Α.Α.Δ. 166· Δρουσιώτης κ.ά. ν. Αρχής Βιομηχανικής Καταρτίσεως Κύπρου (1999) 4 Α.Α.Δ. 242).
Επαφίεται, επομένως, στον Κοινοτάρχη, είτε να τηρεί ο ίδιος τα πρακτικά, είτε να αναθέτει την τήρησή τους σε κάποιο άλλο πρόσωπο, κατά τα προβλεπόμενα στο ΄Αρθρο 42 του Νόμου.
Εύλογη θα ήταν, βέβαια, η ανάθεση στο Γραμματέα, του σχετικού καθήκοντος, αυτό, όμως, πρέπει να συνάγεται από τα πρακτικά, που, όπως, ήδη, αναφέρθηκε αποτελούν το μοναδικό νόμιμο αποδεικτικό στοιχείο όλων όσα λαμβάνουν χώρα και λέγονται κατά τη διάρκεια συνεδριάσεως διοικητικού οργάνου - (βλ. Γ.Μ. Παπαχατζή - «Σύστημα του ισχύοντος στην Ελλάδα Διοικητικού Δικαίου», Πέμπτη ΄Εκδοση, Αθήναι - 1976 - σελ. 172). Στην παρούσα περίπτωση, δεν υπάρχει στο φάκελο ούτε και έχει προσκομισθεί τέτοια εξουσιοδότηση και το ίδιο το πρακτικό σιωπά επί του θέματος. Σημειώνονται σε αυτό οι οδηγίες που αποφασίστηκε να δοθούν στο Γραμματέα σε σχέση με τις επίδικες φορολογίες, αλλά δεν προσδιορίζεται, ούτε και προκύπτει ότι υπήρξε ανάθεση σε αυτόν από το Κοινοτάρχη, ή ότι ο λόγος της παρουσίας του ήταν η τήρηση των πρακτικών, ώστε να δικαιολογείται η παραμονή του μέχρι τη λήξη της συνεδρίας. Συνεπώς, μόνο εικασίες μπορούν να γίνουν επί του θέματος, οι οποίες, όμως, θα είναι αντίθετες με τις νομολογιακές αρχές.
Υπό τις περιστάσεις, η μη αποχώρηση του Γραμματέα και της Προϊσταμένης Λογιστηρίου, δηλαδή προσώπων που δεν ανήκαν στο Συμβούλιο, μετά την εκ μέρους τους παροχή των αναγκαίων διευκρινίσεων και πληροφοριών προς το Συμβούλιο επί των θεμάτων της αρμοδιότητάς τους, κλόνισε τη νομιμότητα της σύνθεσής του και στοιχειοθετεί λόγο ακυρότητας - (βλ. Κ.P. Parpas Enterprises Ltd v. ΑΤΗΚ (2002) 3 Α.Α.Δ. 326).
Το παράνομο της σύνθεσης του Συμβουλίου καθιστά αχρείαστη την εξέταση των υπόλοιπων λόγων ακυρότητας.»
Η προσφυγή επιτυγχάνει, με έξοδα, πλέον Φ.Π.Α., υπέρ της αιτήτριας, όπως αυτά θα υπολογιστούν από τον Πρωτοκολλητή.
Η προσβαλλόμενη απόφαση ακυρώνεται, σύμφωνα με το ΄Αρθρο 146.4(β) του Συντάγματος.
Ε. Παπαδοπούλου,
Δ.
/ΣΦ, ΜΠ