|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
(Υπόθεση Αρ. 1579/2011)
13 Σεπτεμβρίου, 2013
[Ε. ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ, Δ/στής]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 146 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ
ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΠΟΛΥΚΑΡΠΟΥ,
Αιτητής,
ν.
ΚΟΙΝΟΤΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΧΛΩΡΑΚΑΣ,
Καθ' ων η Αίτηση.
________________________
Μαρία Εύζωνα (κα), για τον Αιτητή.
Μορφινή Κυπριανίδου (κα), για Γεώργιο Μαυρέση, για τους Καθ' ων η Αίτηση.
________________________
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ, Δ.: ΄Ακυρες και χωρίς νομικό αποτέλεσμα ισχυρίζεται ο αιτητής ότι είναι επτά συναφείς αποφάσεις του Κοινοτικού Συμβουλίου Χλώρακας, (το «Συμβούλιο»), με τις οποίες του επιβλήθηκε το συνολικό ποσό των €580,00 ως Φόρος Καθαριότητας για έξι διαμερίσματα και μια κατοικία για το έτος 2011. Η απόφαση του Συμβουλίου, ημερομηνίας 12/7/2011, του κοινοποιήθηκε με επιστολή ημερομηνίας 12/10/2011.
Το Συμβούλιο, στα πλαίσια των εξουσιών του, δυνάμει του περί Κοινοτήτων Νόμου του 1999, (Ν. 86(Ι)/99), (ο «Νόμος»), στις 12/7/2011, εξέτασε διάφορα ζητήματα, μεταξύ των οποίων και την επιβολή Φορολογίας Κοινοτικών Υπηρεσιών και Τελών Αποκομιδής Σκυβάλων. Αναφορικά με το τελευταίο ζήτημα, τα πρακτικά αποκαλύπτουν ότι έγινε κατάθεση από τη Λογιστική Λειτουργό ενός ηλεκτρονικού καταλόγου φορολογίας για Κοινοτικές Υπηρεσίες, οποίος εγκρίθηκε και υπογράφηκε. Το Συμβούλιο, κατά την επιβολή του τέλους καθαριότητας στον αιτητή, έλαβε υπόψη του το γεγονός ότι, παρόλο που συνιδιοκτήτες των συνολικά 21 διαμερισμάτων που αποτελούν το συγκρότημα "ZOE COURT" είναι η σύζυγος και ο υιός του αιτητή, αυτός, το 2004, με τη σύμφωνη γνώμη της συζύγου του, ζήτησε από το Συμβούλιο, την τοποθέτηση έξι υδρομετρητών σε έξι διαμερίσματα, τα οποία, αναλογικά, αντιστοιχούν στο μερίδιο επί του όλου ακινήτου στον υιό του, στο δικό του όνομα, δηλαδή του αιτητή, και, έκτοτε, κατέβαλλε για τα έξι διαμερίσματα τόσο τα ετήσια τέλη για την καθαριότητα όσο και την ετήσια εισφορά για τις κοινοτικές υπηρεσίες. Στη συνέχεια, σύμφωνα πάντα με τα πρακτικά, αποφασίστηκε να γνωστοποιηθεί η ετοιμασία του καταλόγου από τον Πρόεδρο του Συμβουλίου και να κληθούν οι φορολογούμενοι να πληρώσουν τις οφειλές τους έως τις 15/12/2011, ο δε Γραμματέας του Συμβουλίου, (ο «Γραμματέας»), να κοινοποιήσει τα σχετικά τιμολόγια σε κάθε ένα φορολογούμενο. Αποφασίστηκε, επίσης, ότι η επιβολή των σχετικών φορολογιών «θα επιβάλλεται για όλα τα νοικοκυριά ανεξάρτητα αν διαμένουν μόνοι των ή όχι ή αν ενοικιάζουν ή είναι ιδιοκτήτες αυτών». Ακολούθως, εκδόθηκαν και κοινοποιήθηκαν στον αιτητή οι επτά αμφισβητούμενες φορολογίες.
Επικαλείται ο αιτητής ότι οι φορολογίες είναι αποτέλεσμα πλάνης περί τα πράγματα, έλλειψης δέουσας έρευνας και αιτιολογίας, υπέρβασης και κατάχρησης εξουσίας και παραβίασης της αρχής της ισότητας. Προβάλλει, επίσης, ότι η σύνθεση του Συμβουλίου είναι παράνομη. Ο αιτητής, σημειωτέον, έχει καταβάλει τα επιβληθέντα τέλη καθαριότητας για την οικία του, ύψους €100.00. Το ποσό αυτό περιλαμβάνεται στο υπό αμφισβήτηση ποσό των €580.00.
Ως θέμα δημοσίας τάξεως, προέχει η εξέταση της σύνθεσης του Συμβουλίου.
Σύμφωνα με τα πρακτικά της συνεδρίας της 12/7/2011, σ' αυτήν παρίσταντο ο Κοινοτάρχης, ο Αναπληρωτής Κοινοτάρχης και επτά Μέλη του Συμβουλίου και, ως «παρακαθήμενοι», ο Γραμματέας και η Προϊσταμένη Λογιστηρίου. Kατά τον αιτητή, η παρουσία των δύο τελευταίων προσώπων, που δεν ανήκουν στη σύνθεση του Συμβουλίου, εφόσον δεν υπάρχει οποιαδήποτε ένδειξη ότι αυτά αποχώρησαν πριν από τη διαβούλευση για τη λήψη της προσβαλλόμενης απόφασης, (όπως επιβάλλεται από το ΄Αρθρο 21(2) του περί των Γενικών Αρχών του Διοικητικού Δικαίου Νόμου του 1999, (Ν. 158(Ι)/99)), συνιστά παρανομία, που οδηγεί σε ακύρωση.
Ο δικηγόρος των καθ' ων η αίτηση, στα πιο πάνω, απαντά ότι ο μεν Γραμματέας συμμετείχε ως πρακτικογράφος και καλύπτεται από την εξαίρεση του ΄Αρθρου 21(1) του Ν. 158(Ι)/99, η δε Προϊσταμένη Λογιστηρίου παρίστατο ως η κατ' εξοχήν αρμόδια για το θέμα των φορολογιών και αποχώρησε κατά τη λήψη της απόφασης.
΄Οπως έχει, κατ' επανάληψη, νομολογηθεί, τα πρακτικά αποτελούν τη μόνη αυθεντική πηγή για τα όσα συνθέτουν τη διοικητική διαδικασία και αντανακλούν την πραγματική εικόνα του περιεχομένου της, όταν επικυρωθούν από το όργανο και υπογραφούν από το πρόσωπο που είναι εξουσιοδοτημένο για το σκοπό αυτό. Εξ ου και η επιβαλλόμενη στο ΄Αρθρο 24(1) του Ν. 158(Ι)/99 υποχρέωση τήρησης λεπτομερών και άρτιων πρακτικών - (βλ. Σάββα v. Αρχής Λιμένων Κύπρου (1990) 3 Α.Α.Δ. 801 και Χρυσάφη v. Δημοκρατίας (2005) 3 Α.Α.Δ. 550). Σύμφωνα με το ΄Αρθρο 21(2) του Ν. 158(Ι)/99, δε συνιστά κακή σύνθεση του οργάνου η παρουσία αρμόδιων υπηρεσιακών ή άλλων προσώπων, με σκοπό την παροχή κατατοπιστικών πληροφοριών ή την προσαγωγή στοιχείων, εφόσον αυτά αποχωρήσουν πριν από τη διαβούλευση για λήψη της απόφασης.
Στην Ioannou v. Water Board of Limassol (1984) 3 C.L.R. 728, στην οποία απορρίφθηκε αίτημα για προσαγωγή μαρτυρίας προς συμπλήρωση του πρακτικού του συλλογικού οργάνου, επισημάνθηκε ότι τα πρακτικά πρέπει να μιλούν για τα μέλη του συλλογικού οργάνου και όχι τα μέλη του οργάνου για τα πρακτικά.
Στην παρούσα υπόθεση, δεν προκύπτει από τα πρακτικά ότι οι παρακαθήμενοι Γιώργος Τοουλιάς (Γραμματέας) και Ανδρούλλα Πενταρά (Προϊσταμένη Λογιστηρίου) αποχώρησαν σε κάποιο στάδιο πριν από τη διαβούλευση για τη λήψη της προσβαλλόμενης απόφασης και, ως εκ τούτου, ο σχετικός ισχυρισμός του δικηγόρου των καθ' ων η αίτηση ότι η Α. Πενταρά αποχώρησε, αποτελεί, απλά, εκ των υστέρων επιχείρημα από το δικηγόρο, που δεν μπορεί να ληφθεί υπόψη στη διαδικασία εξέτασης της νομιμότητας της διοικητικής απόφασης - (βλ. JMC Polytrade v. Δημοκρατίας (1992) 3 Α.Α.Δ. 301 και Φράγκου v. Δημοκρατίας (1998) 3 Α.Α.Δ. 270).
Αναφορικά με τον ισχυρισμό ότι η παρουσία του Γραμματέα ήταν νόμιμη, υπό την ιδιότητα του ως πρακτικογράφου, θα πρέπει να σημειωθεί ότι παρόμοιο ζήτημα εξετάστηκε σε δύο πρωτόδικες αποφάσεις - (Α & Χ (Κτηματική) Λτδ v. Κοινοτικού Συμβουλίου Χλώρακας, Υπόθεση Αρ. 1683/2010, 21/12/11 - (έχει εφεσιβληθεί με την Αναθεωρητική ΄Εφεση Αρ. 8/2012) - και Ανδρέας Εύζωνας κ.ά. v. Κοινοτικού Συμβουλίου Χλώρακας, Υπόθεση Αρ. 1682/2010, 16/2/2012 - (έχει εφεσιβληθεί με την Αναθεωρητική ΄Εφεση Αρ. 40/2012)).
Στην Α & Χ (Κτηματική) Λτδ ν. Κοινοτικού Συμβουλίου Χλώρακας, (πιο πάνω), αποφασίστηκε ότι, με βάση τις διατάξεις των ΄Αρθρων 42(1) και 50 του Νόμου και του ΄Αρθρου 21(1) του Ν. 158(Ι)/99, ο Γραμματέας δικαιωματικά παρέμεινε στη συνεδρία, καθ' όλη τη διάρκειά της, ως, κατ' ουσία, υπάλληλος του Συμβουλίου, εφόσον ήταν εμφανές από το πρακτικό ότι αυτός τηρούσε τα πρακτικά και βοηθούσε στις διεργασίες που λάμβαναν χώρα.
Η πιο πάνω άποψη υιοθετήθηκε στην Ανδρέας Εύζωνας κ.ά. ν. Κοινοτικού Συμβουλίου Χλώρακας, (πιο πάνω), με την πρόσθετη επισήμανση ότι, παρόλο που δε διευκρινιζόταν ο λόγος της παρουσίας του Γραμματέα, εύλογα, λόγω της θέσης του, συναγόταν ότι αυτός παρίστατο για την τήρηση των πρακτικών, εφόσον μάλιστα δεν αναφερόταν άλλο πρόσωπο ως πρακτικογράφος, με αποτέλεσμα η παρουσία του να καλυπτόταν από την εξαίρεση του ΄Αρθρου 21(1) του Ν. 158(Ι)/99.
Σύμφωνα με το ΄Αρθρο 42(1) του Νόμου, «αποτελεί καθήκον του Κοινοτάρχη να τηρεί ή να φροντίζει να τηρούνται πρακτικά σε κάθε συνεδρία του Συμβουλίου». Το ΄Αρθρο 50 του Νόμου προβλέπει για το διορισμό Γραμματέα, αλλά ούτε σε αυτό ούτε σε οποιαδήποτε άλλη πρόνοια του Νόμου ή των συναφών Κανονισμών - (Κ.Δ.Π. 294/2002) - υπάρχει ρητή αναφορά στην τήρηση πρακτικών, ως μέρος των καθηκόντων του, κατ' αναλογία με τα προβλεπόμενα στο ΄Αρθρο 51 του περί Δήμων Νόμου του 1985, (Ν. 111/85), (όπως έχει τροποποιηθεί). Επιπρόσθετα, σύμφωνα με καθιερωμένη νομολογιακή αρχή, ακόμα και πρόσωπο, στα καθήκοντα του οποίου περιλαμβάνεται και η τήρηση των πρακτικών των συνεδριάσεων του Συμβουλίου, δεν επιτρέπεται να παρίσταται στις διαβουλεύσεις κατά τη λήψη των αποφάσεών του - (βλ. Ε. Σπηλιωτοπούλου - «Εγχειρίδιο Διοικητικού Δικαίου Ι», 7η έκδοση (1996), σελ. 136, παρ. 136, Χρίστου ν. Αρχής Βιομηχανικής Κατάρτισης (2002) 3 Α.Α.Δ. 166· Δρουσιώτης κ.ά. ν. Αρχής Βιομηχανικής Καταρτίσεως Κύπρου (1999) 4 Α.Α.Δ. 242).
Επαφίεται, επομένως, στον Κοινοτάρχη, είτε να τηρεί ο ίδιος τα πρακτικά, είτε να αναθέτει την τήρησή τους σε κάποιο άλλο πρόσωπο, κατά τα προβλεπόμενα στο ΄Αρθρο 42 του Νόμου.
Εύλογη θα ήταν, βέβαια, η ανάθεση στο Γραμματέα, του σχετικού καθήκοντος, αυτό, όμως, πρέπει να συνάγεται από τα πρακτικά, που, όπως, ήδη, αναφέρθηκε αποτελούν το μοναδικό νόμιμο αποδεικτικό στοιχείο όλων όσα λαμβάνουν χώρα και λέγονται κατά τη διάρκεια συνεδριάσεως διοικητικού οργάνου - (βλ. Γ.Μ. Παπαχατζή - «Σύστημα του ισχύοντος στην Ελλάδα Διοικητικού Δικαίου», Πέμπτη ΄Εκδοση, Αθήναι - 1976 - σελ. 172). Στην παρούσα περίπτωση, δεν υπάρχει στο φάκελο ούτε και έχει προσκομισθεί τέτοια εξουσιοδότηση και το ίδιο το πρακτικό σιωπά επί του θέματος. Σημειώνονται σε αυτό οι οδηγίες που αποφασίστηκε να δοθούν στο Γραμματέα σε σχέση με τις επίδικες φορολογίες, αλλά δεν προσδιορίζεται, ούτε και προκύπτει ότι υπήρξε ανάθεση σε αυτόν από το Κοινοτάρχη, ή ότι ο λόγος της παρουσίας του ήταν η τήρηση των πρακτικών, ώστε να δικαιολογείται η παραμονή του μέχρι τη λήξη της συνεδρίας. Συνεπώς, μόνο εικασίες μπορούν να γίνουν επί του θέματος, οι οποίες, όμως, θα είναι αντίθετες με τις νομολογιακές αρχές.
Υπό τις περιστάσεις, η μη αποχώρηση του Γραμματέα και της Προϊσταμένης Λογιστηρίου, δηλαδή προσώπων που δεν ανήκαν στο Συμβούλιο, μετά την εκ μέρους τους παροχή των αναγκαίων διευκρινίσεων και πληροφοριών προς το Συμβούλιο επί των θεμάτων της αρμοδιότητάς τους, κλόνισε τη νομιμότητα της σύνθεσής του και στοιχειοθετεί λόγο ακυρότητας - (βλ. Κ.P. Parpas Enterprises Ltd v. ΑΤΗΚ (2002) 3 Α.Α.Δ. 326).
Το παράνομο της σύνθεσης του Συμβουλίου καθιστά αχρείαστη την εξέταση των υπόλοιπων λόγων ακυρότητας.
Η προσφυγή επιτυγχάνει, με έξοδα, πλέον Φ.Π.Α., υπέρ του αιτητή όπως αυτά θα υπολογισθούν από τον Πρωτοκολλητή και θα εγκριθούν από το Δικαστήριο.
Η προσβαλλόμενη απόφαση ακυρώνεται, σύμφωνα με το ΄Αρθρο 146.4(β) του Συντάγματος.
Ε. Παπαδοπούλου,
Δ.
/ΣΦ., ΜΠ