|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ANAΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
(Υπόθεση Αρ. 41/2011)
22 Φεβρουαρίου, 2013
[ΕΡΩΤΟΚΡΙΤΟΥ, Δ/στής]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 146 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ
1. ΣΤΑΥΡΟΣ ΜΟΥΣΚΗΣ,
2. ΑΝΝΑ ΙΩΑΝΝΟΥ ΜΟΥΣΚΗ,
Αιτητές,
ν.
ΚΟΙΝΟΤΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΠΕΡΑ ΧΩΡΙΟΥ ΝΗΣΟΥ,
Καθ΄ων η Αίτηση.
Α. Πηλείδου (κα), για τους Αιτητές.
Αρ. Γεωργίου, για τους Καθ΄ων η Αίτηση.
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΕΡΩΤΟΚΡΙΤΟΥ, Δ.: Οι Αιτητές ζητούν από το Δικαστήριο ακύρωση της απόφασης των Καθ' ων η αίτηση που γνωστοποιήθηκε στους Αιτητές κατά ή περί τα μέσα Νοεμβρίου του 2010 και με την οποία επιβλήθηκε στους Αιτητές φορολογία ενοικίου ύψους €1.965,60 για το έτος 2010.
Τα γεγονότα της υπόθεσης
Οι Καθ' ων η αίτηση οι οποίοι είναι Κοινοτικό Συμβούλιο, βάσει του Περί Κοινοτήτων Νόμου του 1999 (Ν.86(Ι)/1999), στο εξής «ο Νόμος» και των σχετικών περί Διοίκησης των Τοπικών Υποθέσεων (Γενικών) Κανονισμών του Κοινοτικού Συμβουλίου Κοκκινοτριμιθιάς Κανονισμών του 2002 (Κ.Δ.Π. 294/2002), στο εξής «οι Κανονισμοί», οι οποίοι υιοθετήθηκαν και από τους Καθ' ων η αίτηση [οι περί Διοίκησης των Τοπικών Υποθέσεων (Γενικοί) Κανονισμοί του Κοινοτικού Συμβουλίου Πέρα Χωριού-Νήσου του 2003 (Κ.Δ.Π. 104/2003)], έχουν την αποκλειστική εξουσία επιβολής τελών και φορολογιών. Μία εκ των φορολογιών, είναι η φορολογία ενοικίου που εισπράττεται από ιδιοκτήτες ακινήτων και επιβάλλεται βάσει του άρθρου 116(1)(δ) του Νόμου.
Οι Αιτητές είναι ιδιοκτήτες ακινήτου εντός των ορίων εξουσίας του Κοινοτικού Συμβουλίου, το οποίο ενοικιάζουν σε τρίτα πρόσωπα και εισπράττουν ενοίκια.
Οι Καθ' ων η αίτηση στις 14.4.2010 απέστειλαν επιστολή ζητώντας από τους Αιτητές να συμπληρώσουν το αναγκαίο έντυπο που τους εσωκλείετο, στο οποίο θα δήλωναν το ετήσιο ενοίκιο που θα εισέπρατταν από το ακίνητο τους για το 2010.
Στις 25.10.2010 οι Καθ' ων η αίτηση, σε συνεδρία, μετά και από γνώμη εμπειρογνώμονα εκτιμητή αξιών ακινήτων και ενοικίων, καθόρισαν τις παραμέτρους εντός των οποίων θα έπρεπε να γίνεται η φορολογία ενοικίου, η οποία καθορίστηκε στο 3%. Στην ουσία καθόρισαν το τεκμαρτό ενοίκιο ανά τετραγωνικό μέτρο, ανάλογα με το είδος του υποστατικού (κατοικία, διαμέρισμα, κατάστημα, γραφείο, αποθήκη, βιοτεχνία), αν ήταν επιπλωμένο ή όχι, αν ήταν καινούργιο ή παλιό και αν βρισκόταν σε εμπορικό ή όχι δρόμο.
Οι Καθ' ων η αίτηση προβάλλουν ότι οι Αιτητές ουδέποτε συμπλήρωσαν το έντυπο που τους απεστάλη στις 14.4.2010. Οπότε επανήλθαν με νέα επιστολή τους ημερομηνίας 3.11.2010, με την οποία ζητούσαν να συμπληρωθεί το αναγκαίο έγγραφο εντός 8 ημερών, διαφορετικά θα τους επιβαλλόταν η σχετική φορολογία μετά από έκθεση εμπειρογνώμονα εκτιμητή και αφού θα ακολουθείτο η συγκριτική μέθοδος για ανεύρεση του εύλογου ενοικίου που εισέπρατταν οι Αιτητές. Οι Αιτητές και πάλι δεν απάντησαν στην επιστολή και ούτε έδωσαν στοιχεία για το ενοίκιο που εισέπρατταν. Οι Καθ' ων η αίτηση αναγκάστηκαν να αναθέσουν στον εκτιμητή ακινήτων Χρυσόστομο Ζακχαίο να εκτιμήσει το τρέχον ενοίκιο του υποστατικού των Καθ' ων η αίτηση. Ο εκτιμητής ετοίμασε τετρασέλιδη έκθεση με την οποία καθόρισε το εμβαδόν του βιομηχανικού ακινήτου, που αποτελείτο από αποθήκες και γραφειακούς χώρους, σε 1.560 τ.μ. και το ενοίκιο σε €3 ανά τ.μ. για να καθορίσει το ενοίκιο με βάση τη συγκριτική μέθοδο εκτίμησης, σε €56.160 ετησίως.
Ακολούθως οι Καθ' ων η αίτηση με βάση το άρθρο 116(1)(δ) του Νόμου και τους σχετικούς Κανονισμούς, καθώς και τις παραμέτρους που καθορίστηκαν με την απόφαση του Συμβουλίου Αρ. 15/2010 και αφού έλαβαν υπόψη τη γνώμη ειδικού εκτιμητή, προχώρησαν στην επιβολή φορολογίας ενοικίου στους Αιτητές. Επειδή οι Αιτητές ουδέν ποσό πλήρωσαν για τη φορολογία, προστέθηκε σ' αυτήν, βάσει της σχετικής νομοθεσίας, επιβάρυνση 25%.
Οι Αιτητές προβάλλουν ουσιαστικά έξι λόγους για ακύρωση της προσβαλλόμενης απόφασης:- (1) Υπέρβαση εξουσίας και/ή παράβαση του Καν. 235(1) της Κ.Δ.Π. 104/03, (2) πλάνη περί το Νόμο, (3) έλλειψη αιτιολογίας, (4) έλλειψη δέουσας έρευνας και πλάνη περί τα πράγματα, (5) παραβίαση της αρχής της ισότητας, (6) παραβίαση του άρθρου 116(1)(δ) του Νόμου και του Καν. 236 των Κανονισμών και (7) πάσχουσα σύνθεση των Καθ' ων η αίτηση. Ο τελευταίος λόγος ακύρωσης αποσύρθηκε στο στάδιο των διευκρινίσεων.
Υπέρβαση εξουσίας και/ή παράβαση των Καν. 235(1) και 236 της Κ.Δ.Π. 104/03 - Παραβίαση του άρθρου 116(1)(δ) του Νόμου - Λόγοι ακύρωσης 1 και 6
Οι Κανονισμοί 235 και 236 προβλέπουν ότι:-
«235.-(1) Θα πληρώνεται κάθε χρόνο από τον ιδιοκτήτη οποιουδήποτε υποστατικού ή άλλης ακίνητης ιδιοκτησίας που βρίσκεται μέσα στην περιοχή της Κοινότητας και ενοικιάζεται ή παραχωρείται με μίσθωση κατά τη διάρκεια του έτους ή οποιουδήποτε μέρους τούτου, δικαίωμα που δεν υπερβαίνει το 5% του ενοικίου το οποίο εισπράττεται κάθε χρόνο.
(2) Θα πληρώνεται κάθε χρόνο από τον ιδιοκτήτη οποιουδήποτε υποστατικού ή άλλης ακίνητης ιδιοκτησίας που βρίσκεται μέσα στην περιοχή της Κοινότητας και ενοικιάζεται ή παραχωρείται με μίσθωση και χρησιμοποιείται ως ξενοδοχείο, οικοτροφείο, ξενώνας ή πανδοχείο, οργανωμένο διαμέρισμα ή κατασκηνωτικός χώρος κατά τη διάρκεια του έτους ή οποιουδήποτε μέρους τούτου, δικαίωμα που δεν υπερβαίνει το 5% του ενοικίου το οποίο εισπράττεται κάθε χρόνο.
236. Τα δικαιώματα που ορίζονται στο παρόν Κεφάλαιο είναι πληρωτέα μέχρι την 31η Δεκεμβρίου εκάστου έτους και καταβάλλονται προς το πρόσωπο που είναι εξουσιοδοτημένο για το σκοπό αυτό από το Συμβούλιο.»
Όπως φαίνεται από τα πρακτικά της Συνεδρίας, ημερ. 25.10.2010, οι Καθ' ων η αίτηση προσπάθησαν με τη βοήθεια του νομικού τους να θέσουν κριτήρια για καθορισμό των τελών ενοικίου, ώστε «να είναι όσο το δυνατό πιο δίκαια και να βασίζονται σε ορθή κατηγοριοποίηση των φορολογουμένων». Συγκεκριμένα καθόρισαν τα πιο κάτω:-
«2. Φόρος Ενοικίου.
α. Για τις περιπτώσεις που οι ιδιοκτήτες παραχωρούν στοιχεία, θα επιβάλλεται φορολογία 3% πάνω στο πραγματικό ετήσιο εισόδημα (ο χρόνος υπολογίζεται από 1η Ιανουαρίου του έτους μέχρι τις 31.12. του ίδιου έτους)
β. Επειδή με βάση τον Νόμο και τους Κανονισμούς του, το Κοινοτικό Συμβούλιο μπορεί να επιβάλλει φορολογία ενοικίου μέχρι 5%, το Κοινοτικό Συμβούλιο αφού έλαβε υπόψη του την κατάσταση της οικονομίας αποφάσισε να υιοθετήσει και για τον φετινό χρόνο το ποσοστό του 3%.
Σε περίπτωση που για οποιοδήποτε λόγο οι φορολογούμενοι αρνούνται ή παραλείπουν να παραχωρήσουν στοιχεία από το εισόδημα από ενοίκια, τότε η φορολόγηση γίνεται με υπολογισμό ενοικίου ως ακολούθως:
Θα αποστέλλεται τελευταία ειδοποίηση παραχώρησης στοιχείων εσόδων από ενοίκια με την οποία θα ενημερώνεται ο επηρεαζόμενος ότι σε περίπτωση που δεν παραδώσει τα πραγματικά στοιχεία τότε το κοινοτικό Συμβούλιο θα είναι ελεύθερο να προχωρήσει σε υπολογισμό του ύψους του ενοικίου και επί αυτού του υπολογισμού θα επιβάλλει φορολογία αφού ακολουθηθούν τα κριτήρια τα οποία έθεσε το Κοινοτικό στην απόφαση που λαμβάνει κατ' έτος και καταγράφεται στα σχετικά πρακτικά του.
Για το 2010 το υπολογιζόμενο μηνιαίο ενοίκιο για τα ακόλουθα είδη υποστατικών ακολουθεί:
Καινούργια επιπλωμένη κατοικία στις οικιστικές περιοχές €5,00 το τ.μ.
Καινούργια μη επιπλωμένη κατοικία στις οικιστικές περιοχές €4,00 το τ.μ.
Καινούργιο επιπλωμένο διαμέρισμα €5,00 το τ.μ.
Καινούργιο μη επιπλωμένο διαμέρισμα €5,00 το τ.μ.
Παλιά επιπλωμένη κατοικία στις οικιστικές περιοχές €3,00 το τ.μ.
Παλιά μη επιπλωμένη κατοικία στις οικιστικές περιοχές €2,00 το τ.μ.
Κατάστημα σε εμπορικό δρόμο €12,00 το τ.μ.
Κατάστημα σε μη εμπορικό δρόμο €8,00 το τ.μ.
Εργοστάσιο ή αποθήκη σε βιομηχανική ζώνη €3,50 το τ.μ.
Βιοτεχνικό υποστατικό σε βιοτεχνική ζώνη €4,00 το τ.μ.
Γραφείο €7,00 το τ.μ.
Τα έσοδα από την είσπραξη του Φόρου Ενοικίου με συντελεστή 3% κρίνονται σημαντικά για την συμπλήρωση των εσόδων του προϋπολογισμού ώστε να μπορεί να είναι ισοσκελισμένος.»
Η συνήγορος των Καθ' ων η αίτηση προβάλλει ότι οι σχετικοί Κανονισμοί επιτρέπουν την επιβολή τέλους μόνο επί του «πραγματικού» ετήσιου ενοικίου που εισπράττεται και όχι επί του τεκμαρτού. Τα κριτήρια που καθόρισαν οι Καθ' ων η αίτηση στηρίζονται επί τεκμαρτού ενοικίου και ως εκ τούτου παραβιάζουν το άρθρο 116(1)(δ) του Νόμου 86(Ι)/99 και τους Καν. 235 και 236.
Οι λόγοι ακύρωσης δεν ευσταθούν.
Οι σχετικοί Κανονισμοί τον μόνο περιορισμό που θέτουν, είναι ότι το τέλος ενοικίου δεν πρέπει να υπερβαίνει τα 5% του ενοικίου που εισπράττεται κάθε χρόνο. Όπου οι ιδιοκτήτες δηλώνουν το ετήσιο ενοίκιο που εισπράττουν, δεν δημιουργείται πρόβλημα. Δημιουργείται όμως όταν ο ιδιοκτήτης, όπως στην παρούσα περίπτωση, αρνείται να δώσει οποιαδήποτε στοιχεία. Οι Καθ' ων η αίτηση για να ξεπεράσουν το πρόβλημα, συμβουλεύθηκαν τους νομικούς τους συμβούλους, καθώς και εκτιμητή ακινήτων. Θεώρησαν ότι υπό τις περιστάσεις, η πιο δίκαιη μέθοδος ήταν να καθορίσουν το τέλος με βάση το τεκμαρτό ενοίκιο, το οποίο θα καθοριζόταν με βάση το εμβαδόν του ακινήτου, ανάλογα με αντικειμενικά κριτήρια που έθεσαν για κάθε είδος υποστατικού και την τοποθεσία που βρισκόταν.
Κατ' αρχάς δεν διαπιστώνω υπέρβαση εξουσίας, όπως ισχυρίζονται οι Αιτητές με τον λόγο ακύρωσης 1. Ο εξουσιοδοτών Νόμος και οι Κανονισμοί, έδιναν στους Καθ' ων η αίτηση την εξουσία να επιβάλουν τέλη ενοικίου, μέχρι ανώτατο ποσοστό 5%. Οι Καθ' ων η αίτηση στην προσπάθειά τους να ασκήσουν την εξουσία που είχαν, υιοθέτησαν μια γενική πολιτική, καθορίζοντας αντικειμενικά κριτήρια για όλες τις περιπτώσεις που οι ιδιοκτήτες αρνούνταν ή αμελούσαν να πληροφορήσουν τους καθ' ων η αίτηση για το ενοίκιο που εισέπρατταν. Δεν βλέπω οτιδήποτε το μεμπτό. Κατά την κρίση μου, οι Καθ' ων η αίτηση κινήθηκαν μέσα στα πλαίσια της νομιμότητας και επιδίωξαν να επιβάλουν τα επίδικα τέλη σύμφωνα με τους σκοπούς που έθεσε ο Νόμος. Η επιλογή αντικειμενικών κριτηρίων δεν είναι αντίθετη, ούτε με το Νόμο, ούτε και με το δημόσιο συμφέρον. Εάν γίνουν δεκτά τα επιχειρήματα της δικηγόρου των Αιτητών, τότε κανένα Κοινοτικό Συμβούλιο δεν θα μπορεί να επιβάλλει τέλη ενοικίου στις περιπτώσεις που ο ιδιοκτήτης αρνείται ή αμελεί να δώσει στοιχεία για τα ενοίκια που εισπράττει. Οι Αιτητές ισχυρίζονται εμμέσως ότι δεν εισέπρατταν ενοίκια και από τη στιγμή που οι Καθ' ων η αίτηση δεν απέδειξαν ότι «εισέπρατταν» ενοίκια, δεν είχαν δικαίωμα να επιβάλουν τα επίδικα τέλη. Δεν συμφωνώ. Οι Καν. 235 και 236 επιβάλλουν στους ίδιους τους ιδιοκτήτες υποχρέωση να καταβάλουν τα τέλη ενοικίου που επιβάλλουν οι Καθ' ων η αίτηση σύμφωνα με το Νόμο. Εάν μετά την ειδοποίηση που έλαβαν από τους Καθ' ων η αίτηση, θεωρούσαν ότι δεν θα έπρεπε να πληρώσουν οποιαδήποτε τέλη, επειδή δεν εισέπρατταν ενοίκια, όφειλαν να είχαν ενημερώσει τους Καθ' ων η αίτηση. Η υποχρέωση μπορεί να παραλληλιστεί με τη νομική υποχρέωση του φορολογούμενου να δίδει στον Έφορο Φόρου Εισοδήματος πλήρη και αληθή στοιχεία (βλ. Τσίκκος ν. Δημοκρατίας (2000) 3 ΑΑΔ 603, Σουβλάκια-Γύρος «Κρητικός» Λτδ ν. Δημοκρατίας (2001) 3(Β) ΑΑΔ 935 και Πέτρου ν. Δημοκρατίας κ.α. (2004) 3 ΑΑΔ 363).
Οι υποθέσεις Αντρέας Εύζωνας ν. Κοινοτικού Συμβουλίου Χλώρακας, Υπόθ. Αρ. 1657/07, ημερ. 16.7.2009 και Μαρία Εύζωνα ν. Κοινοτικού Συμβουλίου Χλώρακας, Υπόθ. Αρ. 1686/10, ημερ. 21.9.2012, δεν βοηθούν, αφού εκεί κρίθηκε ότι οι Καθ' ων η αίτηση δεν θέσπισαν αντικειμενικά κριτήρια π.χ. αξία περιουσίας κ.α., ενώ στην παρούσα περίπτωση οι καθ' ων η αίτηση όχι μόνο θέσπισαν αντικειμενικά κριτήρια, αλλά ανάθεσαν και σε εκτιμητή ακινήτων να εκτιμήσει το ενοίκιο των υποστατικών.
Έλλειψη δέουσας έρευνας - Πλάνη περί το Νόμο - Έλλειψη επαρκούς αιτιολογίας - Λόγοι ακύρωσης 2, 3 και 4
Έχω μελετήσει τα όσα έθεσε ενώπιον μου η δικηγόρος των Αιτητών δια μέσου της αγόρευσης της, αλλά κατά την άποψή μου κανένας από τους εναπομείναντες τρεις λόγους ακυρότητας, ευσταθεί.
Ο λόγος που αφορά σε έρευνα δεν έχει έρεισμα, αφού η έρευνα που διεξήγαγαν οι Καθ' ων η αίτηση ήταν όχι μόνο η δέουσα υπό τις περιστάσεις, αλλά και πλήρης. Έφτανε μάλιστα μέχρι σημείου να διορίσουν ειδικό εκτιμητή ακινήτων για να εξακριβώσει τα στοιχεία του υποστατικού των Αιτητών. Δεν έχω εντοπίσει οποιαδήποτε πλάνη, ούτε ως προς το Νόμο, ούτε ως προς τα γεγονότα και ούτε ο Αιτητής έχει υποδείξει στοιχεία που να συνιστούν πλάνη.
Ούτε η αιτιολογία παρουσιάζει οποιοδήποτε πρόβλημα. Σύμφωνα με τη νομολογία, η αιτιολογία μιας απόφασης εξαρτάται από τη φύση και τις περιστάσεις της υπόθεσης. Στην προκειμένη περίπτωση η Ειδοποίηση που στάληκε στους Αιτητές περιέχει όλα τα απαιτούμενα στοιχεία από τα οποία θα μπορούσαν να εξακριβώσουν το υποστατικό για το οποίο επιβαλλόταν το τέλος ενοικίου, το ύψος του τέλους, καθώς και της σχετικής επιβάρυνσης, ως αποτέλεσμα της μη έγκαιρης πληρωμής του τέλους.
Παραβίαση της αρχής της ισότητας - Λόγος ακύρωσης 5
Συγκεκριμένα οι Αιτητές προβάλλουν ότι η επίδικη φορολογία δεν εφαρμόζεται σε όλες τις κοινότητες, ενώ στις κοινότητες που εφαρμόζεται επιβάλλονται διαφορετικά ποσοστά φορολογίας.
Ο λόγος ακύρωσης δεν ευσταθεί.
Κατ' αρχάς για να τεθεί ζήτημα παραβίασης της αρχής της ισότητας θα πρέπει να υπάρχει μεταξύ των περιπτώσεων που συγκρίνονται, ομοιότητα και ομοιογένεια. Κατά την άποψή μου, τα όσα προβάλλουν οι Αιτητές δεν στοιχειοθετούν ζήτημα άνισης μεταχείρισης, αφού αφενός δεν προσδιορίζονται συγκεκριμένες περιπτώσεις για τις οποίες γίνεται διάκριση και αφετέρου δεν αφορούν φορολογικές περιπτώσεις οι οποίες βρίσκονται εντός των κοινοτικών ορίων των Αιτητών και των Καθ' ων η αίτηση. Το τι κάνουν οι άλλες κοινοτικές αρχές εντός των ορίων δικαιοδοσίας του, είναι ζήτημα πολιτικής των ιδίων και δεν ελέγχεται από το Δικαστήριο. Εκείνο που ελέγχεται στην παρούσα περίπτωση είναι εάν οι Καθ' ων η αίτηση επιβάλλοντας την επίδικη φορολογία, εφάρμοσαν ορθά και ομοιόμορφα το Νόμο έναντι όλων των περιπτώσεων που αφορά. Κατά την κρίση μου, δεν τίθεται θέμα ανισότητας προς τους Αιτητές, αλλά αντίθετα η μη καταβολή τέλους ενοικίου από τους ίδιους, δημιουργεί ανισότητα έναντι των άλλων κατοίκων που καταβάλλουν τα τέλη.
Η προσφυγή αποτυγχάνει και απορρίπτεται, με €1.400 έξοδα, πλέον ΦΠΑ, αν υπάρχει, υπέρ των Καθ' ων η αίτηση. Η προσβαλλόμενη απόφαση επικυρώνεται, δυνάμει του Άρθρου 146.4(α) του Συντάγματος.
(Υπ.) Γ. Ερωτοκρίτου, Δ.
/ΕΠσ