|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ANAΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
(Υπόθεση Αρ. 208/2011)
24 Ιανουαρίου, 2013
[ΕΡΩΤΟΚΡΙΤΟΥ, Δ/στής]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 146 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ
1. τακησ κωνσταντινου βασιωτησ,
2. μαρια χριστοδουλιδου βασιωτου,
3. σωτηρησ νεαρχου,
4. νεαρχοσ αλεξη νεαρχου
5. ελενη αλεξη νεαρχου,
Αιτητές,
ν.
1. ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΜΕΣΩ υπουργειου γεωργιασ, φυσικων πορων και περιβαλλοντοσ,
2. γενικου εισαγγελεα της δημοκρατιασ,
3. υπουργικου συμβουλιου,
Καθ΄ων η Αίτηση.
Κ. Αριστείδου, για τους Αιτητές.
Θ. Πιπερή (κα), για τους Καθ΄ων η Αίτηση.
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΕΡΩΤΟΚΡΙΤΟΥ, Δ.: Οι Αιτητές οι οποίοι είναι συνιδιοκτήτες του τεμαχίου 506 το οποίο καλύπτεται από την εγγραφή 7977 στο χωριό Μονή, ζητούν την ακύρωση του Διατάγματος Απαλλοτρίωσης ΔΠ 1058 το οποίο δημοσιεύτηκε στο Τρίτο Παράρτημα της Επίσημης Εφημερίδας, με αρ. 4393, ημερ. 10.12.2010.
Τα γεγονότα της υπόθεσης
Στις 7.2.1997 δημοσιεύθηκε η Γνωστοποίηση Απαλλοτρίωσης με αρ. 104, με την οποία απαλλοτριώνετο λωρίδα γης, πλάτους 6 μ. για σκοπούς εγκατάστασης αγωγού διαμέτρου 700 μμ. για τη μεταφορά επεξεργασμένων λυμάτων του Αποχετευτικού Συστήματος Λεμεσού-Αμαθούντος. Σύμφωνα με τα Σχέδια που ετοιμάστηκαν, ο αγωγός θα τοποθετείτο δίπλα από τον αγροτικό δρόμο στην άκρη του κτήματος, ώστε να μειώνεται στο ελάχιστο η βλάβη στο τεμάχιο των Αιτητών. Μετά από απόρριψη της ένστασης των Αιτητών, στις 11.8.1997 δημοσιεύτηκε το Διάταγμα Απαλλοτρίωσης ΔΠ 1104.
Φαίνεται ότι το 2004 ο δρόμος κατασκευάστηκε σε λάθος σημείο, στο μέσο περίπου το κτήματος των Αιτητών, με αποτέλεσμα και ο αγωγός, που τοποθετήθηκε δίπλα από το δρόμο, να ακολουθήσει την ίδια λανθασμένη πορεία. Οι Αιτητές υπέβαλαν παράπονο προς το Γραφείο του Επάρχου, ότι ο δρόμος κατασκευάστηκε σε λανθασμένο χωρομετρικά σημείο και εκτός της απαλλοτριωθείσας λωρίδας γης, με αποτέλεσμα να συνιστά επέμβαση. Μετά από διερεύνηση του θέματος και επιβεβαίωση της κατασκευής του δρόμου σε λωρίδα που δεν είχε απαλλοτριωθεί, η διοίκηση προχώρησε σε άρση της επέμβασης με την ανακατασκευή του δρόμου στο μέρος του τεμαχίου που είχε απαλλοτριωθεί στην άκρη του κτήματος των Αιτητών. Όμως, παρά τη μετακίνηση του δρόμου, δεν μετακινήθηκε παράλληλα και ο αγωγός που είχε τοποθετηθεί και αυτός σε λανθασμένο σημείο, δίπλα από τον παλαιό δρόμο και εκτός της απαλλοτριωθείσας λωρίδας γης. Οι Αιτητές με διαβήματα τους ζήτησαν τη μετακίνηση και του αγωγού στο ορθό σημείο. Η διοίκηση δεν συμμορφώθηκε και οι Αιτητές το 2009 ενήγαγαν τη Δημοκρατία για επέμβαση. Η διοίκηση, αντί να άρει την παρανομία, μετακινώντας τον αγωγό, έκρινε ότι ήταν πιο πρόσφορο να αφήσει τον αγωγό εκεί που είχε τοποθετηθεί στο μέσο περίπου του κτήματος των Αιτητών και να προβεί σε νέα απαλλοτρίωση της λωρίδας γης εντός της οποίας είχε λανθασμένα τοποθετηθεί ο αγωγός.
Ως αποτέλεσμα, στις 5.2.2010 δημοσιεύθηκε η νέα Γνωστοποίηση Απαλλοτρίωσης ΔΠ 94 και μετά την απόρριψη της ένστασης που υπέβαλαν οι Αιτητές, δημοσιεύθηκε στις 10.12.2010 το προσβαλλόμενο Διάταγμα Απαλλοτρίωσης, ΔΠ 1058.
Οι Αιτητές με πέντε λόγους ακύρωσης προβάλλουν ότι το επίδικο Διάταγμα Απαλλοτρίωσης είναι άκυρο, καθότι:- (1) παραβιάζει την αρχή της νομιμότητας και συγκεκριμένα το Άρθρο 23 του Συντάγματος και τη σχετική νομοθεσία, (2) παραβιάζει τις αρχές του διοικητικού δικαίου, (3) συνιστά κατάχρηση εξουσίας, (4) είναι αποτέλεσμα έλλειψης δέουσας έρευνας και πλάνης περί τα πράγματα και (5) έλλειψης επαρκούς αιτιολογίας. Θα εξετάσω όλους τους λόγους μαζί.
Ο δικηγόρος των Αιτητών εστίασε την προσοχή του στους πρώτους τρεις λόγους ακυρότητας και ιδιαίτερα στην παραβίαση των αρχών της νομιμότητας και των αρχών του διοικητικού δικαίου.
Η ευπαίδευτη συνήγορος για τους Καθ' ων η αίτηση εισηγήθηκε ότι το Δικαστήριο θα πρέπει να αγνοήσει τους δύο πρώτους λόγους ακύρωσης, καθότι είναι γενικοί και αόριστοι και δεν εγείρονται με τον ενδεδειγμένο τρόπο.
Είναι γεγονός ότι ενώ τα νομικά σημεία εγείρονται στο δικόγραφο της προσφυγής στη γενικότητά τους, δεν εξειδικεύονται με πληρότητα στην αγόρευση των δικηγόρων των Αιτητών. Όμως αυτό δεν συνιστά κατά την κρίση μου παραβίαση του Καν. 7 των Διαδικαστικών Κανονισμών του Ανωτάτου Συνταγματικού Δικαστηρίου του 1962. Η έγερση έστω και ακροθιγώς των διαφόρων νομικών σημείων, μπορεί να κινείται στα όρια του ανεκτού, αλλά ικανοποιεί κατά την άποψή μου τα ελάχιστα απαιτούμενα. Εν πάση περιπτώσει, η ευπαίδευτη δικηγόρος των Καθ' ων η αίτηση εντόπισε και απάντησε με περισσή ικανότητα το κάθε νομικό σημείο.
Η διοίκηση κατά την αρχική απαλλοτρίωση της λωρίδας γης στην οποία θα τοποθετούντο οι αγωγοί νερού, έκρινε ότι η λιγότερο επαχθής λύση για τους Αιτητές ήταν η τοποθέτηση των αγωγών δίπλα από τον εγγεγραμμένο δρόμο στην άκρη του κτήματος των Αιτητών. Ο δρόμος τελικά κατασκευάστηκε σε λανθασμένο σημείο, με αποτέλεσμα να τοποθετηθούν και οι αγωγοί σε λάθος σημείο στο μέσο του κτήματος. Το σφάλμα της διοίκησης εντοπίστηκε μετά από παράπονο των Αιτητών. Ο δρόμος επανακατασκευάστηκε στο ορθό σημείο, δηλαδή στην άκρη του κτήματος των Αιτητών, αλλά ο αγωγός παρέμεινε στο λανθασμένο σημείο. Στη συνέχεια η διοίκηση με το προσβαλλόμενο διάταγμα απαλλοτρίωσης, προσπάθησε να νομιμοποιήσει το λάθος. Όμως η προσπάθεια της αυτή κατά την άποψή μου παραβιάζει το Άρθρο 23 του Συντάγματος, εφόσον όπως έχει νομολογηθεί η προσφυγή στο ακραίο μέτρο της απαλλοτρίωσης, γίνεται μόνο όταν ο επιδιωκόμενος σκοπός δεν μπορεί να επιτευχθεί με λιγότερο επαχθή τρόπο (βλ. Χατζηϊωάννου κ.α. ν. Δημοκρατίας (1990) 3 ΑΑΔ 2877, 2885 και Σταυρίδη κ.α. ν. Δημοκρατίας (1992) 3 ΑΑΔ 303). Η διοίκηση αρχικά έκρινε ότι ο λιγότερο επαχθής τρόπος για τους Αιτητές, ήταν ο αγωγός να τοποθετηθεί στην άκρη του κτήματος. Οι Καθ' ων η αίτηση δεν μπορούν εκ των υστέρων να ενεργούν κατά τρόπο αντιφατικό και να ισχυρίζονται ότι ο αγωγός λόγω κόστους θα πρέπει να παραμείνει στο λανθασμένο σημείο που είχε τοποθετηθεί. Η ενέργεια της διοίκησης να προβεί σε δεύτερη απαλλοτρίωση για να νομιμοποιήσει το λάθος της, δεν συνιστά ορθή άσκηση της διακριτικής της ευχέρειας και συνιστά κατάχρηση εξουσίας, εφόσον επιδιώκει σκοπό (πρωτίστως εξοικονόμησης κόστους), ο οποίος είναι ξένος προς τους σκοπούς για τους οποίους γίνονται οι απαλλοτριώσεις (βλ. άρθρο 4 του Νόμου 15/1962).
Επίσης παραβιάζονται οι αρχές της χρηστής διοίκησης και συγκεκριμένα η αρχή της καλής πίστης, εφόσον η διοίκηση, ενεργώντας κατά τρόπο ασυνεπή και αντιφατικό, επικαλείται τις ίδιες της τις παραλείψεις και σφάλματα, για τις οποίες καμιά ευθύνη δεν έχουν οι Αιτητές. Παραβίαση της ίδιας αρχής συνιστά και η ενέργεια της διοίκησης μετά από 13 χρόνια, αντί να φροντίσει να επανατοποθετήσει τον αγωγό στην ορθή θέση, επικαλείται διάφορους λόγους, κυρίως κόστους, για να μην μετακινήσει τον αγωγό.
Οι Καθ' ων η αίτηση είχαν να επιλέξουν μεταξύ της διόρθωσης του λάθους τους, που οπωσδήποτε θα συνεπαγόταν κάποιο κόστος και της εκ δευτέρου απαλλοτρίωσης λωρίδας γης στο κτήμα των Αιτητών, η οποία από το σχεδιάγραμμα που υπάρχει στο φάκελο, φαίνεται να είναι στο μέσο περίπου του κτήματος των Αιτητών, με όλες τις αρνητικές επιπτώσεις που αυτό συνεπάγεται. Οι Καθ' ων η αίτηση επιλέγοντας τη δεύτερη λύση, δεν ερεύνησαν δεόντως για να βεβαιωθούν ότι και η πρώτη λύση, η οποία ήταν λιγότερο επαχθής για τους Αιτητές, ήταν εξίσου διαθέσιμη, έστω και αν η διοίκηση θα αναγκαζόταν να καταβάλει το πρόσθετο κόστος για τη διόρθωση του λάθους της. Στην επιστολή ημερ. 28.4.2010 του Επαρχιακού Μηχανικού Λεμεσού, αναγνωρίζεται η ανάγκη για διεξαγωγή νέας μελέτης για να διαπιστωθούν οι επιπτώσεις από τη μετακίνηση των αγωγών. Όμως μια τέτοια μελέτη δεν έγινε για να επιβεβαιωθούν οι υποψίες του Επαρχιακού Μηχανικού, ως προς τις επιπτώσεις, αλλά πρωτίστως για να κοστολογηθεί επακριβώς το έργο και να προσδιοριστούν τα ακριβή προβλήματα, ώστε στη συνέχεια να εξεταστεί κατά πόσον αυτά θα μπορούσαν να ξεπεραστούν. Όφειλε περαιτέρω η διοίκηση, να διερευνήσει και τις ακριβείς επιπτώσεις που η ενέργεια της θα είχε στο κτήμα των Αιτητών, προτού προκρίνει τη λιγότερο επαχθή λύση.
Ούτε η αιτιολογία που δόθηκε από τους Καθ' ων η αίτηση είναι η δέουσα. Ενώ με επιστολή της Νομικής Υπηρεσίας, τέθηκαν προς τη διοίκηση οι υπαλλακτικές λύσεις για άρση της επέμβασης με τη μετατόπιση του αγωγού, ο Διευθυντής του Τμήματος Υδάτων επικαλείται γενικά και αόριστα τεχνικές δυσκολίες και το οικονομικό κόστος. Ο Επαρχιακός Μηχανικός Λεμεσού, στην επιστολή του ημερ. 28.4.2010 επικαλείται και αυτό αόριστα αύξηση του συνολικού μήκους και διαφοροποίηση των υψομέτρων, χωρίς να παρέχονται οποιεσδήποτε λεπτομέρειες, ώστε το Δικαστήριο να κρίνει αν με βάση την αρχή της αναλογικότητας η μη μετακίνηση του αγωγού ήταν η λιγότερο επαχθής λύση. Τα ίδια ισχύουν για την αόριστη αναφορά στην ίδια επιστολή σε επηρεασμό γειτονικών τεμαχίων και η αδρανοποίηση του αγωγού για μεγάλο χρονικό διάστημα, χωρίς να δίδονται περαιτέρω λεπτομέρειες και χωρίς να εξηγείται γιατί χρειάζεται ένα τόσο μεγάλο διάστημα για τη μετακίνηση του αγωγού από το μέσο, στα όρια του τεμαχίου.
Για όλους τους πιο πάνω λόγους, η προσφυγή επιτυγχάνει με €1.400 έξοδα, πλέον ΦΠΑ, υπέρ των Αιτητών. Η προσβαλλόμενη απόφαση ακυρώνεται δυνάμει του Άρθρου 146.4(β).
(Υπ.) Γ. Ερωτοκρίτου, Δ.
/ΕΠσ