|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
(Υπóθεση Αρ. 1506/2012)
18 Ιανουαρίου, 2013
[ΠΑΣΧΑΛΙΔΗΣ, Δ/στής]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 146 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ
ΜΑΜΑΣ ΜΑΜΑΣ ΠΡΟΚΟΠΗΣ,
Αιτητής,
ν.
ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΜΕΣΩ
1. ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ ΚΑΙ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΤΑΞΗΣ,
2. ΑΡΧΗΓΟΥ ΑΣΤΥΝΟΜΙΑΣ,
Καθ'ων η αίτηση.
Σ. Αγγελίδης, για τον Αιτητή.
Κ. Σταυρινός, Ανώτερος Δικηγόρος της Δημοκρατίας, εκ μέρους του Γενικού Εισαγγελέα, για τους Καθ'ων η αίτηση.
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΠΑΣΧΑΛΙΔΗΣ, Δ.: Τα γεγονότα που περιβάλλουν την παρούσα προσφυγή και τα οποία συνιστούν κοινό έδαφος, είναι περιληπτικά τα πιο κάτω.
Ο αιτητής, ο οποίος υπηρετεί ως αστυφύλακας στην Αστυνομική Δύναμη Κύπρου, με απόφαση των καθ'ων η αίτηση ημερομηνίας 2/12/2011, τέθηκε σε διαθεσιμότητα για περίοδο μη υπερβαίνουσα τους τρεις μήνες αναφορικά με την πιθανή διάπραξη από μέρους του, του πειθαρχικού παραπτώματος της ανάρμοστης συμπεριφοράς. Με απόφαση των καθ'ων η αίτηση ημερομηνίας 3/3/2012, η περίοδος της διαθεσιμότητας του αιτητή παρατάθηκε μέχρι την εκδίκαση της εναντίον του καταχωρηθείσας στο μεταξύ πειθαρχικής υπόθεσης με αριθμό 2/2011.
Στις 4/4/2012 ο αιτητής, προσέφυγε στο Ανώτατο Δικαστήριο καταχωρώντας την Προσφυγή 600/2012, με την οποία επεδίωκε την ακύρωση της απόφασης παράτασης της διαθεσιμότητας του, ημερομηνίας 3/3/2012, επικαλούμενος την ύπαρξη έκδηλης παρανομίας την οποία εστίαζε στην παράλειψη του Αρχηγού Αστυνομίας να καθορίσει κατά πόσο συνέτρεχαν ειδικοί λόγοι για την παράταση της διαθεσιμότητας του, αφού είχε ήδη αποφασιστεί η πειθαρχική του δίωξη. Ήταν η θέση του αιτητή ότι η συγκεκριμένη παράλειψη του Αρχηγού Αστυνομίας συνιστούσε έκδηλη παρανομία γιατί δεν είχαν τηρηθεί στην περίπτωση του οι προβλεπόμενες από τον Κανονισμό 31 των Πειθαρχικών Κανονισμών της Αστυνομίας, προϋποθέσεις.
Ταυτόχρονα με την καταχώριση της εν λόγω προσφυγής, ο αιτητής καταχώρισε και μονομερή αίτηση με την οποία επεδίωκε αναστολή της απόφασης παράτασης της διαθεσιμότητας του. Με διάταγμα του δικαστηρίου που εκδόθηκε μονομερώς στις 9/4/2012, διατάχθηκε η αναστολή της παράτασης. Ως αποτέλεσμα, ο αιτητής επέστρεψε στα καθήκοντα του δύο μέρες αργότερα, δηλαδή στις 11/4/2012. Το ενδιάμεσο διάταγμα κατέστη απόλυτο στις 26/6/2012.
Η προσφυγή του αιτητή 600/2012 στέφθηκε με επιτυχία. Με απόφαση του που εκδόθηκε στις 4/10/2012, το Ανώτατο Δικαστήριο αφού έκαμε δεκτές τις περί ύπαρξης έκδηλης παρανομίας θέσεις του αιτητή, ακύρωσε την προσβαλλόμενη απόφαση.
Όμως, στο διάστημα που μεσολάβησε μεταξύ 9/4/2012, ημερομηνία έκδοσης του προσωρινού διατάγματος με το οποίο είχε ανασταλεί η παράταση της διαθεσιμότητας του αιτητή και της 4/10/2012, ημερομηνία έκδοσης της ακυρωτικής απόφασης του δικαστηρίου, έλαβαν χώρα τα πιο κάτω γεγονότα τα οποία έδωσαν και το έναυσμα για καταχώριση της παρούσας προσφυγής.
Στις 28/9/2012, πέντε δηλαδή μέρες προτού το δικαστήριο εκδώσει την ήδη επιφυλαχθείσα ακυρωτική απόφαση του στην προσφυγή 600/2012 και χωρίς το δικαστήριο να ενημερωθεί, οι καθ'ων η αίτηση ανακάλεσαν την προσβαλλόμενη με την προσφυγή 600/2012 απόφαση τους για παράταση της διαθεσιμότητας του αιτητή και ακολούθως, με απόφαση τους την οποία έλαβαν την προηγούμενη της έκδοσης της απόφασης μέρα, δηλαδή στις 3/10/2012, αποφάσισαν την παράταση της διαθεσιμότητας του αιτητή πάλι από 3/3/2012 μέχρι την εκδίκαση της εναντίον του πειθαρχικής υπόθεσης 2/2011, όπως και την καταβολή στον αιτητή από την εν λόγω ημερομηνία και μετά, ως χορήγημα διαθεσιμότητας το ½ των απολαβών του. Και είναι αυτή τη δεύτερη απόφαση για παράταση της διαθεσιμότητας του που ο αιτητής προσβάλλει με την παρούσα προσφυγή του.
Ως λόγους ακύρωσης ο αιτητής προβάλλει:
(α) Τον ισχυρισμό ότι η επίδικη απόφαση λήφθηκε κατά παράβαση του δικαιώματος του να τύχει ακρόασης πριν τη λήψη της και
(β) τον ισχυρισμό ότι η επίδικη απόφαση παραβιάζει τις αρχές της χρηστής διοίκησης και/ή της δικαιολογημένης εμπιστοσύνης και/ή την αρχή της μη αναδρομικότητας των διοικητικών πράξεων.
Ο υπό στοιχείο (α) πιο πάνω προβαλλόμενος λόγος ακύρωσης είναι δισκελής. ’ξονα του πρώτου σκέλους συνιστά η θέση ότι η ακύρωση της απόφασης για παράταση της διαθεσιμότητας του αιτητή ημερομηνίας 3/3/2012 από το Ανώτατο Δικαστήριο, κατάργησε και εξαφάνισε τη συγκεκριμένη απόφαση. Στην ουσία είναι ως και η ακυρωθείσα απόφαση να μην είχε ποτέ ληφθεί. Επομένως, υποστηρίζει ο ευπαίδευτος συνήγορος του αιτητή, το γεγονός ότι είχε δοθεί στον αιτητή η ευκαιρία να ακουστεί την πρώτη φορά που αποφασίστηκε η παράταση της διαθεσιμότητας του και συγκεκριμένα προτού ληφθεί η απόφαση της 3/3/2012, δεν μπορεί να καλύψει την επίδικη πράξη η οποία συνιστά νέα, αυτοτελή διοικητική πράξη δυσμενούς φύσεως με διαφορετικές παραμέτρους και συνέπειες.
’ξονα του δεύτερου σκέλους του υπό στοιχείο (α) πιο πάνω προβαλλόμενου λόγου ακύρωσης συνιστά η θέση ότι στην επίδικη πράξη «... υπάρχουν νέα δεδομένα τα οποία δεν υπήρχαν στην προγενέστερη απόφαση για παράταση της διαθεσιμότητας και ως εκ τούτου έπρεπε να του δοθεί το δικαίωμα να απαντήσει στους ειδικούς λόγους που διατυπώνονται στη νέα ειδοποίηση παράτασης της διαθεσιμότητας, αφού εν τέλει σκοπός της ακρόασης στην περίπτωση της παράτασης της διαθεσιμότητας είναι η στάθμιση του σκοπίμου της συνέχισης της διαθεσιμότητας και των επιπτώσεων της στον υπάλληλο».
Στον αντίποδα ο ευπαίδευτος συνήγορος των καθ'ων η αίτηση ισχυρίζεται τα εξής: Ως αποτέλεσμα της ανάκλησης με την επίδικη απόφαση, της παράνομης, όπως ο ευπαίδευτος συνήγορος των καθ'ων η αίτηση την χαρακτηρίζει, απόφασης της 3/3/2012, το πραγματικό καθεστώς που ισχύει είναι αυτό που ίσχυε κατά το χρόνο λήψης της απόφασης και που δεν είναι άλλο από την επιστολή του Αρχηγού Αστυνομίας, ημερομηνίας 1/3/2012, με την οποία κοινοποιείτο στον αιτητή η πρόθεση για παράταση της διαθεσιμότητας του, ενώ παράλληλα ο τελευταίος πληροφορείτο για το δικαίωμα ακρόασης που του παρείχετο δυνάμει του Νόμου, και την απάντηση που ο αιτητής έδωσε στα πλαίσια άσκησης του εν λόγω δικαιώματος του και που ήταν, «εγώ δεν έκαμα τίποτα, για ποιο λόγο να συνεχισθεί η διαθεσιμότητα μου». Επομένως, εισηγείται ο κ. Σταυρινός, «.... ο αιτητής δεν στερήθηκε του δικαιώματος ακρόασης, αφού .... του δόθηκε αυτό το δικαίωμα και ορθά λήφθηκε υπόψη κατά την επανεξέταση ως πραγματικό καθεστώς που ίσχυε κατά το χρόνο που εκδόθηκε η πρώτη απόφαση του Αρχηγού».
Σ' αυτό το στάδιο θεωρώ σκόπιμο να διευκρινίσω ότι συνιστά κοινό έδαφος ότι στον αιτητή δόθηκε το δικαίωμα ακρόασης προτού ληφθεί η απόφαση της 3/3/2012, καθώς επίσης και ότι ο αιτητής το άσκησε επιλέγοντας να αρνηθεί τη διάπραξη οποιουδήποτε αδικήματος.
Εξέτασα προσεκτικά τις ομολογουμένως ενδιαφέρουσες θέσεις των δύο συνηγόρων, έχοντας συνέχεια κατά νουν την εκατέρωθεν επιχειρηματολογία. Με όλο το σέβας προς τον κ. Αγγελίδη, οι σχετικές με το πρώτο σκέλος του υπό στοιχείο (α) προβαλλόμενου λόγου ακύρωσης, θέσεις του, δεν με βρίσκουν σύμφωνο.
Η ανάκληση της απόφασης 3/3/2012 αφορούσε ανάκληση παράνομης πράξης. Στη συγκεκριμένη περίπτωση η παρανομία της συγκεκριμένης πράξης, έκδηλη μάλιστα παρανομία, διαπιστώθηκε και δικαστικά, έστω και μετά την ανάκληση της∙ επ' αυτού δεν έχει ουσιαστικά εκδηλωθεί διαφωνία. Εκεί που εστιάζεται η διαφωνία των δύο συνηγόρων είναι στις συνέπειες που η ανάκληση ή η ακύρωση της συγκεκριμένης πράξης συνεπάγεται για το δικαίωμα του αιτητή σε ακρόαση πριν τη λήψη δυσμενούς για τον ίδιο απόφασης, στη συγκεκριμένη περίπτωση πριν τη λήψη της επίδικης απόφασης.
Η αναδρομικότητα της επίδικης απόφασης είναι δεδομένη εφόσον η ανακληθείσα απόφαση ήταν παράνομη (βλ. άρθρο 7(δ) του Νόμου 58(Ι)/99) και το κατά πόσο η απόφαση της 3/3/2012 ανακλήθηκε με την επίδικη απόφαση ή ακυρώθηκε με δικαστική απόφαση, ακαδημαϊκή μόνο σημασία μπορεί να έχει στην παρούσα περίπτωση γιατί τα αποτελέσματα και οι συνέπειες είναι και στις δύο περιπτώσεις ακριβώς οι ίδιες∙ η εξαφάνιση της πράξης και η κατάργηση της και η επαναφορά του πραγματικού και νομικού καθεστώτος που ίσχυε πριν από την έκδοση της πράξης (Χριστ. Καγιάς & Υιοί Λτδ. ν. Δημοκρατίας (1989) 3 Α.Α.Δ. 3329 και Εγχειρίδιο Διοικητικού Δικαίου 2006, υπό Ε.Π. Σπηλιωτόπουλου, σ. 198).
Επομένως, στο βαθμό και την έκταση που το πρώτο σκέλος του (α) λόγου ακύρωσης μας αφορά, το ζητούμενο είναι το πραγματικό καθεστώς που ίσχυε πριν την έκδοση της πράξης, στην περίπτωση μας πριν τη λήψη της απόφασης στις 3/3/2012. Και αυτό δεν μπορεί, όπως πολύ ορθά ο κ. Σταυρινός επισημαίνει, να είναι άλλο από την επιστολή του Αρχηγού Αστυνομίας ημερομηνίας 1/3/2012 προς τον αιτητή και η απάντηση που ο αιτητής έδωσε στα πλαίσια άσκησης του δικαιώματος του να ακουστεί προτού ληφθεί η απόφαση για παράταση της διαθεσιμότητας του ημερομηνίας 3/3/2012.
Η υπόθεση Πολύκαρπος Ναπολέων ν. Δημοκρατίας, Αρ. Υπόθ. 1397/2009, ημερομηνίας 22/11/2011 (απόφαση Νικολαίδη, Δ.), την οποία επικαλείται ο κ. Αγγελίδης, διαφοροποιείται ουσιαστικά από την παρούσα υπόθεση ως προς τα γεγονότα. Στην υπόθεση Ναπολέων, το δικαίωμα ακρόασης δόθηκε στον αιτητή στο στάδιο λήψης της αρχικής απόφασης με την οποία είχε τεθεί σε διαθεσιμότητα, δεν δόθηκε όμως στο στάδιο λήψης της απόφασης για παράταση της διαθεσιμότητας του για πρώτη φορά. Επομένως εκεί, ορθά, κατά τη γνώμη μου, το δικαστήριο κατέληξε ότι το γεγονός ότι ο αιτητής ακούστηκε στο στάδιο λήψης της απόφασης με την οποία τέθηκε σε διαθεσιμότητα δεν είναι αρκετό για να καλύψει και την περίπτωση παράτασης της διαθεσιμότητας του, εφόσον η απόφαση για παράταση, αν και είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την αρχική θέση σε διαθεσιμότητα προς την οποία και συναρτάται, δεν παύει να είναι μια νέα πράξη δυσμενούς φύσης για τον αιτητή. Στην παρούσα περίπτωση όμως, δόθηκε στον αιτητή δικαίωμα να ακουστεί στο στάδιο λήψης της απόφασης για παράταση της διαθεσιμότητας του για πρώτη φορά. Και η εν λόγω απόφαση, για τους λόγους που έχουν αναφερθεί, εξαφανίστηκε με τις συνέπειες και τα αποτελέσματα που η εν λόγω εξαφάνιση συνεπάγεται και στα οποία έχω ήδη αναφερθεί πιο πάνω.
Ο κ. Αγγελίδης βέβαια, προβάλλει διαζευκτικά τη θέση ότι οι καθ'ων η αίτηση, ούτως ή άλλως, όφειλαν να παράσχουν στον αιτητή την ευκαιρία να ακουστεί, εφόσον προέκυψαν νέα δεδομένα τα οποία δεν υπήρχαν προηγουμένως όταν λαμβανόταν η απόφαση στις 3/3/2012. Η θέση αυτή με βρίσκει σύμφωνο. Είναι αρκετό να διεξέλθει ένας την «ΕΙΔΟΠΟΙΗΣΗ ΠΑΡΑΤΑΣΗΣ ΔΙΑΘΕΣΙΜΟΤΗΤΑΣ» ημερομηνίας 3/10/2012, για να διαπιστώσει του λόγου το αληθές. Στην εν λόγω Ειδοποίηση, αφού παρατίθενται σε γενικές γραμμές οι λεπτομέρειες των γεγονότων που περιβάλλουν την κατ' ισχυρισμό επιλήψιμη συμπεριφορά του αιτητή και επισημαίνεται η σοβαρότητα των πειθαρχικών αδικημάτων, η θέση την οποία ο αιτητής κατέχει στην Αστυνομική Δύναμη και η ανυπαρξία επιπτώσεων στη λειτουργία της αστυνομίας από τη μη άσκηση των καθηκόντων του αιτητή, αναφέρονται και τα πιο κάτω:
"Ως εκ τούτου, θεωρώ ότι οι πιο κάτω λόγοι συνιστούν ειδικούς λόγους για παράταση της διαθεσιμότητας σου:
(1) Η σοβαρότητα των κατηγοριών που αντιμετωπίζεις
(2) το γεγονός ότι αρκετοί μάρτυρες είναι συνάδελφοι σου και ως εκ τούτου το ενδεχόμενο επηρεασμού τους είναι αυξημένο
(3) το γεγονός ότι υπάρχουν πολίτες μάρτυρες και ως εκ τούτου το ενδεχόμενο επηρεασμού τους είναι αυξημένο εάν συνεχίσεις να ασκείς τα καθήκοντα και τις αρμοδιότητες σου
(4) το ότι η άσκηση από μέρους σου των αρμοδιοτήτων και καθηκόντων της θέσης σου, ενώ ταυτόχρονα διεξάγεται δίκη εναντίον σου για πειθαρχικό αδίκημα, πλήττει το κύρος και την αξιοπιστία της Αστυνομίας έναντι του κοινού."
Θεωρώ ότι τα όσα επικαλείται ο Αρχηγός Αστυνομίας στη συγκεκριμένη Ειδοποίηση με τη μορφή ειδικών λόγων που δικαιολογούν την παράταση της διαθεσιμότητας του αιτητή, συνιστούν στοιχεία των οποίων δεν είχε λάβει γνώση ο αιτητής κατά την προηγούμενη διαδικασία.
Στο σύγγραμμα «Διοικητικό Δίκαιο - Γενικό Μέρος», Τρίτη Έκδοση, του Δ. Κάρσου, σελ. 192, υποδεικνύονται τα εξής:
"Η αρχή της ακροάσεως του διοικουμένου αναλύεται στα εξής στοιχεία: (α) στο δικαίωμα του διοικουμένου να λάβη γνώση των στοιχείων της κρινομένης υποθέσεως του, (β) στο δικαίωμα του διοικουμένου να εκθέση τις απόψεις του. Ήτοι να ακουσθή. Και (γ) στην υποχρέωση της Διοικήσεως να λάβη υπ' όψει της, να εκτιμήση και να μη αγνοήση ή παρατρέξη εν σιγή τις εκτεθείσες από τον διοικούμενο απόψεις."
Στην παρούσα υπόθεση είναι αναντίλεκτο ότι ο αιτητής δεν είχε λάβει γνώση των στοιχείων που περιλαμβάνονται στην Ειδοποίηση παράτασης. Ούτε και του είχε δοθεί η ευκαιρία να εκθέσει τις απόψεις του επί των εν λόγω νέων στοιχείων, με συνέπεια η διοίκηση να έχει στερηθεί της δυνατότητας να τις λάβει υπόψη και να τις εκτιμήσει (βλ. στοιχεία (α), (β) και (γ), πιο πάνω). Θεωρώ επομένως ότι έχει παραβιασθεί το δικαίωμα ακρόασης του αιτητή.
Χρήσιμη αναφορά μπορεί επίσης να γίνει στην υπόθεση Ναπολέων (πιο πάνω), η οποία μπορεί μεν να διαφοροποιείται από την παρούσα υπόθεση ως προς τα γεγονότα της, οι πιο κάτω όμως εύστοχες επισημάνσεις του Δικαστή Νικολαΐδη, τυγχάνουν εφαρμογής και στην περίπτωση μας:
"Αναμφίβολα η διαθεσιμότητα είναι διοικητικό μέτρο δυσμενούς φύσης και συνεπώς ο διοικούμενος έχει το δικαίωμα ακρόασης. Η ακρόαση σκοπό έχει την υποβοήθηση της διοίκησης στο ερώτημα κατά πόσο ο συγκεκριμένος υπάλληλος θα πρέπει να τεθεί ή όχι σε διαθεσιμότητα. Δεν θα πρέπει να υπεισέρχεται στην ουσία της πειθαρχικής υπόθεσης, αλλά θα πρέπει να βοηθά στη στάθμιση του σκόπιμου της διαθεσιμότητας και των επιπτώσεών της στον υπάλληλο (Ρ.Ι.Κ. κ.α. ν. Κέττηρου κ.α. (2007) 3 Α.Α.Δ. 555, 559).
Στην παρούσα υπόθεση η απόφαση για παράταση της διαθεσιμότητας είναι μια διοικητική πράξη η οποία μπορεί να είναι συνδεδεμένη με την αρχική απόφαση για θέση σε διαθεσιμότητα, αλλά δεν παύει να είναι μια νέα πράξη και ως εκ τούτου ο αιτητής είχε το δικαίωμα να ακουστεί προηγουμένως."
Ενόψει της πιο πάνω κατάληξης μου θεωρώ περιττό να ασχοληθώ με το δεύτερο λόγο ακύρωσης.
Για όλους τους πιο πάνω λόγους, η προσφυγή επιτυγχάνει. Η προσβαλλόμενη απόφαση ακυρώνεται με έξοδα 1.350, πλέον Φ.Π.Α., αν υπάρχει, εναντίον των καθ'ων η αίτηση.
Α. ΠΑΣΧΑΛΙΔΗΣ,
Δ.
/ΔΓ