ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
Κυπριακή νομολογία στην οποία κάνει αναφορά η απόφαση αυτή:
KYRIACOS G. PAPASAVVAS ν. REPUBLIC (PUBLIC SERVICE COMMISSION) (1967) 3 CLR 111
GEORGHIOS NICOLAOU ν. THE MINISTER OF INTERIOR AND ANOTHER (1974) 3 CLR 189
KONTEMENIOTIS ν. C.B.C. (1982) 3 CLR 1027
Οικονομίδης ν. Επιτρ. Δημ. Υγείας Κάτω Ακουρδάλιας κ.ά. (1990) 3 ΑΑΔ 928
Kυπριακή Δημοκρατία, μέσω Eπιτροπής Eκπαιδευτικής Yπηρεσίας ν. Aλμπέρτο Kασσέρα (1996) 3 ΑΑΔ 27
Eπιτροπή Eκπαιδευτικής Yπηρεσίας ν. Aντώνη Zάμπογλου (1997) 3 ΑΑΔ 270
Motorways Ltd ν. Υπουργού Οικονομικών και Άλλου (1999) 3 ΑΑΔ 447
Ράφτης Αντώνης ν. Kυπριακής Δημοκρατίας και Άλλων (2002) 3 ΑΑΔ 345
Παπακόκκινου Βερεγγάρια Π. και Άλλη ν. Kυπριακής Δημοκρατίας (2002) 3 ΑΑΔ 510
Συμβ. Βελτιώσεως Γερίου κ.ά. ν. Δημοκρατίας (1995) 4 ΑΑΔ 2133
Κυπριακή νομοθεσία στην οποία κάνει αναφορά η απόφαση αυτή:
Ν. 140(I)/2005 - Ο περί της Εκτίμησης των Επιπτώσεων στο Περιβάλλον από Ορισμένα Έργα Νόμος του 2005
Ν. 158(I)/1999 - Ο περί των Γενικών Αρχών του Διοικητικού Δικαίου Νόμος του 1999
Ν. 27/1974 - Ο περί Διασφαλίσεως και Προστασίας της Κοινής Ησυχίας (Τροποποιητικός) Νόμος του 1974
Ν. 90/1972 - Ο περί Πολεοδομίας και Χωροταξίας Νόμος του 1972
Ν. 94/1968 - Ο περί Ρυθμίσεως Πρατηρίων Πετρελαιοειδών Νόμος του 1968
Μεταγενέστερη νομολογία η οποία κάνει αναφορά στην απόφαση αυτή:
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
(Συνεκδικαζόμενες Υποθέσεις Αρ. 46/2009 και 47/2009)
(Υπόθεση Αρ. 46/2009)
21 Δεκεμβρίου, 2012
[K. ΚΛΗΡΙΔΗΣ, Δ/στής]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΑ ΑΡΘΡΑ 15, 23, 28 ΚΑΙ 146 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ.
1. ΑΝΑΣΤΑΣΗΣ ΣΤΡΑΤΗ,
2. ΑΝΤΡΗ ΣΤΡΑΤΗ,
3. ΚΥΡΙΑΚΗ ΣΤΑΥΡΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ,
4. ΣΤΑΥΡΟΣ ΙΩΑΝΝΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ,
5. ΘΕΟΦΑΝΗΣ ΠΑΠΑΙΩΑΝΝΟΥ,
6. ΑΡΓΥΡΟΥΛΛΑ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΚΟΥΤΣΟΥ,
7. ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΒΡΥΩΝΙΔΟΥ,
8. ΑΘΗΝΟΥΛΑ ΠΑΠΟΥΗ ΚΛΕΑΝΘΟΥΣ,
9. ΝΙΚΟΛΑΣ Χ»ΚΥΡΙΑΚΟΥ,
10. ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ Χ»ΚΥΡΙΑΚΟΥ,
11. ΜΑΡΙΑ ΙΩΑΝΝΟΥ,
12. ΑΝΔΡΟΥΛΑ ΑΓΗΣΙΛΑΟΥ Χ»ΓΕΩΡΓΙΟΥ,
Αιτητές
- ΚΑΙ -
ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΜΕΣΩ:
1. ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ,
2. ΔΙΕΥΘΥΝΤΗ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ,
3. ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΟΙΚΗΣΕΩΣ,
4. ΔΙΕΥΘΥΝΤΗ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΟΙΚΗΣΕΩΣ,
5. ΕΠΑΡΧΙΑΚΟ ΓΡΑΦΕΙΟ ΛΕΜΕΣΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΟΙΚΗΣΕΩΣ,
6. ΕΠΑΡΧΙΑΚΟ ΛΕΙΤΟΥΡΓΟ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΟΙΚΗΣΕΩΣ ΛΕΜΕΣΟΥ,
Καθ΄ων η αίτηση.
- - - - - -
(Υπόθεση Αρ. 47/2009)
1. ΑΝΑΣΤΑΣΗΣ ΣΤΡΑΤΗ,
2. ΑΝΤΡΗ ΣΤΡΑΤΗ,
3. ΚΥΡΙΑΚΗ ΣΤΑΥΡΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ,
4. ΣΤΑΥΡΟΣ ΙΩΑΝΝΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ,
5. ΘΕΟΦΑΝΗΣ ΠΑΠΑΙΩΑΝΝΟΥ,
6. ΑΡΓΥΡΟΥΛΛΑ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΚΟΥΤΣΟΥ,
7. ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΒΡΥΩΝΙΔΟΥ,
8. ΑΘΗΝΟΥΛΑ ΠΑΠΟΥΗ ΚΛΕΑΝΘΟΥΣ,
9. ΝΙΚΟΛΑΣ Χ»ΚΥΡΙΑΚΟΥ,
10. ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ Χ»ΚΥΡΙΑΚΟΥ,
11. ΜΑΡΙΑ ΙΩΑΝΝΟΥ,
12. ΑΝΔΡΟΥΛΑ ΑΓΗΣΙΛΑΟΥ Χ»ΓΕΩΡΓΙΟΥ,
Αιτητές
- ΚΑΙ -
ΔΗΜΟΣ ΚΑΤΩ ΠΟΛΕΜΙΔΙΩΝ,
Καθ΄ου η αίτηση.
- - - - - -
Ξ. Ξενοφώντος, για τους Αιτητές και στις δύο προσφυγές.
Ζ. Κυριακίδου, Δικηγόρος της Δημοκρατίας, για τους Καθ΄ων η Αίτηση στην προσφυγή 46/2009.
Ρ. Ιάσωνος για Χρ. Δημητριάδη & Σία, για τον Καθ΄ου η Αίτηση στην προσφυγή 47/2009.
Μ. Αντωνίου για Π. Πολυβίου, για τα Ενδιαφερόμενα Μέρη.
- - - - - -
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΚΛΗΡΙΔΗΣ, Δ.: Οι καθ΄ων η αίτηση στην προσφυγή αρ. 46/2009 με απόφασή τους ημερομηνίας 31.3.2008 ενέκριναν την έκδοση πολεοδομικής άδειας προς το ενδιαφερόμενο μέρος για την ανέγερση και λειτουργία πρατηρίου πετρελαιοειδών στα τεμάχια αρ. 792, 793, 802 και 1659, Φ/Σχ.54/57, Δήμος Κ. Πολεμιδιών. Ο καθ΄ου η αίτηση Δήμος στην προσφυγή αρ. 47/2009, με δική του απόφαση ημερομηνίας 5.9.2008, ενέκρινε την έκδοση άδειας οικοδομής για την ανέγερση του πρατηρίου πετρελαιοειδών.
Οι αιτητές είναι ιδιοκτήτες κατοικιών, οι οποίες γειτνιάζουν με τα τεμάχια του ενδιαφερόμενου μέρους επί των οποίων επιτράπηκε από τους καθ΄ων η αίτηση η ανέγερση του ρηθέντος πρατηρίου, και με τις παρούσες προσφυγές τους, οι οποίες, για ευνόητους λόγους συνεκδικάστηκαν, αμφισβητούν τη νομιμότητα και επιζητούν την ακύρωση των εκδοθεισών αδειών, ήτοι της πολεοδομικής άδειας και της άδειας οικοδομής αντίστοιχα.
Για την προώθηση του αιτήματός τους για παροχή της αιτούμενης θεραπείας, οι αιτητές προβάλλουν διάφορους νομικούς λόγους, μερικοί των οποίων είναι κοινοί και στις δύο προσφυγές, ενώ άλλοι όχι. Θα επιληφθώ όμως, κατά προτεραιότητα, προδικαστικής ένστασης, την οποία ήγειραν οι καθ΄ων η αίτηση στην προσφυγή αρ. 46/2009 και την οποία υιοθέτησε και ο καθ΄ου η αίτηση στην προσφυγή αρ. 47/2009, όπως επίσης και το ενδιαφερόμενο μέρος.
Προδικαστική ένσταση περί έλλειψης εννόμου συμφέροντος των αιτητών.
Όπως υποστηρίζουν οι καθ΄ων η αίτηση, οι αιτητές στις δύο αυτές προσφυγές δεν έχουν θεμελιώσει, μέσα στο πλαίσιο που καθορίζει η νομολογία, το έννομο συμφέρον που απαιτείται ως προϋπόθεση για άσκηση της αναθεωρητικής δικαιοδοσίας. Με παραπομπή σε σχετικές αποφάσεις από τη νομολογία, υποβάλλουν ότι το γεγονός πως οι αιτητές είναι ιδιοκτήτες και/ή κάτοχοι υποστατικών στην οδό Μεθάνων, τα οποία απλά είναι παρακείμενα των επίδικων τεμαχίων, δεν είναι αρκετό για τη στοιχειοθέτηση εννόμου συμφέροντος, αφού η επίκληση της ιδιότητας του περιοίκου από μόνη της δεν είναι αρκετή για να στοιχειοθετήσει την ύπαρξη εννόμου συμφέροντος των αιτητών.
Στην απόφαση της Ολομέλειας του Ανωτάτου Δικαστηρίου στην υπόθεση Χαραλάμπους ν. Δημοκρατίας (1996) 3 ΑΑΔ 73, έγινε εκτενής και εμπεριστατωμένη αναφορά στις αρχές που διέπουν τα της ύπαρξης ή μη εννόμου συμφέροντος σε υποθέσεις όπως η παρούσα. Το απόσπασμα που ακολουθεί είναι ιδιαίτερα χρήσιμο και, αν και εκτενές, το παραθέτω αυτούσιο:
"Έννομο συμφέρον.
Σύμφωνα με τον Π.Δ. Δαγτόγλου, Διοικητικό Δικονομικό Δίκαιο, Δεύτερη έκδοση αναθεωρημένη και συμπληρωμένη, 1994, παρα. 537 - 545:
"Έννομο είναι το συμφέρον που όχι μόνο δεν αντίκειται στο δίκαιο, αλλά και αναγνωρίζεται από αυτό ως άξιο έννομης προστασίας ... Έτσι, ο ιδιώτης έχει έννομο συμφέρον στην τήρηση κανόνων δικαίου, π.χ. περί προστασίας του περιβάλλοντος ή πολεοδομίας οι οποίοι επιβάλλουν υποχρεώσεις στην διοίκηση, χωρίς να του παρέχουν (υποκειμενικά) δικαιώματα, αλλά των οποίων η τήρηση δημιουργεί ή διασφαλίζει μια ευμενή γι' αυτόν κατάσταση... Το έννομο συμφέρον πρέπει να είναι άμεσο, δηλαδή να ανήκει απευθείας στον ασκούντα το ένδικο βοήθημα και όχι σε τρίτο πρόσωπο και εμμέσως μόνο στον αιτούντα ... Το έννομο συμφέρον, τέλος, πρέπει να είναι παρόν (ενεστώς), δηλαδή υπαρκτό κατά τον χρόνο ασκήσεως του ένδικου βοηθήματος ... 'Παρόν' όμως θεωρείται και το συμφέρον που απειλείται με βεβαιότητα στο άμεσον μέλλον."
Στο Δαγτόγλου (πιο πάνω) επιχειρείται διάκριση μεταξύ εξουσίας ασκήσεως ένδικου βοηθήματος και ενεργητικής νομιμοποιήσεως. Η διάκριση τίθεται ως πιο κάτω στην παρα. 549:
"... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
Για τη θεμελίωση της εξουσίας ασκήσεως ένδικου βοηθήματος αρκεί ο εύλογος (δηλαδή όχι προφανώς ασύστατος) ισχυρισμός ότι η προσβαλλόμενη πράξη θίγει έννομο συμφέρον του προσφεύγοντος· δεν απαιτείται δηλαδή απόδειξη, αλλ' αρκεί η πιθανολόγηση, η οποία και αποτελεί προϋπόθεση του παραδεκτού της προσφυγής. Για την θεμελίωση της νομιμοποιήσεως απαιτείται, αντιθέτως, να αποδειχθεί ότι το θιγόμενο έννομο συμφέρον ανήκει πράγματι στον ασκούντα το ένδικο βοήθημα (ενεργητική νομιμοποίηση) και ότι εθίγει πράγματι από την εναγομένη διοίκηση (παθητική νομιμοποίηση)· επομένως η νομιμοποίηση ανήκει στην ουσιαστική θεμελίωση της προσφυγής και η έλλειψή της καθιστά το ένδικο βοήθημα όχι απαράδεκτο, αλλά αβάσιμο..."
Διάκριση επιχειρείται και ως προς το βαθμό απόδειξης του έννομου συμφέροντος μεταξύ της περίπτωσης εκείνου στον οποίο αφορά η προσβαλλόμενη πράξη και εκείνου τον οποίο δεν αφορά η προσβαλλόμενη πράξη. Σύμφωνα με τις παρα. 551 - 555:
"Η ύπαρξη εννόμου συμφέροντος τεκμαίρεται από τον ίδιο το νόμο αν η αίτηση ακυρώσεως ασκείται από αυτόν τον οποίον 'αφορά' η προσβαλλόμενη πράξη, αυτόν δηλαδή στον οποίο απευθύνεται ονομαστικώς ή υπό την ιδιότητα του ως ιδιοκτήτη συγκεκριμένου ακινήτου ή οχήματος... Αντιθέτως, εκείνος τον οποίο δεν 'αφορά' η προσβαλλόμενη πράξη πρέπει πάντοτε να πιθανολογήσει έννομο συμφέρον... Όταν ο αιτών δεν είναι ο αποδέκτης της πράξεως, αλλά τρίτος, πρέπει να ισχυρισθεί ευλόγως ότι εντούτοις θίγονται δικά του συμφέροντα. Στην περίπτωση αυτήν πρέπει να γίνει διάκριση ανάλογη με τον ευμενή ή δυσμενή για τον αποδέκτη της χαρακτήρα της πράξεως.
Ευμενείς για τον αποδέκτη τους πράξεις μπορεί να έχουν δυσμενή αποτελέσματα για τρίτους, τα συμφέροντα των οποίων βρίσκονται αντικειμενικά σε άμεση αντίθεση με τα συμφέροντα του αποδέκτη της ευμενούς πράξεως. Τις πράξεις αυτές έχουν έννομο συμφέρον να προσβάλλουν οι τρίτοι με την αιτιολογία της αντικειμενικής παρανομίας. Έτσι π.χ. γείτονες ενός ακινήτου για το οποίο εγκρίθηκε η εγκατάσταση εργοστασίου ή λειτουργία επιχειρήσεως, οι επιχειρηματικοί ή επαγγελματικοί ανταγωνιστές του αποδέκτη μιας άδειας λειτουργίας επιχειρήσεως ή ασκήσεως επαγγέλματος, οι συνυποψήφιοι κατά την κατάληψη μιας θέσεως ή την παραχώρηση ενός προνομίου, οι συμμετέχοντες σε μια δημοπρασία κ.ο.κ. έχουν έννομο συμφέρον να προσβάλουν την ευμενή για τον αποδέκτη της πράξη (οικοδομική άδεια, άδεια εγκαταστάσεως βιομηχανίας, λειτουργίας επιχειρήσεως, ασκήσεως επαγγέλματος, διορισμό σε δημόσια θέση, παραχώρηση προνομίου, κατακύρωση δημοπρασίας κ.ο.κ.).
Δυσμενείς για τον αποδέκτη τους πράξεις θεμελιώνουν το έννομο συμφέρον του αποδέκτη για την προσβολή τους. Έννομο συμφέρον μπορεί όμως, να έχουν και τρίτοι, στους οποίους επεκτείνεται ή επιρρίπτεται το δυσμενές αποτέλεσμα της προσβαλλόμενης πράξεως."
Στην Κύπρο το ζήτημα του εννόμου συμφέροντος διέπεται από το άρθρο 146.2 του Συντάγματος το οποίο, όπως έχει υποδειχθεί στην Νεοφύτου ν. Δημοκρατίας (1964) Α.Α.Δ. 280, 292, είναι ανάλογο με την αντίστοιχη ελληνική νομοθετική διάταξη η οποία αποτελείται από το άρθρο 48 του Νόμου 3713/1928 (βλ. και Χρυσοστομίδης ν. Ελληνικής Κοινοτικής Συνελεύσεως (1962) Α.Α.Δ. 297, 402 και Παπασάββας ν. Δημοκρατίας (1967) 3 Α.Α.Δ. 111, 122).
Στην Παπασάββας (πιο πάνω) υποδεικνύεται ότι εξέταση της εξέλιξης της ελληνικής νομολογίας, η οποία αναφέρεται στην εφαρμογή της πιό πάνω νομοθετικής διάταξης, οδηγεί στο συμπέρασμα ότι το άρθρο 146.2 του Συντάγματος αποτελεί πρόνοια η οποία αναπαραγάγει σε μεγάλο βαθμό τις σχετικές αρχές της ελληνικής νομολογίας. Επομένως η ελληνική νομολογία αποτελεί πολύ μεγάλο βοήθημα. Έχει νομολογηθεί ότι το συμφέρον το οποίο απαιτείται από το άρθρο 146.2 για τη νομιμοποίηση προσώπου να προσφύγει στο Ανώτατο Δικαστήριο πρέπει να έχει νομικό έρεισμα (Βλ. Κ. & Μ. (Tranport) Ltd και Άλλοι ν. Αναθεωρητικής Αρχής Αδειών, Α.Ε. 1233, 18.5.93).
Οι όροι "ίδιον ενεστώς συμφέρον" στο άρθρο 146.2 καθιστούν την άμεση προσβολή υφιστάμενου συμφέροντος του αιτητή που απορρέει από το Νόμο, προϋπόθεση για την άσκηση προσφυγής. (Νικόλας ν. Δημοκρατίας, Υπ. αρ. 701/93,2.2.95).
Στην Ελλάδα όπου υπάρχει ειδική συνταγματική ρύθμιση για την προστασία του περιβάλλοντος (βλ. άρθρο 24 του Συντάγματος) το Συμβούλιο της Επικρατείας έχει να επιδείξει μια ολοκληρωμένη νομολογία σε ζητήματα συνταγματικής προστασίας του περιβάλλοντος την οποία ο Νομοθέτης δεν είναι πλέον δυνατόν να αγνοεί. Η νομολογία αυτή αφορά πλείστα ζητήματα από την χωροταξία και την πολεοδομία, μέχρι την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς της χώρας. (Βλ. Ιωάννου Δ. Σαρμά, Η Συνταγματική και Διοικητική Νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας, Β έκδοση, 1994, σελ. 157 - 58). Έχει νομολογηθεί δε ότι:
1. Το άρθρο 24 του Συντάγματος εισάγει "υποχρέωση του Νομοθέτου όπως απέχει εκ της θεσπίσεως πολεοδομικών κανόνων που ευρίσκονται εκτός του διαγεγραμμένου πλαισίου της ομαλής, λειτουργικής αναπτύξεως των οικισμών των πόλεων (ΣτΕ 1876/1980, Σαρμά (πιό πάνω), σελ. 673).
2. Μια τροποποίηση της ισχύουσας πολεοδομικής ρυθμίσεως, προκειμένου περί οικισμού με εγκεκριμένο σχέδιο πόλεως δεν μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα την επιδείνωση του υφιστάμενου φυσικού και οικιστικού περιβάλλοντος και να προκαλεί επιδείνωση των όρων διαβιώσεως των κατοίκων που είχαν διαμορφωθεί υπό το ήδη τροποποιημένο καθεστώς. (Στ.Ε 10/88 και Σαρμά (πιό πάνω) σελ. 799).
Πρέπει να τονισθεί ότι η παρούσα έφεση δεν εξετάζεται από την σκοπιά της προστασίας του περιβάλλοντος ως αυτοτελούς δικαιώματος εκπηγάζοντος, όπως στην Ελλάδα από το Σύνταγμα, επειδή δεν έχουμε παρόμοια συνταγματική διάταξη και επειδή η προσφυγή δε θεμελιώνεται πάνω σε λόγο που αναφέρεται στην προστασία του περιβάλλοντος. Εξετάζεται, όμως, το περιβάλλον υπό την σκοπιά του συμφέροντος του προσφεύγοντος για την προστασία των όρων διαβίωσης του στη συγκεκριμένη περιοχή και των περιουσιακών του δικαιωμάτων στο βαθμό που επηρεάζονται από την επίδικη πράξη. Η αναφορά στην ελληνική νομολογία έγινε για να καταδειχθεί η ευαισθησία της σε θέματα που έχουν σχέση με τους όρους διαβιώσεως.
Η ίδια ευαισθησία έχει επιδειχθεί και από την Κυπριακή Νομολογία, αλλά από άλλη οπτική γωνιά. Στην Κοινότητα Πυργών και Άλλων ν. Δημοκρατίας, Υποθ. 671/91, 7.11.91, αποφασίσθηκε ότι το δικαίωμα της ζωής επεκτείνεται και στους περιβαλλοντικούς όρους διαβίωσης. Δεν θα μας απασχολήσει η αρχή αυτή δεδομένου ότι η παρούσα υπόθεση δε βασίζεται πάνω σε δικαίωμα για περιβαλλοντική διαμόρφωση αλλά σε δικαίωμα για τη χρήση ιδιοκτησίας κάτω από παραδεκτούς όρους και σε συνάρτηση με την προστασία των περιουσιακών δικαιωμάτων."
Στην απόφαση του Νικήτα, Δ., στην υπόθεση Συμβούλιο Βελτιώσεως Γερίου κ.ά. ν. Δημοκρατίας (1995) 4 ΑΑΔ 2133, τονίστηκε, με αναφορά στην υπόθεση Οικονομίδης ν. Επιτροπής Δημόσιας Υγείας Κάτω Ακουρδάλιας κ.ά. (1990) 3 ΑΑΔ 928, ότι η ιδιότητα του περιοίκου θα μπορούσε να αποτελέσει τη βάση νομιμοποίησης άδειας για προσθήκες και μετατροπές σε τουβλοποιείο. Στην ίδια την απόφαση στην υπόθεση Οικονομίδης (ανωτέρω), η Ολομέλεια τόνισε ότι η ιδιότητα του περιοίκου αυτή καθαυτή δεν αρκεί για να μπορεί να επικαλεσθεί την ακυρωτική δικαιοδοσία του Ανωτάτου Δικαστηρίου με προσφυγή, γιατί η σύγχρονη έννομη τάξη δεν αναγνωρίζει τη λαϊκή αγωγή. Θα πρέπει να θεμελιώνεται εδώ και άμεσο συμφέρον του προσφεύγοντα. Στην απόφαση του Κωνσταντινίδη, Δ., στην υπόθεση Σαββίδη κ.ά. ν. Δήμου Λευκωσίας, Υπόθεση αρ. 694/2007, ημερ. 10.5.2010, εξετάστηκε αυτεπάγγελτα θέμα εννόμου συμφέροντος περιοίκων να προσβάλουν απόφαση Πολεοδομικής Αρχής για τη χορήγηση αδείας προς ανέγερση, όπως και εδώ, πρατηρίου πώλησης πετρελαιοειδών με πλυντήριο αυτοκινήτων. Οι αιτητές, με την αγόρευσή τους, εξήγησαν γιατί ως περίοικοι που επηρεάζονται αρνητικά νομιμοποιούνται, και αυτό κρίθηκε ικανοποιητικό από το Δικαστήριο.
Στις υπό εξέταση υποθέσεις, είμαι πεπεισμένος ότι οι αιτητές νομιμοποιούνταν να προσφύγουν στο Δικαστήριο προσβάλλοντας τις επίδικες αποφάσεις. Πέραν της ιδιότητας του περιοίκου, έχουν προβάλει τα ακόλουθα στη γραπτή αγόρευσή τους:
"37. Είναι η θέση των Αιτητών ότι - ανάμεσα σε άλλα, τα οποία επιφυλάσσονται να αναλύσουν με περισσότερη λεπτομέρεια, εάν κι εφόσον κριθεί αναγκαίο - με την παροχή της συγκεκριμένης άδειας προς το ΕΜ, θίγεται - επί 24ώρου βάσεως και 365 μέρες το χρόνο - η ειρηνική απόλαυση και η ίδια η οικονομική αξία της ιδιοκτησίας τους και η ποιότητα ζωής τους, λόγω πρόκλησης θορύβου, πρόκλησης οδικής υπερκυκλοφορίας, φωτορύπανσης εκπομπής αναθυμιάσεων και/ή σκόνης και τίθεται εν κινδύνω η υγεία και η ασφάλειά τους, λόγω εκπομπών θορύβου, σκόνης και αναθυμιάσεων και λόγω ύπαρξης τεραστίων ποσοτήτων εύφλεκτων υλικών (λάδι, βενζίνη, πετρέλαιο) κλπ σε απόσταση αναπνοής από τις οικίες τους (σε κάποιες περιπτώσεις μάλιστα και σε απόσταση λίγων μέτρων).
38. Ουδέποτε υπήρξε οιαδήποτε διαβούλευση με τους Αιτητές πριν την έκδοση της προσβαλλόμενης πράξης. Δε λήφθηκε καν υπόψη ότι οικίες βρίσκονται σε απόσταση αναπνοής από τη σκοπούμενη ανάπτυξη και μάλιστα μία εξ αυτών εφάπτεται του σκοπούμενου πρατηρίου."
Όλα τα πιο πάνω στοιχεία θεμελιώνουν το έννομο συμφέρον των αιτητών. Η προδικαστική ένσταση απορρίπτεται.
Θα προχωρήσω να εξετάσω τους λόγους ακύρωσης οι οποίοι προβάλλονται στην προσφυγή αρ. 46/2009.
Λόγοι ακύρωσης στην Προσφυγή αρ. 46/2009.
Η κατ΄ ισχυρισμό ελλιπής αιτιολογία της προσβαλλόμενης απόφασης, η μη διενέργεια δέουσας έρευνας, και η ύπαρξη πλάνης περί τα πράγματα και/ή το Νόμο.
Οι αιτητές ισχυρίζονται ότι η πολεοδομική άδεια πάσχει, λόγω ελλιπούς αιτιολογίας και ότι εκδόθηκε κάτω από συνθήκες που αποκαλύπτουν έλλειψη δέουσας έρευνας και πλάνη περί τα πράγματα και/ή το Νόμο.
Κατά πρώτον υποστηρίζουν ότι η επίδικη πράξη, αν και ευεργετική για το ενδιαφερόμενο μέρος, έχρηζε αιτιολογίας σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 27(β) του περί των Γενικών Αρχών του Διοικητικού Δικαίου Νόμου του 1999, Ν. 158(Ι)/1999, σύμφωνα με το οποίο δεν εξαιρούνται αιτιολογίας πράξεις που θίγουν έννομα συμφέροντα τρίτων.
Περαιτέρω, ισχυρίζονται ότι οι καθ΄ων η αίτηση όφειλαν να αιτιολογήσουν την επίδικη απόφαση καθότι, σύμφωνα με το άρθρο 26(1)(β) του Ν.158(Ι)/1999, πρέπει να αιτιολογούνται επαρκώς και δεόντως οι διοικητικές πράξεις που είναι αντίθετες ως προς το περιεχόμενό τους με προηγηθείσα γνωμοδότηση, πρόταση, εισήγηση ή έκθεση αρμόδιου οργάνου ή με τα στοιχεία διοικητικού φακέλου.
Συγκεκριμένα, υποβάλλουν ότι οι καθ΄ων η αίτηση δεν τήρησαν κάποιους από τους όρους που επέβαλαν διάφορα όργανα των οποίων ζητήθηκε η συγκατάθεσή τους στην έκδοση της πολεοδομικής άδειας. Όπως, ότι δεν ικανοποιήθηκαν οι απαιτήσεις που έθετε το Αρχηγείο Αστυνομίας, η ΑΗΚ, οι Υπηρεσίες Περιβάλλοντος, καθώς και οι όροι του Επαρχιακού Γραφείου Επιθεώρησης Εργασίας. Επίσης, ότι δεν λήφθηκαν μέτρα για αποφυγή οχληρίας των περιοίκων, όπως υποδείχθηκε. Οι όροι υποβάλλεται, που έθεσαν οι πιο πάνω φορείς, στην ουσία συνιστούσαν αρνητική γνωμοδότηση για την παροχή πολεοδομικής άδειας αν αυτοί δεν ικανοποιούνταν. Συνεπώς, οι καθ΄ων η αίτηση όφειλαν να παράσχουν σαφή αιτιολογία.
Εξετάζοντας τις πιο πάνω θέσεις των αιτητών, παρατηρώ τα ακόλουθα:
Ομολογουμένως, επρόκειτο περί μιας δύσκολης και αρκετά περίπλοκης περίπτωσης αίτησης για έκδοση πολεοδομικής άδειας, αφού εμπλέκονταν πολλά διοικητικά όργανα, αρμοδιότητες και νομοθεσίες. Ακριβώς γι΄ αυτό το λόγο φαίνεται ότι οι καθ΄ων η αίτηση από την αρχή ενήργησαν ορθά, ζητώντας τις απόψεις όλων των εμπλεκομένων φορέων.
Τόσο όμως από τα στοιχεία που περιέχονται στο διοικητικό φάκελο της υπόθεσης, όσο και από το κείμενο της ίδιας της επίδικης πολεοδομικής άδειας, φαίνεται ότι παρέχεται επαρκής αιτιολογία για την έκδοση της επίδικης άδειας. Οι όροι που τίθενται σ΄ αυτή είναι πολλοί και εμπεριστατωμένοι, ως αποτέλεσμα της διαβούλευσης των εμπλεκομένων υπηρεσιών και εφαρμογής της νομοθεσίας. Επίσης, καθοριστικής σημασίας είναι ο πρώτος όρος που τίθεται στην επίδικη άδεια ότι "Η ανάπτυξη να μη τεθεί σε χρήση εκτός αν εκτελεστούν όλοι οι όροι της άδειας αυτής".
Οι απόψεις που ζήτησαν οι καθ΄ων η αίτηση και δόθηκαν από τους εμπλεκομένους φορείς και υπηρεσίες, φαίνεται ότι ήταν καθοριστικής σημασίας. Λήφθηκαν σοβαρά υπόψη και κάποιες από αυτές ενσωματώθηκαν στους ίδιους τους όρους της επίδικης πολεοδομικής άδειας.
Οι Υπηρεσίες αυτές είναι το Τμήμα Πυροπροστασίας της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας, η Αστυνομία, ο Κλάδος Υγειονολόγων Μηχανικών (Υπουργείο Εσωτερικών), τα Δημόσια Έργα, η ΑΗΚ, το Γραφείο Επιθεωρήσεως Εργασίας Λεμεσού και φυσικά ο Δήμος Κάτω Πολεμιδιών.
Παραθέτω πιο κάτω μέρος των όρων από την πολεοδομική άδεια, όπου φαίνεται ξεκάθαρα ότι λήφθηκαν υπόψη από τους καθ΄ων η αίτηση οι απόψεις των εμπλεκομένων Υπηρεσιών σε αντίθεση μ΄ ότι υποστηρίζουν οι αιτητές.
"(56) Καμία προεξοχή ή άλλη κατασκευή θα επεμβαίνει σε γειτονικό τεμάχιο.
(130) Να αφεθεί είσοδος/έξοδος οχημάτων μόνο στη θέση και με το πλάτος που δείχνεται στα εγκριμένα σχέδια.
(285) Κατά την διεξαγωγή των εργασιών της ανάπτυξης να ληφθεί ειδική πρόνοια ώστε να μην επηρεασθούν γειτονικά κτίρια/αυλές/δημόσιοι δρόμοι/χώροι πρασίνου, κ.λ.π.
(294) Να υλοποιηθούν όλοι οι όροι και απαιτήσεις της Α.Η.Κ. σύμφωνα με το σχετικό Παράρτημα που επισυνάπτεται.
(295) Να υλοποιηθούν όλοι οι όροι και απαιτήσεις της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας σύμφωνα με το σχετικό Παράρτημα που επισυνάπτεται.
(296) Σε περίπτωση που το σχήμα, το μέγεθος και οι διαστάσεις του τεμαχίου που δείχνονται στο χωροταξικό σχέδιο που υποβλήθηκε, δεν συμφωνούν με το επίσημο χωρομετρικό σχέδιο, η ανάπτυξη θα θεωρείται ως ανάπτυξη για την οποία δεν έχει χορηγηθεί πολεοδομική άδεια σύμφωνα με το άρθρο 25(2) του περί Πολεοδομίας και Χωροταξίας Νόμου.
(502) Η οικοδομή να ανεγερθεί στη θέση που δείχνεται στα εγκριμένα σχέδια και κανένα μέρος της ή μέρος του στεγάστρου πάνω από τις αντλίες να βρίσκεται σε απόσταση μικρότερη από 6.00μ. από το οδικό σύνορο και 3.00μ. τουλάχιστον από τα υπόλοιπα σύνορα του τεμαχίου.
(505) Οι υπόγειες δεξαμενές πετρελαιοειδών να απέχουν τουλάχιστο 10.00μ. από το οδικό σύνορο και τουλάχιστο 3.00μ. από τα υπόλοιπα σύνορα του τεμαχίου.
(511) Η ανάπτυξη να χρησιμοποιείται αποκλειστικά και μόνιμα ως πρατήριο πωλήσεως πετρελαιοειδών και η χρήση της κύριας οικοδομής και του πρατηρίου γενικά να είναι σύμφωνα με τις πρόνοιες του Καν. 6(1)(α) των περί Ρυθμίσεως Πρατηρίων Νόμο.
(512) Το πρατήριο θα ικανοποιεί τον Περί Ρυθμίσεως Πρατηρίων Πετρελαιοειδών και επίσης τον Περί Ρυθμίσεως Οδών και Οικοδομών Νόμο και τους σχετικούς Κανονισμούς.
(513) Η φωτεινή διαφημιστική πινακίδα να τοποθετηθεί στη θέση που δείχνεται στο εγκριμένο χωροταξικό σχέδιο και σε απόσταση όχι λιγότερη από 3.00μ. από το οδικό ή άλλο σύνορο του οικοπέδου.
(514) Να υλοποιηθούν όλοι οι όροι και απαιτήσεις του Επαρχιακού Γραφείου Επιθεώρησης Εργασίας Λεμεσού και την Υπηρεσία Περιβάλλοντος σύμφωνα με το σχετικό Παράρτημα που επισυνάπτεται.
(515) Τα νερά που θα προέρχονται από το πλυντήριο αυτοκινήτων πρέπει να διέρχονται μέσα από σύστημα στεγανών δεξαμενών (αμμοσυλλέκτη - λιποπαγίδας) και μετά να διοχετεύονται σε απορροφητικό/ούς λάκκο/ους.
(516) Οποιαδήποτε χρησιμοποιημένα μηχανέλαια θα πρέπει να φυλάγονται σε ειδικά δοχεία και η διάθεση τους να γίνεται με εγκεκριμένο, από τις Αρμόδιες Αρχές, τρόπο.
(517) Τα οικιακά λύματα (κουζίνα, αποχωρητήρια, κ.λ.π.) να διοχετεύονται σε ξεχωριστό σύστημα σηπτικής δεξαμενής/απορροφητικού λάκκου."
Ενόψει όλων των πιο πάνω στοιχείων, θεωρώ ότι η επίδικη πολεοδομική άδεια είναι αιτιολογημένη και αυτή συμπληρώνεται από τα στοιχεία του διοικητικού φακέλου.
Επιπρόσθετα, οι αιτητές υποστηρίζουν ότι η έλλειψη αιτιολογίας φανερώνει και έλλειψη δέουσας έρευνας. Παραπέμπουν δε σε αριθμό ερωτημάτων που εμπεριέχουν ανάλογα στοιχεία με τον προηγούμενό τους ισχυρισμό, για να υποβάλουν ότι αυτά δεν λήφθηκαν υπόψη από τους καθ΄ων η αίτηση κατά την έκδοση της πολεοδομικής άδειας εφόσον δεν προηγήθηκε η σχετική δέουσα έρευνα.
Παράλληλα, ισχυρίζονται ότι σε κάθε περίπτωση υπήρξε πλάνη περί τα πράγματα και ή το Νόμο από τους καθ΄ων η αίτηση κατά την έκδοση της πολεοδομικής άδειας, καθότι αυτοί είχαν πεπλανημένη αντίληψη ως προς συγκεκριμένα γεγονότα και, ειδικότερα, ως προς τις συνθήκες που επικρατούσαν στην περιοχή όπου θα ανεγειρόταν το πρατήριο.
Και οι πιο πάνω ισχυρισμοί των αιτητών θα πρέπει ν΄ απορριφθούν.
Όπως έχει νομολογηθεί, η διεξαγωγή της δέουσας έρευνας γίνεται με σκοπό τη διαπίστωση όλων των ουσιωδών γεγονότων. Ωστόσο, η έκταση, ο τρόπος και η διαδικασία που θα ακολουθηθεί ποικίλει ανάλογα με το υπό εξέταση ζήτημα, ανάγεται δε στη διακριτική ευχέρεια της διοίκησης. Το κριτήριο για την πληρότητα της έρευνας έγκειται στη συλλογή και διερεύνηση των ουσιωδών στοιχείων τα οποία παρέχουν βάση για ασφαλή συμπεράσματα.
Παραπέμπω σχετικά με την πιο πάνω αρχή στην απόφαση της Ολομέλειας του Ανωτάτου Δικαστηρίου στην υπόθεση Ράφτης ν. Δημοκρατίας (2002) 3 ΑΑΔ 345, στη σελ. 366:
"Σε σχέση με την εισήγηση περί απουσίας δέουσας έρευνας οι αρχές του διοικητικού δικαίου υπαγορεύουν τη διεξαγωγή έρευνας με σκοπό τη διαπίστωση όλων των ουσιωδών γεγονότων. Ωστόσο η έκταση, ο τρόπος και η διαδικασία που θα ακολουθηθεί ποικίλλει ανάλογα με το υπό εξέταση ζήτημα, ανάγεται δε στη διακριτική ευχέρεια της διοίκησης. (Δημοκρατία ν. Κοινότητας Πυργών κ.ά. (1996) 3 Α.Α.Δ. 503, Επιτροπή Εκπαιδευτικής Υπηρεσίας ν. Ζάμπογλου (1997) 3 Α.Α.Δ. 270 και Nicolaou v. Minister of Interior and Another (1974) 3 C.L.R. 189). Η μορφή της έρευνας είναι συνυφασμένη με τα περιστατικά της κάθε υπόθεσης. Η τελική εκτίμηση των γεγονότων και η λήψη της σχετικής απόφασης αποτελεί καθήκον και υποχρέωση του αρμοδίου οργάνου. Το κριτήριο για την πληρότητα της έρευνας έγκειται στη συλλογή και διερεύνηση των ουσιωδών στοιχείων τα οποία παρέχουν βάση για ασφαλή συμπεράσματα. (Βλ. Ζάμπογλου, πιο πάνω). Η έρευνα είναι επαρκής εφόσον εκτείνεται στη διερεύνηση κάθε γεγονότος που σχετίζεται με το θέμα που εξετάζεται. (Βλ. Motorways Ltd v. Δημοκρατίας (1999) 3 Α.Α.Δ. 447)."
Στην παρούσα περίπτωση φαίνεται από τα συνημμένα Παραρτήματα στην Ένσταση ότι οι καθ΄ων η αίτηση μελέτησαν την υπόθεση και έλαβαν υπόψη όλα τα απαραίτητα στοιχεία, προβαίνοντας μάλιστα σε όλες τις απαραίτητες διαβουλεύσεις με όλες τις εμπλεκόμενες υπηρεσίες, όπως το Δήμο Κάτω Πολεμιδιών, Τμήμα Πυροπροστασίας, Αστυνομία, Κλάδο Υγειονολόγων Μηχανικών, Δημόσια Έργα, ΑΗΚ, Γραφείο Επιθεώρησης Εργασίας. Αποτέλεσμα μάλιστα αυτής της έρευνας είναι οι ίδιοι οι όροι που τέθηκαν για τη χορήγηση της πολεοδομικής άδειας στο ενδιαφερόμενο μέρος.
Ούτε πλάνη περί τα πράγματα διαπιστώνεται. Πλάνη υφίσταται σε περίπτωση έκδηλης ανυπαρξίας των πραγματικών δεδομένων τα οποία αποτέλεσαν την προϋπόθεση έκδοσης της απόφασης. Διαφορετική εκτίμηση της αποδεκτικής αιτίας των ίδιων γεγονότων δεν συνιστά πλάνη. Βλ. σχετικά απόφαση Ολομέλειας Ανωτάτου Δικαστηρίου στην υπόθεση Δημοκρατία ν. Κασσέρα (1996) 3 ΑΑΔ 27, 31:
"Στην απόφαση του πρωτόδικου Δικαστηρίου γίνεται αναφορά στην ειδοποιό διαφορά μεταξύ πλάνης περί τα πράγματα και εσφαλμένης εκτίμησης γεγονότων. Πλάνη υφίσταται, όπως διαπιστώνεται με αναφορά στη νομολογία του Συμβουλίου Επικρατείας, "εν περιπτώσει εκδήλου ανυπαρξίας σαφώς και ανενδοιάστως προκυπτούσης, των πραγματικών δεδομένων, άτινα απετέλεσαν την προϋπόθεσιν της εκδόσεως αυτών". Διάφορος εκτίμηση της αποδεικτικής αξίας των ίδιων γεγονότων δε συνιστά πλάνη. Η πλάνη ανάγεται στην ύπαρξη των γεγονότων, όχι στη θεώρηση της αξίας και των επιπτώσεών τους. (Βλ. Αποφάσεις Συμβουλίου της Επικρατείας 453/68 (Ολομέλειας), 2006/61, 808/55 και Πορίσματα Νομολογίας του Συμβουλίου της Επικρατείας, 1929-1959.)
Επαναλαμβάνω ότι, τόσο τα συνημμένα Παραρτήματα στην Ένσταση, όσο και οι ίδιοι οι όροι που τέθηκαν στην πολεοδομική άδεια, δεν καταδεικνύουν πλάνη περί τα πράγματα ή το νόμο από μέρους των καθ΄ων η αίτηση.
Η κατ΄ ισχυρισμό παραβίαση του δικαιώματος ακρόασης των αιτητών.
Όπως περαιτέρω ισχυρίζονται οι αιτητές, οι καθ΄ων η αίτηση παραβίασαν το δικαίωμα ακρόασής τους, εφόσον δεν έλαβαν υπόψη τις απόψεις τους σχετικά με την επίδικη ανάπτυξη. Υποστηρίζουν ότι, αφού επίκειτο η λήψη ενός δυσμενούς μέτρου γι΄ αυτούς και τους κατοίκους της περιοχής όπου θα ανεγειρόταν το επίδικο πρατήριο, σε τέτοια περίπτωση οι καθ΄ων η αίτηση όφειλαν να παράσχουν δικαίωμα έκφρασης άποψης εκ μέρους των επηρεαζομένων, κάτι που δεν έπραξαν.
Σε σχέση με αυτές τις θέσεις των αιτητών, εντοπίζεται κατ΄ αρχάς το ότι δεν παρέχεται στο Νόμο, ήτοι στον περί Πολεοδομίας και Χωροταξίας Νόμο του 1972, Ν.90/1972, ούτε στο Τοπικό Σχέδιο Λεμεσού, τέτοιο δικαίωμα ακροάσεως των περιοίκων ή και δημοτών.
Προφανώς, τα δικαιώματά τους προστατεύονται από τον ίδιο το Δήμο Κάτω Πολεμιδιών, ο οποίος, όπως φαίνεται από το πρακτικό συνεδρίας του ημερομηνίας 2.8.2007 (βλ. Παράρτημα 1 στην Ένσταση), δεν έφερε ένσταση στη χωροθέτηση πρατηρίου πετρελαιοειδών στην περιοχή, πλην όμως, ζήτησε για τη συγκεκριμένη χρήση όπως γίνει ενδελεχής έρευνα και μελέτη λόγω ακριβώς προηγούμενης εμπειρίας του για ανάλογη πολεοδομική άδεια, όπου οι περίοικοι είχαν εγείρει στο Δήμο προβλήματα με παράπονα και ενστάσεις. Παραθέτω το σχετικό πρακτικό:
"ΔΗΜΟΣ ΚΑΤΩ ΠΟΛΕΜΙΔΙΩΝ
ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ ΠΡΑΚΤΙΚΩΝ ΣΥΝΕΔΡΙΑΣ
ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΑΔΕΙΩΝ ΟΙΚΟΔΟΜΗΣ (Ε.Α.)
ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑΣ 2/8/2007
3. Αρ. Φακ. ΛΕΜ/01046/2007 (Αίτηση για χορήγηση Πολεοδομικής Άδειας για την ανέγερση Πρατηρίου Πετρελαιοειδών, στα τεμάχια αρ. 792, 793, 802, 1659, φ/σχ. LIV/57, στα Κάτω Πολεμίδια).
Η Επιτροπή αφού μελέτησε την υπόθεση, εκ πρώτης όψεως, δεν φέρει ένσταση στη χωροθέτηση πρατηρίου πετρελαιοειδών στην περιοχή, όχι όμως όπως προτείνεται με προέκταση σε τεμάχια που δεν εφάπτονται της Λεωφόρου Σπύρου Κυπριανού.
Η Επιτροπή είναι της άποψης, ότι η εν λόγω χρήση, θα πρέπει να περιοριστεί σε τεμάχια που εφάπτονται της λεωφόρου, που μαζί με άλλα μέτρα, να αποφεύγονται στο μέγιστο δυνατό οι όποιες οχληρίες στους περιοίκους.
Μετά και την εμπειρία που είχαμε από τη χρήση του πρατηρίου πετρελαιοειδών στην ίδια λεωφόρο περίπου 200 μ. νοτιότερα της προτεινόμενης χρήσης, όπου οι περίοικοι δημιούργησαν στο Δήμο τεράστια προβλήματα με τα παράπονα και τις ενστάσεις τους για τη χρήση του πρατηρίου, η Επιτροπή πιστεύει, ότι θα πρέπει για την αίτηση να γίνει ενδελεχής έρευνα και μελέτη."
Σύμφωνα με την ισχύουσα νομολογία του Ανωτάτου Δικαστηρίου, το δικαίωμα ακρόασης παρέχεται στις περιπτώσεις διαδικασιών πειθαρχικής φύσεως ή άλλων διαδικασιών με τις οποίες σκοπείται η λήψη μέτρων με τιμωρητικό χαρακτήρα. Η υποχρέωση της διοίκησης ν΄ ακούσει τον επηρεαζόμενο δεν εκτείνεται σε σχέση με διαδικασίες καθαρά διοικητικής φύσεως. [Βλ. σχετικά απόφαση Ολομέλειας Ανωτάτου Δικαστηρίου στην υπόθεση Παπακόκκινου κ.ά. ν. Δημοκρατίας (2002) 3 ΑΑΔ 510, 515 και Kontemeniotis v. C.B.C. (1982) 3 CLR 1027].
Η κατ΄ ισχυρισμό παραβίαση του δικαιώματος ιδιωτικής ζωής.
Ακολούθως, οι αιτητές ισχυρίζονται, με πολύ συνοπτικό τρόπο, ότι οι καθ΄ων η αίτηση, εκδίδοντας την επίδικη πολεοδομική άδεια, παραβίασαν το δικαίωμα ιδιωτικής ζωής τους, επιτρέποντας την ανέγερση ενός πρατηρίου πετρελαιοειδών στη μέση μιας γειτονιάς, μιας οικιστικής περιοχής, τοποθετώντας μια εστία θορύβου, αναθυμιάσεων, απέναντι και δίπλα από τα σπίτια τους. Καθημερινά υποστηρίζουν, θα αναγκάζονται να ζουν με την όχληση, καθώς και με το διαρκή κίνδυνο που προκαλείται από την αποθήκευση εύφλεκτων καυσίμων απέναντι και δίπλα από τις οικίες τους.
Σε σχέση με τον ισχυρισμό τούτο των αιτητών θα πρέπει να παρατηρήσω ότι με βάση το σύνολο των γεγονότων που παρέθεσα πιο πάνω (στους προηγούμενους ισχυρισμούς), αλλά και με το μεγάλο αριθμό των όρων που επιβλήθηκαν από τους καθ΄ων η αίτηση και κυρίως υπό τον όρο ότι η ανάπτυξη δε θα τεθεί σε χρήση, εκτός αν εκτελεστούν όλοι οι όροι της άδειας, θεωρώ ότι διασφαλίζεται η ιδιωτική ζωή των αιτητών.
Όπως καταφαίνεται από το ίδιο το περιεχόμενο των όρων της επίδικης πολεοδομικής άδειας, λαμβάνονται μέτρα για την προστασία, την ποιότητα της ζωής των αιτητών περιοίκων, την ασφάλεια, αλλά και την προστασία του περιβάλλοντος, όλα δηλαδή τα απαραίτητα ή και απαιτούμενα εκ του Νόμου μέτρα για αποφυγή οποιασδήποτε οχληρίας ή επηρεασμού δικαιωμάτων. Εξάλλου υπήρξε καθοριστικής σημασίας η εμπλοκή πολλών υπηρεσιών, όπως προαναφέρθηκε, οι οποίες έδωσαν τις απόψεις τους στηριζόμενες στους ισχύοντες σχετικούς Νόμους και οι οποίες βασικά ενσωματώθηκαν στους όρους της επίδικης πολεοδομικής άδειας. Επομένως, ούτε αυτός ο λόγος ακύρωσης ευσταθεί.
Η κατ΄ ισχυρισμό παραβίαση της αρχής της αναλογικότητας.
Επιπρόσθετα, οι αιτητές ισχυρίζονται ότι η απόφαση των καθ΄ων η αίτηση να εκδώσουν την επίδικη πολεοδομική άδεια παραβιάζει την αρχή της αναλογικότητας, όπως αυτή διασφαλίζεται από το άρθρο 52 του Ν.158(Ι)/1999, καθότι, κατά την άσκηση της διακριτικής τους εξουσίας, οι καθ΄ων η αίτηση όφειλαν να λάβουν υπόψη και να σταθμίσουν όλα τα άμεσα εμπλεκόμενα στην υπόθεση συμφέροντα, έτσι ώστε η προτεινόμενη ανάπτυξη να μη βλάπτει το συμφέρον των περιοίκων, πεζών, παιδιών, οδηγών και άλλων, καθότι ήδη υπάρχει άλλο πρατήριο σε απόσταση 200 μέτρων από το προτεινόμενο επίδικο πρατήριο.
Απορρίπτοντας και αυτό το λόγο ακύρωσης, επαναλαμβάνω τα όσα λέχθηκαν σε σχέση με προηγούμενους ισχυρισμούς των αιτητών, σύμφωνα με τα οποία διαπιστώνεται από το σύνολο των στοιχείων που περιέχονται στους διοικητικούς φακέλους, αλλά και από τους όρους οι οποίοι τέθηκαν στην επίδικη άδεια, διασφαλίζεται η ασφάλεια και η ισορροπία της περιοχής, δεν αποδεικνύεται ότι η διοίκηση έδρασε δυσανάλογα.
Η κατ΄ ισχυρισμό παράβαση ουσιώδους τύπου και/ή παράβαση νόμου από τους καθ΄ων η αίτηση.
Τέλος, οι αιτητές υποβάλλουν ότι υπήρξε παράβαση ουσιώδους τύπου και ή παράβαση Νόμου από τους καθ΄ων η αίτηση κατά την έκδοση της επίδικης πολεοδομικής άδειας, καθότι παραβιάστηκαν οι περί της Εκτίμησης των Επιπτώσεων στο Περιβάλλον από Ορισμένα Έργα Νόμοι του 2005 έως 2012, Ν. 140(Ι)/2005 και ο περί Ρυθμίσεως Πρατηρίων Πετρελαιοειδών Νόμος του 1968, Ν. 94/1968.
Συγκεκριμένα, ισχυρίζονται ότι παραβιάστηκαν ο διατάξεις στα άρθρα 9 και 15 και το Δεύτερο Παράρτημα - παράγραφος 3(ε)1 και 6(γ)] του Ν.140(Ι)/2005, σύμφωνα με το οποίο το ενδιαφερόμενο μέρος έπρεπε να είχε υποβάλει "Προκαταρκτική Έκθεση Επιπτώσεων στο Περιβάλλον" για να θεωρηθεί έγκυρη και νόμιμη η αίτησή του για έκδοση πολεοδομικής άδειας. Οι πιο πάνω διατάξεις παραβιάστηκαν γιατί το "πρατήριο" εντάσσεται, σύμφωνα με τους αιτητές, στο Δεύτερο Παράρτημα του Νόμου, δηλαδή στην παράγραφο 3(ε) "Επιφανειακή αποθήκευση ορυκτών καυσίμων", και στην παράγραφο 6(γ) "Εγκαταστάσεις αποθήκευσης πετρελαίου, πετροχημικών και χημικών προϊόντων".
Αναφορικά με την παραβίαση του Ν. 94/1968, υποστηρίζουν ότι, κατά παράβαση των διατάξεων του (άρθρο 3 και άρθρο 4) δεν έγιναν συγκεκριμένες διαβουλεύσεις εκ μέρους της Αρχής Αδειών, που στη συγκεκριμένη περίπτωση είναι ο Δήμος Κ. Πολεμιδιών για να παραχωρηθεί η επίδικη άδεια, με συγκεκριμένες αρχές, για συγκεκριμένα θέματα. Υπογραμμίζουν μάλιστα ότι έπρεπε να είχε εξασφαλιστεί και η οικοδομική άδεια.
Οι καθ΄ων η αίτηση απορρίπτουν, κατά τρόπο γενικό, ότι έχουν παραβιάσει οποιοδήποτε από τους δύο πιο πάνω Νόμους και ισχυρίζονται ότι οι αιτητές δεν έχουν αποδείξει με ποιο τρόπο παραβιάστηκε ουσιώδης τύπος ή και Νόμος.
Σε σχέση με αυτές τις θέσεις των διαδίκων, παρατηρώ τα ακόλουθα:
Δεν βλέπω με ποιο τρόπο οι καθ΄ων η αίτηση έχουν παραβιάσει διατάξεις των Νόμων, Ν.140(Ι)/2005 και Ν.94/1968, όπως ισχυρίζονται οι αιτητές. Προσεκτική μελέτη του Ν.140(Ι)/2005, αποκαλύπτει ότι το "πρατήριο πετρελαιοειδών", ως η παρούσα περίπτωση, δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι υπάγεται στο "Δεύτερο Παράρτημα" του Νόμου, όπου απαιτείται να υποβάλλεται παράλληλα με την αίτηση για πολεοδομική άδεια έργου και "Προκαταρκτική Έκθεση Επιπτώσεων στο Περιβάλλον", όπως ισχυρίζονται οι αιτητές.
Τόσο η τρίτη κατηγορία όσο και η έκτη κατηγορία έργων που εντάσσονται στο Δεύτερο Παράρτημα του Νόμου αναφέρονται σε "βιομηχανία" και συγκεκριμένα σε "Ενεργειακή βιομηχανία" και σε "Χημική βιομηχανία" αντίστοιχα. Το "Πρατήριο πετρελαιοειδών" δεν μπορεί να θεωρηθεί "βιομηχανία". Συνεπώς, δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι το πρατήριο εντάσσεται ούτε στην κατηγορία 3(ε) "Επιφανειακή αποθήκευση ορυκτών καυσίμων", ούτε στην κατηγορία 6(γ) "Εγκαταστάσεις αποθήκευσης πετρελαίου, πετροχημικών και χημικών προϊόντων", όπως ισχυρίζονται οι αιτητές.
Εξάλλου, όπως φαίνεται από τα συνημμένα στην Ένσταση (Παράρτημα 1), η Υπηρεσία Περιβάλλοντος δια του Διευθυντή της απέστειλε τις εισηγήσεις της προς τους καθ΄ων η αίτηση στις 13.7.2007, θέτοντας τους δικούς της όρους. Παραθέτω το σχετικό απόσπασμα:
"Έχοντας υπόψη τα πιο πάνω, εισήγηση μας είναι όπως τεθούν οι εξής όροι στη λειτουργία του πρατηρίου:
1. Όλος ο μηχανολογικός εξοπλισμός (αεροσυμπιεστές/compressors) να τοποθετηθεί όσο πιο μακριά γίνεται από τις γειτνιάζουσες κατοικίες.
2. Τα οχήματα γεμίσματος των ελαστικών να είναι όσο το δυνατό πιο μακριά από τις γειτνιάζουσες κατοικίες.
3. Σε περίπτωση που θα κατασκευασθεί πλυντήριο αυτοκινήτων, αυτό να τοποθετηθεί όσο πιο μακριά γίνεται από τις γειτνιάζουσες κατοικίες και να μην εργάζεται κατά τις ώρες κοινής ησυχίας, όπως αυτές καθορίζονται στον περί Διασφαλίσεως και Προστασίας της Κοινής Ησυχίας Νόμος (Τροποποιητικός) Ν.27/74, από 1:00 μ.μ. έως 4:00μ.μ.
4. Εντός τριών μηνών από την έκδοση της Πολεοδομικής Άδειας και πριν την έναρξη οποιωνδήποτε κατασκευαστικών έργων, η εταιρεία να υποβάλει μελέτη στην Υπηρεσία Περιβάλλοντος, που να περιλαμβάνει μετρήσεις θορύβου περιμετρικά του χώρου που θα κατασκευαστεί το πρατήριο, σύμφωνα με τις διαδικασίες που καθορίζονται στον περί Αξιολόγησης και Διαχείρισης του Περιβαλλοντικού Θορύβου Νόμο του 2004 και 2006 (224(Ι)2004 και 31(Ι)/2006), ώστε να διαπιστωθεί η στάθμη του θορύβου στις γειτνιάζουσες κατοικίες πριν την έναρξη λειτουργίας του πρατηρίου.
5. Τρεις μήνες μετά την πλήρη έναρξη λειτουργίας του πρατηρίου να διεξαχθούν 24ωρες μετρήσεις θορύβου στα ίδια σημεία και με την ίδια μεθοδολογία που αναφέρεται πιο πάνω, ώστε να διαπιστωθεί τυχόν αύξηση των επιπέδων θορύβου.
6. Εάν κριθεί αναγκαίο, σύμφωνα με την πιο πάνω μελέτη, η εταιρεία είναι υποχρεωμένη να πάρει όλα τα αναγκαία μέτρα, συμπεριλαμβανομένων της τοποθέτησης ηχοπετασμάτων/ηχομονωτικών συστημάτων, ώστε να περιορισθεί η οχληρία που προκαλείται από τις δραστηριότητες της."
Επίσης τονίστηκε ξεκάθαρα από τους καθ΄ων η αίτηση στην επίδικη πολεοδομική άδεια με τον όρο (512) ότι το πρατήριο θα πρέπει να τηρεί τον περί Ρυθμίσεως Πρατηρίων Πετρελαιοειδών Νόμο και, επίσης, τον περί Ρυθμίσεως Οδών και Οικοδομών Νόμο, Κεφ. 96.
Επίσης, όπως έχει προαναφερθεί, στον Όρο (514) καταγράφεται ρητά ότι θα πρέπει να υλοποιηθούν όλοι οι όροι και απαιτήσεις του Επαρχιακού Γραφείου Επιθεώρησης Εργασίας Λεμεσού και της Υπηρεσίας Περιβάλλοντος.
Προστίθεται περαιτέρω ότι το όλο θέμα-ζήτημα μελετήθηκε και από το Δήμο Κ. Πολεμιδιών, ως η αρμόδια Αρχή, η οποία μάλιστα και εξέδωσε και την άδεια οικοδομής σχετικά με το επίδικο πρατήριο.
Για όλους τους πιο πάνω λόγους, η προσφυγή με αρ. 46/2009 δεν μπορεί να επιτύχει.
Προσφυγή αρ. 47/2009
Οι αιτητές στην παρούσα προσφυγή υιοθετούν όλους τους πιο πάνω ισχυρισμούς που επικαλέστηκαν στην προσφυγή αρ. 46/2009.
Πρέπει να σημειωθεί ότι, όπως καταγράφεται στο μέρος Α της επίδικης άδειας οικοδομής, θα ισχύουν οι όροι της πολεοδομικής άδειας μαζί με τους πρόσθετους όρους που τέθηκαν από τους καθ΄ων η αίτηση, Δήμο Κάτω Πολεμιδιών.
Επιπρόσθετα, οι αιτητές ισχυρίζονται ότι οι καθ΄ων η αίτηση, εκδίδοντας την επίδικη οικοδομική άδεια, παραβίασαν την αρχή της καλής πίστης. Αυτό γιατί ενώ οι ίδιοι, όπως φαίνεται από το Παράρτημα 1 της Ένστασης των καθ΄ων η αίτηση στην προσφυγή αρ. 46/2009 στις 2.8.2007 ανέφεραν στα πλαίσια της Επιτροπής Αδειών Οικοδομής ότι το επίδικο πρατήριο δεν έπρεπε να επεκτείνεται σε τεμάχια που δεν εφάπτονται της λεωφόρου Σπύρου Κυπριανού, και ότι έπρεπε οπωσδήποτε να γίνει ενδελεχής μελέτη και έρευνα, καθώς και αποφυγή οχληριών, ήλθαν μετέπειτα να αγνοήσουν τις δικές τους επιφυλάξεις. Αυτό, υποστηρίζουν, συνιστά αντιφατική συμπεριφορά που παραβιάζει την αρχή της δικαιολογημένης εμπιστοσύνης του διοικουμένου προς τη διοίκηση.
Ο πιο πάνω ισχυρισμός των αιτητών δε φαίνεται να ευσταθεί. Όπως προκύπτει από τα επισυνημμένα Παραρτήματα στην Ένσταση στην προσφυγή 46/2009, αλλά και αυτά στην παρούσα προσφυγή, οι καθ΄ων η αίτηση λαμβάνοντας υπόψη τις πιο πάνω ενστάσεις, προέβησαν σε ενδελεχή έρευνα και μελέτη, ζητώντας τις απόψεις των διάφορων φορέων οι οποίοι είναι και οι πλέον αρμόδιοι ο κάθε ένας στον κλάδο του, για να θέσουν ειδικούς όρους ή και να εγκρίνουν ή να εισηγηθούν την απόρριψη αίτησης. Όπως έχει προαναφερθεί, τα τμήματα-υπηρεσίες των οποίων ζητήθηκαν και δόθηκαν οι απόψεις τους ήταν: Υπηρεσία Περιβάλλοντος, Τμήμα Επιθεώρησης Εργασίας, Πυροσβεστική Υπηρεσία, ΑΗΚ, Τμήμα Υγειονολόγων Μηχανικών, ΣΑΛΑ, Τμήμα Δημοσίων Έργων - Φορέας Κυκλοφοριακών Μελετών και Αρχηγείο Αστυνομίας.
Τέλος, είναι ο ισχυρισμός των αιτητών ότι οι καθ΄ων η αίτηση, δηλαδή ο Δήμος Κάτω Πολεμιδιών εξέδωσε την επίδικη άδεια οικοδομής κατά παραβίαση της αρχής της αμεροληψίας.
Συγκεκριμένα, υποστηρίζουν ότι κατά τη συνεδρία των καθ΄ων η αίτηση ημερομηνίας 31.7.2008, όπου αποφασίστηκε η έκδοση της επίδικης οικοδομικής άδειας από την Επιτροπή Αδειών Οικοδομής Δήμου Κάτω Πολεμιδιών, συμμετείχαν σ΄ αυτήν παράνομα οι σύζυγοι κα Ελένη Τζιωνή, ως παρακαθήμενη αναπληρωτής δημοτικός μηχανικός, και, ως αποφασίζων, ο κ. Αντώνης Τζιωνής, δημοτικός σύμβουλος, μέλος της Επιτροπής. Υποβάλλουν μάλιστα ότι η συμμετοχή των δύο στην ίδια συνεδρία, έστω και αν καταγράφεται στο πρακτικό ότι οι παρακαθήμενοι κατά τη λήψη της επίδικης απόφασης αποχώρησαν, δεν μπορεί να θεωρηθεί νόμιμη, καθότι, ακόμη κι αν δεν υπήρχε κοινή απόφαση, υπήρξε κοινή εμπλοκή.
Και αυτός ο ισχυρισμός των αιτητών θα πρέπει ν΄ απορριφθεί. Το γεγονός και μόνο ότι συμμετείχαν στο ίδιο όργανο δύο άτομα τα οποία τους συνδέει μια συζυγική σχέση, δεν καθιστά μια διοικητική πράξη άκυρη, αν αυτή η πράξη δεν τους αφορά προσωπικά. Όπως προβλέπεται και στο άρθρο 42(1) του Ν. 158(Ι)/1999, "κάθε διοικητικό όργανο που μετέχει στην παραγωγή διοικητικής πράξης πρέπει να παρέχει τα εχέγγυα της αμερόληπτης κρίσης". Εξάλλου, καθοριστικής σημασίας είναι το εδάφιο (2) του άρθρου 42, όπου ορίζεται ότι δεν μετέχει στην παραγωγή διοικητικής πράξης πρόσωπο που έχει ιδιάζουσα σχέση ή συγγενικό δεσμό εξ αίματος ή εξ αγχιστείας μέχρι και του τέταρτου βαθμού με το άτομο που αφορά η εξεταζόμενη υπόθεση ή που έχει συμφέρον για την έκβασή της. Στην παρούσα περίπτωση, ξεκάθαρα δεν συμβαίνει κάτι τέτοιο.
Τελικά, αναφέρω ότι ο ισχυρισμός των αιτητών ότι η ακυρότητα της πολεοδομικής άδειας που προηγήθηκε της επίδικης άδειας οικοδομής αφαιρεί το υπόβαθρο στο οποίο στηρίχθηκε η άδεια οικοδομής, καθίσταται ανεδαφικός, εφόσον η πολεοδομική άδεια, αντικείμενο στην προσφυγή 46/2009, κρίθηκε νόμιμη.
Με τις πιο πάνω διαπιστώσεις και οι δύο προσφυγές αποτυγχάνουν και απορρίπτονται και οι αντίστοιχες διοικητικές πράξεις επικυρώνονται.
Επιδικάζονται τα έξοδα των προσφυγών υπέρ των αντίστοιχων καθ΄ων η αίτηση σε καθεμιά από αυτές και εναντίον των αιτητών, όπως αυτά θα υπολογισθούν από τον Πρωτοκολλητή και εγκριθούν από το Δικαστήριο.
K. Κληρίδης,
/ΧΤΘ Δ.