|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
(Υπóθεση Αρ. 79/2010)
21 Νοεμβρίου, 2012
[ΠΑΣΧΑΛΙΔΗΣ, Δ/στής]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 146 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ
ΟΡΥΚΤΑΚΟ ΛΤΔ.,
Αιτήτρια,
ν.
ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΜΕΣΩ
(α) ΥΠΟΥΡΓΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ,
(β) ΕΠΑΡΧΙΑΚΟΥ ΚΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΚΟΥ
ΛΕΙΤΟΥΡΓΟΥ ΛΕΥΚΩΣΙΑΣ,
Καθ'ων η αίτηση.
Α. Ευτυχίου, για την Αιτήτρια.
Ελ. Γαβριήλ (κα), Δικηγόρος της Δημοκρατίας, εκ μέρους του Γενικού Εισαγγελέα, για τους Καθ'ων η αίτηση.
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΠΑΣΧΑΛΙΔΗΣ, Δ.: Με την παρούσα προσφυγή η αιτήτρια, ιδιοκτήτρια κατά τον ουσιώδη χρόνο του τεμαχίου 1275, Φ./Σχ. ΧΧΙΧ/88, το οποίο βρίσκεται εντός του χωρίου Μαλούντα της επαρχίας Λευκωσίας, επιδιώκει την ακύρωση της απόφασης των καθ'ων η αίτηση, με την οποία οι τελευταίοι,
"απέρριψαν αίτημα της Αιτήτριας για παραχώρηση τμήματος Κυβερνητικής γης με αριθμό τεμαχίου 1276 και 26 του Κυβερνητικού Χωρομετρικού Σχεδίου 29/55 των Κοινοτήτων Μαλούντας και Αγροκηπιάς Λευκωσίας αντίστοιχα συνολικής έκτασης 7,200 Τ.Μ. όπως φαίνεται με κόκκινο χρώμα στο συνημμένο σχέδιο που καθορίζεται με ψηφίο Α με ανταλλαγή με ολόκληρα τα ιδιόκτητα ακίνητα της Αιτήτριας με αριθ. Τεμαχίου 1154 (πρώην τεμ. 794/1-2 και 1156 (πρώην τεμ. 794/3) του Κυβερνητικού Χωρομετρικού Σχεδίου 38/08 της Κοινότητας Κλήρου Λευκωσίας, συνολικής έκτασης 3717 Τ.Μ. όπως φαίνεται με γαλάζιο χρώμα στο σχέδιο που καθορίζεται με ψηφίο Β ως κοινοποιήθηκε με επιστολή των καθ'ων η αίτηση ημερ. 25/11/2009 στην Αιτήτρια είναι άκυρη και χωρίς οποιοδήποτε νομικό αποτέλεσμα και ότι ο,τιδήποτε παραλείφθηκε να γίνει να εκτελεστεί."
Τα γεγονότα που περιβάλλουν την προσφυγή, σε συντομία είναι τα εξής:
Στις 29/7/1993 η Αιτήτρια υπέβαλε στο Τμήμα Κτηματολογίου και Χωρομετρίας την αίτηση ΑΔΧ/140/94, με την οποία ζητούσε όπως της παραχωρηθεί κρατική γη και συγκεκριμένα το τεμάχιο 26 που βρίσκεται στο χωριό Αγροκηπιά, όπως και το μέρος του τεμαχίου 1276, που βρίσκεται στο χωριό Μαλούντα, τα οποία συνορεύουν με το δικό της τεμάχιο 1275, με αντάλλαγμα τα κτήματα της με αριθμό 1154 και 1156 του Φ./Σχ. XXΧVIII/88, τα οποία βρίσκονται εντός των ορίων της κοινότητας Κλήρου. Η αιτήτρια πρότεινε επίσης δωρεάν παραχώρηση μέρους του τεμαχίου της 1275 για τη δημιουργία/βελτίωση του δημοτικού δρόμου. Να σημειωθεί ότι η αίτηση είχε τροποποιηθεί με δήλωση του διευθυντή της αιτήτριας ημερομηνίας 2/2/2009. Να σημειωθεί επίσης ότι στο τεμάχιο 1275, η αιτήτρια διατηρούσε κατά το χρόνο υποβολής της αίτησης εγκαταστάσεις για επεξεργασία προϊόντων πεντονίτη και ούπρας (φαιόχωμα).
Ο Διευθυντής του Τμήματος Κτηματολογίου και Χωρομετρίας με έκθεση του, την οποία ετοίμασε κατόπιν που έλαβε υπόψη τις απόψεις των αρμόδιων κυβερνητικών τμημάτων, όπως και των επηρεαζόμενων κοινοτήτων και υπέβαλε στο Υπουργικό Συμβούλιο, εισηγήθηκε την απόρριψη της αίτησης.
Για τους πιο κάτω λόγους απόρριψη της αίτησης εισηγήθηκε στο Υπουργικό Συμβούλιο και η αρμόδια Υπουργική Επιτροπή, η οποία είχε συσταθεί και εξουσιοδοτηθεί από το Υπουργικό Συμβούλιο να μελετήσει και να εξετάσει την αίτηση:
"(α) Η αίτηση δεν καλύπτεται από τις πρόνοιες του Κανονισμού 11, των περί Ακινήτου Ιδιοκτησίας της Δημοκρατίας (Διάθεση) Κανονισμών του 1989-2005, επειδή δεν αποτελεί εξαιρετική περίπτωση ανταλλαγής και ούτε γίνεται για σκοπούς ευθυγράμμισης και αναπροσαρμογής συνόρων όμορων τεμαχίων γης ή για βελτίωση του οδικού δικτύου.
(β) Οι δραστηριότητες της εταιρείας δημιουργούν σοβαρό περιβαλλοντικό πρόβλημα και προκαλείται οχληρία, με αποτέλεσμα οι κάτοικοι της περιοχής να αντιδρούν έντονα και
(γ) η ζητούμενη κρατική γη είναι αναγκαίο να διαφυλαχθεί για κοινοτικούς ή άλλους σκοπούς δημόσιας ωφέλειας."
Οι εισηγήσεις της Υπουργικής Επιτροπής υιοθετήθηκαν και εγκρίθηκαν από το Υπουργικό Συμβούλιο σε συνεδρία του Σώματος που έλαβε χώρα στις 27/10/2009.
Σχετική επιστολή αποστάληκε στην αιτήτρια στις 25/11/2009, η οποία αντιδρώντας καταχώρησε την παρούσα προσφυγή επιδιώκοντας την ακύρωση της απόφασης του Υπουργικού Συμβουλίου.
Οι προβαλλόμενοι λόγοι ακύρωσης περιστρέφονται γύρω από τους πιο κάτω άξονες:
"(α) Η προσβαλλόμενη απόφαση λήφθηκε κατά παράβαση του άρθρου 18 του Κεφ. 224, ως τροποποιήθηκε, ειδικότερα από το Νόμο 74/88 και της Κ.Δ.Π. αρ. 173/89 ως τροποποιήθηκε από την Κ.Δ.Π. αρ. 165/90 και Κ.Δ.Π. αρ. 14/99, Καν. 2, 3, 11 και 21.
(β) Η προσβαλλόμενη απόφαση είναι προϊόν ανεπαρκούς και/ή καθόλου έρευνας.
(γ) Η προσβαλλόμενη απόφαση είναι προϊόν Νομικής και Πραγματικής πλάνης.
(δ) Η προσβαλλόμενη απόφαση είναι αναιτιολόγητη και/ή στερείται της δέουσας αιτιολογίας και παραβιάζει τις αρχές της χρηστής και εύρυθμης διοίκησης και/ή της καλής πίστης και/ή της αρχής της αναλογικότητας και των άρθρων 20, 21, 50, 51 και 52 του Νόμου 158(Ι)/99 και
(στ) Η προσβαλλόμενη απόφαση λήφθηκε χωρίς να δοθεί το δικαίωμα στην αιτήτρια να ακουστεί και συγκεκριμένα να υποβάλει τις απόψεις και/ή κατά κατάχρηση και/ή υπέρβαση εξουσίας, ως προς τους ισχυρισμούς για περιβαλλοντική επιβάρυνση και οχληρία και παράβαση των άρθρων 43, 44 και 48 του Νόμου 158(Ι)/99."
Τις αντίθετες απόψεις υιοθέτησε η πλευρά των καθ'ων η αίτηση, η ευπαίδευτη συνήγορος των οποίων, πρόσθετα των θέσεων της επί της ουσίας των λόγων ακύρωσης, προβάλλει με τη μορφή προδικαστικής ένστασης τη θέση ότι η προσβαλλόμενη απόφαση εμπίπτει στη σφαίρα του ιδιωτικού δικαίου και συνεπώς δεν μπορεί να προσβληθεί με προσφυγή. Για να υποστηρίξει τη συγκεκριμένη θέση της η κα Γαβριήλ, παραπέμπει στη σχετικά πρόσφατη απόφαση της Ολομέλειας στην υπόθεση Ζέμπασιης κ.ά. ν. Δημοκρατίας, Α.Ε. 136/07, ημερομηνίας 20/7/2010, εκτεταμένα αποσπάσματα από την οποία παραθέτει στη γραπτή αγόρευσή της.
Η πλευρά της αιτήτριας, της οποίας ο ευπαίδευτος συνήγορος με αναφορά στην υπόθεση Ναυτικός Όμιλος Πάφου ν. Αρχής Λιμένων (1992) 1 Α.Α.Δ. 882, υιοθέτησε εκ διαμέτρου αντίθετη άποψη, υποστήριξε ότι «η ουσία της προσβαλλόμενης απόφασης την καθιστά πράξη που αφορά προώθηση δημόσιου σκοπού και ως τέτοιας εμπίπτει στο άρθρο 146 του Συντάγματος». Εισηγούμενος διαφοροποίηση της παρούσας υπόθεσης από την υπόθεση Ζέμπασιης ως προς τα γεγονότα τους, ο κ. Ευτυχίου υποστηρίζει ότι, σε αντίθεση με την υπόθεση Ζέμπασιης, η παρούσα υπόθεση αφορά και προώθηση ή εκπλήρωση δημόσιου σκοπού και συγκεκριμένα τη βελτίωση του οδικού δικτύου της περιοχής «όπου τμήμα του κοινού έχει συμφέρον για την ευόδωση του εφόσον θα διευκολυνθεί η καλύτερη άσκηση των επιχειρηματικών ή εργασιακών δραστηριοτήτων μέρους του κοινού στην περιοχή». Η αιτήτρια, υποστηρίζει ο κ. Ευτυχίου, «με την ανταλλαγή της ακίνητης ιδιοκτησίας της με κρατική γη, θα επέκτεινε και το χώρο των εγκαταστάσεων της για εκτέλεση των εργασιών της, που δεν μπορούσε υπό τις περιστάσεις να βελτιωθεί το οδικό δίκτυο με απαλλοτρίωση».
Η πιο πάνω προδικαστική ένσταση είναι άρρηκτα συνυφασμένη με τη δικαιοδοσία του παρόντος Δικαστηρίου, γι' αυτό και θα την εξετάσω σ' αυτό το στάδιο. Το κατά πόσο μια διοικητική απόφαση εμπίπτει στη σφαίρα του ιδιωτικού ή του δημοσίου δικαίου, έχει αποτελέσει αντικείμενο συζήτησης σε πληθώρα υποθέσεων. Το βασικό συμπέρασμα που προκύπτει από τη σχετική επί του θέματος νομολογία είναι πως το πεδίο του δημόσιου δικαίου διακρίνεται από το ιδιωτικό δίκαιο ανάλογα με το σκοπό στον οποίο η νομοθεσία αποβλέπει και το ενδιαφέρον του κοινού στη συγκεκριμένη λειτουργία (Tamasos Tabacco Supplies & Co. v. Δημοκρατίας (1991) 3 Α.Α.Δ. 407). Αν ο πρωταρχικός σκοπός της απόφασης είναι δημόσιου συμφέροντος, τότε η απόφαση εμπίπτει στον τομέα του δημόσιου δικαίου. Αν όμως κύριος σκοπός της είναι ο καθορισμός αστικών δικαιωμάτων των πολιτών, τότε εμπίπτει στον τομέα του ιδιωτικού δικαίου. (Βλ. Antoniou and others v. Republic (1984) 3 C.L.R. 623 και την εκεί νομολογία που η απόφαση παραπέμπει). Έχει λεχθεί πως το κριτήριο δεν είναι κατά πόσο η νομοθεσία σύμφωνα με την οποία η επίδικη απόφαση λήφθηκε εξυπηρετεί δημόσιο σκοπό, αλλά κατά πόσο η συγκεκριμένη απόφαση εξυπηρετεί ένα τέτοιο σκοπό. (Hellenic Bank Ltd. v. The Republic (1986) 3 C.L.R. 481-486). Το γεγονός ότι μια απόφαση που λήφθηκε από όργανο ή αρχή κρίθηκε σαν απόφαση που εμπίπτει στη σφαίρα του δημοσίου δικαίου, δεν εξυπακούει κατ' ανάγκη ότι και μια άλλη απόφαση που λήφθηκε από το ίδιο όργανο ή αρχή πάνω σε διαφορετική περιοχή διοικητικής δράσης εμπίπτει στην ίδια σφαίρα δικαίου. Αποφάσεις που λήφθηκαν από την ίδια αρχή ή όργανο μπορεί να εμπίπτουν είτε στη σφαίρα του δημόσιου δικαίου και επομένως να υπόκεινται στην αναθεωρητική δικαιοδοσία του Ανωτάτου Δικαστηρίου, είτε στη σφαίρα του ιδιωτικού δικαίου και να μην υπόκεινται σε αναθεώρηση. Εξαρτάται από το σκοπό που η συγκεκριμένη απόφαση τείνει να εξυπηρετήσει. Για μια ενδελεχή και ενδιαφέρουσα συζήτηση επί του συγκεκριμένου θέματος παραπέμπω στην πρόσφατη απόφαση της Ολομέλειας στην Α.Ε. 169/2006, Altan Salih Niazi v. Κυπριακής Δημοκρατίας, μέσω Υπουργείου Εσωτερικών, Υπηρεσίας Διαχείρισης Τουρκοκυπριακών Περιουσιών, ημερομηνίας 14/4/2009, όπως και στις υποθέσεις Valana v. Republic, 3 R.S.C.C. 91, Republic v. M.D.M. Estate Development Ltd. (1982) 3 C.L.R. 642, 655 και Κολοκάση ν. Δημοκρατίας (2008) 3 Α.Α.Δ. 373.
Για τους πιο κάτω λόγους η θέση του ευπαίδευτου συνηγόρου της αιτήτριας δεν με βρίσκει σύμφωνο.
Η επίδικη απόφαση στην ουσία αφορά διαχείριση κρατικής περιουσίας και ως τέτοια βρίσκεται εκτός της εμβέλειας του αναθεωρητικού ελέγχου των προνοιών του άρθρου 146. Πρωταρχικός, ο πραγματικός θα έλεγα σκοπός της απόφασης, δεν είναι δημόσιου συμφέροντος. Το γεγονός ότι η αιτήτρια, μεταξύ άλλων, εισηγήθηκε και την παραχώρηση μέρους του τεμαχίου της για δημιουργία δημόσιου δρόμου, δεν συνεπάγεται ότι η επίδικη απόφαση σκοπεί στην προαγωγή δημόσιου σκοπού, εφόσον ο πραγματικός σκοπός θα μπορούσε, όπως και στην υπόθεση Ζέμπασιης, να επιτευχθεί με απαλλοτρίωση και όχι με ανταλλαγή γης. Ο κ. Ευτυχίου εισηγήθηκε, βέβαια, διαφοροποίηση της παρούσας υπόθεσης από την υπόθεση Ζέμπασιης ως προς τα γεγονότα της. Η εισήγηση αυτή δεν με βρίσκει σύμφωνο. Στην υπόθεση Ζέμπασιης προβλήθηκε η θέση ότι η επίδικη απόφαση ενέπιπτε στη δικαιοδοσία του Ανωτάτου Δικαστηρίου εφόσον αφορούσε δημόσιο σκοπό και συγκεκριμένα την προστασία συγκεκριμένης περιοχής. Κρίθηκε ότι δεν αφορούσε δημόσιο σκοπό γιατί η προστασία της περιοχής θα μπορούσε να γίνει με απαλλοτρίωση των συγκεκριμένων τεμαχίων ή με ένταξη τους στη Ζώνη Προστασίας της Φύσης. Και στην παρούσα υπόθεση, η δημιουργία δημόσιου δρόμου που εισηγείται η αιτήτρια με την παροχή μέρους του τεμαχίου της, θα μπορούσε, όταν η δημιουργία ενός τέτοιου δρόμου θα καθίστατο αναγκαία, να επιτευχθεί με απαλλοτρίωση και όχι με ανταλλαγή γης. Εξάλλου, ούτε ο ισχυρισμός ότι δεν παρεχόταν δυνατότητα βελτίωσης του δημόσιου δρόμου με απαλλοτρίωση τεκμηριώθηκε με οποιοδήποτε τρόπο, αλλά και ούτε έχει υποδειχθεί πως με την προτεινόμενη παραχώρηση θα βελτιωνόταν το οδικό δίκτυο, πέραν του ότι θα παραχωρείτο μέρος του τεμαχίου της αιτήτριας και θα εγγραφόταν δημόσιος δρόμος.
Για όλους τους πιο πάνω λόγους αποφαίνομαι ότι η προσβαλλόμενη απόφαση δεν εμπίπτει στη σφαίρα του δημόσιου δικαίου και συνεπώς δεν υπόκειται στον αναθεωρητικό έλεγχο του παρόντος Δικαστηρίου, με βάση το άρθρο 146 του Συντάγματος.
Η πιο πάνω κατάληξη μου σφραγίζει και τη μοίρα της προσφυγής σ' αυτό το προδικαστικό στάδιο.
Ως αποτέλεσμα, η προσφυγή απορρίπτεται με έξοδα €1.300 υπέρ των καθ'ων η αίτηση και εναντίον της αιτήτριας. Η επίδικη απόφαση επικυρώνεται, σύμφωνα με το άρθρο 146 του Συντάγματος.
Α. ΠΑΣΧΑΛΙΔΗΣ,
Δ.
/ΔΓ