|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
Κυπριακή νομοθεσία στην οποία κάνει αναφορά η απόφαση αυτή:
Μεταγενέστερη νομολογία η οποία κάνει αναφορά στην απόφαση αυτή:
Δεν έχει εντοπιστεί απόφαση η οποία να κάνει αναφορά στην απόφαση αυτή
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
(Συνεκδ. Υποθέσεις Αρ. 1524/09, 1525/09, 1526/09,
1527/09 και 1528/09)
10 Σεπτεμβρίου, 2012
[ΝΙΚΟΛΑЇΔΗΣ, Δ/στής]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 146 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ
(Υπόθεση Αρ. 1524/2009)
ΓΕΝΝΑΔΙΟΣ ΘΕΟΛΟΓΟΥ & ΥΙΟΙ (ΣΚΥΡΟΠΟΙΕΙΑ ΛΤΔ),
Αιτητές,
ν.
ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΑΣ ΦΥΣΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ ΚΑΙ
ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ
Καθ΄ων η αίτηση.
_______________
(Υπόθεση Αρ. 1525/2009)
ΓΕΝΝΑΔΙΟΣ ΘΕΟΛΟΓΟΥ & ΥΙΟΙ (ΣΚΥΡΟΠΟΙΕΙΑ ΛΤΔ),
Αιτητές,
ν.
ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΑΣ ΦΥΣΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ ΚΑΙ
ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ
Καθ΄ων η αίτηση.
_______________
(Υπόθεση Αρ. 1526/2009)
ΓΕΝΝΑΔΙΟΣ ΘΕΟΛΟΓΟΥ & ΥΙΟΙ (ΣΚΥΡΟΠΟΙΕΙΑ ΛΤΔ),
Αιτητές,
ν.
ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΑΣ ΦΥΣΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ ΚΑΙ
ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ
Καθ΄ων η αίτηση.
_______________
(Υπόθεση Αρ. 1527/2009)
ΓΕΝΝΑΔΙΟΣ ΘΕΟΛΟΓΟΥ & ΥΙΟΙ (ΣΚΥΡΟΠΟΙΕΙΑ ΛΤΔ),
Αιτητές,
ν.
ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΑΣ ΦΥΣΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ ΚΑΙ
ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ
Καθ΄ων η αίτηση.
_______________
(Υπόθεση Αρ. 1528/2009)
ΓΕΝΝΑΔΙΟΣ ΘΕΟΛΟΓΟΥ & ΥΙΟΙ (ΣΚΥΡΟΠΟΙΕΙΑ ΛΤΔ),
Αιτητές,
ν.
ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΑΣ ΦΥΣΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ ΚΑΙ
ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ
Καθ΄ων η αίτηση.
_______________
Ν. Ζερβού (κα) για Λ. Γεωργίου, για τους Αιτητές σε όλες τις προσφυγές.
Δ. Καλλίγερος, Δικηγόρος της Δημοκρατίας Α΄, εκ μέρους του Γενικού Εισαγγελέα, για τους Καθ΄ ων η αίτηση.
________________
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΝΙΚΟΛΑΪΔΗΣ, Δ.: Με τις παρούσες προσφυγές οι αιτητές επιχειρούν να προσβάλουν τέσσερις αποφάσεις του προϊσταμένου της Υπηρεσίας Μεταλλείων, με τις οποίες απορρίφθηκαν αιτήσεις τους για παραχώρηση ερευνητικών αδειών κατηγορίας «Β» για ανεύρεση διαβασικού πετρώματος στις επαρχίες Λεμεσού και Πάφου. Οι αιτήσεις υποβλήθηκαν κατά το χρονικό διάστημα από 16.3.2009 έως 17.6.2009.
Το Τμήμα Γεωλογικής Επισκόπησης, τις απόψεις του οποίου αναζήτησε ο προϊστάμενος της Υπηρεσίας Μεταλλείων, εξέφρασε τη διαφωνία του για την παραχώρηση των αδειών και ζήτησε όπως οι περιοχές που ορίζονται στις αιτήσεις παραμείνουν κλειστές για έρευνα, διότι η παραχώρησή τους θα επηρεάσει σχετικές έρευνες που διεξάγει το εν λόγω Τμήμα, αναφορικά με το ίδιο πέτρωμα στην επαρχία Πάφου και ενδεχομένως της Λεμεσού.
Στην περίπτωση της προσφυγής υπ΄ αρ. 1525/2009, η Υπηρεσία Περιβάλλοντος, τις απόψεις της οποίας επίσης ζήτησε ο προϊστάμενος της Υπηρεσίας Μεταλλείων, εξέφρασε τη διαφωνία για την παραχώρηση της αξιούμενης άδειας και ζήτησε όπως η περιοχή που ορίζεται από την αίτηση και η οποία γειτνιάζει με προτεινόμενη περιοχή του Ευρωπαϊκού Δικτύου «Φύση 2000», παραμείνει κλειστή για έρευνες, γιατί στο παρόν στάδιο δεν μπορούν να καθοριστούν οι επιπτώσεις της έρευνας σε αυτή αφού εκκρεμεί σχετικό διαχειριστικό σχέδιο που θα καθορίσει τις επιτρεπόμενες ή μη δραστηριότητες στην εν λόγω περιοχή.
Οι αιτητές υποστηρίζουν ότι η κανονιστική πράξη Κ.Δ.Π. 46/2005 (Ειδοποίηση δυνάμει του άρθρου 21(1) του περί Ρυθμίσεως Μεταλλείων και Λατομείων Νόμου), στην οποία βασίστηκαν οι αποφάσεις των καθ΄ ων η αίτηση, εκδόθηκε καθ΄ υπέρβαση νόμου (ultra vires) των διατάξεων του περί ρύθμισης Μεταλλείων και Λατομείων Νόμου, Κεφ. 270, και ότι παραβιάζει το συνταγματικό δικαίωμα άσκησης επαγγέλματος ή απασχόλησης σε οποιανδήποτε απασχόληση, εμπόριο ή επικερδή εργασία, όπως προβλέπεται στο ΄Αρθρο 25 του Συντάγματος και πλήττει τον πυρήνα των δικαιωμάτων των αιτητών για άσκηση επαγγέλματος ή απασχόλησης. Οι αιτητές υποστηρίζουν ότι στην περίπτωση της προσφυγής 1525/2009 τα διαχειριστικά σχέδια του Ευρωπαϊκού Δικτύου «Φύση 2000» δεν καλύπτονται από την Κ.Δ.Π. 46/2005 και συνεπώς η αιτιολογία που δόθηκε είναι λανθασμένη. Επίσης, η απόφαση ελήφθη κατά πλάνη περί τα πράγματα και το νόμο, αφού η περιοχή στην οποία οι αιτητές ζήτησαν να προβούν σε έρευνες δεν εντάσσεται στο πρόγραμμα του σχεδίου «Φύση 2000», αλλά είναι κοντά σε περιοχές που αφορά το πρόγραμμα αυτό για το οποίο, εν πάση περιπτώσει, δεν είχαν ακόμα εκπονηθεί τα σχετικά διαχειριστικά σχέδια με τα οποία θα καθορίζονταν οι δραστηριότητες που θα επιτρέπονταν σ΄ αυτές τις περιοχές.
Σύμφωνα με το άρθρο 21 του περί Ρυθμίσεως Μεταλλείων και Λατομείων Νόμου, Κεφ. 270, είναι νόμιμο για το Υπουργικό Συμβούλιο, με ειδοποίηση στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας, να κηρύσσει οποιαδήποτε περιοχή κλειστή για επισκόπηση, είτε γενικά είτε για οποιοδήποτε συγκεκριμένο μετάλλευμα ή λατομικό υλικό για περίοδο που δυνατό να οριστεί στην ειδοποίηση αυτή ή χωρίς ορισμό περιόδου.
Είναι η θέση των αιτητών ότι η εξουσία αυτή του Υπουργικού Συμβουλίου θα πρέπει να περιορίζεται και να εξειδικεύονται συγκεκριμένα οι περιοχές που θα είναι κάθε φορά κλειστές, καθώς και για ποιο συγκεκριμένο μετάλλευμα ή λατομικό υλικό αναφέρονται και όχι γενικά για όλη την έκταση της Δημοκρατίας. Υποστηρίζουν ακόμα ότι η γραμματική ερμηνεία του άρθρου δεν επιτρέπει στο Υπουργικό Συμβούλιο να κηρύσσει όλες τις περιοχές της Κύπρου ως κλειστές. Γι΄ αυτό το λόγο, ισχυρίζονται, η Κ.Δ.Π. 46/2005 έχει εκδοθεί καθ΄ υπέρβαση νόμου.
Η Κ.Δ.Π. 46/2005 η οποία δημοσιεύτηκε στο Παράρτημα ΙΙΙ(Ι) της Επίσημης Εφημερίδας της Δημοκρατίας υπ΄ αρ. 3949, ημερομηνίας 28.1.2005, είναι ειδοποίηση δυνάμει του άρθρου 21(1) του περί Ρυθμίσεως Μεταλλείων και Λατομείων Νόμου. Σύμφωνα με αυτή, το Υπουργικό Συμβούλιο ασκώντας τις εξουσίες που του παρέχει το άρθρο 21(1) του Νόμου, γνωστοποιεί ότι όλες οι περιοχές της Κύπρου που δεν καλύπτονται από οποιαδήποτε ερευνητική ή μεταλλευτική άδεια θα είναι κλειστές για τη διενέργεια ερευνών, για περίοδο πέντε χρόνων από 2.2.2005 μέχρι 1.2.2010.
Είναι φανερό ότι η Κ.Δ.Π. 46/2005 επέβαλλε τις επίδικες αποφάσεις. Οι αιτητές υποστηρίζουν ότι η Κ.Δ.Π. 46/2005 έχει εκδοθεί καθ΄ υπέρβαση νόμου γιατί η γραμματική ερμηνεία του άρθρου 21(1) δεν επιτρέπει στο Υπουργικό Συμβούλιο να κηρύξει όλες τις περιοχές της Κύπρου κλειστές, αλλά η εξουσία του θα πρέπει να περιορίζεται και να εξειδικεύονται συγκεκριμένα οι περιοχές που θα είναι κάθε φορά κλειστές.
Δεν θα συμφωνήσω με το πιο πάνω επιχείρημα. Η διατύπωση του άρθρου 21 δεν συνηγορεί στην πιο πάνω θέση. Η εξουσία που δίδεται στο Υπουργικό Συμβούλιο είναι να κηρύττει οποιαδήποτε περιοχή κλειστή και συνεπώς ουδέν το εμποδίζει να κηρύξει ολόκληρη την επικράτεια της Κύπρου ως κλειστή προς γεωλογική επισκόπηση.
Οι αιτητές παραπονούνται επίσης ότι πλήττεται η επαγγελματική τους δραστηριότητα σε βαθμό που να παραβιάζεται το ΄Αρθρο 25 του Συντάγματος. Ούτε το επιχείρημα αυτό έχει οποιοδήποτε έρεισμα. Το ΄Αρθρο 25 του Συντάγματος σαφώς ορίζει ότι η άσκηση του δικαιώματος άσκησης επαγγέλματος δύναται να υπαχθεί στους υπό του νόμου τιθέμενους όρους και περιορισμούς. Η προσωρινή αναστολή της έκδοσης νέων αδειών για περίοδο πέντε ετών, χωρίς να παραβλάπτονται οι ήδη εκδοθείσες άδειες και για τους σκοπούς που αυτή επιβλήθηκε, ασφαλώς μπορεί ευχερώς να υπαχθεί στους επιτρεπόμενους περιορισμούς που το ΄Αρθρο 25 εξουσιοδοτεί. Δεν συμφωνώ με τον ευπαίδευτο συνήγορο των αιτητών ότι η κανονιστική αυτή πράξη αναπόφευκτα τους στερεί το δικαίωμα να ασκήσουν την εργασία που ασκούσαν επί σειρά ετών. Εξάλλου δεν πρέπει να ξεχνούμε ότι η έκδοση ερευνητικής άδειας δεν σημαίνει αυτομάτως και έκδοση προνομίου λατομείου.
Στην υπόθεση L.M.K. Interco Commodities Ltd v. Δημοκρατίας, Υπόθεση υπ΄ αρ. 1166/2007, ημερ. 29.4.2009, τονίστηκε ότι το δικαίωμα ιδιοκτησίας δεν είναι απόλυτο, αλλά υποχωρεί για λόγους δημοσίου συμφέροντος. Ακόμα και το δικαίωμα ιδιοκτησίας δεν έχει τη μορφή απόλυτου προνομίου, αλλά πρέπει να λαμβάνεται υπ΄ όψιν σε σχέση με τη λειτουργία του εντός της κοινωνίας. Τονίστηκε ακόμα ότι μπορούν να επιβληθούν περιορισμοί στο δικαίωμα ελεύθερης άσκησης επαγγελματικής δραστηριότητας, όπως και στην άσκηση του δικαιώματος κυριότητας, υπό την προϋπόθεση ότι οι περιορισμοί αυτοί ανταποκρίνονται πράγματι σε επιδιωκόμενους από την κοινότητα σκοπούς γενικού συμφέροντος και δεν συνιστούν, λαμβανομένου υπ' όψιν του επιδιωκόμενου σκοπού, υπέρμετρη και απαράδεκτη παρέμβαση δυνάμενη να θίξει την ίδια την ουσία των διασφαλιζομένων κατ΄ αυτόν τον τρόπο δικαιωμάτων.
Οι αιτητές υποστηρίζουν τέλος ότι ο τρόπος με τον οποίο έχει ασκηθεί η διακριτική ευχέρεια της διοίκησης παραβιάζει την αρχή της αναλογικότητας, όπως αυτή έχει κωδικοποιηθεί στο άρθρο 52 του περί των Γενικών Αρχών του Διοικητικού Δικαίου Νόμου του 1999, Ν.158(Ι)/1999.
Σύμφωνα με το άρθρο 52, τα μέσα που επιδιώκει η διοίκηση πρέπει να είναι ανάλογα με τον επιδιωκόμενο σκοπό και επέμβαση στα δικαιώματα των πολιτών επιτρέπεται μόνο στην έκταση που αυτό είναι απαραίτητο για την προστασία του δημοσίου συμφέροντος. Αν η διοίκηση έχει να επιλέξει μεταξύ δύο ή περισσοτέρων νομίμων λύσεων, οφείλει να προτιμήσει εκείνη που είναι η λιγότερο επαχθής για το διοικούμενο.
Οι αιτητές παραγνωρίζουν το γεγονός ότι ύστερα από την έκδοση της Κ.Δ.Π. 46/2005 οι καθ΄ ων η αίτηση ενήργησαν κατά δέσμια αρμοδιότητα αφού δεν είχαν το δικαίωμα να εκδώσουν οποιαδήποτε ερευνητική άδεια. Η δυνατότητα, όπως υποστηρίζουν, να εκδοθεί ερευνητική άδεια για περίοδο ισχύος μετά τη λήξη της περιόδου που προέβλεπε η Κ.Δ.Π. 46/2005, είναι ανεδαφική. Ούτως ή άλλως, οι αιτητές έχουν το δικαίωμα, αν δεν εκδοθεί νέα κανονιστική πράξη να αιτηθούν μετά τη λήξη της περιόδου, για την παροχή νέας ερευνητικής άδειας. Συνεπώς το επιχείρημά τους για παραβίαση της αρχής της αναλογικότητας δεν μπορεί να ευσταθήσει.
Οι αιτητές στην προσφυγή 1525/2009 υποστηρίζουν ότι είχε εμφιλοχωρήσει πλάνη περί τα πράγματα και το νόμο, έλλειψη δέουσας έρευνας και ανεπαρκούς αιτιολογίας. Η συγκεκριμένη προσφυγή αναφέρεται στην περιοχή που εντάσσεται σε πρόγραμμα της Υπηρεσίας Περιβάλλοντος για εκπόνηση διαχειριστικών σχεδίων του Ευρωπαϊκού Δικτύου «Φύση 2000». Θεωρήθηκε ότι θα παραμείνει κλειστή σύμφωνα με την Κ.Δ.Π. 46/2005, προκειμένου τα εν λόγω σχέδια να εκπονηθούν ανεμπόδιστα. Είναι η θέση των αιτητών ότι ο προϊστάμενος της Υπηρεσίας Μεταλλείων πλανήθηκε θεωρώντας ότι η περιοχή, για την οποία οι αιτητές ζητούσαν την παραχώρηση ερευνητικής άδειας, εντάσσεται σε πρόγραμμα της Υπηρεσίας Περιβάλλοντος για εκπόνηση διαχειριστικών σχεδίων του Ευρωπαϊκού Δικτύου «Φύση 2000», αφού το χωριό Ανδρολύκου, στην περιοχή του οποίου ζητήθηκε η ερευνητική άδεια, δεν εντάσσεται στο πρόγραμμα «Φύση 2000». Συνεπώς, η αιτιολογία είναι πεπλανημένη.
Δεν είναι όμως έτσι τα πράγματα. Η Υπηρεσία Περιβάλλοντος εξέφρασε διαφωνία για την παραχώρηση της άδειας και ζήτησε όπως η περιοχή που ορίζεται στην αίτηση και η οποία γειτνιάζει με προτεινόμενη περιοχή του Ευρωπαϊκού Δικτύου «Φύση 2000» και όχι εντάσσεται σε αυτή, παραμείνει κλειστή για έρευνες γιατί στο παρόν στάδιο δεν μπορούν να καθοριστούν οι επιπτώσεις της έρευνας σε αυτή, αφού εκκρεμεί σχετικό διαχειριστικό σχέδιο που θα καθορίσει τις επιτρεπόμενες ή μη δραστηριότητες στην εν λόγω περιοχή. Είναι προφανές ότι οι καθ΄ων η αίτηση δεν τελούσαν σε πλάνη ότι η συγκεκριμένη περιοχή ανήκε στο σχέδιο «Φύση 2000» αλλά ότι γειτνίαζε με αυτή. Σαφώς η πιθανή λατόμηση δεν προσομοιάζει με ήπιες γεωργικές αλιευτικές και δασοκομικές δραστηριότητες. Η επίδραση της λατόμησης στο φυσικό περιβάλλον δεν μπορεί να θεωρηθεί ως ήπια.
Οι προσφυγές απορρίπτονται, με έξοδα υπέρ των καθ΄ ων η αίτηση, όπως θα υπολογιστούν από τον Πρωτοκολλητή και εγκριθούν από το Δικαστήριο.
Φρ. Νικολαΐδης, Δ.
/ΜΔ