|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
Κυπριακή νομολογία στην οποία κάνει αναφορά η απόφαση αυτή:
KRITIOTIS ν. M'TY OF PAPHOS AND OTHERS (1986) 3 CLR 322
Armonia Estates Ltd ν. Συμβουλίου Bελτιώσεως Tάλας (2000) 3 ΑΑΔ 119
Αρσανίδης Απόστολος ν. Κυπριακής Δημοκρατίας (2008) 3 ΑΑΔ 495
Μεταγενέστερη νομολογία η οποία κάνει αναφορά στην απόφαση αυτή:
Δεν έχει εντοπιστεί απόφαση η οποία να κάνει αναφορά στην απόφαση αυτή
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ANAΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
(Υπόθεση Αρ. 1328/2009)
21 Σεπτεμβρίου, 2012
[ΕΡΩΤΟΚΡΙΤΟΥ, Δ/στής]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 146 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ
ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΑΡΣΑΛΙΔΗΣ,
Αιτητής,
ν.
ΔΗΜΟΥ ΣΤΡΟΒΟΛΟΥ,
Καθ΄ων η Αίτηση.
Α. Ευσταθίου (κα) και Ξ. Ευγενίου (κα) για Α. Σ. Αγγελίδη, για τον Αιτητή.
Γρ. Λεοντίου με Χρ. Ζαντή (κα), για τους Καθ΄ων η Αίτηση.
Α. Γιάγκου (κα) για E. Νεοφύτου, για το Ενδιαφερόμενο Μέρος
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΕΡΩΤΟΚΡΙΤΟΥ, Δ.: Ο Αιτητής με την προσφυγή του ζητά ακύρωση της απόφασης των Καθ' ων η αίτηση ημερ. 14.7.2009, με την οποία ενέκριναν την αίτηση του Ενδιαφερόμενου Μέρους (ΕΜ) και του εξέδωσαν σχετική Άδεια Διαίρεσης Γης/Κατασκευής Δρόμου, με όρους για τη διαμόρφωση του οδικού δικτύου, που κατά τον Αιτητή επηρεάζουν το ακίνητό του. Με την αίτησή του αιτείται και δεύτερη θεραπεία, στην οποία όμως τελικά δεν επέμεινε.
Τα γεγονότα της υπόθεσης
Ο Αιτητής είναι ο ιδιοκτήτης του τεμαχίου 123 στην οδό Αθηνών στο Στρόβολο. Το ΕΜ είναι ιδιοκτήτης κτήματος του τεμαχίου 508, το οποίο βρίσκεται απέναντι από το κτήμα του Αιτητή. Μεταξύ τους και των Καθ' ων η αίτηση, στο εξής «ο Δήμος Στροβόλου», προέκυψε διαφορά ως προς την έλευση του οδικού δικτύου και την έκταση γης που θα παραχωρούσε ο Αιτητής και το ΕΜ. Για συμπλήρωση των γεγονότων, ο Αιτητής καταχώρησε Υπόμνημα. Θα αναφερθώ σ' αυτό, αν και σημειώνω ότι μέρος του περιεχομένου του αμφισβητείται από την άλλη πλευρά. Τα όσα αναφέρει ο Αιτητής, δίδουν το ιστορικό της διαφοράς από τη δική του σκοπιά, που είναι χρήσιμα για σκοπούς εξέτασης των προδικαστικών ενστάσεων και κυρίως για την εδραίωση εννόμου συμφέροντος. Όπως ισχυρίζεται, το 1976 του δόθηκε άδεια για διαχωρισμό του κτήματος του που βρίσκεται απέναντι από το κτήμα του ΕΜ. Στην άδεια τέθηκε όρος όπως ο Αιτητής παραχωρήσει μέρος του κτήματος του για το προτεινόμενο οδικό δίκτυο, ώστε να αποκτήσει πρόσβαση στο τεμάχιο 560 που ήταν περίκλειστο. Επίσης ο Αιτητής θα έδιδε μέρος του κτήματος του για δημιουργία χώρου πρασίνου. Το υπόλοιπο μέρος γης για την έλευση του δρόμου, θα εξασφαλιζόταν από το κτήμα του ΕΜ, εφόσον διαμέσου του θα περνούσε δρόμος που θα οδηγούσε στο τεμάχιο 560. Ο Αιτητής ισχυρίζεται ότι παρά το γεγονός ότι ο προτεινόμενος δρόμος τοποθετήθηκε κατά 90% εις βάρος του κτήματος του, δέχθηκε τους όρους επειδή σε μελλοντικούς σχεδιασμούς θα επηρεαζόταν ανάλογα και το τεμάχιο 508 για τη διέλευση του δρόμου προς το τεμάχιο 560. Στη συνέχεια ο ιδιοκτήτης του τεμαχίου 560 εξασφάλισε άδεια και ανέγειρε οικοδομή στο σημείο από το οποίο θα διέρχετο ο προτεινόμενος, από το 1976, δρόμος. Ως αποτέλεσμα, η λύση που δόθηκε το 1976 για το οδικό δίκτυο με ανάλογο επηρεασμό των τεμαχίων 508 που ανήκε στο ΕΜ και τεμάχιο 123 που ανήκε στον Αιτητή, να καταστεί ανέφικτη. Ακολούθησαν νέες συζητήσεις για διέλευση του οδικού δικτύου, ώστε να υπάρχει ίσος επηρεασμός των κτημάτων. Με τις νέες εισηγήσεις, ο Αιτητής ισχυρίζεται ότι θα επηρεαζόταν περισσότερο το κτήμα του παρά το γειτονικό κτήμα του ΕΜ και θα δημιουργείτο επικίνδυνη κατάσταση για τους χρήστες των καταστημάτων στο κτήμα του. Την ίδια ανησυχία εξέφρασε προς το Δήμο Στροβόλου και το Τμήμα Πολεοδομίας (βλ. επιστολή Πολεοδομίας, ημερ. 6.3.2003). Προτάθηκε να δημιουργηθεί δρόμος με αδιέξοδο και ο Αιτητής αποδέχθηκε την εισήγηση.
Παρά ταύτα, όλα τα πιο πάνω αναιρέθηκαν. Ο Δήμος Στροβόλου προχώρησε στην έκδοση της άδειας διαχωρισμού του τεμαχίου 508, η οποία έχει ως αποτέλεσμα την επιβάρυνση του τεμαχίου του Αιτητή και όχι του ΕΜ. Συγκεκριμένα, στις 30.11.2007 το ΕΜ, εξασφάλισε Πολεοδομική Άδεια για διαχωρισμό του τεμαχίου του σε 3 οικόπεδα. Ακολούθως στις 4.12.2007, ο Αιτητής ιδιοκτήτης του τεμαχίου 123, το οποίο βρίσκεται απέναντι από το κτήμα του ΕΜ, μέσω του δικηγόρου του έστειλε επιστολή στο Τμήμα Πολεοδομίας και Οικήσεως εκφράζοντας τις ανησυχίες του όσον αφορά την έκδοση πολεοδομικής άδειας για το τεμάχιο 508. Το Τμήμα Πολεοδομίας και Οικήσεως, στις 17.1.2008 απαντώντας στον Αιτητή του ανέφερε ότι είχε ήδη εκδοθεί η Πολεοδομική Άδεια πριν λάβουν την επιστολή του. Όμως, του ανέφεραν ότι ακόμη και αν το περιεχόμενο της επιστολής του ήταν διαθέσιμο κατά την εξέταση της αίτησης του ΕΜ, αυτό δεν θα διαφοροποιούσε σε σημαντικό βαθμό την απόφαση της Πολεοδομικής Αρχής.
Στη συνέχεια ο Αιτητής, με επιστολή του ημερ. 14.4.2008 στο Δήμο Στροβόλου, έφερε ένσταση στην προτιθέμενη διαίρεση του τεμαχίου υπ' αριθμό 508, με το αιτιολογικό ότι η κατοικία του θα επηρεαζόταν δυσμενώς και αδίκως. Ο Δήμος Στροβόλου, με επιστολή του ημερ. 3.10.2008, ειδοποίησε το Επαρχιακό Γραφείο του Τμήματος Πολεοδομίας και Οικήσεως, για την εν λόγω ένσταση του Αιτητή. Το Τμήμα Πολεοδομίας και Οικήσεως, απάντησε προς το Δήμο επισυνάπτοντας του την επιστολή που έστειλε στο δικηγόρο του Αιτητή.
Στις 26.2.2009, το ΕΜ υπέβαλε Αίτηση στο Δήμο για έκδοση άδειας διαχωρισμού του τεμαχίου του, προσκομίζοντας μαζί με την αίτηση του και την πολεοδομική άδεια που είχε εξασφαλίσει. Ο Δήμος Στροβόλου, αφού πρώτα πήρε τις απόψεις των διάφορων υπηρεσιών και αφού μελέτησε την Αίτηση, προχώρησε στην έκδοση της προσβαλλόμενης άδειας διαχωρισμού.
Εναντίον της απόφασης αυτής ο Αιτητής προβάλλει ουσιαστικά 3 λόγους ακύρωσης, ότι η προσβαλλόμενη απόφαση:- (1) Είναι αποτέλεσμα μη δέουσας έρευνας, (2) παραβιάζει το δικαίωμα του για προηγούμενη ακρόαση και (3) εκδόθηκε κατά παράβαση της αρχής της αναλογικότητας και καλής πίστης.
Οι προδικαστικές ενστάσεις
Ο Δήμος Στροβόλου εγείρει τρεις προδικαστικές ενστάσεις, ότι ο Αιτητής στερείται:- (1) έννομου συμφέροντος προσβολής της άδειας διαχωρισμού, (2) παράλειψε να προσβάλει εμπρόθεσμα την πολεοδομική άδεια και έτσι δεν μπορεί να προσβάλει την άδεια διαχωρισμού και (3) απαράδεκτα στρέφεται εναντίον του Δήμου Στροβόλου και όχι εναντίον του Τμήματος Πολεοδομίας.
Θα εξετάσω και τις τρεις προδικαστικές ενστάσεις μαζί, ξεκινώντας με την κύρια προδικαστική ένσταση, με την οποία προβάλλεται ότι ο Αιτητής στερείται έννομου συμφέροντος προσβολής της άδειας διαχωρισμού.
Ο συνήγορος του Δήμου Στροβόλου υποστήριξε ότι ο Αιτητής ως μη ιδιοκτήτης του επίδικου ακινήτου, δεν νομιμοποιείται να προσβάλει την έκδοση της άδειας διαχωρισμού. Από την άλλη, η συνήγορος του Αιτητή, χωρίς να απαντά επί της ουσίας της προδικαστικής ένστασης, αναφέρει στη γραπτή της απάντηση, ότι η προσφυγή δεν είναι εκπρόθεσμη γιατί η παράλειψη του Αιτητή να προσβάλει την Πολεοδομική Άδεια του ΕΜ, οφείλεται στο γεγονός ότι δεν έλαβε γνώση της έκδοσης της.
Με βάση την πάγια νομολογία του Ανωτάτου Δικαστηρίου, ιδιοκτήτης γειτονικού ακινήτου ή περίοικος, μπορεί να προσβάλει άδεια που δόθηκε σε γειτονικό ακίνητο (βλ. σχετικά απόφαση της Ολομέλειας στη Σοφούλλα Χαραλάμπους ν. Δημοκρατίας (1996) 3 ΑΑΔ 270). Όμως επειδή στο δίκαιο μας δεν αναγνωρίζεται η λαϊκή αγωγή, ο Αιτητής έχει το βάρος της απόδειξης του έννομου συμφέροντος προσβολής, το οποίο συνίσταται στο πώς η προσβαλλόμενη άδεια θα επηρεάσει δυσμενώς τη δική του ιδιοκτησία (βλ. σχετικά την απόφαση της Ολομέλειας στην Kritiotis v. The Municipality of Paphos and Others (1986) 3 C.L.R. 322, 338). Στην απόφαση της Ολομέλειας στην Armonia Estates Ltd v. Συμβουλίου Βελτιώσεως Τάλας (2000) 3 ΑΑΔ 119, επισημάνθηκε ότι:-
«Σύμφωνα με τη νομολογία μας, οι εφεσείοντες, παρουσιάζοντας στοιχεία, θα έπρεπε να πιθανολογήσουν την ύπαρξη εννόμου συμφέροντος δείχνοντας, στην προκείμενη περίπτωση, με ποιό τρόπο η οικοδομή των ενδιαφερομένων μερών επηρέαζε βλαπτικά τα συμφέροντα τους στη δική τους.» (ιδιοκτησία)
Η πρώτη προδικαστική ένσταση δεν ευσταθεί. Στην προκειμένη περίπτωση, υπήρξε ισχυρισμός ότι με την προσβαλλόμενη πράξη, επηρεάζονται άμεσα τα συμφέροντα του Αιτητή. Προς αυτήν την κατεύθυνση ο Αιτητής κατάθεσε σχεδιαγράμματα από τα οποία, όπως ο ίδιος ισχυρίζεται, φαίνεται ο τρόπος που μπορεί να πιθανολογηθεί ο επηρεασμός του κτήματος του και κατ' επέκταση τα συμφέροντά του.
Ούτε οι άλλες δύο προδικαστικές ενστάσεις ευσταθούν. Ο Αιτητής προσβάλλει τη νομιμότητα της απόφασης του Δήμου Στροβόλου να εκδώσει «Άδεια Διαίρεσης Γης/Κατασκευής Δρόμου», η οποία εκδόθηκε προς όφελος του ΕΜ. Δεν προσβάλλει ούτε την Πολεοδομική Άδεια, ούτε τη δεσμευτική ρυμοτομία. Βέβαια, τα δύο στοιχεία αποτελούν προϋποθέσεις για την έκδοση της προσβαλλόμενης πράξης, όμως δεν μπορεί να τεθεί θέμα εννόμου συμφέροντος, εφόσον υπήρχε ισχυρισμός για πιθανολογούμενη ζημιά. Εφόσον ο Αιτητής δεν προσβάλλει ευθέως τις δύο πράξεις, δεν μπορούν να ευσταθήσουν οι προδικαστικές ενστάσεις.
Οι λόγοι ακυρότητας
Έρχομαι τώρα στην ουσία των λόγων ακυρότητας. Ο λόγος που αφορά στην έλλειψη δέουσας έρευνας δεν ευσταθεί, αφού από το φάκελο είναι φανερό ότι υπήρξε δέουσα έρευνα των στοιχείων. Εν πάση περιπτώσει, ο Αιτητής δεν υπέδειξε τι έπρεπε να ερευνηθεί και δεν ερευνήθηκε. Ο Δήμος Στροβόλου νόμιμα έλαβε υπόψη ότι είχε εκδοθεί προς όφελος του ΕΜ πολεοδομική άδεια και ότι υπήρχε δεσμευτική ρυμοτομία. Από τη στιγμή που τα δύο αυτά στοιχεία δεν μπορούν να αμφισβητηθούν από τον Αιτητή στα πλαίσια της παρούσας διαδικασίας, η προσφυγή του είναι καταδικασμένη σε αποτυχία.
Ως προς το δεύτερο λόγο ακυρότητας, ο Δήμος Στροβόλου δεν είχε υποχρέωση να ακούσει τον Αιτητή προτού εκδώσει την προσβαλλόμενη άδεια. Η ύπαρξη της πολεοδομικής άδειας και της δεσμευτικής ρυμοτομίας ήταν παράγοντες που εν πολλοίς καθόρισαν και την πορεία των πραγμάτων και τους όρους που θα έπρεπε να είχαν επιβληθεί.
Υπό αυτές τις συνθήκες, δεν διαπιστώνεται ούτε παραβίαση της αρχής της αναλογικότητας και καλής πίστης, όπως ισχυρίζεται ο Αιτητής με τον τρίτο λόγο ακυρότητας. Ενδεχομένως ο παράγοντας αυτός να είχε ουσία στην περίπτωση που προσβαλλόταν η πολεοδομική άδεια.
Είναι γεγονός ότι ο Αιτητής εμμέσως προσπαθεί να προσβάλει τη νομιμότητα της πολεοδομικής άδειας και του δημοσιευθέντος οδικού δικτύου. Όμως κάτι τέτοιο δεν είναι εφικτό, αφού οι πράξεις έχουν προ πολλού τελειωθεί (2007), χωρίς ο Αιτητής να τις έχει προσβάλει.
Από τη στιγμή που ο Αιτητής ισχυρίζεται ότι από την έκδοση της πολεοδομικής άδειας επηρεάστηκαν τα συμφέροντα του, όφειλε να είχε προσβάλει τη νομιμότητα εκείνη της πράξης. Ισχυρίζεται ότι δεν το έπραξε εμπρόθεσμα, γιατί δεν είχε πλήρη γνώση. Δεν συμφωνώ. Ο Αιτητής με επιστολή του δικηγόρου του ημερ. 4.12.2007 παραπονέθηκε προς το Τμήμα Πολεοδομίας για την ανάπτυξη που επιχειρούσε το ΕΜ. Μάλιστα αναφέρθηκε και στον αρ. φακ. ΛΕΥ 2820/07. Ακόμη και αν σ' εκείνο το στάδιο δεν γνώριζε για την έκδοση της Πολεοδομικής Άδειας, εν πάση περιπτώσει απέκτησε πλήρη γνώση με την απαντητική επιστολή του Τμήματος Πολεοδομίας, ημερ. 17.1.2008, με την οποία τον πληροφορούσαν ότι «για το τεμάχιο 508 .. έχει χορηγηθεί η Πολεοδομική Άδεια με αρ. φακ. ΛΕΥ/2820/07 και ημερομηνία 30.11.07 για διαίρεση γης σε 3 οικόπεδα». Με τη δεύτερο παράγραφο της συγκεκριμένης επιστολής, η Πολεοδομική Αρχή αναφέρει:-
«Σημειώνεται ωστόσο ότι ακόμη και στην περίπτωση όπου η επιστολή σας θα ήταν δυνατό να ληφθεί υπόψη κατά την εξέταση της εν λόγω αίτησης, αυτή δεν θα διαφοροποιούσε σε ουσιαστικό βαθμό την απόφαση της Πολεοδομικής Αρχής καθώς η εφαρμογή δημοσιευμένου Ρυθμιστικού Σχεδίου για τη βελτίωση δρόμου είναι υποχρεωτική κατά τη διαδικασία άσκησης του Πολεοδομικού Ελέγχου, εφόσον οι ρυθμίσεις του Σχεδίου αυτού επηρεάζουν άμεσα είτε υπό ανάπτυξη τεμάχιο είτε παρόδιο δρόμο στον οποίο εφάπτεται υπό ανάπτυξη τεμάχιο.»
Είναι φανερό ότι ο Αιτητής είχε πλήρη γνώση των γεγονότων τουλάχιστον από 17.1.2008 και όφειλε να προβεί εμπρόθεσμα στα αναγκαία διαβήματα. Από τη στιγμή μάλιστα που υπήρχε δημοσιευμένο δεσμευτικό Ρυμοτομικό Σχέδιο για τη βελτίωση του δρόμου, όφειλε να στρέψει την προσοχή του και σ' αυτή τη πτυχή του θέματος. Δεν είναι βέβαιο σε ποιο βαθμό το έπραξε, γιατί έχει καταχωρήσει την προσφυγή 655/09 αναφορικά με απαλλοτρίωση μέρους του κτήματος του για σκοπούς βελτίωσης του οδικού δικτύου, η οποία απορρίφθηκε και στη συνέχεια καταχωρήθηκε έφεση (Α.Ε. 64/06), η οποία επίσης απορρίφθηκε (ΒΛ. Απόστολος Αρσαλίδης ν. Δημοκρατίας (2008) 3 ΑΑΔ 495). Εκείνο που έχει σημασία, είναι ότι σήμερα στερείται εννόμου συμφέροντος να αμφισβητήσει είτε την Πολεοδομική Άδεια, είτε τη δεσμευτική ρυμοτομία επί των οποίων στηρίχθηκε ο Δήμος Στροβόλου για να εκδώσει νόμιμα την «Άδεια Διαίρεσης Γης/Κατασκευής Δρόμου».
Η υπόθεση Κωνσταντίνου κ.α. ν. Δημοκρατίας, Υπόθ. Αρ. 1548/08, ημερ. 9.9.2011 που επικαλέστηκαν οι δικηγόροι του Αιτητή, δεν τυγχάνει εφαρμογής, γιατί εκεί τέθηκαν όροι χωρίς να έχει δημοσιευθεί ρυμοτομικό σχέδιο, σε αντίθεση με την παρούσα περίπτωση που υπήρχε δεσμευτικό Ρυμοτομικό Σχέδιο.
Η προσφυγή αποτυγχάνει και απορρίπτεται με €1.300 έξοδα, πλέον ΦΠΑ, υπέρ των Καθ' ων η αίτηση. Καμιά διαταγή ως προς τα έξοδα του ΕΜ. Η προσβαλλόμενη απόφαση επιβεβαιώνεται, δυνάμει του Άρθρου 146.4(α) του Συντάγματος.
(Υπ.) Γ. Ερωτοκρίτου, Δ.
/ΕΠς