|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
11 Απριλίου, 2012
[ΠΑΣΧΑΛΙΔΗΣ, Δ/στής]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 146 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ
Συνεκδικαζόμενες Υποθέσεις Αρ. 778/2009, 1182/2009,
1184/2009 και 1185/2009
Υπóθεση Αρ. 778/2009
1. ΑΛΒΕΡΤΟΣ ΦΕΝΕΚ,
2. ΚΑΡΜΕΛΛΑ Η.Χ. ΣΙΑΜΜΟΥΤΗ (ΦΕΝΕΚ),
Αιτητές,
ν.
ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ ΜΕΣΩ
1. ΥΠΗΡΕΣΙΑΣ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ ΘΕΜΑΤΩΝ,
2. ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΑΣ, ΦΥΣΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ
ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ,
Καθ'ων η αίτηση.
Υπóθεση Αρ. 1182/2009
ΙΩΑΝΝΑ ΚΕΚΚΟΥ,
Αιτήτρια,
ν.
ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ ΜΕΣΩ
1. ΥΠΗΡΕΣΙΑΣ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ ΘΕΜΑΤΩΝ,
2. ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΑΣ, ΦΥΣΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ
ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ,
3. ΥΠΟΥΡΓΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ,
Καθ'ων η αίτηση.
Υπóθεση Αρ. 1184/2009
ΑΝΤΩΝΗΣ ΧΑΤΖΗΧΑΝΝΗ,
Αιτητής,
ν.
ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ ΜΕΣΩ
1. ΥΠΗΡΕΣΙΑΣ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ ΘΕΜΑΤΩΝ,
2. ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΑΣ, ΦΥΣΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ
ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ,
3. ΥΠΟΥΡΓΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ,
Καθ'ων η αίτηση.
Υπóθεση Αρ. 1185/2009
ΝΙΚΟΣ ΣΙΑΜΜΟΥΤΗΣ,
Αιτητής,
ν.
ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ ΜΕΣΩ
1. ΥΠΗΡΕΣΙΑΣ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ ΘΕΜΑΤΩΝ,
2. ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΑΣ, ΦΥΣΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ
ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ,
3. ΥΠΟΥΡΓΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ,
Καθ'ων η αίτηση.
Α. Πετουφάς και Μ. Πετουφά (κα), για τους Αιτητές.
Μ. Θεοκλήτου (κα), Δικηγόρος της Δημοκρατίας, εκ μέρους του Γενικού Εισαγγελέα, για τους Καθ'ων η αίτηση.
______________________________
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΠΑΣΧΑΛΙΔΗΣ, Δ.: Τα γεγονότα που περιβάλλουν τις πιο πάνω τέσσερις προσφυγές, οι οποίες λόγω της συνάφειας τους συνεκδικάστηκαν, έχουν ως πιο κάτω:
Οι αιτητές ανήκουν στη Μαρωνιτική Κοινότητα και διαμένουν στο χωριό Κορμακίτης, το οποίο επειδή βρίσκεται στις τουρκοκρατούμενες περιοχές δεν ελέγχεται από τις νόμιμες αρχές της Δημοκρατίας.
Το 1996 τέθηκε σε εφαρμογή από το Υπουργείο Γεωργίας, Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος (το Υπουργείο), σχέδιο για παραχώρηση οικονομικής βοήθειας στους εγκλωβισμένους με σκοπό την απάμβλυνση των ειδικών προβλημάτων που αντιμετώπιζαν στην άσκηση των γεωργικών εργασιών τους. Το σχέδιο προέβλεπε ανώτατα όρια, τόσο αναφορικά με τις καλλιεργούμενες εκτάσεις, όσο και αναφορικά με τις κεφαλικές επιδοτήσεις. Το ανώτατο όριο καλλιεργούμενης έκτασης ήταν 100 σκάλες.
Στις 3/1/2008 με απόφαση του το Υπουργικό Συμβούλιο, ενέκρινε νέο αναθεωρημένο σχέδιο με το οποίο ήρθησαν τα ανώτατα όρια επιδότησης ανά δικαιούχο από το 2007, ενώ παράλληλα αποφάσισε την επεξεργασία σχεδίου ελέγχου των κεφαλικών εκταρικών επιδοτήσεων. Εναντίον της εν λόγω απόφασης του Υπουργικού Συμβουλίου υποβλήθηκαν ενστάσεις από εγκλωβισμένους. Μεταξύ αυτών που υπέβαλαν ένσταση ήταν και οι αιτητές. Οι ενστάσεις των αιτητών που ακολούθησαν την απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου ημερομηνίας 3/1/2008, λήφθηκαν υπόψη για σκοπούς υπολογισμού της καλλιεργήσιμης έκτασης για το 2008.
Επειδή λόγω της τουρκικής κατοχής και της εκδηλωθείσας σε μερικές περιπτώσεις αδυναμίας των εγκλωβισμένων να υποβάλουν για σκοπούς επιδότησης τα απαιτούμενα δικαιολογητικά, διαπιστώθηκε αδυναμία στην άσκηση από τις αρμόδιες αρχές του κράτους αποτελεσματικού επιτόπιου ελέγχου με αποτέλεσμα να καθίσταται αδύνατη η εξακρίβωση της πραγματικής αύξησης της γεωργικής δραστηριότητας των εγκλωβισμένων από τη μια χρονιά στην άλλη, το Υπουργείο με σχετική πρόταση του την οποία υπέβαλε στο Υπουργικό Συμβούλιο, εισηγήθηκε την αύξηση κατά 10% προς όφελος των εγκλωβισμένων των δεδομένων σε σχέση με τις εκτάσεις που με βάση το σχετικό κατάλογο που ετοιμάστηκε το 2007, είχαν υποβληθεί. Την εισήγηση του Υπουργείου αποδέχθηκε το Υπουργικό Συμβούλιο.
Μεταξύ αυτών που υπέβαλαν αίτηση για επιδότηση με βάση το συγκεκριμένο σχέδιο ήταν και οι αιτητές, οι οποίοι να σημειωθεί, ενώ το 2008 είχαν δηλώσει το σύνολο των σκαλών που καλλιεργούσαν, κανένας από αυτούς δεν υπέβαλε ένσταση για τον αριθμό των σκαλών που καλλιεργούσαν το 2007.
Με μια εκάστη των πιο πάνω προσφυγών προσβάλλεται η απόφαση με την οποία ένας έκαστος των αιτητών έτυχε επιδότησης χαμηλότερης από αυτήν που είχε αιτηθεί. Ως λόγος ακύρωσης προβάλλεται: η παραβίαση της αρχής της ισότητας, η θέση ότι οι επίδικες αποφάσεις είναι αυθαίρετες και αντίθετες προς το Σχέδιο και/ή ultra vires του Σχεδίου και/ή λήφθηκαν καθ' υπέρβαση εξουσίας, η παραβίαση των αρχών της χρηστής διοίκησης και της καλής πίστης και τέλος η μη διεξαγωγή δέουσας έρευνας και η έλλειψη αιτιολογίας.
Πρόσθετα των ενστάσεων της επί της ουσίας των προσφυγών, η ευπαίδευτη συνήγορος των καθ'ων η αίτηση εγείρει δύο προδικαστικές ενστάσεις με τις οποίες θεωρώ σκόπιμο να ασχοληθώ σ' αυτό το στάδιο. Στα πλαίσια και των δύο προδικαστικών ενστάσεων προβάλλεται η θέση ότι η επίδικη απόφαση δεν αποτελεί εκτελεστή πράξη δυνάμενη να προσβληθεί στα πλαίσια του άρθρου 146 του Συντάγματος.
Πρώτη προδικαστική ένσταση
Κεντρικό άξονα της επί του προκειμένου επιχειρηματολογίας της ευπαίδευτης συνηγόρου των καθ'ων η αίτηση συνιστά η θέση ότι τα όργανα που εξέδωσαν την προσβαλλόμενη απόφαση δεν έχουν κατά νόμο αποφασιστική αρμοδιότητα επί του θέματος και συγκεκριμένα ότι «η χορήγηση ή μη επιδότησης στους εγκλωβισμένους, καθώς και το ποσό της επιδότησης ερείδονται στην απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου με αριθμό 68.271 ημερ. 15.1.2009, η οποία δεν εκδόθηκε στη βάση οποιασδήποτε νομοθετικής διάταξης (όπως παραδείγματος χάριν τα Σχέδια περί παροχής στεγαστικής βοήθειας δυνάμει του περί Παροχής Στεγαστικής Βοήθειας σε Εκτοπισθέντες, Παθόντες και άλλα Πρόσωπα Νόμου του 2005)».
Πρόκειται, σύμφωνα με την κα Θεοκλήτου, για απόφαση του κράτους που αφορά τη διαχείριση της κρατικής περιουσίας και/ή απόφαση πολιτικής, χαριστικής έναντι των διοικουμένων, στην παρούσα περίπτωση των αιτητών.
Η πιο πάνω θέση δεν με βρίσκει σύμφωνο. Είναι αλήθεια ότι για την έκδοση της προσβαλλόμενης απόφασης δεν υπήρχε νόμος, στη βάση του οποίου είχε αποφασιστεί η καταβολή της επιδότησης. Όμως, σύμφωνα με το άρθρο 54 του Συντάγματος, την εξουσία ως προς την εποπτεία και τη διάθεση της περιουσίας που ανήκει στη Δημοκρατία, την έχει το Υπουργικό Συμβούλιο. Αυτό το γεγονός επιτρέπει την καταβολή και χαριστικών πληρωμών όπως είναι η επιδότηση στις υπό εξέταση περιπτώσεις. Χρήσιμη αναφορά μπορεί να γίνει στην υπόθεση Papaleontiou v. Republic (1966) 3 C.L.R. 557, όπου λέχθηκε, «that the matter of granting a pension to a Public Officer, even on an ex-gratie basis, is a matter of public law, involving the payment of money out of public funds in accordance with certain well-established rules and principles».
Έστω και αν δεχθούμε ότι το Υπουργικό Συμβούλιο δεν είχε αρμοδιότητα, όπως εισηγούνται οι καθ'ων η αίτηση, η επίδικη απόφαση και πάλι θα ήταν εκτελεστή, αφού, ενόψει της προέλευσης και της φύσης της, είχε αποκτήσει «οντότητα μέσα στο διοικητικό χώρο» (Δημοκρατία ν. Μελέτη (1991) 3 Α.Α.Δ. 433 και Phivos Car Motors Agency Ltd. v. Δημοκρατίας (1997) 3 Α.Α.Δ. 363).
Ενόψει των πιο πάνω, η πρώτη προδικαστική ένσταση απορρίπτεται.
Δεύτερη προδικαστική ένσταση
Κεντρικό άξονα της επί του προκειμένου επιχειρηματολογίας της ευπαίδευτης συνηγόρου των καθ'ων η αίτηση συνιστά η θέση ότι εφόσον η επίδικη απόφαση δεν απευθύνεται στους αιτητές, αλλά κατά τρόπο γενικό και απρόσωπο, θέτει τους κανόνες στη βάση των οποίων θα καταβληθούν χαριστικώς οι επιδοτήσεις, δεν συνιστά εκτελεστή πράξη. Ούτε η εν λόγω ένσταση μπορεί να πετύχει. Οι επίδικες αποφάσεις θίγουν ευθέως και κατά τρόπο άμεσο τα συμφέροντα των αιτητών, ώστε αυτοί να νομιμοποιούνται να τις προσβάλουν με προσφυγή στα πλαίσια του άρθρου 146.1 του Συντάγματος. Το γεγονός ότι αυτές απευθύνονται σε μεγάλο αριθμό ατόμων ουδόλως μεταβάλλει τη φύση τους. Ενδεικτικό του τρόπου που η νομολογία μας προσεγγίζει το συγκεκριμένο θέμα συνιστά το πιο κάτω απόσπασμα από την απόφαση στην υπόθεση G.C. School of Careers v. Δημοκρατίας (1993) 3 Α.Α.Δ. 170:
"Εκτελεστότητα πράξης ή απόφασης εξαρτάται από τη φύση και τις συνέπειές της. Πράξεις νομοθετικού περιεχομένου δεν υπόκεινται σε αναθεώρηση. Το Άρθρο 146.1 του Συντάγματος περιορίζει τη δικαιοδοσία του Ανωτάτου Δικαστηρίου στην αναθεώρηση πράξεων που ανάγονται στην εκτελεστική ή διοικητική λειτουργία του κράτους. Νομοθετικού περιεχομένου είναι πράξεις οι οποίες θεσμοθετούν κανόνες δικαίου∙ γι' αυτό είναι γνωστές και ως "Κανονιστικές Πράξεις". Σ' αντιδιαστολή, οι ατομικές πράξεις δεν αποβλέπουν στην κανονιστική ρύθμιση αλλά στην εξειδίκευση ή αναγνώριση των δικαιωμάτων των διοικούμενων μέσα στα πλαίσια της υφιστάμενης νομοθεσίας. Ο χαρακτήρας ατομικής πράξης δε μεταβάλλεται από το μεγάλο αριθμό ατόμων που επηρεάζεται από αυτή (βλ, μεταξύ άλλων, Θεοδουλίδου ν. Δημοκρατίας - Υπόθεση 689/89, απόφαση δόθηκε στις 6/11/89 και θα δημοσιευθεί στους τόμους (1989) 3 Α.Α.Δ. (απόφαση Ολομέλειας) και Χατζηπαύλου ν. Α.Η.Κ. (1991) 3 Α.Α.Δ. 11. Βλ. επίσης "ΔΙΚΑΙΟΝ ΤΩΝ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΩΝ ΠΡΑΞΕΩΝ" - Μ. Στασινόπουλου, Έκδ. 1951, σ. 103 κ.ε.).»
Ως αποτέλεσμα των πιο πάνω και η δεύτερη προδικαστική ένσταση απορρίπτεται.
Με τον πρώτο λόγο ακύρωσης προβάλλεται ο ισχυρισμός ότι η επίδικη απόφαση παραβιάζει την αρχή της ισότητας. Ο συγκεκριμένος ισχυρισμός των αιτητών είναι δισκελής.
Το πρώτο σκέλος αφορά κατ' ισχυρισμό άνιση μεταχείριση μεταξύ των αιτητών και λοιπών εγκλωβισμένων αιτητών για επιδότηση. Είναι η θέση των αιτητών ότι η αδυναμία των καθ'ων η αίτηση να ασκήσουν αποτελεσματικό έλεγχο ως προς την έκταση της καλλιεργήσιμης γης, οδηγεί σε άνιση μεταχείριση εφόσον τα πρόσωπα τα οποία καλλιεργούσαν μικρότερη έκταση από τους αιτητές έτυχαν ψηλότερων επιδοτήσεων από αυτές που έτυχαν οι αιτητές, λόγω του ότι είχαν δηλώσει το 2007 μεγαλύτερη έκταση καλλιεργούμενης γης.
Έχω την άποψη ότι τα όσα προβάλλουν οι αιτητές προς υποστήριξη της συγκεκριμένης θέσης τους δεν συνιστούν, υπό τις περιστάσεις, άνιση μεταχείριση. Ο περιορισμός της αύξησης της επιδότησης στο 10% της καλλιεργούμενης έκτασης, η οποία είχε δηλωθεί το 2007, αποφασίστηκε από τους καθ'ων η αίτηση. Όπως προκύπτει από τους ενώπιον μου φακέλους της Υπηρεσίας Ανθρωπιστικών Θεμάτων, οι αιτητές συμπλήρωσαν την αίτηση τους αναφορικά με το 2007, δηλώνοντας έκταση πολύ μικρότερη από αυτήν που δήλωσαν το 2008. Προβάλλουν βέβαια ως δικαιολογία ότι το 2007 υπήρχε ανώτατο όριο 100 σκαλών στις επιδοτήσεις για το 2007. Η εν λόγω δικαιολογία δεν μπορεί να ευσταθήσει. Μπορεί μεν το ανώτατο όριο το 2007 να ήταν 100 σκάλες, αυτοί όμως είχαν για το συγκεκριμένο έτος δηλώσει για σκοπούς επιδότησης πολύ μεγαλύτερη έκταση. Επομένως, με βάση τα όσα οι ίδιοι οι αιτητές είχαν δηλώσει, οι καθ'ων η αίτηση προέβηκαν σε αύξηση κατά 10% για το 2008, ποσοστό αύξησης το οποίο ίσχυσε για όλους όσους είχαν υποβάλει αίτημα για να τύχουν της επιδότησης και κρίθηκαν δικαιούχοι και όχι μόνο για τους αιτητές. Συνεπώς οι αιτητές δεν έτυχαν οποιασδήποτε άνισης μεταχείρισης έναντι των άλλων δικαιούχων εγκλωβισμένων.
Το δεύτερο σκέλος της θέσης των αιτητών, ότι στην περίπτωση τους έχει παραβιασθεί η αρχή της ισότητας, αφορά κατ' ισχυρισμό άνιση μεταχείριση μεταξύ των εγκλωβισμένων αιτητών για επιδότηση και των καλλιεργητών στις ελεύθερες περιοχές. Ούτε αυτή η θέση μπορεί να γίνει δεκτή. Το άρθρο 28 του Συντάγματος που καθιερώνει την αρχή της ισότητας των πολιτών, επιβάλλει ίση και ομοιόμορφη μεταχείριση από πλευράς της διοίκησης όλων των πολιτών που τελούν κάτω από τις ίδιες ή παρόμοιες συνθήκες. Διακρίσεις οι οποίες δεν ανάγονται σε εγγενείς διαφορές μεταξύ των υποκειμένων ή αντικειμένων του δικαίου, αποκλείονται. (Δημητριάδης κ.ά. ν. Υπουργικού Συμβουλίου (1996) 3 Α.Α.Δ. 85).
Στην παρούσα περίπτωση οι καθ'ων η αίτηση αντιμετωπίζουν πραγματική αδυναμία άσκησης αποτελεσματικού ελέγχου της ορθότητας των δηλώσεων των αιτητών, εφόσον δεν ασκούν οποιοδήποτε έλεγχο στις κατεχόμενες περιοχές όπου βρίσκονται οι καλλιεργήσιμες εκτάσεις. Πέραν τούτου, για σκοπούς επιδότησης των αιτητών χρησιμοποιούνται κονδύλια διαφορετικά από αυτά που χρησιμοποιούνται για σκοπούς επιδότησης των καλλιεργητών στις ελεύθερες περιοχές. Στην υπόθεση Ματθαίου ν. Οργανισμού Αργοτικών Πληρωμών, Α.Ε. 135/2008, ημερομηνίας 12/12/2011, λέχθηκαν και τα εξής σχετικά με το θέμα που εξετάζουμε:
"Από τη στιγμή που το ίδιο το Πρωτόκολλο 10 διά του άρθρου 1(1) αναστέλλει την εφαρμογή του κεκτημένου στις περιοχές της Κυπριακής Δημοκρατίας που η κυβέρνηση δεν ασκεί αποτελεσματικό έλεγχο, δεν μπορεί να τίθεται θέμα εφαρμογής του κεκτημένου σ' αυτές τις περιοχές, τουλάχιστον για τους σκοπούς του Νόμου, όπως πολύ ορθά έκρινε πρωτοδίκως και ο αδελφός μας Δικαστής. Όπως αναφέρεται στο «Ενημερωτικό Έντυπο» (Έκδοση 2005), το «Σχέδιο Ενιαίας Εκταρικής Επιδότησης» χρηματοδοτείται αποκλειστικά από το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Προσανατολισμού και Εγγυήσεων. Σύμφωνα με την παράγραφο 2.1.3, οι περιοχές εφαρμογής των Σχεδίων/Μέτρων Εκταρικών Επιδοτήσεων, είναι «ολόκληρη η επικράτεια της Κυπριακής Δημοκρατίας στην οποία ασκείται αποτελεσματικός έλεγχος από το Κράτος». Κατά την κρίση μας, ορθά ο αδελφός μας Δικαστής κατέληξε ότι ως αποτέλεσμα της αναστολής του ευρωπαϊκού κεκτημένου στις περιοχές που η Κυπριακή Κυβέρνηση δεν ασκεί αποτελεσματικό έλεγχο, εύλογα ο ΚΟΑΠ απέρριψε την αίτηση η οποία ήταν εκτός του πεδίου εφαρμογής της «Ενιαίας Αίτησης Εκταρικών Επιδοτήσεων»."
Στα πλαίσια του δεύτερου λόγου ακύρωσης προβάλλεται η θέση ότι η προσβαλλόμενη απόφαση είναι αυθαίρετη και αντίθετη (ultra vires) του Σχεδίου Επιδότησης. Κεντρικό άξονα της επί του προκειμένου επιχειρηματολογίας των ευπαίδευτων συνηγόρων των αιτητών συνιστά η θέση ότι το Σχέδιο, το οποίο εγκρίθηκε στις 3/1/2008 και με το οποίο το κράτος επιδότησε το σύνολο των εκτάσεων που δηλώθηκαν για το έτος 2007 από τους δικαιούχους εγκλωβισμένους, ήταν δεσμευτικό για τη διοίκηση. Με το να θέσει με την απόφαση του ημερομηνίας 15/1/2009 ανώτατο όριο αύξησης 10%, το Υπουργικό Συμβούλιο ενήργησε, σύμφωνα με τους αιτητές, εκτός των πλαισίων του Σχεδίου. Ούτε αυτός ο λόγος ακύρωσης ευσταθεί. Εκείνο που στην ουσία συνέβη στη συγκεκριμένη περίπτωση είναι ότι το Υπουργικό Συμβούλιο, με την απόφαση του ημερομηνίας 15/1/2009 - την προσβαλλόμενη απόφαση - τροποποίησε και/ή αναθεώρησε ουσιαστικά τη δική του προγενέστερη απόφαση ημερομηνίας 3/1/2008. Τίποτε λιγότερο, τίποτε περισσότερο. Στη λήψη της προσβαλλόμενης απόφασης το Υπουργικό Συμβούλιο προέβη, κατόπιν εισήγησης του Υπουργείου όταν παρατηρήθηκε ουσιαστική αύξηση στον αριθμό των σκαλών που κάθε ένας από τους εγκλωβισμένους δικαιούχους, περιλαμβανομένων και των αιτητών, είχαν δηλώσει ότι καλλιεργούσαν το 2008, σε σχέση με τις αντίστοιχες δηλώσεις για το έτος 2007 και αδυναμία άσκησης αποτελεσματικού ελέγχου λόγω της τουρκικής κατοχής. Θεωρώ υπό τις συγκεκριμένες περιστάσεις ότι δεν υπήρξε οποιαδήποτε υπέρβαση του Σχεδίου Επιδότησης από πλευράς του Υπουργικού Συμβουλίου. Πρόκειται για μια καθόλα εφικτή και νόμιμη ενέργεια.
Με τον τρίτο λόγο ακύρωσης οι αιτητές επιδιώκουν την ακύρωση της επίδικης απόφασης γιατί αυτή παραβιάζει, σύμφωνα με τους αιτητές, τις αρχές της χρηστής διοίκησης και της καλής πίστης. Παράλληλα, με την επίδικη απόφαση επιδιώκεται, σύμφωνα πάντα με τους αιτητές, σκοπός κατάδηλα ξένος προς το σκοπό του Νόμου. Είναι η θέση τους ότι οι καθ'ων η αίτηση δεν μπορούν, επικαλούμενοι τις δικές τους αδυναμίες, να αναιρούν μια ευνοϊκή κατάσταση που δημιουργήθηκε προς όφελός τους, δηλαδή προς όφελος των αιτητών. Με τη λήψη της προσβαλλόμενης απόφασης οι καθ'ων η αίτηση ενήργησαν, σύμφωνα με τους αιτητές, κακόπιστα και με ασυνεπή τρόπο.
Σύμφωνα με το άρθρο 48 του περί Γενικών Αρχών του Διοικητικού Δικαίου Νόμου του 1999 (Ν. 158(Ι)/99), κατάχρηση εξουσίας και/ή υπέρβαση συνιστά «η επιδίωξη σκοπού κατάδηλα ξένου προς το σκοπό του νόμου, όπως επίσης η υπέρβαση των ακραίων ορίων της διακριτικής εξουσίας».
Στην υπόθεση E. Yiamas and Sons Constructions and Developments Ltd. ν. Συμβουλίου Εγγραφής και Ελέγχου Εργοληπτών Οικοδομικών και Τεχνικών Έργων, Α.Ε. 96/2007, ημερομηνίας 20/10/2010, η Ολομέλεια με αναφορά σε σχετική νομολογία (Theodoros G. Papapetrou v. The Republic, 2 R.S.C.C. 61 και Τριλλίδου ν. Δημοτικού Συμβουλίου (1999) 3 Α.Α.Δ. 284), αφού επεσήμανε την πάγια νομολογιακή αρχή ότι οι συγκεκριμένοι λόγοι ακύρωσης, δηλαδή «υπέρβαση» και «κατάχρηση εξουσίας», εξετάζονται από το Δικαστήριο όχι αφηρημένα και ακαδημαϊκά, αλλά με βάση τα συγκεκριμένα γεγονότα της κάθε υπόθεσης, έθεσε τη νομολογιακή προσέγγιση του υπό συζήτηση θέματος με αναφορά στο πιο κάτω απόσπασμα από το σύγγραμμα «Διοικητικό Δίκαιο» του Δ. Κόρσου, Γενικό Μέρος, Τρίτη Έκδοση, σελ. 427 και 428:
"Η κατάχρηση εξουσίας είναι διάφορη από την παράβαση διατάξεως του νόμου. Η τελευταία είναι προφανής. Η πρώτη (η κατάχρηση εξουσίας) είναι αφανής. Και δυσχερής περί την απόδειξη. Κατά την αναζήτηση αυτής η ΔιοικΠρ ελέγχεται βαθύτερα. Ο ακυρωτικός δικαστής εμβατεύει εδώ στην καρδιά της εκδούσης την ΔιοικΠρ αρχής, ερευνά το εσωτερικό, το ενδιάθετο αυτής βούλευμα, γίνεται κριτής αφανών αυτής σκέψεων, αφανών αυτής προθέσεων, γίνεται «κριτικός ενθυμήσεων (αφανών σκέψεων) και εννοιών καρδίας», κατά την φράση του Παύλου (Εβρ, δ, 12). .................................
Ώστε κατάχρηση εξουσίας έχομε, όταν η διοικητική αρχή μολονότι είναι αρμοδία προς έκδοση ΔιοικΠρ, μολονότι κατά την έκδοση αυτής τηρεί όλους τους από τον νόμο διαγεγραμμένους τύπους, μολονότι δεν παραβιάζει ευθέως τον νόμο, εν τούτοις ασκεί την αρμοδιότητα αυτής προς σκοπό διάφορο του από τον νόμο ηθελημένου."
Στη συγκεκριμένη περίπτωση οι αιτητές, οι οποίοι φέρουν και το βάρος απόδειξης ότι οι καθ'ων η αίτηση ενήργησαν καθ' υπέρβαση ή με τρόπο που συνιστά κατάχρηση εξουσίας, δεν έθεσαν οτιδήποτε ενώπιον μου που να καταδεικνύει το βάσιμο των επί του προκειμένου ισχυρισμών τους. Ούτε και κάτι τέτοιο έχω εντοπίσει στο ενώπιον μου υλικό, το οποίο διεξήλθα προσεκτικά. Δεν πρέπει να μας διαφεύγει ότι η υπόνοια μόνο για ύπαρξη κατάχρησης εξουσίας δεν είναι αρκετή. Αντίθετα, εκείνο που προκύπτει από τα στοιχεία των φακέλων και αυτή την ίδια την προσβαλλόμενη απόφαση, είναι ότι οι καθ'ων η αίτηση στην προκείμενη περίπτωση ενήργησαν εντός των πλαισίων της διακριτικής τους ευχέρειας.
Τέλος, οι αιτητές προβάλλουν ως λόγο ακύρωσης την έλλειψη δέουσας έρευνας και αιτιολογίας. Ούτε αυτός ο λόγος ακύρωσης ευσταθεί. Όπως έχει κατ' επανάληψη λεχθεί, η αιτιολογία μπορεί να τύχει συμπλήρωσης από στοιχεία του φακέλου. Στη συγκεκριμένη περίπτωση η αιτιολογία προκύπτει με σαφήνεια από το περιεχόμενο της πρότασης που το Υπουργείο υπέβαλε στο Υπουργικό Συμβούλιο και το Υπουργικό Συμβούλιο ενέκρινε. Από τη συγκεκριμένη πρόταση προκύπτουν επίσης με σαφήνεια οι λόγοι που οδήγησαν στη λήψη της επίδικης απόφασης.
Ενόψει όλων των πιο πάνω, οι προσφυγές θα πρέπει να απορριφθούν. Εκδίδεται διάταγμα αποσυνένωσης των προσφυγών. Η κάθε μια από τις πιο πάνω προσφυγές απορρίπτεται. Η επίδικη απόφαση επικυρώνεται. Αναφορικά με τα έξοδα, αυτά επιδικάζονται υπέρ των καθ'ων η αίτηση. Ενόψει όμως όλων των περιστάσεων, επιδικάζονται ως έξοδα €500 σε κάθε προσφυγή.
Α. ΠΑΣΧΑΛΙΔΗΣ,
Δ.
/ΔΓ