|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
(Συνεκδ. Υποθέσεις Αρ. 1384/2008 και 1385/2008)
5 Μαρτίου, 2012
[ΝΙΚΟΛΑЇΔΗΣ, Δ/στής]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 146 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ
(Υπόθεση Αρ. 1384/2008)
R + M RESSOURCEN + MANAGEMENT GMBH,
Αιτητές,
ν.
ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΜΕΣΩ
ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ,
Καθ΄ων η αίτηση.
_______________
(Υπόθεση Αρ. 1385/2008)
R. + M RESSOURCEN + MANAGEMENT GMBH,
Αιτητές,
ν.
ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΜΕΣΩ
ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ,
Καθ΄ων η αίτηση.
_______________
Ελ. Παρασκευά (κα), για τους Αιτητές (και στις δύο προσφυγές).
Αρ. Ζερβού (κα), Δικηγόρος της Δημοκρατίας, για Γενικό Εισαγγελέα της Δημοκρατίας, για τους Καθ΄ ων η αίτηση.
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΝΙΚΟΛΑΪΔΗΣ, Δ.: Με τις παρούσες προσφυγές οι αιτητές αξιώνουν ακύρωση δύο αποφάσεων των καθ΄ ων η αίτηση, αμφοτέρων ημερομηνίας 9.6.2008 με τις οποίες αποφάσισαν την ακύρωση διαγωνισμού για προσφορά για την παροχή υπηρεσιών μελέτης για την ανάπτυξη δικτύου πράσινων σημείων (Green Points) στην επαρχία Αμμοχώστου (προσφυγή υπ΄αρ. 1384/2008) και στην επαρχία Λάρνακας (προσφυγή υπ΄ αρ. 1385/2008).
Οι αιτητές είναι εγγεγραμμένη εταιρεία. Εδρεύουν στην Αυστρία και ασχολούνται με την παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών στον τομέα του περιβάλλοντος, ενέργειας, εδάφους, νερού και αέρα.
Στις 20.7.2007 οι καθ΄ ων η αίτηση προκήρυξαν διαγωνισμούς προσφορών για την παροχή υπηρεσιών μελέτης για την ανάπτυξη δικτύου πράσινων σημείων στις επαρχίες Αμμοχώστου και Λάρνακας ως ανωτέρω. Οι αιτητές υπέβαλαν σχετικές προσφορές στις 21.9.2007, αλλά οι καθ΄ ων η αίτηση στις 30.1.2008 τους πληροφόρησαν ότι αποφάσισαν την ακύρωση των διαγωνισμών, λόγω του ότι η μοναδική προσφορά που υποβλήθηκε στους δύο διαγωνισμούς ήταν εκτός προδιαγραφών. Συγκεκριμένα ανέφεραν ότι το προσωπικό που πρότειναν οι αιτητές στις προσφορές τους δεν είχε τα προσόντα που απαιτούσαν οι προδιαγραφές των διαγωνισμών.
Οι ιεραρχικές προσφυγές που άσκησαν οι αιτητές ήταν επιτυχείς και οι πιο πάνω αποφάσεις ακυρώθηκαν με αποφάσεις της Αναθεωρητικής Αρχής Προσφορών, ημερομηνίας 18.4.2008.
Οι καθ΄ ων η αίτηση συμμορφούμενοι με την απόφαση της Αναθεωρητικής Αρχής Προσφορών, επανεξέτασαν την υπόθεση και αποφάσισαν την εκ νέου ακύρωση των διαγωνισμών με τη δικαιολογία ότι με τη μοναδική υποβληθείσα προσφορά (σε κάθε διαγωνισμό), δεν διασφαλίζεται το δημόσιο συμφέρον, λόγω έλλειψης επαρκούς ανταγωνισμού.
Οι αιτητές υποστηρίζουν ότι είχαν νόμιμο δικαίωμα να κατακυρωθούν σ΄ αυτούς οι διαγωνισμοί αντιστοίχως, καθότι η προσφορά τους πληρούσε τους απαιτούμενους όρους της προκήρυξης, ενώ είναι φανερό ότι οι αποφάσεις των καθ΄ ων η αίτηση με τις οποίες ακύρωσαν τους εν λόγω διαγωνισμούς, ήταν αποτέλεσμα μη δέουσας έρευνας, στερούντο αιτιολογίας, ήταν παράνομες και προϊόντα πλάνης. Περιττόν να λεχθεί ότι αντικείμενο της παρούσας προσφυγής δεν είναι η πιο πάνω απόφαση, αλλά η απόφαση που οι καθ΄ ων η αίτηση έλαβαν και την οποία κοινοποίησαν στους αιτητές, μέσω του Γενικού Διευθυντή του Υπουργείου Εσωτερικών, με επιστολή ημερομηνίας 9.6.2008.
Οι αιτητές ισχυρίζονται ότι οι καθ΄ ων η αίτηση γνώριζαν αμέσως μετά τη λήξη της προθεσμίας υποβολής προσφορών ότι οι μόνες προσφορές που υποβλήθηκαν ήταν αυτές των αιτητών αλλά αποφάσισαν να προβάλουν το γεγονός για πρώτη φορά, όταν αποφάσισαν να ακυρώσουν το διαγωνισμό για λόγους δημόσιου συμφέροντος, ύστερα από την απόφαση της Αναθεωρητικής Αρχής Προσφορών. Υποστηρίζουν ότι ελλείπει ο σοβαρός αποχρών λόγος που θα μπορούσε να οδηγήσει σε ακύρωση του διαγωνισμού (Leisureland Hotel Enterprises Ltd v. Δημοκρατίας κ.α. (1993) 3 Α.Α.Δ. 538 και Τουμαζής ν. Δημοκρατίας (1997) 3 Α.Α.Δ. 408). Χωρίς εξειδίκευση, συνεχίζουν οι αιτητές, η επίκληση γενικά του δημοσίου συμφέροντος είναι χωρίς νόημα (Στεφανίδης κ.α. ν. Δημοκρατίας (1993) 3 Α.Α.Δ. 367). Η απλή επίκληση του δημοσίου συμφέροντος δεν αποτελεί αιτιολογία. Αν πρόκειται η επίκληση του δημοσίου συμφέροντος να προσφέρει στήριξη σε μια διοικητική ενέργεια, θα πρέπει να συγκεκριμενοποιείται με περιστατικά, έτσι που να αποκτά το απαραίτητο περιεχόμενο που θα αποκαλύπτει το συλλογισμό και θα επιτρέπει το δικαστικό έλεγχο, περαίνουν οι αιτητές. Στην παρούσα περίπτωση, σύμφωνα πάντα με τους αιτητές, οι καθ΄ων η αίτηση επικαλούνται αυθαιρέτως και αδικαιολογήτως την έννοια του δημοσίου συμφέροντος, προβαίνοντας σε απλή επίκληση, χωρίς εξειδίκευση.
Εξ άλλου, συνεχίζουν οι αιτητές, ακόμα κι΄ αν έτσι είχαν τα πράγματα, δεν υφίσταται θέμα μη διασφάλισης του δημόσιου συμφέροντος λόγω έλλειψης επαρκούς συναγωνισμού, αφού η προσφερόμενη τιμή των αιτητών είναι χαμηλότερη του προϋπολογισμού.
Δεν είναι ορθός ο ισχυρισμός των αιτητών ότι είχαν νόμιμο δικαίωμα να κατακυρωθούν σ΄ αυτούς οι επίδικοι διαγωνισμοί λόγω του ότι η προσφορά τους πληρούσε τους απαιτούμενους όρους της προκήρυξης, σύμφωνα με την απόφαση της Αναθεωρητικής Αρχής Προσφορών, ημερομηνίας 18.4.2008. Οι καθ΄ων η αίτηση δεν είχαν οποιαδήποτε υποχρέωση να αναθέσουν τους συγκεκριμένους διαγωνισμούς στους αιτητές, έστω κι΄ αν αυτοί είχαν υποβάλει τη μοναδική έγκυρη προσφορά.
Στην απόφαση του Δικαστηρίου των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων C-27/98 Metalmeccanica Fracasso SpA, Leitschutz Handels- und Montage GmbH v Amt der Salzburger Landesregierung für den Bundesminister für wirtschaftliche Angelegenheiten [1999] ECR 1-5697, επισημάνθηκε ότι η Ευρωπαϊκή Οδηγία 93/37 (περί Συντονισμού των Διαδικασιών για τη Σύναψη Συμβάσεων Δημοσίων ΄Εργων) «δεν περιλαμβάνει καμιά διάταξη επιβάλλουσα ρητώς στην αναθέτουσα αρχή, η οποία προέβη στην προκήρυξη περί υποβολής προσφορών, να αναθέσει το έργο στον μοναδικό διαγωνιζόμενο που κρίθηκε ικανός να μετάσχει στο διαγωνισμό». Όταν απομένει μια μόνο προσφορά, η αναθέτουσα αρχή δεν είναι σε θέση να συγκρίνει μεταξύ των τιμών ή μεταξύ των λοιπών χαρακτηριστικών διάφορων προσφορών, ώστε να προβεί στην ανάθεση του έργου σύμφωνα με τα κριτήρια του τίτλου IV, κεφάλαιο 3, της Οδηγίας 93/37. Έτσι προκύπτει ότι η αναθέτουσα αρχή δεν υποχρεούται να αναθέσει το έργο στο μοναδικό προσφοροδότη που κρίθηκε ικανός να μετάσχει στο διαγωνισμό.
Εξ άλλου, στην απόφαση του ιδίου δικαστηρίου C-92/00 Hospital Ingenieure Krankenhaustechnik Planungs-Gesellschaft mbH (HI) v Stadt Wien, ημερομηνίας 18.6.2002, κρίθηκε ότι μολονότι επιβάλλεται στην αναθέτουσα αρχή, οσάκις αποφασίζει να ανακαλέσει την προκήρυξη διαγωνισμού για τη σύναψη δημόσιας σύμβασης υπηρεσιών να κοινοποιεί τους λόγους της απόφασής της προς τους προσφοροδότες, δεν συνεπάγεται υποχρέωσή της να ολοκληρώνει τη διαδικασία ανάθεσης της σύμβασης.
Παρεμπιπτόντως θα πρέπει να σημειωθεί ότι στον όρο Α6.5.1. των όρων των επίδικων διαγωνισμών, προβλέπεται ότι η προκήρυξη του διαγωνισμού δεν δεσμεύει την ενδιαφερόμενη υπηρεσία στην υλοποίηση του αντικειμένου του διαγωνισμού. Ακύρωση του διαγωνισμού δύναται να αποφασιστεί για ένα ή περισσότερους λόγους που παρατίθενται, μεταξύ των οποίων και όταν συντρέχει οποιοσδήποτε άλλος σοβαρός μη προβλεπτός λόγος τον οποίο το αρμόδιο όργανο κρίνει δικαιολογημένο.
Δεν βλέπω πώς το γεγονός, ότι οι καθ΄ ων η αίτηση γνώριζαν αμέσως μετά τη λήξη της προθεσμίας υποβολής των προσφορών ότι η μόνη προσφορά που υποβλήθηκε για τους διαγωνισμούς ήταν αυτή των αιτητών, μπορεί να επηρεάσει τη νομιμότητα της απόφασής τους. Οι καθ΄ ων η αίτηση, όπως είχαν κάθε δικαίωμα, επανεξέτασαν την όλη προκήρυξη του διαγωνισμού, ύστερα από την απόφαση της Αναθεωρητικής Αρχής Προσφορών και κατέληξαν στην απόφασή τους εν όψει όλων των ενώπιόν τους στοιχείων. Κατέληξαν ότι δεν διασφαλίζεται επαρκής ανταγωνισμός και προχώρησαν στην ακύρωση των διαγωνισμών, αφού με την υποβολή μιας μόνο προσφοράς δεν διασφαλίζεται το δημόσιο συμφέρον.
Στο σημείο αυτό θα πρέπει να λεχθεί ότι η απόφαση των καθ΄ ων η αίτηση είναι επαρκώς αιτιολογημένη, ενώ το επιχείρημα των αιτητών ότι γίνεται απλή επίκληση του δημοσίου συμφέροντος χωρίς αιτιολογία, θα πρέπει να απορριφθεί. Οι καθ΄ ων η αίτηση προχώρησαν να εξηγήσουν γιατί θεωρούν ότι οι διαγωνισμοί θα πρέπει να ακυρωθούν για λόγους δημοσίου συμφέροντος αναφέροντας ότι δεν υπήρχε επαρκής ανταγωνισμός.
Υπενθυμίζεται ότι η αιτιολογία μιας διοικητικής πράξης δεν είναι απαραίτητο να είναι μακροσκελής, αλλά μπορεί να είναι και λακωνική, ανάλογα με την περίπτωση (Κατσούρας ν. Δημοκρατίας (1989) 3 Α.Α.Δ. 1728).
Ως προς το δικαίωμα της αναθέτουσας αρχής να ακυρώσει τους διαγωνισμούς, είμαι της γνώμης ότι δεν είναι απαραίτητο το δικαίωμά της αυτό να επισημαίνεται στους όρους του διαγωνισμού. Η αναθέτουσα αρχή έχει το δικαίωμα να ανακαλεί την αρχική της απόφαση και να ακυρώνει την προκήρυξη διαγωνισμού, βεβαίως κάτω από τις νόμιμες προϋποθέσεις και με επαρκή αιτιολογία.
Το επιχείρημα των αιτητών ότι η απόφαση των καθ΄ ων η αίτηση δεν εμπίπτει στους καθοριζόμενους από το νόμο λόγους, με αποτέλεσμα οι προσβαλλόμενες αποφάσεις να είναι παράνομες, δεν προωθείται από τον κανονισμό 34(5)(ε) των περί Συντονισμού των Διαδικασιών Σύναψης Δημοσίων Συμβάσεων Προμηθειών, ΄Εργων και Υπηρεσιών (Γενικών) Κανονισμών του 2007, Κ.Δ.Π. 201/2007, σύμφωνα με τον οποίο ακύρωση διαγωνισμού δύναται να αποφασιστεί όταν συντρέχει οποιοσδήποτε άλλος σοβαρός, μη προβλεπτός λόγος τον οποίο το κατά περίπτωση αρμόδιο όργανο κρίνει δικαιολογημένο, διατύπωση που χρησιμοποιήθηκε αυτολεξεί στον όρο Α.6.5.1.ε. της προκήρυξης.
Το δικαίωμα ή η δυνατότητα ακύρωσης διαγωνισμού για λόγους δημοσίου συμφέροντος αναγνωρίστηκε και από το νομολογία του Ανωτάτου Δικαστηρίου, η δε αναγκαιότητα ικανοποιητικής συμμετοχής προσφοροδοτών, κρίθηκε ως εμπίπτουσα στην έννοια του δημοσίου συμφέροντος. Ο διαγωνισμός με τη διαδικασία των προσφορών αποσκοπεί στην εξασφάλιση της πλέον συμφέρουσας προσφοράς για το κράτος (Leisureland Hotel Enterprises ν. Δημοκρατίας (1993) 3 Α.Α.Δ. 538, 542). Ο σκοπός αυτός δεν εξυπηρετείται στην προκειμένη περίπτωση με τη συμμετοχή μικρού αριθμού έγκυρων προσφορών και οι καθ΄ ων η αίτηση στερούνται του δικαιώματος για πραγματική εκλογή της πλέον συμφέρουσας για το κράτος προσφοράς.
Εξ ίσου αβάσιμο είναι και το επιχείρημα των αιτητών ότι η δική τους τιμή ήταν χαμηλότερη του προϋπολογισμού ο οποίος αναφέρεται στους όρους των διαγωνισμών. Η αιτιολογία ακύρωσης του διαγωνισμού είναι η έλλειψη επαρκούς ανταγωνισμού και βεβαίως κανένας δεν μπορούσε να προβλέψει το ύψος της δαπάνης αν υπήρχαν και άλλες προσφορές. Σύμφωνα με τους όρους των διαγωνισμών η ανάθεση της σύμβασης γίνεται στον προσφοροδότη του οποίου η προσφορά θα κριθεί ως η πλέον συμφέρουσα οικονομικά και όχι σ΄ αυτόν που θα υποβάλει τη χαμηλότερη τιμή.
Εν όψει όλων των πιο πάνω, οι παρούσες προσφυγές απορρίπτονται, με έξοδα εναντίον των αιτητών, όπως θα υπολογιστούν από τον Πρωτοκολλητή.
Φρ. Νικολαΐδης, Δ.
/ΜΔ