|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
(Υπόθεση Αρ. 689/2010)
25 Ιανουαρίου, 2012
[ΚΡΑΜΒΗΣ, Δ/στής]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 146 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ
ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΔΑΥΙΔ,
Αιτητής,
ν.
ΔΙΕΥΘΥΝΤΗ ΚΑΙ/Η ΑΝΑΠΛ. ΔΙΕΥΘΥΝΤΗ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΤΕΛΩΝΕΙΩΝ, (ΑΡΧΙΤΕΛΩΝΕΙΟ-ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ),
Καθ΄ ων η αίτηση.
- - - - - -
Αιτητής προσωπικά.
Λ. Ουστά, για τους Καθ΄ ων η αίτηση.
- - - - - -
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΚΡΑΜΒΗΣ, Δ.: Ο αιτητής είναι Τελωνειακός Λειτουργός (Συνδυασμένες Κλίμακες Α8, Α10 και Α11). Με βάση τις εκάστοτε εσωτερικές ρυθμίσεις του Τμήματος Τελωνείων, διατηρεί δυνατότητα υπερωριακής απασχόλησης κατά καθορισμένα χρονικά διαστήματα και σε καθορισμένους τομείς τελωνειακής εργασίας.
Ο αιτητής, ενεργώντας χωρίς δικηγόρο, άσκησε την παρούσα προσφυγή με την οποία ζητά την ακύρωση πράξεων των καθ΄ ων η αίτηση οι οποίες αναφέρονται στα μηνιαία προγράμματα υπερωριακής απασχόλησης μελών του προσωπικού του Τμήματος Τελωνείων με τα οποία ρυθμίζεται η εκτέλεση τελωνειακών καθηκόντων και εργασιών που κυρίως έχουν σχέση με την εφαρμογή των κανονισμών της πράσινης γραμμής καθώς επίσης και στα ημερήσια προγράμματα μεταξύ 1.4.2010 και 24.10.2012, στην έκταση που αυτά αφορούν στη συμπερίληψη του Νίκου Σερδάρη, Βοηθού Γραφείου στο Τμήμα Τελωνείων, και στην προγραμματισμένη συμμετοχή του στην εκτέλεση τελωνειακών εργασιών και καθηκόντων. Εν ολίγοις, ο αιτητής θεωρεί ότι οι καθ΄ ων η αίτηση παρανόμως εντάσσουν, δυνάμει των προσβαλλομένων πράξεων, τον εν λόγω Νίκο Σερδάρη στα προαναφερόμενα προγράμματα υπερωριακής απασχόλησης για την εκτέλεση τελωνειακών εργασιών και καθηκόντων που αυτός δεν δικαιούται να εκτελεί λόγω της οργανικής θέσης που κατέχει στην υπηρεσία. Ο αιτητής προσδιορίζει το έννομο συμφέρον του στο ότι με την παράνομη, καθώς ισχυρίζεται, συμμετοχή του Νίκου Σερδάρη στα προγράμματα υπερωριακής απασχόλησης, μειώνεται ο δικός του χρόνος υπερωριακής απασχόλησης γεγονός το οποίο επηρεάζει δυσμενώς το εισόδημά του από υπερωριακή απασχόληση εφόσον ο χρόνος αυτός θα ήταν αναλόγως περισσότερος αν δεν απασχολείτο υπερωριακά ο Σερδάρης.
Το άρθρο 4 του περί Τελωνειακού Κώδικα Νόμου του 2004, Ν. 94(1)/2004, ρυθμίζει τις αρμοδιότητες του Τμήματος Τελωνείων, τις εξουσίες του Διευθυντή και τον τρόπο άσκησης της εξουσίας και της εκτέλεσης των καθηκόντων των λειτουργών του Τελωνείου καθώς και το ωράριο λειτουργίας και εκτέλεσης των τελωνειακών εργασιών το οποίο μπορεί να επεκταθεί πέραν των εργασίμων ημερών που ισχύουν για τη δημόσια υπηρεσία αλλά και το ανέκαθεν εφαρμοζόμενο σύστημα υπερωριακής απασχόλησης.
Στις 12.12.1995 ο Νίκος Σερδάρης, Βοηθός Γραφείου τότε, (συνδυασμένες κλίμακες Α2, Α5 και Α7), σήμερα κατέχει τη θέση Βοηθού Γραφείου Α, (κλίμακα Α7(2)), υπέβαλε αίτημα όπως του επιτραπεί να εργάζεται υπερωριακά στο αεροδρόμιο Λάρνακας. Το αίτημα εγκρίθηκε στις 15.12.1995 από το Διευθυντή του Τμήματος Τελωνείων στη βάση των προνοιών του άρθρου 5(2) του περί Τελωνείων και Φόρων Καταναλώσεως Νόμου του 1967 και από τότε εργάζεται υπερωριακά. Στις 12.3.2010 η Διευθύντρια Τμήματος Τελωνείων εξουσιοδότησε το Νίκο Σερδάρη, δυνάμει των προνοιών του άρθρου 6(1) του Τελωνειακού Κώδικα να ασκεί τελωνειακά βοηθητικά καθήκοντα τα οποία θα του ανατίθενται όταν καλείται σε υπηρεσία. Προκύπτει από τα στοιχεία του φακέλου ότι ο Νίκος Σερδάρης απασχολείται σε υπερωριακή εργασία με βοηθητικά καθήκοντα και περιορισμένης φύσεως τελωνειακά καθήκοντα, πάντα κάτω από την επίβλεψη ανώτερου λειτουργού. Κατά τους μήνες Απρίλιο και Μάϊο του 2010 τόσο ο αιτητής όσο και ο Νίκος Σερδάρης, εργάστηκαν υπερωριακά με βάση τα προγράμματα υπερωριακής απασχόλησης.
Εγκύκλιοι του Τμήματος Τελωνείων που εκδίδονται κατά καιρούς ρυθμίζουν, μεταξύ άλλων, το θέμα της υπερωριακής απασχόλησης του προσωπικού για σκοπούς που αφορούν στην καλύτερη διεκπεραίωση των τελωνειακών εργασιών αλλά και στη δικαιότερη κατανομή του οφέλους που προκύπτει για τους υπαλλήλους που παρέχουν υπερωριακή εργασία. Με βάση τα ισχύοντα, υπάλληλοι της κλίμακας Α10, ως είναι ο αιτητής, μπορούν να εργάζονται υπερωριακά μέχρι 143 ώρες μηνιαίως ενώ υπάλληλοι της κλίμακας Α7(2), ως είναι ο Νίκος Σερδάρης, μέχρι 199 ώρες μηνιαίως. Τα στοιχεία που επικαλούνται οι καθ΄ ων η αίτηση αποκαλύπτουν ότι ο αιτητής κατά τους μήνες Μάιο και Απρίλιο 2010 εργάστηκε συνολικά περίπου 114 ώρες περισσότερες από τον Σερδάρη.
Οι θεραπείες που ζητά ο αιτητής διατυπώνονται με αρκετή ασάφεια. Ωστόσο, ο συσχετισμός τους με τα γεγονότα, μπορεί να καθορίσει το αντικείμενο της προσφυγής. Οι καθ΄ ων η αίτηση υποβάλλουν ότι με την προσφυγή δεν προσβάλλεται οποιαδήποτε εκτελεστή πράξη της διοίκησης καθότι τα μηνιαία προγράμματα υπερωριακής απασχόλησης συνιστούν εσωτερικό διοικητικό μέτρο που έχει ως στόχο την εύρυθμη λειτουργία της υπηρεσίας αναλόγως των αναγκών που παρουσιάζονται.
Διοικητικά μέτρα εσωτερικής φύσεως είναι εκείνες οι πράξεις της διοίκησης που ανάγονται στην εσωτερική λειτουργία της και οι οποίες δεν επιφέρουν καμιά άμεση τροποποίηση στα δικαιώματα και υποχρεώσεις των διοικουμένων. Στην κατηγορία των διοικητικών μέτρων εσωτερικής φύσεως εμπίπτουν και οι εγκύκλιοι οι οποίες κατά κανόνα δεν συνιστούν εκτελεστές διοικητικές πράξεις. Ενίοτε όμως, σε ορισμένες περιπτώσεις, εμπεριέχουν εκτελεστές διοικητικές πράξεις. Βλ. Μακρίδου ν. Δημοκρατίας (1997) 3 ΑΑΔ 581. Οι εγκύκλιοι απευθύνονται κυρίως προς τους υπαλλήλους, ενίοτε όμως ενδιαφέρουν και άλλους πολίτες. Οι εγκύκλιοι που απευθύνονται κατά τρόπο πανομοιότυπο προς τα ιεραρχικώς κατώτερα διοικητικά όργανα ή προς ορισμένη κατηγορία υπαλλήλων δεν υπόκεινται στον αναθεωρητικό έλεγχο του Ανωτάτου Δικαστηρίου με βάση το άρθρο 146.1 του Συντάγματος. Ωστόσο, σε ορισμένες περιπτώσεις, πράξεις της διοίκησης εκδιδόμενες υπό μορφή εγκυκλίων μπορεί να συνιστούν εκτελεστές διοικητικές πράξεις οπότε μπορούν να προσβληθούν με προσφυγή νοουμένου ότι πληρούνται και οι λοιπές προϋποθέσεις του άρθρου 146 του Συντάγματος.
Η ρύθμιση της υπερωριακής απασχόλησης σε ένα τμήμα, εδώ του Τελωνείου, συμπεριλαμβανομένης και της ετοιμασίας των προγραμμάτων υπερωριακής απασχόλησης του προσωπικού, γίνεται πρωτίστως με γνώμονα την εξυπηρέτηση του δημοσίου συμφέροντος. Από τη στιγμή που θα κριθεί ότι η παροχή υπερωριακής απασχόλησης είναι απαραίτητη το ατομικό ή οικονομικό συμφέρον των υπαλλήλων έρχεται σε δεύτερη μοίρα χωρίς βεβαίως να παραγνωρίζεται υπό την έννοια ότι σε κάθε περίπτωση θα πρέπει μεταξύ άλλων να τυγχάνει εφαρμογής η αρχής της ισότητας μεταξύ των λειτουργών που θα επιλεγούν για την υπερωριακή απασχόληση.
Σχετικά με το θέμα της ρύθμισης της υπερωριακής απασχόλησης στο συγκεκριμένο τμήμα, εκδόθηκαν κατά καιρούς εγκύκλιοι με τελευταία την εγκύκλιο με ημερομηνία 23.2.2007 (παράρτημα 6 στην ένσταση) η οποία κοινοποιήθηκε σε όλο το προσωπικό και δεν έχει προσβληθεί από τον αιτητή. Αυτή η επισήμανση γίνεται απλά για να καταδειχθεί η στάση του αιτητή και χωρίς αυτό να εκληφθεί ότι αποφαίνομαι ότι επρόκειτο περί εκτελεστής διοικητικής πράξης υποκείμενης σε έλεγχο με βάση το άρθρο 146 του Συντάγματος. Η εν λόγω εγκύκλιος διαλάμβανε τα ακόλουθα:
«Αναφέρομαι στο πιο πάνω θέμα και σας πληροφορώ ότι με βάση τα υφιστάμενα δεδομένα και με σκοπό την ικανοποίηση υπερεσιακών αναγκών και τη βελτίωση της δικαιότερης κατανομής των υπερωριών, ο πίνακας με την κατάσταση των ωρών ανά κλίμακα που είχε επισυναφθεί στην Εγκύκλιό μου με τα στοιχεία Ε.Ε. - «Υ.Α.» (4) ημερ. 22 Μαρτίου 2004, αναπροσαρμόζεται.
Στην πράξη οι αντίστοιχες ώρες ανά κλίμακα μειώνονται στον ίδιο βαθμό που αυξήθηκαν οι απολαβές των τελευταίων δύο χρόνων (δηλαδή της χρονικής περιόδου που μεσολάβησε από την προηγούμενη ρύθμιση), ώστε ο ανώτατος αριθμός ωρών ανά κλίμακα να μη υπερβαίνει το όριο των ΛΚ1.500,00 που τέθηκε.
Ο νέος πίνακας επισυνάπτεται και επαναλαμβάνεται ότι θα πρέπει να τηρούνται αυστηρότατα τόσον οι πιο πάνω οδηγίες όσον και όλες οι προηγούμενες οδηγίες για το θέμα των υπερωριών.»
Στη Χατζηβασιλείου ν. Αρχής Λιμένων Κύπρου (2008) 3 ΑΑΔ 219 λέχθηκαν τα εξής:
«Τόσο από το λεκτικό του Σχεδίου Υπηρεσίας όσο κι΄ από τη νομολογία και συγγράμματα, προκύπτει ότι η ανάθεση υπερωριακών καθηκόντων είναι στη διακριτική ευχέρεια της αρμόδιας αρχής κατά την εφαρμογή ενός σχεδίου υπηρεσίας και όχι υποχρέωση της. Ο τίτλος του Σχεδίου Υπηρεσίας είναι «Καθήκοντα και ευθύνες» του υπαλλήλου, εδώ του εφεσείοντα και όχι δικαιώματα. Όπως αναφέρθηκε από το Νικήτα Δ. στην Κουκουλαρίδης ν. Ρ.Ι.Κ., υπόθ. Αρ. 236/93 ημερ 26/6/96, «.. η φύση των καθηκόντων των υπαλλήλων καθορίζεται από τη διοίκηση στα πλαίσια των οικείων σχεδίων υπηρεσίας και δεν εξαρτώνται από τη δική τους πρωτοβουλία». Πράξεις και αποφάσεις που σκοπό έχουν τη ρύθμιση της εσωτερικής λειτουργίας μιας αρχής ή οργάνου δεν αποτελούν εκτελεστή διοικητική πράξη (βλ. μεταξύ άλλων Yiallourou v. Republic (1976) 3 C.L.R. 214, Costeas v. Republic (1983) 3 C.L.R. 115). Για να έχει η διοίκηση τέτοιο νομικό καθήκον το οποίο, αφού παραλείπει να πράξει, θεωρείται «παράλειψη» με την έννοια του άρθρου 146.1 του Συντάγματος, θα πρέπει αυτό που έπρεπε να πράξει να αποτελεί εκτελεστή διοικητική πράξη.
......................................
Στην υπόθεση Γιαννάκης Θεοδώρου κα ν. Αρχής Λιμένων Κύπρου, Υπόθ. Αρ. 95/96 και 97/96 ημερ. 30/6/98 ο Κραμβής, Δ., υιοθετώντας τα όσα αναφέρθηκαν από τον Νικήτα Δ. στην προαναφερθείσα υπόθεση Κουκουλαρίδης ν. ΡΙΚ, ανάφερε (σελ. 4) τα εξής:
«Οι αποφάσεις των συλλογικών οργάνων ή οργάνων ιεραρχικώς ανωτέρων οι οποίες αφορούν την κατανομή καθηκόντων των υπαλλήλων με βάση συγκεκριμένο σχέδιο υπηρεσίας για σκοπούς ορθής και σύννομης λειτουργίας της υπηρεσίας που αφορά η συγκεκριμένη θέση δεν αποτελούν εκτελεστές διοικητικές πράξεις γιατί δεν επιφέρουν αλλαγή στο νομικό καθεστώς του υπαλλήλου.»»
Το πιο πάνω απόσπασμα από την Χατζηβασιλείου τυγχάνει και εδώ ανάλογης εφαρμογής. Ενόψει τούτου, αποφαίνομαι ότι η προσφυγή ως είναι διατυπωμένη, στρέφεται εναντίον διοικητικού μέτρου εσωτερικής φύσεως το οποίο ουδόλως επηρέασε δυσμενώς οποιοδήποτε δικαίωμα του αιτητή ούτε επέφερε μεταβολή του νομικού καθεστώτος της θέσης που κατέχει.
Η προσφυγή δεν είναι παραδεκτή και απορρίπτεται με έξοδα σε βάρος του αιτητή.
Α. ΚΡΑΜΒΗΣ, Δ.
ΣΦ.