|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
(Υπόθεση Αρ. 421/2011)
26 Ιανουαρίου, 2012
[K. ΚΛΗΡΙΔΗΣ, Δ/στής]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΑ ΑΡΘΡΑ 23, 25, 26, 28, 30 ΚΑΙ 146 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ
ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΜΙΧΑΗΛΙΔΗΣ,
Αιτητής,
-ν-
ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΜΕΣΩ
1. ΥΠΟΥΡΓΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ,
2. ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ,
Καθ΄ων η Aίτηση.
- - - - - -
Α. Σ. Αγγελίδης, για τον Αιτητή.
Μ. Χατζηγεωργίου, Δικηγόρος της Δημοκρατίας, για τους Καθ΄ων η
Αίτηση.
- - - - - -
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΚΛΗΡΙΔΗΣ, Δ.: Ο αιτητής, ως ιδιοκτήτης τεμαχίου γης στο χωριό Νήσου, είχε εξασφαλίσει κατά το 1999 άδεια οικοδομής από την αρμόδια Αρχή για την ανέγερση επί του ακινήτου του κατοικίας. Η ισχύς της άδειας έληγε κατά την 18.2.2002.
Στις 4.5.2001 δημοσιεύθηκε στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας Διάταγμα με το οποίο συγκεκριμένη περιοχή της κοινότητας Νήσου - Πέρα Χωρίου, στην οποία ενέπιπτε και το ακίνητο του αιτητή, καθοριζόταν ως Λευκή Ζώνη. Ο δεδηλωμένος σκοπός του περιορισμού της οικοδομικής ανάπτυξης ήταν η διαπιστωθείσα αστάθεια και ο αυξημένος βαθμός επικινδυνότητας του εδάφους στην περιοχή, ως αποτέλεσμα γεωλογικών ερευνών, κατόπιν εμφάνισης του φαινομένου καταβόθρων. Ακολούθησε η έκδοση διαδοχικά και άλλων διαταγμάτων με το ίδιο περιεχόμενο και για τον ίδιο σκοπό με συγκεκριμένες ημερομηνίες λήξης της ισχύος τους.
Εναντίον ενός εκ των διαταγμάτων του Υπουργικού Συμβουλίου το οποίο ίσχυε μέχρι την 28.2.2005, ο αιτητής είχε καταχωρήσει προσφυγή ζητώντας την ακύρωσή του, την οποία όμως απέσυρε στις 14.4.2006, αφού μεσολάβησε στις 3.3.2006 η έκδοση νέου διατάγματος με ισχύ μέχρι την 28.2.2007. Η έκδοση και επόμενα νέων διαταγμάτων παράτασης της ισχύος της Λευκής Ζώνης συνεχίστηκε και ο αιτητής προσέβαλε ξανά τη νομιμότητα του διατάγματος ΚΔΠ 90/2006 που είχε ισχύ μέχρι την 28.2.2007, καταχωρώντας την προσφυγή με αρ. 826/2006. Η προσφυγή εκείνη απορρίφθηκε πρωτόδικα, αφού το Δικαστήριο έκρινε ότι η δίκη καταργήθηκε, δεδομένου ότι το αντικείμενό της εξαφανίστηκε λόγω έκλειψης του εννόμου συμφέροντος του αιτητή να προωθήσει την προσφυγή του μετά την 28.2.2007 που έληξε η ισχύς του διατάγματος, ενώ δεν φαίνεται να υπήρχε οποιαδήποτε απορρέουσα νόμιμη αξίωση του αιτητή εκ της ενδεχόμενης ακύρωσης του διατάγματος, όπως π.χ. αποζημίωσή του, αφού η άδεια οικοδομής που είχε εξασφαλίσει δεν βρισκόταν σε ισχύ. Κατά της ορθότητας της πρωτόδικης απόφασης, ο αιτητής καταχώρησε αναθεωρητική έφεση η οποία, κατόπιν εκδίκασης από την Ολομέλεια, απορρίφθηκε. (Αναθεωρητική Έφεση αρ. 27/2008, Γιώργος Μιχαηλίδης ν. Δημοκρατίας, ημερομηνίας 24.1.2011). Στις 18.2.2011 δημοσιεύτηκε στην Επίσημη Εφημερίδα η ΚΔΠ 55/2011 σύμφωνα με την οποία ανανεώθηκε για ακόμα μια φορά η ισχύς της Λευκής Ζώνης που επηρεάζει και το ακίνητο του αιτητή, μέχρι την 12.2.2012.
Προσβάλλοντας τη νομιμότητα της τελευταίας αυτής παράτασης της ισχύος της Λευκής Ζώνης που έγινε με το προαναφερθέν Διάταγμα του Υπουργικού Συμβουλίου (ΚΔΠ 55/2011), ο αιτητής προσέφυγε ξανά στο Ανώτατο Δικαστήριο μέσω της παρούσας προσφυγής.
Με δεδομένη την επικείμενη λήξη ισχύος του προσβαλλόμενου διατάγματος κατά την 12.2.2012, δόθηκε προτεραιότητα στην εκδίκαση της προσφυγής με την κατά το δυνατό σύντμηση των προθεσμιών για υποβολή αγορεύσεων και με τον ορισμό σύντομης ημερομηνίας για Διευκρινίσεις για να καταστεί έτσι δυνατή η εκδίκαση και έκδοση απόφασης πριν από την ως άνω ημερομηνία.
Με την Αίτησή του, ο αιτητής πρόβαλε και προώθησε διάφορους λόγους για τους οποίους ζητά την ακύρωση του προσβαλλόμενου Διατάγματος. Οι καθ΄ων η αίτηση με την Ένσταση και την αγόρευσή τους απορρίπτουν τη βασιμότητα των λόγων που εγείρει ο αιτητής ενώ, επιπρόσθετα, ήγειραν και προώθησαν προδικαστική ένσταση επικαλούμενοι την απόφαση της Ολομέλειας στην προαναφερθείσα αναθεωρητική έφεση, με την οποία επικυρώθηκε η πρωτόδικη απόρριψη της προηγούμενης προσφυγής του αιτητή, επαναφέροντας ξανά θέμα μη ύπαρξης εννόμου συμφέροντος - κατάργησης της δίκης.
Καθηκόντως, λόγω της φύσης και των ενδεχόμενων επιπτώσεων από την απόφανση επί της προδικαστικής ένστασης, θα την εξετάσω κατά προτεραιότητα.
Προδικαστική ένσταση - Ισχυρισμός περί έλλειψης εννόμου συμφέροντος - κατάργησης της δίκης.
Όπως διατείνονται οι καθ΄ων η αίτηση στην αγόρευσή τους:
"Σύμφωνα με τις τέσσερις τελευταίες παραγράφους της απόφασης του Εφετείου στην Αναθεωρητική Έφεση 27/08 (Παράρτημα 13 στην Ένσταση), εφόσον η εκεί προσφυγή (όπως και η παρούσα) αφορούσε διατάγματα που εκδόθηκαν σε χρόνο που δε υπήρχε σε ισχύ άδεια οικοδομής, ορθά κρίθηκε από το πρωτόδικο δικαστήριο στην προσφυγή 826/06 ότι η δίκη καταργήθηκε.
Στην παρούσα προσφυγή, οι καθ΄ων η Αίτηση υποστηρίζουν ότι το Δικαστήριο δεσμεύεται από τη διαπίστωση του Εφετείου στην Α.Ε. 27/08 ότι ο Αιτητής δεν έχει υποστεί καμία ζημιά, υπό την έννοια του Άρθρου 146.6 του Συντάγματος, ώστε να μπορεί να γίνεται λόγος για αποκατάσταση με εύλογη αποζημίωση ή άλλη θεραπεία.
Δεν υπήρξε καμία ζημιογόνος συνέπεια για τον Αιτητή, υπό την έννοια ότι η κατάσταση στην οποία τελούσε η επίδικη ιδιοκτησία του πριν την έναρξη ισχύος του επίδικου διατάγματος δεν διαφοροποιήθηκε καθόλου με την έκδοση του επίδικου διατάγματος."
Όπως περαιτέρω υποστηρίζουν οι καθ΄ων η αίτηση, εάν ακόμα εκδιδόταν ακυρωτική απόφαση στην παρούσα προσφυγή, δεν θα προέκυπτε θέμα για τη διοίκηση να πράξει οτιδήποτε προς συμμόρφωση, εφόσον δεν τίθεται θέμα επαναφοράς της κατάστασης που ίσχυε πριν από τη δημοσίευση του επίδικου διατάγματος. Ούτε θα είχε η διοίκηση υποχρέωση να ικανοποιήσει οποιαδήποτε νόμιμη αξίωση του αιτητή για αποζημίωση, αφού η άδεια οικοδομής που είχε εξασφαλίσει ο αιτητής δεν βρίσκεται σε ισχύ. Όπως προσθέτουν, ο αιτητής ούτε απέδειξε ούτε ισχυρίστηκε την πρόκληση σ΄ αυτόν οποιωνδήποτε ζημιογόνων συνεπειών τις οποίες να υπέστηκε κατά τη διάρκεια ισχύος του επίδικου διατάγματος. Τόσο η άδεια οικοδομής όσο και τα έξοδα επιχωμάτωσης του ακινήτου προϋπήρχαν του επίδικου διατάγματος.
Απορρίπτοντας τη βασιμότητα της προδικαστικής ένστασης, ο αιτητής επισημαίνει ότι τόσο η Ολομέλεια όσο και το πρωτόδικο Δικαστήριο στις προηγηθείσες δικαστικές διαδικασίες δεν εξέτασαν την ουσία της προσφυγής του αιτητή καθότι, μέχρι την εκδίκαση της προσφυγής, η προκαθορισθείσα χρονική διάρκεια του διατάγματος εξέπνευσε. Ως εκ τούτου, κρίθηκε πρωτόδικα ότι καταργήθηκε η δίκη. Όπως δε προσθέτει ο αιτητής, παρά τη διαφωνία του με την πρωτόδικη απόφαση και εκείνη της Ολομέλειας, εν πάση περιπτώσει η παρούσα προσφυγή αφορά σε νέο διάταγμα, αυτοτελές και εξετάζεται η ουσία του, ενώ βρίσκεται ακόμα σε ισχύ. Υπάρχει επομένως εκτελεστή πράξη σε ισχύ και εμπρόθεσμα καταχωρηθείσα προσφυγή η οποία ασκήθηκε από τον αιτητή, ο οποίος έχει έννομο συμφέρον. Η δε ύπαρξη εννόμου συμφέροντος σε σχέση με διάταγμα Λευκής Ζώνης έχει αναγνωρισθεί από τη νομολογία. Λόγω του επίδικου διατάγματος, ο αιτητής απώλεσε το δικαίωμα ανάπτυξης και χρήσης της ιδιοκτησίας του για οποιονδήποτε σκοπό, ανεξάρτητα από το εάν έληξε η ισχύς της άδειας οικοδομής. Η οποιαδήποτε απόπειρα του αιτητή να ανανεώσει την άδεια οικοδομής θα ήταν καταδικασμένη σε αποτυχία λόγω της ύπαρξης του επίδικου διατάγματος.
Έχοντας εξετάσει όλα όσα προτάθηκαν σε σχέση με την προηγηθείσα απόφαση της Ολομέλειας, αλλά και την πρωτόδικη απόφαση, καταλήγω στο συμπέρασμα ότι η προδικαστική ένσταση δεν μπορεί να ευσταθήσει και ότι ο αιτητής είχε και διατηρεί έννομο συμφέρον να προσβάλει και να προωθήσει την παρούσα προσφυγή του.
Το ουσιαστικό στοιχείο το οποίο είχε εξετασθεί πρωτόδικα και είχε οδηγήσει σε συμπέρασμα περί τερματισμού της ύπαρξης εννόμου συμφέροντος και περί κατάργησης της δίκης, ήταν το γεγονός ότι η ισχύς του προσβαλλόμενου με την προσφυγή αρ. 826/2006 διατάγματος είχε λήξει πριν από την πλήρη εκδίκαση και έκδοση απόφασης στην προσφυγή. Το πρωτόδικο Δικαστήριο, μετά την παραπομπή σε σχετική νομολογία, είχε προσεγγίσει το θέμα ως εξής:
"Στην παρούσα περίπτωση, το προσβαλλόμενο Διάταγμα έπαυσε αυτοδίκαια να ισχύει από 28/2/2007, πριν, δηλαδή, από την ολοκλήρωση της υπόθεσης. Το ερώτημα, επομένως, το οποίο τίθεται, είναι κατά πόσο η προσφυγή κατέστη χωρίς αντικείμενο, λόγω έκλειψης του εννόμου συμφέροντος του αιτητή να την προωθήσει μετά την, από 28/2/2007, αυτοδίκαιη παύση της ισχύος του Διατάγματος. Τούτο εξαρτάται από το κατά πόσο, σε περίπτωση ακυρωτικής απόφασης, θα προκύπτει θέμα για τους καθ΄ων η αίτηση να πράξουν ο,τιδήποτε προς συμμόρφωση, ή να ικανοποιήσουν οποιαδήποτε νόμιμη αξίωση του αιτητή. Είναι πρόδηλο εδώ ότι, σε τέτοια περίπτωση, δε θα προκύπτει θέμα οι καθ΄ων η αίτηση να πράξουν ο,τιδήποτε προς συμμόρφωση, δηλαδή επαναφορά της κατάστασης που ίσχυε πριν από τη δημοσίευση του Διατάγματος, εφόσον αυτό εξέπνευσε. Ούτε θα έχουν να ικανοποιήσουν οποιαδήποτε νόμιμη αξίωση του αιτητή, όπως, παραδείγματος χάριν, αποζημίωσή του, εφόσον, κατά τη διάρκεια της ισχύος του Διατάγματος, η άδεια οικοδομής, την οποία αυτός εξασφάλισε, δεν βρισκόταν σε ισχύ. Περαιτέρω, ο αιτητής δεν έχει, καθ΄ οιονδήποτε τρόπο, καταδείξει, ούτε ισχυρίστηκε ότι κατά τη διάρκεια της ισχύος του προσβαλλόμενου Διατάγματος, προέκυψαν γι΄ αυτόν ζημιογόνες συνέπειες."
Εκείνο το οποίο έκδηλα αναδύεται από το πιο πάνω απόσπασμα της απόφασης, το οποίο είναι σε συμφωνία με αρχές της νομολογίας, είναι ότι το θέμα με το οποίο καταπιάστηκε το Δικαστήριο δεν ήταν το κατά πόσο ο αιτητής είχε γενικά και/ή αρχικά έννομο συμφέρον να καταχωρήσει και να προωθήσει την προσφυγή του, ούτε και το κατά πόσο διατήρησε τέτοιο δικαίωμα ο αιτητής και η προσφυγή του διατήρησε το αντικείμενό της, σε οποιοδήποτε στάδιο μέχρι την ημερομηνία λήξης της ισχύος του προσβαλλόμενου διατάγματος. Η ύπαρξη και διατήρηση ενός τέτοιου συμφέροντος και αντικειμένου προσφυγής, εκλήφθηκε ως δεδομένη και ορθά βέβαια. Το όποιο θέμα προέκυψε, εντοπίστηκε ακριβώς από τη χρονική στιγμή και ως συνέπεια της λήξης της ισχύος του προσβαλλόμενου με την προσφυγή διατάγματος. Από εκείνη τη στιγμή, σύμφωνα με την απόφαση και τη νομολογία, η οποιαδήποτε δυνατότητα παρέχεται στον αιτητή να συνεχίσει την προώθηση της προσφυγής του, παρά τη φαινομενική έκλειψη αντικειμένου και συμφέροντος, συναρτάται με το κατά πόσο ο αιτητής σε περίπτωση ακυρωτικής απόφασης θα εδικαιούτο σε οποιαδήποτε ενέργεια από πλευράς διοίκησης προς συμμόρφωση, ή σε αξίωση για αποζημιώσεις για ζημιά που υπέστη ενόσω το διάταγμα, πράξη ή απόφαση, τελούσε σε ισχύ. Όπως είχε τεθεί το θέμα και στην απόφαση της Πλήρους Ολομέλειας στην υπόθεση Στράκκα Λτδ ν. Δημοκρατίας (1991) 3 ΑΑΔ 643, στη σελίδα 651:
"Αποτελεί βασική αρχή του διοικητικού δικαίου ότι η δίκη καταργείται για διάφορους λόγους στους οποίους περιλαμβάνεται η έλλειψη αντικειμένου. Κατά κανόνα η προσφυγή δεν μπορεί να προωθηθεί και πρέπει να διαγραφεί αν μετά την καταχώρηση και πριν την εκδίκασή της επισυμβούν γεγονότα που έχουν ως συνέπεια την εξαφάνιση του αντικειμένου της, όπως π.χ. η ρητή ανάκληση της προσβαλλόμενης πράξης στο σύνολό της, η σιωπηρά ανάκλησή της η οποία εξυπακούεται από νέα πράξη του ίδιου οργάνου που ρυθμίζει το ίδιο θέμα και η πλήρης ικανοποίηση της αξίωσης του αιτητή. Στις περιπτώσεις αυτές η δίκη καταργείται γιατί η συνέχιση της δεν εξυπηρετεί κανένα σκοπό. Στην περίπτωση όμως που έχουν προκύψει στον αιτητή ζημιογόνες συνέπειες από την προσβαλλόμενη διοικητική πράξη ή παράλειψη ενώ αυτή βρισκόταν ακόμα σε ισχύ, η δίκη δεν καταργείται. Εναπόκειται, βέβαια, στον εκάστοτε αιτητή να αποδείξει ότι έχουν ήδη προκύψει σ΄ αυτόν ζημιογόνες συνέπειες από την προσβαλλόμενη πράξη πριν την ανάκλησή της ή την ικανοποίηση της αξίωσής του και συντρέχει, επομένως, λόγος για τη συνέχιση της δίκης."
Στην υπό εξέταση όμως περίπτωση, ο αιτητής είχε έννομο συμφέρον να προσβάλει τη νομιμότητα του προσβαλλόμενου διατάγματος με το οποίο, για την καθοριζόμενη χρονική περίοδο, παρέμενε στη Λευκή Ζώνη με πλήρη απαγόρευση διενέργειας οποιασδήποτε οικοδομικής εργασίας στην ιδιοκτησία του και ασφαλώς διατήρησε το δικαίωμα τούτο, ενόσω μέχρι και τη συμπλήρωση της ακρόασης και μέχρι και σήμερα, το διάταγμα βρίσκεται σε ισχύ. Η οποιαδήποτε προσπάθεια για ανίχνευση τυχόν ζημιάς την οποία υπέστη ο αιτητής μετά τη λήξη ισχύος μιας διοικητικής πράξης ή απόφασης, ή μετά την ανάκλησή της, γίνεται ασφαλώς για να διαπιστωθεί κατά πόσο ο αιτητής συνεχίζει να έχει συμφέρον και η δίκη να έχει αντικείμενο από τυχόν ακύρωση της απόφασης, παρά το γεγονός ότι αυτή η πράξη εξαφανίστηκε, έληξε ή ανακλήθηκε. Από αυτή δε τη σκοπιά ήταν που εξέτασε το θέμα τούτο και επικύρωσε την πρωτόδικη απόφαση και η Ολομέλεια στην Αναθεωρητική Έφεση αρ. 27/2008 (ανωτέρω). Κάτι που εδώ βέβαια δεν συμβαίνει. Και ενώ, κατά τη διάρκεια της ισχύος του προσβαλλόμενου διατάγματος, οποιαδήποτε προσπάθεια του αιτητή να ανανεώσει ή αποταθεί εκ νέου για άδεια οικοδομής θα προσκρούσει στην ρητή απαγόρευση η οποία επιβλήθηκε και συνεχίζει να υφίσταται με το προσβαλλόμενο διάταγμα.
Επομένως, η προδικαστική ένσταση αποτυγχάνει και θα προχωρήσω να εξετάσω την προσφυγή στην ουσία της.
Λόγος ακύρωσης αρ. 1 - Η κατ΄ ισχυρισμό ανυπαρξία απόφασης του Υπουργικού Συμβουλίου για την έκδοση του επίδικου διατάγματος.
Σύμφωνα με τον αιτητή, το μόνο το οποίο παρουσιάστηκε μέσω της Ένστασης είναι αντίγραφο της δημοσίευσης του επίδικου Διατάγματος στην Επίσημη Εφημερίδα ημερομηνίας 18.2.2011, πλην όμως δεν παρουσιάστηκε κανένα πρακτικό συνεδρίας του Υπουργικού Συμβουλίου με το οποίο αποφασίστηκε η έκδοση του Διατάγματος και ως αποτέλεσμα παραμένει άγνωστο το εάν πράγματι λήφθηκε και υπάρχει μια τέτοια απόφαση. Αντιμετωπίζοντας αυτή τη θέση, η συνήγορος των καθ΄ων η αίτηση επισύναψε στην γραπτή αγόρευσή της απόσπασμα από τα Πρακτικά της Συνεδρίας του Υπουργικού Συμβουλίου ημερομηνίας 8.2.2011. Με αυτό το απόσπασμα, το οποίο υπογράφεται από το Γραμματέα του Υπουργικού Συμβουλίου, ρητά αναφέρεται ότι το Συμβούλιο αποφάσισε να εγκρίνει την έκδοση του επίδικου Διατάγματος, στοιχεία του οποίου και παραθέτει. Με αυτή την επισήμανση, ο λόγος τούτος ακύρωσης δεν μπορεί να ευσταθήσει.
2ος Λόγος ακύρωσης - Η κατ΄ ισχυρισμό στέρηση της περιουσίας του αιτητή ως αποτέλεσμα των επιβληθέντων περιορισμών - Παραβίαση του Άρθρου 23 του Συντάγματος.
Σύμφωνα με τον αιτητή, λόγω των συνεχών και διαδοχικά εκδοθέντων διαταγμάτων Λευκής Ζώνης, έχει πληγεί ο πυρήνας του δικαιώματος της ιδιοκτησίας του και, ως εκ τούτου, έχει παραβιαστεί το Άρθρο 23 του Συντάγματος με το οποίο διασφαλίζεται το δικαίωμα κατοχής και απόλαυσης ακίνητης περιουσίας και απαγορεύεται η στέρηση ή περιορισμός του. Η ιδιοκτησία του αιτητή κατέστη μακρόχρονα αδρανής και επιβλήθηκαν σε σχέση με αυτή επαχθείς περιορισμοί που ισοδυναμούν με στέρηση, παρόλο ότι βρίσκεται εντός οικιστικής ζώνης, χωρίς την επιστράτευση του μηχανισμού αναγκαστικής απαλλοτρίωσης.
Διαφωνώντας με τις θέσεις αυτές του αιτητή, οι καθ΄ων η αίτηση αντιπροβάλλουν ότι οι περιορισμοί που επιβάλλονται με το επίδικο Διάταγμα, δεν ισοδυναμούν με στέρηση ιδιοκτησίας αλλά, όπως και τα προηγουμένως εκδοθέντα διατάγματα, επιβάλλει περιορισμούς για την ωφέλεια του κοινωνικού συνόλου. Έχει ως σκοπό την προστασία των συμφερόντων όσων επηρεάζονται από φυσικά φαινόμενα εντός της εν λόγω Ζώνης, δηλαδή από το φαινόμενο της αστάθειας και του αυξημένου βαθμού επικινδυνότητας του εδάφους τοπικά. Το δε Διάταγμα, σύμφωνα πάντα με τους καθ΄ων η αίτηση, έχει προσωρινό χαρακτήρα και ισχύει μέχρι να καταστεί δυνατή η λήψη των αναγκαίων πολεοδομικών μέτρων για την οριστική ρύθμιση του θέματος και αφορά έκταση την οποία το Τμήμα Γεωλογικής Επισκόπησης κρίνει ως υψηλής επικινδυνότητας και ακατάλληλη για οικοδομική ανάπτυξη. Αυτή η τελευταία επισήμανση των καθ΄ων η αίτηση, επιβεβαιώνεται πλήρως από το περιεχόμενο των εγγράφων του σχετικού διοικητικού φακέλου και των συνημμένων στην Ένσταση Παραρτημάτων, ιδιαίτερα δε του Παραρτήματος 13 στη γραπτή αγόρευση των καθ΄ων η αίτηση. Εξάλλου και στην απόφαση στην προαναφερθείσα απόφαση της Ολομέλειας στην Αναθεωρητική Έφεση αρ. 27/2008, είχαν επισημανθεί και τα ακόλουθα:
"Μετά τη δημοσίευση του πρώτου Διατάγματος (Κ.Δ.Π. 179/2001) το θέμα των καταβόθρων στην κοινότητα Νήσου-Πέρα Χωρίου συνέχισε να απασχολεί όλες τις εμπλεκόμενες υπηρεσίες, με τη διεξαγωγή λεπτομερών μελετών και την εξεύρεση λύσεων. Σε διάφορες συσκέψεις στα γραφεία της Επαρχιακής Διοίκησης Λευκωσίας και στο Υπουργείο Εσωτερικών, λήφθηκαν διάφορες αποφάσεις, όπως διαβάθμιση από το Τμήμα Γεωλογικής Επισκόπησης της προβληματικής περιοχής της κοινότητας Νήσου - Πέρα Χωρίου σε Ζώνες 1ου και 2ου βαθμού επικινδυνότητας, απαγόρευση οικοδομικής ανάπτυξης στην περιοχή με επικινδυνότητα 1ου βαθμού, τροποποίηση από το Τμήμα Πολεοδομίας και Οικήσεως της δημοσιευμένης Λευκής Ζώνης, ώστε τα όρια της να συμπίπτουν με τα όρια της Ζώνης 1ου βαθμού επικινδυνότητας, ένταξη από το Τμήμα Πολεοδομίας και Οικήσεως σε Οικιστική Ζώνη έκτασης γης, ανάλογης με τη γη που θα αποχαρακτηρισθεί από Οικιστική, μέσα στα πλαίσια της μελέτης του Τοπικού Σχεδίου Νότιας Λευκωσίας. Επίσης, τα όρια της Λευκής Ζώνης που είχαν δημοσιευθεί με την Κ.Δ.Π. 179/2001, τροποποιήθηκαν με Διάταγμα Αρ. 3580, που δημοσιεύθηκε στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας, την 1/3/2002 και με ισχύ μέχρι τις 28/2/2003 - (Κ.Δ.Π. 104/2002). Ακολούθησαν και άλλα διατάγματα, με τα οποία, ουσιαστικά, ανανεωνόταν ο καθορισμός της συγκεκριμένης περιοχής στη Νήσου - Πέρα Χωρίο ως Λευκής Ζώνης - (Κ.Δ.Π. 143/2004 με ισχύ μέχρι τις 28/2/2005, Κ.Δ.Π. 107/2005 με ισχύ μέχρι τις 28/2/2006 και Κ.Δ.Π. 90/2006 με ισχύ μέχρι τις 28/2/2007)."
Περαιτέρω, στην Πρόταση προς το Υπουργικό Συμβούλιο ημερομηνίας 31.1.2011 του Υπουργείου Εσωτερικών, με την οποία εκαλείτο το Υπουργικό Συμβούλιο να εγκρίνει την έκδοση του επίδικου Διατάγματος για περαιτέρω περίοδο ενός έτους η οποία θα έληγε την 12.2.2012, αναφέρονται και τα ακόλουθα:
"4. Με βάση τα αποτελέσματα συμπληρωματικής μελέτης για τα γεωτεχνικά προβλήματα της επηρεαζόμενης περιοχής, κρίνεται επιβεβλημένη η αποτροπή οποιασδήποτε οικοδομικής ανάπτυξης της για περαιτέρω περίοδο ενός έτους, μέχρι να καταστεί δυνατή η λήψη των αναγκαίων πολεοδομικών μέτρων για την οριστική ρύθμιση του θέματος. Τα όρια της προτεινόμενης Λευκής Ζώνης τροποποιούνται στα βορειοανατολικά του ποταμού Γιαλιά σε σύγκριση με τα όρια της Λευκής Ζώνης που είχε καθοριστεί με το ανωτέρω Διάταγμα (Κ.Δ.Π. 88/2010), ώστε αυτά να συνάδουν με την περιοχή που κρίνεται από το Τμήμα Γεωλογικής Επισκόπησης ως υψηλής επικινδυνότητας και ακατάλληλη για οικοδομική ανάπτυξη."
Επομένως, συμφωνώ με τη θέση των καθ΄ων η αίτηση ότι η ρύθμιση την οποία επέβαλε η Διοίκηση με την έκδοση του περιορισμένης διάρκειας διατάγματος καθορισμού Λευκής Ζώνης, ήταν απόλυτα απαραίτητη, όπως αντικατοπτρίζεται στην επικινδυνότητα του εδάφους και για προαγωγή δημόσια ωφέλειας σκοπού προστασίας ιδιοκτητών και κατόχων της γης. Ασφαλώς βέβαια το όλο θέμα δεν πρέπει να εξετάζεται απομονωμένα και σε σχέση με το επίδικο διάταγμα που έχει χρονική διάρκεια ενός μόνο έτους. Πρέπει να λαμβάνεται υπόψη το ότι η Διοίκηση από το χρόνο διακρίβωσης της ύπαρξης του προβλήματος του εδάφους, προβαίνει σε διαδοχικές εκδόσεις πανομοιότυπων διαταγμάτων προσωρινής ισχύος για τον ίδιο πάντα προβαλλόμενο λόγο. Διαφαίνεται όμως ότι δεν πρόκειται για ένα εύκολο στη λύση του θέμα, για το οποίο συνεχίζεται η διενέργεια μελετών προς εξεύρεση τελικής διευθέτησης. Αυτοί όμως οι αναπόφευκτοι περιορισμοί που επιβάλλονται στην οικοδομική ανάπτυξη, αν αίροντο, κανένα όφελος δεν θα προκαλούσαν στον αιτητή ή σε άλλους επηρεαζόμενους, παρά μόνο θα τους εξέθεταν σε ορατούς, σοβαρούς κινδύνους.
Πρόκειται για μια ιδιάζουσα περίπτωση, στην οποία ο περιορισμένης διάρκειας περιορισμός στην ανάπτυξη του ακινήτου, παρουσιάζεται να ήταν επιβεβλημένος λόγω εξ αντικειμένου ανακυψασών περιστάσεων και όχι προς οποιοδήποτε συμφέρον ή όφελος της διοίκησης ή άλλων πολιτών, πέραν των επηρεαζόμενων. Τέτοιοι περιορισμοί δεν ισοδυναμούν με στέρηση ιδιοκτησίας κατά παράβαση του Συντάγματος.
3ος Λόγος ακύρωσης - Η κατ΄ ισχυρισμό "de facto απαλλοτρίωση".
Ουσιαστικά αυτός ο λόγος ακύρωσης έχει καλυφθεί από τα προλεγόμενα. Παρά την παρατεταμένη χρονική διάρκεια της συνεχιζόμενης ύπαρξης του περιορισμού ως προς οικοδομική ανάπτυξη στην ιδιοκτησία του αιτητή, εν τούτοις δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι αυτό το γεγονός ισοδυναμεί προς de facto απαλλοτρίωση της περιουσίας του, χωρίς αποζημίωση. Εδώ, η Διοίκηση δεν φαίνεται να είχε άλλη επιλογή, παρά να χρησιμοποιήσει τη διοικητική ρύθμιση την οποία εχρησιμοποίησε. Δεν πρόκειται δηλαδή για εσκεμμένη δέσμευση περιουσίας για μεγάλο χρονικό διάστημα προς προώθηση κάποιου σκοπού ο οποίος δεν επιτελείται, καθ΄ην στιγμή θα μπορούσε ο σκοπός εκείνος να επιτευχθεί με τη μέθοδο της αναγκαστικής απαλλοτρίωσης.
Εδώ η Διοίκηση δεν είχε ποτέ, ούτε και έχει καμιά πρόθεση να αφαιρέσει από τον ιδιοκτήτη την περιουσία του, έτσι ώστε να την αξιοποιήσει η ίδια για οποιοδήποτε σκοπό και αντί τούτου προβαίνει σε προσωρινές λύσεις.
4ος Λόγος ακύρωσης - Η κατ΄ ισχυρισμό έκδοση του Διατάγματος κατά παράβαση του άρθρου 35(1) του περί Πολεοδομίας και Χωροταξίας Νόμου, κατά κατάχρηση εξουσίας και/ή για αλλότριο σκοπό.
Σύμφωνα με το άρθρο 35(1) του Νόμου αρ. 90/1972:
"Προς τον σκοπό της προστασίας περιοχών φυσικής καλλονής ή ειδικού χαρακτήρος, καθοδηγήσεως ως προς την επιλογή χώρων δι΄ ανάπτυξιν και της προαγωγής κατανοήσεως της πολιτικής πολεοδομικού ελέγχου εις ωρισμένας περιοχάς το Υπουργικόν Συμβούλιον δύναται να εκδώσει διάταγμα ορίζον οιανδήποτε περιοχή (εν τω παρόντι Νόμω αναφερόμενην ως «Λευκή Ζώνη»), εντός της οποίας αι υφιστάμεναι χρήσεις δέον να παραμείνωσι γενικώς αμετάβλητοι και περαιτέρω οικοδομικαί εργασία δέον γενικώς να περιοριθώσιν εις τας ουσιώδεις διά τας ανάγκας της περιοχής εν ειδική αναφορά, αναλόγως της περιπτώσεως, προς την γεωργίαν, την δασολογία, την αλιείαν, την αρχαιολογίαν, τον τουρισμόν και τα τοιαύτα."
Όπως υποστηρίζει ο αιτητής, καμιά από τις πιο πάνω τιθέμενες από το Νόμο προϋποθέσεις δεν συντρέχει, ο δε καθορισμός μιας περιοχής ως Λευκής Ζώνης, σύμφωνα με το πιο πάνω άρθρο, γίνεται με σκοπό την προστασία περιοχών φυσικής καλλονής ή ειδικού χαρακτήρα.
Η θέση αυτή του αιτητή, έκδηλα δεν ευσταθεί. Πέραν του σκοπού της προστασίας περιοχών φυσικής καλλονής ή ειδικού χαρακτήρα, ρητά το ανωτέρω άρθρο προσθέτει και άλλο ενδεχόμενο σκοπό, αυτό της "καθοδηγήσεως ως προς την επιλογή χώρων δι΄ ανάπτυξιν". Όπως δε διαφαίνεται από την ίδια την Πρόταση του Υπουργείου Εσωτερικών προς το Υπουργικό Συμβούλιο για την έκδοση του επίδικου Διατάγματος, το Υπουργείο ειδικά επεκαλείτο τις πρόνοιες του άρθρου 35 του περί Πολεοδομίας και Χωροταξίας Νόμου για έκδοση διατάγματος για σκοπούς "καθοδήγησης ως προς την επιλογή χώρων για ανάπτυξη, με το οποίο να καθορίζεται ως Λευκή Ζώνη..".
Επομένως, υπήρξε συμμόρφωση προς τη νομοθετική πρόνοια και όχι παραβίασή της.
Ισχυρίζεται περαιτέρω ο αιτητής ότι στην παρούσα υπόθεση δεν τηρήθηκαν οι νομοθετικά κατοχυρωμένες αρχές της αναλογικότητας και χρηστής διοίκησης (άρθρο 52 του περί των Γενικών Αρχών του Διοικητικού Δικαίου Νόμου αρ. 158(Ι)/1999). Δηλαδή, ο αιτητής επωμίστηκε το πλέον επαχθές μέτρο της απαγόρευσης ανάπτυξης της ιδιοκτησίας του, χωρίς καμιά αποζημίωση ή άλλο αντισταθμιστικό μέτρο.
Πιστεύω ότι αυτές οι θέσεις του αιτητή είναι απορριπτέες και έχουν ήδη απαντηθεί με όσα λέχθηκαν προηγουμένως περί του πραγματικού σκοπού για τον οποίο εκδόθηκε το επίδικο διάταγμα, της προσωρινότητάς του και της ακαταλληλότητας της λήψης του μέτρου της αναγκαστικής απαλλοτρίωσης.
5ος Λόγος ακύρωσης - Η κατ΄ ισχυρισμό παραβίαση του δικαιώματος ακρόασης.
Επικαλείται ο αιτητής κάτω από αυτό το λόγο ακύρωσης το άρθρο 43(1) του Νόμου αρ. 158(Ι)/1999, ως προς την υποχρέωση της διοίκησης να δίδει στο διοικούμενο το δικαίωμα να προβάλλει τις απόψεις του πριν από τη λήψη ενός μέτρου το οποίο θεωρείται δυσμενές για τον δεύτερο.
Κατά την άποψή μου, σε αντίθεση με τη λήψη δυσμενών μέτρων, όπως είναι η πειθαρχική διαδικασία, ή επιβολή κύρωσης κλπ., η σύννομη άσκηση από τη διοίκηση μιας εξουσίας, όπως είναι η κήρυξη ζωνών για ρύθμιση της ανάπτυξης, δεν προϋποθέτει την εκ των προτέρων απόδοση δικαιώματος ακρόασης σε κάθε ένα επηρεαζόμενο πολίτη ξεχωριστά. Υπάρχουν διαθέσιμα και εκ των προτέρων και εκ των υστέρων, ένδικα και άλλα μέσα υπό μορφή ενστάσεων και προσφυγής στο Δικαστήριο, τα οποία ο διοικούμενος μπορεί να λάβει, αν κρίνει τούτο σκόπιμο.
Η προσφυγή αποτυγχάνει και απορρίπτεται, με έξοδα εναντίον του αιτητή όπως αυτά θα υπολογισθούν από τον Πρωτοκολλητή και εγκριθούν από το Δικαστήριο.
K. Κληρίδης,
Δ.
/ΧΤΘ