|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
(Υπóθεση Αρ. 442/2009)
5 Οκτωβρίου, 2011
[ΠΑΣΧΑΛΙΔΗΣ, Δ/στής]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 146 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ
1. ΜΑΡΙΝΑ ΛΟΙΖΟΥ,
2. ΧΡΥΣΤΑΛΛΑ ΨΑΡΑ ΜΑΖΕΡΗ,
Αιτήτριες,
ν.
ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΜΕΣΩ
ΥΠΟΥΡΓΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ,
Καθ'ων η αίτηση.
Α.Σ. Αγγελίδης, για τις Αιτήτριες.
Λ. Λάμπρου-Ουστά, Δικηγόρος της Δημοκρατίας Α΄, εκ μέρους του Γενικού Εισαγγελέα, για τους Καθ'ων η αίτηση.
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΠΑΣΧΑΛΙΔΗΣ, Δ.: Τα γεγονότα που περιβάλλουν την παρούσα προσφυγή σε συντομία έχουν ως εξής.
Οι αιτήτριες είναι ιδιοκτήτριες του υπ' αριθμό 666 τεμαχίου, Φ/Σχ. 2-289-376, Τμήμα 02, το οποίο βρίσκεται στο Παραλίμνι. Το εν λόγω τεμάχιο προέκυψε το 1999, μετά από διαχωρισμό μεγαλύτερου τεμαχίου.
Στις 11/5/2006 οι αιτήτριες υπέβαλαν αίτηση για να τους χορηγηθεί πολεοδομική άδεια για σκοπούς ανέγερσης κατοικίας επί του εν λόγω τεμαχίου. Η αίτηση απορρίφθηκε με απόφαση της αρμόδιας Πολεοδομικής Αρχής που λήφθηκε στις 14/12/2006 για τους πιο κάτω λόγους.
"(500) Δεν ικανοποιούνται οι πρόνοιες της υποπαραγράφου 1(δ)(i) της Πολιτικής 9 (Γ)(β) της Δήλωσης Πολιτικής. Συγκεκριμένα, το αρχικό τεμάχιο, από το διαχωρισμό του οποίου προέκυψε το προς ανάπτυξη τεμάχιο (ο αναφερόμενος διαχωρισμός έγινε μετά την 1η Δεκεμβρίου 1990, δυνάμει του Νόμου Κεφ. 224), δεν εφαπτόταν σε δημόσιο δρόμο πλάτους 4,00 μέτρων, όπως απαιτείται με βάση τις πρόνοιες της προαναφερθείσας υποπαραγράφου.
Σημείωση
Λόγω του πιο πάνω σοβαρού προβλήματος που χαρακτηρίζει την προτεινόμενη ανάπτυξη, η αίτηση δεν μελετήθηκε στη λεπτομέρεια της."
Με στόχο την ανατροπή της πιο πάνω απόφασης, οι αιτήτριες καταχώρισαν ιεραρχική προσφυγή. Παράλληλα, καταχώρισαν στο Ανώτατο Δικαστήριο την προσφυγή 324/2007, την οποία όμως τελικά απέσυραν. Η ιεραρχική προσφυγή των αιτητριών απορρίφθηκε με απόφαση που λήφθηκε στις 10/2/2009. Οι λόγοι απόρριψης εκτίθενται σε επιστολή που οι καθ'ων η αίτηση απέστειλαν στο Πολιτικό Μηχανικό των αιτητριών, της οποίας το περιεχόμενο έχει ως πιο κάτω:
"Ιεραρχική Προσφυγή των κ.κ. Μαρίνας Λοϊζου Αδάμου και Χρυσταλλένης Ψαρά Μιχαήλ, σύμφωνα με τις πρόνοιες του άρθρου 31 του περί Πολεοδομίας και Χωροταξίας Νόμου, εναντίον απόφασης της Πολεοδομικής Αρχής να αρνηθεί τη χορήγηση πολεοδομικής άδειας, για ανέγερση κατοικίας, στο Παραλίμνι
Έχω οδηγίες να αναφερθώ στο πιο πάνω θέμα και σε συνέχεια της επιστολής μου με τον ίδιο αριθμό φακέλου και ημερομηνία 04.0.2007, να σας πληροφορήσω ότι η Υπουργική Επιτροπή, στην οποία έχει εκχωρηθεί η εξουσία του Υπουργικού Συμβουλίου για λήψη απόφασης σε Ιεραρχική Προσφυγή που υποβάλλεται δυνάμει του άρθρου 31 του περί Πολεοδομίας και Χωροταξίας Νόμου, στη συνεδρία της ημερομηνίας 18.12.2008, αφού εξέτασε τα πραγματικά γεγονότα και νομικά χαρακτηριστικά που σχετίζονται με την πολεοδομική αίτηση (με αρ. ΑΜΧ/0329/2006), την απόφαση / απόψεις της Πολεοδομικής Αρχής και του Διευθυντή του Τμήματος Πολεοδομίας και Οικήσεως, καθώς και τους λόγους που επικαλεσθήκατε για υποστήριξη της προσφυγής που υποβάλατε εκ μέρους των πελατών σας, ενεργώντας σύμφωνα με τις πρόνοιες του άρθρου 31 του περί Πολεοδομίας και Χωροταξίας Νόμου, αποφάσισε ομόφωνα να απορρίψει την Ιεραρχική Προσφυγή, κρίνοντας ότι η απόφαση της Πολεοδομικής Αρχής είναι ορθή και σύννομη, και να τροποποιήσει το λόγο άρνησης χορήγησης πολεοδομικής άδειας ώστε αυτός να αφορά στη μη διασφάλιση ικανοποιητικής προσπέλασης, παρά στη σύγκρουση της αίτησης με την υποπαράγραφο 1(δ)(i) της Πολιτικής 9(Γ)(β) της Δήλωσης Πολιτικής που ίσχυε στην περιοχή Παραλιμνίου κατά την υποβολή και εξέταση της αίτησης."
Αντιδρώντας οι αιτήτριες καταχώρισαν την παρούσα προσφυγή, στα πλαίσια της οποίας προβάλλουν αριθμό λόγων ακύρωσης της επίδικης απόφασης. Μεταξύ των λόγων ακύρωσης που προβάλλουν είναι η έλλειψη δέουσας έρευνας και αιτιολογίας, καθώς επίσης και η παραβίαση των αρχών της ισότητας, της ίσης μεταχείρισης και της καλής πίστης.
Η σχετική με τους πιο πάνω λόγους ακύρωσης επιχειρηματολογία του ευπαίδευτου συνηγόρου των δύο αιτητριών, περιστρέφεται γύρω από την εξής θέση. Το τεμάχιο των αιτητριών διαθέτει δικαίωμα διάβασης πλάτους 3.60 μέτρων διαμέσου του τεμαχίου 667. Άδειες για ανέγερση κατοικίας δόθηκαν προς όφελος άλλων τεμαχίων - συγκεκριμένα στοιχεία παραθέτει στην αγόρευση του ο κ. Αγγελίδης - τα οποία διαθέτουν προσπέλαση από τον ίδιο δρόμο που παρέχεται προσπέλαση στο τεμάχιο των αιτητριών. Τα γεγονότα αυτά όχι μόνο ήταν ενώπιον των καθ'ων η αίτηση κατά το χρόνο που εξεταζόταν η ιεραρχική προσφυγή και χωρίς αιτιολογία αγνοήθηκαν, αλλά και δεν ερευνήθηκαν, όπως αγνοήθηκαν και δεν ερευνήθηκαν οι συστάσεις του Δήμου Παραλιμνίου, της Τοπικής δηλαδή Αρχής Αυτοδιοίκησης, η οποία επισημαίνει το εν λόγω γεγονός και συστήνει την έγκριση της προσφυγής και την έκδοση πολεοδομικής άδειας. Οι απόψεις του Δήμου Παραλιμνίου, όπως αυτές αποτυπώνονταν στο σημείωμα του Υπουργείου Εσωτερικών, ημερομηνίας 20/11/2008, είχαν ως εξής:
"Συστήνει την έγκριση της Προσφυγής και την έκδοση πολεοδομικής άδειας, καθότι η αίτηση υποβλήθηκε όταν ίσχυε η Δήλωση Πολιτικής και η προσπέλαση που διαθέτει το υπό αναφορά τεμάχιο κρίνεται ως ικανοποιητική. Αναφέρει, επίσης, ότι στην ίδια περιοχή υφίστανται πολλές αδειούχες οικοδομές, οι οποίες διαθέτουν προσπέλαση από το δρόμο που παρέχει προσπέλαση στο τεμάχιο της αίτησης."
Την αντίθετη άποψη εκφράζουν οι καθ'ων η αίτηση, οι οποίοι δέχονται μεν ότι το γεγονός ότι το επίδικο τεμάχιο διαθέτει δικαίωμα διάβασης ήταν πλήρως σε γνώση τους, ισχυρίζονται όμως ότι δεν πρόκειται για ικανοποιητική προσπέλαση και τούτο γιατί σε κάποια τμήματα του δρόμου το εγγεγραμμένο πλάτος του είναι μικρότερο των τεσσάρων μέτρων. Απορρίπτουν τη θέση ότι οι απόψεις του Δήμου Παραλιμνίου δεν λήφθηκαν υπόψη κατά το χρόνο εξέτασης της ιεραρχικής προσφυγής, και παραπέμπουν στο περιεχόμενο της ίδιας της απόφασης, όπως και στο περιεχόμενο του φακέλου, για σκοπούς επίρρωσης της θέσης τους για ύπαρξη τόσο επαρκούς αιτιολογίας όσο και διεξαγωγής δέουσας έρευνας. Αναφορικά με τη θέση των αιτητριών περί παραβίασης των αρχών της ισότητας, ίσης μεταχείρισης και καλής πίστης, προβάλλουν τη θέση ότι ο επί του προκειμένου ισχυρισμός των αιτητριών «απαραδέκτως» προβάλλεται στα πλαίσια της γραπτής αγόρευσης του συνηγόρου τους, «αφού δεν είχε προβληθεί ως λόγος ένστασης στην ιεραρχική προσφυγή». Για τους ίδιους λόγους ισχυρίζονται επίσης ότι νέα στοιχεία και γεγονότα που δεν ήταν ενώπιον της διοίκησης κατά τον ουσιώδη χρόνο, δεν μπορούν να προβάλλονται στα πλαίσια των γραπτών αγορεύσεων.
Η έκταση και η μορφή έρευνας είναι συνυφασμένη με τα περιστατικά κάθε υπόθεσης. Το κριτήριο για την επάρκεια και πληρότητα της έρευνας έγκειται στη συλλογή και διερεύνηση του συνόλου των ουσιωδών στοιχείων τα οποία παρέχουν βάση για ασφαλή συμπεράσματα. Οποιοδήποτε κενό που η απουσία αιτιολογίας ενδεχομένως να δημιουργεί, μπορεί να πληρωθεί με στοιχεία που προκύπτουν από το διοικητικό φάκελο, νοουμένου ότι τα εν λόγω στοιχεία, προκύπτουν ευθέως και «είναι σαφώς άρρηκτα συνδεδεμένα με τη ληφθείσα απόφαση έτσι που να μπορεί να λεχθεί ότι βρίσκονται αναπόφευκτα πίσω της» (Ηροδότου ν. Δημοκρατίας, Α.Ε. 148/2007, ημερομηνίας 11/5/2010 και τη σχετική νομολογία που η απόφαση παραπέμπει).
Στην παρούσα περίπτωση απλή εξέταση των γεγονότων είναι αρκετή για να καταδείξει ότι η θέση των αιτητριών ότι η αρμόδια αρχή για την έκδοση αδειών, δηλαδή ο Δήμος Παραλιμνίου, είχε εκδώσει άδειες για ανέγερση κατοικιών επί άλλων τεμαχίων στην περιοχή, παρά το γεγονός ότι και στις περιπτώσεις εκείνες η προσπέλαση επιτυγχανόταν μέσω του ίδιου δρόμου ο οποίος παρείχε προσπέλαση στο δικό τους τεμάχιο, ούτε ερευνήθηκε αλλά ούτε και η σχετική απόφαση επ' αυτού έχει αιτιολογηθεί. Έχω την άποψη ότι στη συγκεκριμένη περίπτωση, οι καθ'ων η αίτηση όφειλαν, υπό το φως μάλιστα του γεγονότος ότι ο Δήμος Παραλιμνίου δεν ενίστατο στην έγκριση της αίτησης, αλλά σύστηνε την παροχή πολεοδομικής άδειας, να ερευνήσουν όχι μόνο τη θετική για τις αιτήτριες προσέγγιση του Δήμου, αλλά και τη θέση τους, θέση την οποία συμμεριζόταν και ο Δήμος, ότι η προσπέλαση που το τεμάχιο τους διέθετε, ήταν για σκοπούς χορήγησης πολεοδομικής άδειας, ικανοποιητική, ενόψει μάλιστα του γεγονότος ότι είχε κριθεί ικανοποιητική για σκοπούς χορήγησης πολεοδομικής άδειας σε αριθμό άλλων περιπτώσεων που αφορούσαν τεμάχια στην περιοχή.
Στην παρούσα υπόθεση η εισήγηση του Δήμου βρισκόταν ενώπιον της Υπουργικής Επιτροπής. Η απόκλιση από την εισήγηση δεν έχει αιτιολογηθεί. Η αιτιολόγηση ήταν αναγκαία ενόψει και των προνοιών του άρθρου 26(1)(β) του Νόμου 158(Ι)/99, σύμφωνα με τις οποίες:
"26.-(1) Οι διοικητικές πράξεις οι οποίες εκδίδονται έπειτα από άσκηση διακριτικής εξουσίας πρέπει να είναι επαρκώς και δεόντως αιτιολογημένες, ιδίως όταν πρόκειται για πράξεις οι οποίες -
(α) ......................................................
(β) είναι αντίθετες ως προς το περιεχόμενό τους με προηγηθείσα γνωμοδότηση, πρόταση, εισήγηση ή έκθεση αρμόδιου οργάνου ή με τα στοιχεία του διοικητικού φακέλου."
Περαιτέρω, σύμφωνα με το σύγγραμμα Γενικό Διοικητικό Δίκαιο, του Π. Δαγτόγλου, 3η Έκδοση, παρ. 642(δ), είναι αιτιολογητέες εκ φύσεως «πράξεις που αποκλίνουν από προηγούμενες γνώμες συμβουλευτικών οργάνων ....». Στην περίπτωση μας, ο ρόλος του Δήμου Παραλιμνίου ήταν συμβουλευτικός. Συνεπώς η απόκλιση από την εισήγηση του Δήμου θα έπρεπε να είχε αιτιολογηθεί, πράγμα όμως που δεν έγινε.
Η κα Ουστά παραπέμποντας στην απόφαση στην Υπόθεση 1320/2007, Hydria Land Developers Ltd. πρώην Hydria Tourist Enterprises Ltd. v. Υπουργείου Εσωτερικών κ.ά., ημερομηνίας 23/2/2009, υπέβαλε ότι το γεγονός ότι στην ίδια περιοχή εκδόθηκαν άδειες οικοδομής για άλλα τεμάχια τα οποία είχαν την ίδια προσπέλαση με αυτή που διέθετε το τεμάχιο των αιτητριών, «απαραδέκτως προβάλλεται με την παρούσα αγόρευση αφού δεν είχε προβληθεί ως λόγος ένστασης στην ιεραρχική προσφυγή». Με όλο το σέβας προς την ευπαίδευτη συνήγορο των καθ'ων η αίτηση, η θέση αυτή δεν με βρίσκει σύμφωνο. Η υπόθεση Hydria Land Developers Ltd., στην οποία παραπέμπει, διαφέρει ουσιωδώς από την περίπτωση μας, ως προς τα γεγονότα. Σε εκείνη την υπόθεση πρόκειτο για πολύ μικρό αριθμό περιπτώσεων, για τις οποίες είτε δεν είχε εξασφαλιστεί πολεοδομική άδεια, αφορούσαν δηλαδή παράνομες οικοδομές, είτε αφορούσαν άδειες οικοδομής που είχαν εκδοθεί με βάση τον περί Ρυθμίσεως Οδών και Οικοδομών Νόμο, Κεφ. 96, μέσα στα πλαίσια του οποίου είχε ερμηνευθεί η καταλληλότητα της προσπέλασης από το Δήμο Παραλιμνίου. Όλες οι εν λόγω περιπτώσεις είχαν εξεταστεί μέχρι τις αρχές του 2004, αφορούσαν δε πολεοδομικές άδειες σε αιτήσεις με παρόμοια χαρακτηριστικά δρόμων και όχι πολεοδομικές άδειες σε αιτήσεις όπως η παρούσα περίπτωση, όπου η αυτή προσπέλαση, ενώ στην περίπτωση τρίτων κρίθηκε ικανοποιητική, στην περίπτωση των εδώ αιτητριών κρίθηκε μη ικανοποιητική. Πέραν τούτου, σε εκείνη την υπόθεση ενώ γινόταν μνεία στο έγγραφο της πολεοδομικής αρχής προς το Υπουργείο Εσωτερικών τριών παρόμοιων περιπτώσεων απόρριψης λόγω μη ικανοποιητικής προσπέλασης, το τεμάχιο 514 που η εκεί αιτήτρια επικαλείτο στα πλαίσια της απαντητικής αγόρευσης της ως το τεμάχιο για το οποίο χορηγήθηκε πολεοδομική άδεια, δεν περιλαμβανόταν στην ιεραρχική προσφυγή της. Στην παρούσα περίπτωση όμως, ήταν, όπως έχω ήδη αναφέρει, ενώπιον των καθ'ων η αίτηση κατά τον ουσιώδη χρόνο εξέτασης της προσφυγής, το γεγονός ότι με κριτήριο ότι η συγκεκριμένη προσπέλαση είναι ικανοποιητική, χορηγήθηκαν πολεοδομικές άδειες. Αυτό ήταν αρκετό για να πυροδοτήσει την υποχρέωση των καθ'ων η αίτηση, να προβούν στη δέουσα έρευνα για σκοπούς διακρίβωσης των γεγονότων που περιέβαλλαν το ζήτημα και με βάση το αποτέλεσμα της έρευνας τους να αιτιολογήσουν την απόφαση τους και ιδιαίτερα την απόκλιση τους από την εισήγηση του Δήμου Παραλιμνίου, πράγμα όμως που, όπως έχω ήδη επισημάνει, δεν έπραξαν. Απλά περιορίστηκαν στο να υιοθετήσουν ουσιαστικά ως αιτιολογία τις προγενέστερες θέσεις της πολεοδομικής αρχής οι οποίες βασίστηκαν όμως σε ελλιπή γεγονότα. Η απουσία στοιχείων που να συγκεκριμενοποιούν την ταυτότητα των τεμαχίων προς όφελος των οποίων είχε στο παρελθόν χορηγηθεί πολεοδομική άδεια, ουδόλως απάλλαττε τους καθ'ων η αίτηση από μια τέτοια υποχρέωση.
Για όλους τους πιο πάνω λόγους, κρίνω ότι η προσβαλλόμενη απόφαση είναι προϊόν ελλιπούς έρευνας, είναι αναιτιολόγητη και παράλληλα παραβιάζει τις αρχές της ισότητας, της ίσης μεταχείρισης και της καλής πίστης.
Ενόψει της πιο πάνω κατάληξης μου κρίνω ότι δεν συντρέχει λόγος εξέτασης των υπόλοιπων λόγων ακύρωσης.
Ως αποτέλεσμα, η προσφυγή επιτυγχάνει με έξοδα υπέρ των αιτητριών €1.500, πλέον Φ.Π.Α. Η επίδικη απόφαση ακυρώνεται.
Α. ΠΑΣΧΑΛΙΔΗΣ,
Δ.
/ΔΓ