|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
(Υπóθεση Αρ. 1397/2008)
14 Οκτωβρίου, 2011
[ΠΑΣΧΑΛΙΔΗΣ, Δ/στής]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 146 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ
ΣΤΥΛΙΑΝΟΣ Ν. ΗΣΑΙΑ,
Αιτητής,
ν.
ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΜΕΣΩ
1. ΤΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΑ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ,
2. ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ,
3. ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ,
Καθ'ων η αίτηση.
Κ. Λοϊζου, για τον Αιτητή.
Δρ. Μ. Σπηλιωτοπούλου (κα), Ανώτερη Δικηγόρος της Δημοκρατίας, εκ μέρους του Γενικού Εισαγγελέα, για τους Καθ'ων η αίτηση.
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΠΑΣΧΑΛΙΔΗΣ, Δ.: Στις 23/1/2003 χορηγήθηκε στον αιτητή η πολεοδομική άδεια ΛΕΥ/1337/2002 (υπό όρους), για ανέγερση διώροφης κατοικίας στο τεμάχιο 623, Φ/Σχ. ΧΧΧVIII.39, ιδιοκτησίας του αιτητή, το οποίο βρίσκεται στο χωριό Φικάρδου της επαρχίας Λευκωσίας. Η ανέγερση της εν λόγω κατοικίας έχει αποπερατωθεί.
Κατά το χρόνο υποβολής και μελέτης της αίτησης, στα πλαίσια της οποίας εκδόθηκε η πιο πάνω άδεια οικοδομής, το τεμάχιο 623 ενέπιπτε στη γεωργική ζώνη Γ2, σύμφωνα με τις πρόνοιες της Δήλωσης Πολιτικής. Από τις αρχές όμως του 2006, το εν λόγω τεμάχιο εμπίπτει στη Λευκή Ζώνη η οποία καθορίστηκε από το Υπουργικό Συμβούλιο με την Κ.Δ.Π. 16/2006 για σκοπούς προστασίας του παραδοσιακού οικισμού στο Φικάρδου, ο οποίος αποτελεί αξιόλογο σύνολο αρχιτεκτονικής κληρονομιάς. Για σκοπούς ολοκλήρωσης της συγκεκριμένης πτυχής των γεγονότων θα πρέπει να λεχθεί ότι ολόκληρη η κοινότητα Φικάρδου κηρύχθηκε Αρχαίο Μνημείο.
Στις 26/10/2004 και ενώ οι οικοδομικές εργασίες στο τεμάχιο 623 συνεχίζονταν, ο αιτητής υπέβαλε την αίτηση ΛΕΥ/2735/2004 για τη χορήγηση πολεοδομικής άδειας για την ανέγερση τριών κατοικιών στο εν λόγω τεμάχιο, καθώς επίσης και την αίτηση ΛΕΥ/2736/2004 η οποία αφορούσε την ανέγερση δύο κατοικιών στα τεμάχια 664 και 665, επίσης ιδιοκτησίας του αιτητή. Σημειώνεται ότι στις τρεις κατοικίες που ο αιτητής προτίθετο να ανεγείρει στο τεμάχιο 623, για τις οποίες υπέβαλε την αίτηση ΛΕΥ/2735/2004, περιλαμβανόταν και η υπό ανέγερση τότε κατοικία για την οποία είχε εκδοθεί η πολεοδομική άδεια ΛΕΥ/1337/2002.
Στις 31/8/2005 η Πολεοδομική Αρχή αφού διαβουλεύθηκε με το Διευθυντή του Τμήματος Αρχαιοτήτων απέρριψε και τις δύο πιο πάνω αιτήσεις. Στο βαθμό και την έκταση που μας αφορά η αίτηση ΛΕΥ/2735/2004, απορρίφθηκε για τους πιο κάτω λόγους:
"(500) Η προτεινόμενη ανάπτυξη θα επηρεάσει ανεπανόρθωτα τις ομορφιές του Αρχαίου Μνημείου Β Πίνακα που είναι ολόκληρο το χωριό Φικάρδου, κατά παράβαση της παρ. 8.3 της Δήλωσης Πολιτικής.
(501) Στην παρούσα αίτηση έχουν ληφθεί σοβαρά υπόψη οι απόψεις του Τμήματος Αρχαιοτήτων (παρ. 8.4 της Δήλωσης Πολιτικής) ως ουσιώδης παράγοντας για τον οποίο η ανάπτυξη δεν πρέπει να πραγματοποιηθεί (παρ. 1(ι) της Πολιτικής 3Α της Δήλωσης Πολιτικής).
ΣΗΜΕΙΩΣΗ
Ενόψει των πιο πάνω σοβαρών λόγων άρνησης, η αίτηση δεν έχει μελετηθεί στις λεπτομέρειες της."
Αντιδρώντας ο αιτητής καταχώρισε ιεραρχική προσφυγή εναντίον της πιο πάνω απορριπτικής απόφασης των δύο αιτήσεων του, ισχυριζόμενος βασικά ότι η Πολεοδομική Αρχή δεν εφάρμοσε ορθά τις πρόνοιες της Δήλωσης Πολιτικής. Συγκεκριμένα ο αιτητής διατείνετο ότι η Αρχή παρασύρθηκε από σχετικά δημοσιεύματα που είδαν το φως της δημοσιότητας σε δύο καθημερινές εφημερίδες και τα οποία είχαν σχέση με τη μορφολογία της υπό ανέγερση τότε αδειούχου κατοικίας στο τεμάχιο 623.
Η ιεραρχική προσφυγή του αιτητή απορρίφθηκε. Οι λόγοι απόρριψης, στο βαθμό και την έκταση που μας αφορούν, όπως αυτοί εκτίθενται στο σχετικό πρακτικό, είναι οι εξής:
"Η Επιτροπή μελέτησε το Σημείωμα αρ. 62/11 του Υπουργείου Εσωτερικών και, αφού εξέτασε τα πραγματικά γεγονότα και νομικά χαρακτηριστικά που σχετίζονται με τις υποβληθείσες πολεοδομικές αιτήσεις, τις απόψεις της Πολεοδομικής Αρχής και του Τμήματος Αρχαιοτήτων, καθώς και τα επιχειρήματα που προβάλλει ο αιτητής για υποστήριξη της προσφυγής του, ενεργώντας σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 31 του περί Πολεοδομίας και Χωροταξίας Νόμου, αποφάσισε να απορρίψει την Ιεραρχική Προσφυγή κρίνοντας ότι η απόφαση της Πολεοδομικής Αρχής, να απορρίψει την αίτηση για τους λόγους που καταγράφονται στο σχετικό Παράρτημα της Γνωστοποίησης άρνησης χορήγησης πολεοδομικής άδειας, είναι ορθή και σύμφωνη με τη σχετική Νομοθεσία και τις πρόνοιες της Δήλωσης Πολιτικής."
Σημειώνεται ότι στο Σημείωμα 62/11 του Υπουργείου Εσωτερικών προς την αρμόδια Υπουργική Επιτροπή, εκτός από τα επιχειρήματα του αιτητή συνοψίζονται και οι απόψεις όλων των εμπλεκόμενων αρμόδιων τμημάτων (Πολεοδομική Αρχή, Τμήμα Αρχαιοτήτων, Έπαρχος Λευκωσίας, Τμήμα Πολεοδομίας και Οικήσεως). Όλα τα εμπλεκόμενα αρμόδια τμήματα εισηγήθηκαν την απόρριψη της ιεραρχικής προσφυγής.
Η απορριπτική για την ιεραρχική προσφυγή απόφαση κοινοποιήθηκε στον αιτητή ο οποίος εμπρόθεσμα καταχώρισε δύο προσφυγές∙ την προσφυγή 1398/2008 με την οποία προσβάλλει την απόφαση μόνο σε ό,τι αφορά την απόρριψη της αίτησης ΛΕΥ/02736/2004 για την ανέγερση δύο κατοικιών στα τεμάχια 664 και 665 και την παρούσα προσφυγή με την οποία προσβάλλει την απόφαση σε ό,τι αφορά την απόρριψη της αίτησης ΛΕΥ/02735/2004 που αφορά την ανέγερση τριών κατοικιών, περιλαμβανομένης και αυτής για την οποία είχε ήδη εκδοθεί άδεια, στο τεμάχιο 623.
Η βασική θέση του αιτητή είναι ότι η προσβαλλόμενη απόφαση είναι προϊόν ανεπαρκούς έρευνας. Οι καθ'ων η αίτηση, ισχυρίζεται ο αιτητής, ενεργώντας καθ' υπέρβαση εξουσίας, αντί να προβούν στην επιβαλλόμενη υπό τις περιστάσεις έρευνα περιορίστηκαν, αβασάνιστα και χωρίς προβληματισμό, στην υιοθέτηση της απόφασης ουσιαστικά της Πολεοδομικής Αρχής ημερομηνίας 31/8/2005 και τις σχετικές επί τούτου απόψεις της Αρχής, οι οποίες στην ουσία υιοθετούσαν και πάλι αβασάνιστα την πρώτη απόφαση και τις οποίες ο αιτητής χαρακτηρίζει καταχρηστικές.
Η έκταση και η μορφή της έρευνας είναι συνυφασμένη με τα περιστατικά κάθε υπόθεσης. Το κριτήριο για την επάρκεια και πληρότητα της έρευνας έγκειται στη συλλογή και διερεύνηση του συνόλου των ουσιωδών στοιχείων, τα οποία παρέχουν βάση για ασφαλή συμπεράσματα. Οποιοδήποτε κενό που η απουσία αιτιολογίας ενδεχομένως να δημιουργεί, μπορεί να πληρωθεί με στοιχεία που προκύπτουν από το διοικητικό φάκελο, νοουμένου ότι τα εν λόγω στοιχεία προκύπτουν ευθέως και «είναι σαφώς άρρηκτα συνδεδεμένα με τη ληφθείσα απόφαση έτσι που να μπορεί να λεχθεί ότι βρίσκονται αναπόφευκτα πίσω της». (Ηροδότου ν. Δημοκρατίας, Α.Ε. 148/2007, ημερομηνίας 11/5/2010 και η σχετική νομολογία στην οποία η απόφαση παραπέμπει). Αντικείμενο του αναθεωρητικού ελέγχου είναι το κατά πόσο η έρευνα που διενεργήθηκε ήταν η δέουσα και η επιβαλλόμενη υπό τις περιστάσεις έρευνα και ότι στη λήψη της απόφασης λήφθηκαν υπόψη όλοι οι σχετικοί με το αντικείμενο της έρευνας παράγοντες (Μ. Σωκράτους Λτδ. ν. Δημοκρατίας, Υπόθ. αρ. 1245/2008, ημερομηνίας 5/2/2010). Η έρευνα, όπως και η συλλογή στοιχείων, μπορεί να ανατεθεί από το διορίζον όργανο σε άλλο όργανο, εφόσον στόχος είναι η συλλογή και διερεύνηση των ουσιωδών γεγονότων. (Γ. Χριστοδούλου κ.ά. ν. Έπαρχου Λευκωσίας (2001) 3 Α.Α.Δ. 180).
Επανερχόμενος στην παρούσα περίπτωση παρατηρώ τα πιο κάτω:
Σύμφωνα με τις πρόνοιες του άρθρου 26(1) του Νόμου 90/72, «Για να καταλήξει σε πολεοδομική απόφαση δυνάμει του παρόντος Νόμου, η Πολεοδομική Αρχή λαμβάνει υπόψη τις πρόνοιες που εφαρμόστηκαν στην περίπτωση σχεδίου αναπτύξεως καθώς και οποιοδήποτε άλλο ουσιώδη παράγοντα». Επομένως, ο πολεοδομικός σχεδιασμός και η εφαρμογή του ως προς τις τεχνικές επιλογές, αποτελεί έργο της Πολεοδομικής Αρχής επί της οποίας οι συγκεκριμένες πρόνοιες εναποθέτουν το καθήκον εκτίμησης των πραγματικών περιστατικών και διακρίβωσης κάθε ουσιώδους παράγοντα.
Στην υπό κρίση περίπτωση, τη νομική βάση της επίδικης απόφασης αποτελούν οι πρόνοιες των παραγράφων 8.3 και 8.4 του Κεφαλαίου 8 της Δήλωσης Πολιτικής, ενώ την πραγματική βάση αποτελεί ουσιαστικά το Σημείωμα του Υπουργού Εσωτερικών μέσω του οποίου τέθηκε ενώπιον της επιφορτισμένης με το καθήκον εξέτασης της ιεραρχικής προσφυγής Υπουργικής Επιτροπής το σύνολο των στοιχείων, απαραίτητων για την εξέταση της προσφυγής, στα οποία περιλαμβάνονται και οι απόψεις του αιτητή. Παραθέτω αυτούσιες τις πρόνοιες των παραγράφων 8.3 και 8.4 του Κεφαλαίου 8 της Δήλωσης Πολιτικής:
"8.3 Γενικά θα υπάρχει εκ προοιμίου τεκμήριο εναντίον κάθε ανάπτυξης η οποία ενδέχεται να επηρεάσει τόσο Αρχαία Μνημεία και Αρχαιότητες όσο και τη γειτονική με αυτά περιοχή.
8.4 Σε περίπτωση αιτήσεων για ανάπτυξη σε περιοχές που επηρεάζουν Αρχαία Μνημεία και Αρχαιότητες ή εμπίπτουν μέσα σε γειτονικές με αυτά περιοχές ή σε «Ελεγχόμενες Περιοχές» σύμφωνα με τις πρόνοιες του περί Αρχαιοτήτων Νόμου, η Πολεοδομική Αρχή θα διαβουλεύεται με το Τμήμα Αρχαιοτήτων και θα λαμβάνει σοβαρά υπόψη τις απόψεις του για χορήγηση ή μη Πολεοδομικής Άδειας, έστω και αν ο επηρεασμός αυτός είναι μόνο αισθητικός ή οπτικός."
Επειδή οι παρατηρήσεις του Τμήματος Αρχαιοτήτων όχι μόνο έγιναν αντικείμενο διαβούλευσης με την Πολεοδομική Αρχή και υιοθετήθηκαν από την τελευταία, αλλά και αποτέλεσαν ουσιαστικό παράγοντα στη διαμόρφωση της άποψης της Αρχής για απόρριψη της προτεινόμενης από τον αιτητή ανάπτυξης, θεωρώ σκόπιμο να τις παραθέσω αυτούσιες, όπως αυτές παρατίθενται στην επιστολή του Τμήματος Αρχαιοτήτων προς την Πολεοδομική Αρχή, ημερομηνίας 21/3/2005, στο βαθμό και την έκταση βέβαια που αυτές μας αφορούν. Να σημειωθεί ότι ολόκληρο το περιεχόμενο της εν λόγω επιστολής είχε επισυναφθεί ως Παράρτημα στο Σημείωμα:
"Όσον αφορά την αίτηση ΛΕΥ/2735/2004, με την οποία αιτείται άδεια για ανέγερση τριών κατοικιών μέσα στο τεμ. 623, το Τμήμα Αρχαιοτήτων εγκρίνει την ανέγερση μόνο μιας κατοικίας στο μέρος που έχει καθοριστεί με την Πολεοδομική άδεια ΛΕΥ/1337/02 η οποία ήδη είναι υπό ανέγερση. Η οικία αυτή θα γίνει σύμφωνα με τους όρους που έχουν γνωστοποιηθεί στο Γραφείο σας με την ταυτάριθμη επιστολή του Τμήματος Αρχαιοτήτων, ημερομηνίας 9/8/2002 (φωτοαντίγραφο επισυνάπτεται).
Για την πιο πάνω αναφερόμενη οικία μέσα στο τεμάχιο 623 για την οποία έχει παραχωρηθεί Πολεοδομική άδεια και άδεια οικοδομής, θα χρησιμοποιηθεί το νοτιοανατολικό άκρο του τεμαχίου έκτασης περίπου 360 τ.μ. για τους σκοπούς της οικοδομής και του χώρου που την περιβάλλει. Το υπόλοιπο μέρος του τεμαχίου 623 θα απαλλοτριωθεί σύμφωνα με τις πρόνοιες του άρθρ. 12 του Περί Αρχαιοτήτων Νόμου, κεφ. 31 (επισυνάπτεται).
Η διαδικασία της απαλλοτρίωσης έχει ήδη τροχιοδρομηθεί (επισυνάπτεται σχετική επιστολή) και περιλαμβάνει και τα τεμάχια 664 και 665 μέσα στα οποία με την αίτηση ΛΕΥ/2736/04 ημερ. 26/10/04 αιτείται η ανέγερση 2 δυόροφων κατοικιών. Το Τμήμα Αρχαιοτήτων δεν εγκρίνει την αιτούμενη ανάπτυξη γιατί θα επηρεάσει ανεπανόρθωτα τις ομορφιές του Μνημείου Β΄ Πίνακα που είναι ολόκληρο το χωριό Φικάρδου."
Αναφορικά με την αναφορά του Τμήματος Αρχαιοτήτων σε διαδικασία απαλλοτρίωσης, περιορίζομαι να υπενθυμίσω την αρχή ότι διαδικασία απαλλοτρίωσης η οποία βρίσκεται σε εξέλιξη δεν συνιστά από μόνη της λόγο για απόρριψη πολεοδομικής άδειας (Kyriakides v. Municipality of Nicosia (1976) 3 C.L.R. 184 και Γεωργίου ν. Δήμου Λάρνακος (αρ. 2) (1998) 3 Α.Α.Δ. 821).
Όπως πολύ εύστοχα επισημαίνεται στην απόφαση του αδελφού Δικαστή Α. Κραμβή στην προσφυγή 1398/2008, η οποία υπενθυμίζω στρεφόταν εναντίον του μέρους εκείνου της επίδικης απόφασης με το οποίο απερρίφθη η αίτηση του αιτητή ΛΕΥ/02736/2004 που αφορούσε την ανάπτυξη των τεμαχίων 664 και 665:
"Εφόσον λοιπόν τα ακίνητα στα οποία αφορούσε η άδεια κρίθηκε ότι ενέπιπταν στα όρια ανάπτυξης του Φικάρδου (αρχαίο Μνημείο Πίνακας Β, με βάση τον περί αρχαιοτήτων Νόμο) και επομένως σε περιοχή που επηρεάζει Αρχαία Μνημεία και Αρχαιότητες, εύλογα λήφθηκαν υπόψη, ως ουσιώδης παράγοντας οι απόψεις του Τμήματος Αρχαιοτήτων. .........
...................................................................................................
Οι πιο πάνω παρατηρήσεις έγιναν αντικείμενο διαβούλευσης με την Πολεοδομική Αρχή και υιοθετήθηκαν. Επίσης ρητά αναφέρονται οι απόψεις τόσο του Διευθυντή Τμήματος Πολεοδομίας και Οικήσεως όσο και του Επάρχου Λευκωσίας. Αναφορικά με την αιτιολογία που δόθηκε, αυτή εύκολα συμπληρώνεται από το περιεχόμενο του διοικητικού φακέλου και αποκαλύπτει με σαφήνεια τους λόγους απόρριψης."
Συμφωνώ με την πιο πάνω προσέγγιση και υιοθετώ τα πιο πάνω και για σκοπούς της παρούσας απόφασής μου.
Στην απόφαση του, ο αδελφός Δικαστής, ασχολείται και με τον ισχυρισμό του αιτητή, ισχυρισμό που προβάλλει και στα πλαίσια της παρούσας προσφυγής, ότι η προσβαλλόμενη απόφαση «διαπνέεται» από πλάνη διότι τα τεμάχια 664 και 665 σ' εκείνη την υπόθεση και 663 στην παρούσα υπόθεση, δεν βρίσκονται εντός του χωριού (αρχαιολογικού χώρου), αλλά πλησίον του και όλη η γύρω περιοχή είναι αναπτυγμένη πολεοδομικά. Επειδή η προσέγγιση του αδελφού Δικαστή στο υπό εξέταση θέμα με βρίσκει απόλυτα σύμφωνο, παραθέτω αυτούσιο το πιο κάτω απόσπασμα από την απόφαση, με το οποίο επίσης συμφωνώ και το οποίο υιοθετώ για σκοπούς της παρούσας απόφασής μου:
"... Κατ' αρχήν παρατηρώ ότι δεν ήταν λόγος που πρόβαλε ο αιτητής με την ιεραρχική του προσφυγή και ότι για πρώτη φορά εγείρεται στην παρούσα διαδικασία. Το Ανώτατο Δικαστήριο δεν μπορεί ασφαλώς να κρίνει πρωτογενώς έναν τέτοιο ζήτημα που άπτεται τεχνικών γνώσεων. Ωστόσο, περιορίζομαι να αναφέρω ότι σύμφωνα με τις πρόνοιες της Δήλωσης Πολιτικής καθώς και την ερμηνεία του όρου «όριο ανάπτυξης χωριού», ανάπτυξη που επηρεάζει αρχαία μνημεία δεν είναι μόνο η ανάπτυξη σε περιοχές που αυτά βρίσκονται αλλά και σε γειτονικές με αυτά περιοχές."
Για όλους τους πιο πάνω λόγους, κανένας από τους προβαλλόμενους λόγους μπορεί να πετύχει. Ως εκ τούτου, η προσφυγή απορρίπτεται με €1.250 έξοδα υπέρ των καθ'ων η αίτηση. Η επίδικη απόφαση επικυρώνεται.
Α. ΠΑΣΧΑΛΙΔΗΣ,
Δ.
/ΔΓ