ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ

ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ

(Υπόθεση Αρ. 921/2009)

21 Σεπτεμβρίου, 2011

 

[ΚΡΑΜΒΗΣ, Δ/ΣΤΗΣ]

 

1.    ΣΤΕΦΟΣ Δ. ΣΤΕΦΑΝΙΔΗΣ, ΩΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΗΣ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΣ ΤΗΣ ΧΑΡΙΚΛΕΙΑΣ ΣΤΕΦΑΝΙΔΟΥ,

2.    ΠΑΝΙΚΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ, ΩΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΗΣ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΣ ΤΗΣ ΕΥΡΟΥΛΛΑΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ,

3.    ΕΥΡΟΥΛΛΑ ΑΔΑΜΟΥ,

4.    ΠΕΡΣΕΦΟΝΗ ΠΕΓΚΕΡΟΥ,

5.    ΕΛΕΝΗ ΠΟΥΛΛΑΙΔΗ,

6.    ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΡΟΚΟΠΙΟΥ,

7.    ΣΤΕΦΑΝΗ ΔΑΛΙΤΗ,

8.    ΜΑΡΙΑ ΜΑΚΡΙΔΟΥ,

9.    ΣΤΕΦΟΣ Δ. ΣΤΕΦΑΝΙΔΗΣ,

Αιτητές,

ν.

 

ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΜΕΣΩ

ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ,

Καθ΄ ων η αίτηση.

_ _ _ _ _ _

Αλ. Γαβριηλίδης, για τον Αιτητή.

Α. Μαππουρίδης, για τους Καθ΄ ων η αίτηση.

_ _ _ _ _ _

 

Α Π Ο Φ Α Σ Η

 

ΚΡΑΜΒΗΣ, Δ.:   Οι αιτητές είναι συνιδιοκτήτες του τεμαχίου 106, Τμήμα 4, Φ/Σχ. ΧΧΙ/53.W2, ενορία Εγκωμης στη Λευκωσία. Στις 10.9.1998 εκδόθηκε αρμοδίως άδεια διαίρεσης του τεμαχίου των αιτητών σε 25 οικόπεδα. Στις 18.12.1998 οι αιτητές συνήψαν συμφωνία με κατασκευαστική εταιρεία για τη διαίρεση και κατασκευή των οικοπέδων. Περί τον Ιούλιο 2000 οι εργασίες διαχωρισμού και κατασκευής των οικοπέδων διακόπηκαν λόγω επίταξης του τεμαχίου των αιτητών που δημοσιεύθηκε στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας αρ. 3417 (Α.Δ.Π. 482). Το εν λόγω διάταγμα ακυρώθηκε με απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου ημερ. 4.9.2002 στην προσφυγή αρ. 1283/2000.

 

Στις 28.7.2000 δημοσιεύθηκε διάταγμα απαλλοτρίωσης του προαναφερόμενου τεμαχίου. Σκοπός της απαλλοτρίωσης ήταν η κατασκευή δρόμου «πρωταρχικής σημασίας που θα άρχιζε από τη Λεωφόρο Λάρνακος στην Αγλαντζιά και θα κατέληγε στη Διεθνή Εκθεση Κύπρου». Το εν λόγω διάταγμα ακυρώθηκε ως παράνομο με απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου ημερ. 22.7.2002 στην προσφυγή αρ. 1583/2000. Μετά την ακύρωση του πιο πάνω διατάγματος απαλλοτρίωσης, ο Δήμος Εγκωμης ανανέωσε την άδεια διαίρεσης στις 10.10.2007 με ισχύ μέχρι τις 9.10.2003.

 

Μερικούς μήνες μετά την έκδοση της προαναφερόμενης απόφασης στην προσφυγή αρ. 1583/2000, δημοσιεύθηκε στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας αρ. 3658 ημερ. 6.12.2002 νέα γνωστοποίηση απαλλοτρίωσης σε σχέση με το τεμάχιο των αιτητών καθώς και διάταγμα επίταξης. Ο σκοπός της απαλλοτρίωσης ήταν και πάλι η κατασκευή δρόμου πρωταρχικής σημασίας. Το εν λόγω διάταγμα επίταξης ακυρώθηκε με απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου ημερ. 2.8.2005 στην προσφυγή αρ. 126/2003. Κρίθηκε ότι η έκδοση του διατάγματος επίταξης συνιστούσε πράξη κατάχρησης εξουσίας αφού μοναδικός σκοπός της επίταξης ήταν να προκαταληφθεί ο διαχωρισμός του τεμαχίου των αιτητών σε οικόπεδα ώστε η σκοπούμενη απαλλοτρίωσή του να καταστεί ολιγότερο περίπλοκη και δαπανηρή για το δημόσιο, πράγμα που κρίθηκε ανεπίτρεπτο.

 

Στις 5.12.2003 δημοσιεύθηκε στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας αρ. 3778 νέο διάταγμα απαλλοτρίωσης του τεμαχίου των αιτητών (Α.Δ.Π. 1164) το οποίο ακυρώθηκε με απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου ημερ. 27.10.2005 στην προσφυγή αρ. 141/2004. Κρίθηκε ότι το διάταγμα απαλλοτρίωσης ήταν ακυρωτέο ως πράξη κατάχρησης εξουσίας αφού η έκδοση αποσκοπούσε αποκλειστικά στο να εμποδίσει τους αιτητές από του να συμπληρώσουν το διαχωρισμό του τεμαχίου τους σε οικόπεδα.

 

Μετά την ακύρωση και του πιο πάνω διατάγματος απαλλοτρίωσης ο Δήμος Εγκωμης στις 16.2.2006 ανανέωσε την άδεια διαίρεσης του τεμαχίου των αιτητών σε οικόπεδα με ισχύ μέχρι τις 15.2.2007. Ο Δήμος Εγκωμης, εξέδωσε επίσης στις 14.2.2006 άδειες οικοδομής με ισχύ μέχρι τις 15.2.2009 για την ανέγερση επί του τεμαχίου των αιτητών υποσταθμών της Αρχής Ηλεκτρισμού Κύπρου. Κατά το χρόνο ακύρωσης (27.10.2005) του πιο πάνω διατάγματος απαλλοτρίωσης οι εργασίες διαχωρισμού του τεμαχίου σε οικόπεδα ήταν σε τελική φάση. Είχε απομείνει η κατασκευή των υποσταθμών της ΑΗΚ κλπ για την ηλεκτροδότηση των οικοπέδων.

 

Το Τμήμα Πολεοδομίας και Οικήσεως αρνήθηκε να θεωρήσει τα σχέδια που υπέβαλε η ΑΗΚ για την ηλεκτροδότηση των οικοπέδων με αποτέλεσμα η ΑΗΚ να μη μπορεί να προχωρήσει στις εργασίες της. Το Τμήμα Πολεοδομίας και Οικήσεως αρνήθηκε να θεωρήσει/εγκρίνει τα σχετικά σχέδια λόγω πρόθεσης δημοσίευσης νέου διατάγματος απαλλοτρίωσης του επίδικου τεμαχίου.

 

Οι αιτητές άσκησαν προσφυγή (αρ. 586/2006) εναντίον της πιο πάνω αρνητικής απόφασης του Τμήματος Πολεοδομίας και Οικήσεως. Το Ανώτατο Δικαστήριο με απόφαση ημερ. 1.11.2006 ακύρωσε την προσβληθείσα απόφαση του Τμήματος Πολεοδομίας και Οικήσεως λόγω παρανομίας συνιστώμενης στο ότι το εν λόγω Τμήμα δεν μπορούσε νομίμως να αρνηθεί θεώρηση των σχεδίων για κατασκευή των υποσταθμών επειδή υπήρχε πρόθεση απαλλοτρίωσης μέρους του τεμαχίου των αιτητών για την κατασκευή δρόμου.

 

Κατόπιν των ανωτέρω η ΑΗΚ αποφάσισε να προχωρήσει στην ηλεκτροδότηση των οικοπέδων. Περί το τέλος Φεβρουαρίου ολοκληρώθηκαν οι εργασίες κατασκευής των υποσταθμών συμφώνως των όρων των σχετικών αδειών. Ο Δήμος Εγκωμης είχε στο μεταξύ παρατείνει την ισχύ της άδειας διαίρεσης του τεμαχίου μέχρι τις 5.2.2009.

 

Περί την 19.2.2008 και ενώ οι εργασίες για την κατασκευή των υποσταθμών είχαν ουσιαστικά ολοκληρωθεί, οι αιτητές παρέλαβαν Ειδοποιήσεις Επιβολής με τις οποίες καλούντο να τερματίσουν εντός 10 ημερών από της επίδοσης των ειδοποιήσεων κάθε οικοδομική εργασία σε σχέση με την ανέγερση των υποσταθμών της ΑΗΚ. Οι εν λόγω ειδοποιήσεις ακυρώθηκαν ως παράνομες με απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου ημερ. 13.5.2009 στην προσφυγή αρ. 413/2008. Κρίθηκε ότι η νομιμότητα και η ισχύς της άδειας διαίρεσης που εκδόθηκε από το Δήμο Εγκωμης στη βάση του νομικού καθεστώτος που ίσχυε πριν από τη δημοσίευση οποιουδήποτε τοπικού σχεδίου δεν μπορούσε να αμφισβητηθεί από το Τμήμα Πολεοδομίας ή από οποιαδήποτε άλλη αρχή.

 

Στις 9.5.2008 δημοσιεύθηκε στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας αρ. 617 νέα Γνωστοποίηση Απαλλοτρίωσης του τεμαχίου των αιτητών η οποία «επιβάλλεται .. για την προέκταση και δημιουργία δρόμου κυρίως δευτερεύοντος οδικού δικτύου στην Εγκωμη». Στις 3.6.2008 οι αιτητές υπέβαλαν ένσταση στη Γνωστοποίηση ενώ ο Δήμος Εγκωμης στις 6.2.2009 ανανέωσε και πάλι την άδεια διαίρεσης και άδεια οικοδομής προκειμένου να συμπληρωθούν  εργασίες δευτερεύουσας σημασίας που αφορούσαν στην ηλεκτροδότηση των οικοπέδων.

 

Ολες οι εργασίες συμπληρώθηκαν τον Ιανουάριο 2009 και την 31.1.2009 οι αιτητές υπέβαλαν στο Κτηματολόγιο αίτηση για εγγραφή των οικοπέδων που κατασκευάστηκαν σύμφωνα με τις σχετικές άδειες.

 

Στις 15.5.2009 οι αιτητές πληροφορήθηκαν ότι η ένστασή τους κατά της προαναφερόμενης Γνωστοποίησης απορρίφθηκε και ότι η αρμόδια Υπουργική Επιτροπή ενέκρινε τη δημοσίευση νέου διατάγματος απαλλοτρίωσης το οποίο είχε ήδη δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας αρ. 4295, ημερ. 30.4.2009. Πρόκειται για το τρίτο στη σειράς διάταγμα απαλλοτρίωσης, την ακύρωση του οποίου οι αιτητές ζητούν με την παρούσα προσφυγή. Είναι η θέση τους ότι οι καθ΄ ων η αίτηση προχώρησαν στην έκδοση του επίδικου διατάγματος απαλλοτρίωσης χωρίς να υπάρχουν ολοκληρωμένα και/ή τελικά σχέδια σε σχέση με την υλοποίηση του σκοπού της απαλλοτρίωσης, χωρίς να έχουν ολοκληρωθεί οι συζητήσεις με την αρμόδια τοπική αρχή ως προς το σχηματισμό, τη διαδρομή και τη διατομή του δρόμου. Υποβάλλουν επίσης ότι η έκδοση του διατάγματος έγινε με μοναδικό σκοπό να παρεμποδίσουν την εγγραφή και έκδοση των τίτλων για τα οικόπεδα.

 

Οι αιτητές προβάλλουν ως λόγο ακύρωσης ότι το προσβαλλόμενο διάταγμα απαλλοτρίωσης εκδόθηκε στη βάση ή και προς υλοποίηση πρόνοιας του τροποποιημένου/αναθεωρημένου Τοπικού Σχεδίου Λευκωσίας το οποίο  περιείχε πρόνοια για τη δημιουργία «δρόμου κυρίου δευτερεύοντος οδικού δικτύου», στην Εγκωμη, το οποίο όμως, (Τοπικό Σχέδιο), ακυρώθηκε με απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου ημερ. 15.4.2009. Υποβάλλουν συναφώς ότι το προσβαλλόμενο διάταγμα απαλλοτρίωσης εκδόθηκε στη βάση του κατά τα ανωτέρω ακυρωθέντος Τοπικού Σχεδίου Λευκωσίας και με σκοπό την υλοποίηση της προαναφερόμενης πρόνοιας.

 

Το τροποποιημένο/αναθεωρημένο τοπικό σχέδιο Λευκωσίας που είχε δημοσιευθεί στις 27.10.2006 ακυρώθηκε στις 15.4.2009 από το Ανώτατο Δικαστήριο λόγω κακής σύνθεσης διοικητικών οργάνων που συνέβαλαν στην έκδοση του εν λόγω σχεδίου, παρανομία η οποία συμπαρέσυρε σε ακυρότητα το αναθεωρημένο σχέδιο. Οι καθ΄ ων η αίτηση, με αναφορά στη χρονολογική σειρά των γεγονότων, εισηγούνται ότι μετά την ακύρωση του τοπικού σχεδίου στις 15.4.2009 επανήλθε το τοπικό σχέδιο που ίσχυσε πριν την έκδοση του ακυρωθέντος (τοπικού σχεδίου), εκείνου που οριστικοποιήθηκε με την ΑΔΠ 1438 ημερ. 3.12.1999. Λέγουν επίσης ότι το αναθεωρημένο τοπικό σχέδιο Λευκωσίας που ακυρώθηκε στις 15.4.2009 αναδημοσιεύθηκε στις 18.12.2009.

 

Φαίνεται από τα πιο πάνω ότι οι καθ΄ ων η αίτηση επικαλούνται, εναλλακτικά ίσως, δύο νομικά ερείσματα στήριξης της νομιμότητας του επίδικου διατάγματος. Πρώτο, ότι κατά το χρόνο έκδοσης του επίδικου διατάγματος (30.4.2009) βρισκόταν σε ισχύ το προηγουμένως ισχύσαν τοπικό σχέδιο, η ισχύς του οποίου επανήλθε, καθώς λέγουν, ως αποτέλεσμα της ακύρωσης του τοπικού σχεδίου. Δεύτερο, ότι το αναθεωρημένο τοπικό σχέδιο που ακυρώθηκε στις 15.4.2009 αναδημοσιεύθηκε στις 18.12.2009.

 

Όπως ορθά υποδεικνύουν οι αιτητές, ο δρόμος που προβλεπόταν από το Τοπικό Σχέδιο Λευκωσίας του 1999 δεν είχε καμιά σχέση με το δρόμο που προβλεπόταν από το ακυρωθέν Τροποποιημένο Τοπικό Σχέδιο που δημοσιεύθηκε το 2006 στις πρόνοιες του οποίου βασίστηκε το επίδικο διάταγμα απαλλοτρίωσης. Το Τοπικό Σχέδιο Λευκωσίας του 1999 περιείχε πρόνοια για κατασκευή «δρόμου πρωταρχικής σημασίας που στην περιοχή θα είχε πλάτος 80 πόδια με δύο λωρίδες κυκλοφορίας προς κάθε κατεύθυνση, κεντρική διαχωριστική νησίδα και πεζοδρόμια στην κάθε πλευρά». Το ακυρωθέν Αναθεωρημένο Τοπικό Σχέδιο Λευκωσίας που δημοσιεύθηκε το 2006 περιείχε πρόνοια για δημιουργία στην περιοχή «δρόμου κυρίως δευτερεύοντος οδικού δικτύου» διπλής κατεύθυνσης με ποδηλατόδρομο, συνολικού πλάτους 66 ποδών.

 

Συνάγεται από τα λεχθέντα στην απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου στην προσφυγή αρ. 1583/2000 (σελ. 4-6) ότι η διαφοροποίηση από τις πρόνοιες του τοπικού σχεδίου του 1999 έγινε ύστερα από συζητήσεις και διαβουλεύσεις που έγιναν μετά τη δημοσίευση του τοπικού σχεδίου του 1999 και μετά την έκδοση του πρώτου διατάγματος απαλλοτρίωσης του τεμαχίου των αιτητών.

 

Το Τοπικό Σχέδιο Λευκωσίας που δημοσιεύθηκε το 1999 σαφώς δεν μπορούσε να αποτελέσει νόμιμη βάση για την έκδοση του επίδικου διατάγματος απαλλοτρίωσης. Αυτός ίσως ήταν και ο λόγος για τον οποίο η απαλλοτριούσα αρχή δεν προχώρησε στην έκδοση του επίδικου διατάγματος απαλλοτρίωσης πριν από τη δημοσίευση (2006) του ακυρωθέντος αναθεωρημένου τοπικού σχεδίου Λευκωσίας. Με αυτά υπόψιν οι αιτητές ευλόγως διερωτώνται γιατί οι καθ΄ ων η αίτηση περίμεναν να δημοσιευτεί το τροποποιημένο τοπικό σχέδιο για να τροχοδρομήσουν τη διαδικασία που οδήγησε στην έκδοση του επίδικου διατάγματος αν το εν λόγω διάταγμα μπορούσε εγκύρως να εκδοθεί στη βάση του προϋπάρχοντος τοπικού σχεδίου;

 

Το γεγονός ότι το τροποποιημένο τοπικό σχέδιο Λευκωσίας που είχε ακυρωθεί στις 15.4.2009 αναδημοσιεύθηκε στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας στις 18.12.2009 δηλαδή μετά την έκδοση του επίδικου διατάγματος απαλλοτρίωσης δεν μπορεί να προσδώσει στο προσβαλλόμενο διάταγμα αναδρομική νομιμότητα εφόσον αυτό εκδόθηκε με βάση τις πρόνοιες του ακυρωθέντος προγενέστερου σχεδίου. Είναι καλά γνωστό πως η ακύρωση μιας διοικητικής πράξης, συμπαρασύρει σε ακυρότητα και κάθε άλλη μεταγενέστερη της που στηρίχθηκε ή και που είχε ως βάση την ακυρωθείσα. Βλ. Θεοδώρου ν. Επαρχ. Δ/ντή Τμήματος Πολεοδομίας & Οικήσεως Πάφου (2006) 3 ΑΑΔ 190.

 

 Οι αιτητές εισηγούνται ότι το επίδικο διάταγμα απαλλοτρίωσης εκδόθηκε προτού ολοκληρωθούν οι μελέτες ή και τα σχέδια σε σχέση με τον επίδικο «δρόμο κύριου δευτερεύοντος οδικού δικτύου» και ενόσω βρίσκονταν ακόμα σε εξέλιξη συζητήσεις αναφορικά με το σχεδιασμό, τη διαδρομή και τη διατομή του εν λόγω δρόμου. Οι καθ΄ ων η αίτηση αντιτάσσουν ότι η αλλαγή στη διαδρομή και τη διατομή του δρόμου αποτέλεσε όντως θέμα συζήτησης και διαβουλεύσεων πλην όμως, το  θέμα δεν αφορούσε το σημείο στο οποίο βρίσκεται το τεμάχιο των αιτητών και γι΄ αυτό άλλωστε προηγήθηκε το προσβαλλόμενο διάταγμα απαλλοτρίωσης. Ενόψει τούτου, υποβάλλουν ότι η αλλαγή στη διαδρομή δεν θα ανέτρεπε ούτε και θα επηρέαζε τις προϋποθέσεις έκδοσης του προσβαλλόμενου διατάγματος. Η εισήγηση των αιτητών είναι βάσιμη. Το περιεχόμενο των επιστολών του Διευθυντή του Τμήματος Πολεοδομίας και Οικήσεως προς το Δήμαρχο Εγκωμης 7.4.2009 και 4.6.2009 αντίστοιχα αποκαλύπτει ότι κατά τον κρίσιμο και ουσιώδη χρόνο της έκδοσης του επίδικου διατάγματος όντως δεν είχαν ολοκληρωθεί οι μελέτες και οι σχεδιασμοί αναφορικά με τον συγκεκριμένο δρόμο. Αντιθέτως θεωρώ ότι η επί του προκειμένου εισήγηση των καθ΄ ων η αίτηση, στερείται τεκμηρίωσης και συνεπώς δεν μπορεί να της αποδοθεί οποιαδήποτε αξία ή βαρύτητα.

 

Η προσφυγή επιτυγχάνει με έξοδα. Το προσβαλλόμενο διάταγμα ακυρώνεται.

 

 

                                                      Α. ΚΡΑΜΒΗΣ, Δ.

 

 

 

ΣΦ.

---

cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο