|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
ΥΠΟΘΕΣΗ ΑΡ. 1639/2009
11 Αυγούστου, 2011
[Μ. ΦΩΤΙΟΥ, Δ/ΣΤΗΣ]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 146 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ
ΔΩΡΟΣ ΝΙΚΟΥ ΘΕΟΔΩΡΟΥ,
Αιτητής
- ΚΑΙ -
ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ ΜΕΣΩ
ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΣΥΓΚΟΙΝΩΝΙΩΝ ΚΑΙ ΕΡΓΩΝ
Καθ' ων η αίτηση
.............................................
Χρ. Μ. Τριανταφυλλίδης, για τον αιτητή
Μ. Σπηλιωτοπούλου (κα), Ανώτερη Δικηγόρος της Δημοκρατίας, για τους καθ' ων η αίτηση
..................................
Α Π Ο Φ Α Σ Η
Μ. ΦΩΤΙΟΥ, Δ: Ο αιτητής στην παρούσα προσφυγή ζητά από το δικαστήριο την πιο κάτω θεραπεία, την οποία παραθέτω αυτούσια:
«Η Γνωστοποίηση Απαλλοτρίωσης η οποία δημοσιεύθηκε εις την Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας ημερομηνίας 20/3/2009, με αριθμό 4288 Τεκμήριο Α της παρούσας και/ή το Διάταγμα ημερομηνίας 2/10/2009 αναφορικά με τα ακίνητα του Αιτητού Τεμάχια 64 και 66, Φ/Σχ. 39/48, Τμήμα Ο, Αριθμοί Εγγραφής 0/6325 και 0/6572 αντίστοιχα εις την τοποθεσία Κοκκινομούτταρου, χωρίο Σιά, Επαρχίας Λευκωσίας, είναι παράνομη και/ή άκυρη και/ή άνευ ουδεμίας Νομικής ισχύος.»
ΓΕΓΟΝΟΤΑ
O αιτητής είναι ιδιοκτήτης της ακίνητης ιδιοκτησίας που περιγράφεται πιο πάνω. Με τη γνωστοποίηση απαλλοτρίωσης με αρ. 202 που δημοσιεύτηκε στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας αρ. 4288 Παράρτημα Τρίτο, Μέρος ΙΙ ημερ. 20/3/2009 γνωστοποιήθηκε ότι αριθμός τεμαχίων γης, μεταξύ των οποίων και τα επίδικα, είναι αναγκαία για σκοπούς δημόσιας ωφέλειας, δηλαδή τη δημιουργία και ανάπτυξη οδών στη Δημοκρατία και ότι επιβάλλεται η απαλλοτρίωση τους. Ο αιτητής υπέβαλε ένσταση κατά της γνωστοποίησης απαλλοτρίωσης στις 18/5/2009 μέσω του δικηγόρου του και ζητούσε την ανάκληση και ακύρωση της πιο πάνω γνωστοποίησης.
Η πιο πάνω ένσταση απορρίφθηκε από την αρμόδια Υπουργική Επιτροπή και δημοσιεύτηκε το διάταγμα απαλλοτρίωσης με αρ. 785 στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας στις 2/10/2009. Στις 26/10/2009 ο αιτητής πληροφορήθηκε ότι η ένσταση του απορρίφθηκε και ότι έγινε δημοσίευση της απαλλοτρίωσης στην Επίσημη Εφημερίδα ως ανωτέρω και στις 7/12/2009 καταχωρήθηκε η παρούσα προσφυγή.
Το θέμα της αναβάθμισης του Κόμβου έχει τεθεί επανειλημμένα ως αίτημα από τις κοινότητες της περιοχής για τις οποίες η εξυπηρέτηση θα είναι πολύ σημαντική τόσο για έξοδα από την κατεύθυνση της Λευκωσίας όσο και για είσοδο προς την κατεύθυνση της Λεμεσού. Ο επηρεασμός των τεμαχίων του ενάγοντα είναι μικρό σε σχέση με το μέγεθος τους και είναι επιβεβλημένος για την κατασκευή του έργου. Κατά την προκαταρκτική μελέτη του έργου έγιναν εναλλακτικές λύσεις οι οποίες απορρίφθηκαν από κυκλοφοριακής άποψης.
ΝΟΜΙΚΟΙ ΙΣΧΥΡΙΣΜΟΙ
Ο ευπαίδευτος δικηγόρος του αιτητή στη γραπτή αγόρευση του (αρχική και απαντητική) εισηγείται την ακύρωση της προσβαλλόμενης απόφασης για τους εξής λόγους ακύρωσης: (α) ότι είναι προϊόν ελλιπούς και/ή ανεπαρκούς έρευνας, (β) ότι συνιστά υπέρβαση και/ή κατάχρηση εξουσίας, (γ) ότι στερείται νομίμου αιτιολογίας και (δ) ότι είναι αντίθετη με το Άρθρο 23 του Συντάγματος, το Νόμο και τη νομολογία.
Η ευπαίδευτη δικηγόρος των καθ' ων η αίτηση με τη γραπτή της αγόρευση ήγειρε για πρώτη φορά προδικαστική ένσταση ότι η γνωστοποίηση απαλλοτρίωσης δεν θεωρείται εκτελεστή διοικητική πράξη και δεν μπορεί να προσβληθεί με αίτηση ακυρότητας. Πέραν από την προδικαστική ένσταση εισηγείται ότι οι λόγοι ακύρωσης που ανέφερε ο αιτητής δεν ευσταθούν.
ΕΞΕΤΑΣΗ ΝΟΜΙΚΩΝ ΙΣΧΥΡΙΣΜΩΝ
Αρχίζοντας από την προδικαστική ένσταση, για τους λόγους που εξηγώ, αυτή δεν ευσταθεί. Με το αιτητικό ο αιτητής προσβάλλει και το Διάταγμα Απαλλοτρίωσης στο οποίο ενσωματώθηκε η προπαρασκευαστική πράξη που περιέχεται στη Γνωστοποίηση Απαλλοτρίωσης. Θα ευσταθούσε η προδικαστική ένσταση, αν ο αιτητής προσέβαλλε μόνο τη Γνωστοποίηση, οπότε και εκτελεστή να ήταν, η προσφυγή θα ήταν εκπρόθεσμη. Όμως η διοικητική πράξη συμπληρώθηκε με το Διάταγμα Απαλλοτρίωσης. Έτσι προχωρώ στην ουσία της υπόθεσης.
Ήδη ανάφερα ότι με τον (α) πιο πάνω λόγο ο ευπαίδευτος συνήγορος του αιτητή ισχυρίζεται ότι η απόφαση είναι προϊόν ελλιπούς και/ή ανεπαρκούς έρευνας. Επικαλείται σχετική νομολογία (Latomia Estates Ltd. ν. Δημοκρατίας (2001) 3 Α.Α.Δ. 672, Σπύρου ν. Δημοτικού Συμβουλίου Κ. Πολεμιδιών κ.α. (1998) 3 Α.Α.Δ. 307), και ισχυρίζεται ότι εδώ οι καθ' ων η αίτηση δεν προέβηκαν σε έρευνα για ανεύρεση άλλων χωραφιών στη «γύρω μικρή περιοχή» τα οποία να ικανοποιούσαν τα κριτήρια τέτοιου δρόμου, αλλά προχώρησαν αυθαίρετα στην απαλλοτρίωση του κτήματος του αιτητή. Παρόλο που ετοιμάστηκε περιβαλλοντική μελέτη στις 1/12/2005 αυτή μέχρι τη Γνωστοποίηση Απαλλοτρίωσης κατέστη αναχρονιστική. Ούτε έγινε μελέτη για το κατά πόσο στο σημείο συμβολής του νέου δρόμου με τον υφιστάμενο δρόμο προς το χωριό Σια θα υπάρχει κυκλοφοριακής συμφόρησης και αύξηση για ατυχήματα και δυσμενούς επιπτώσεις στις συνθήκες καθοριστικής ζωής και υγείας των κατοίκων της περιοχής. Ούτε έχουν ετοιμάσει σχετικό σχέδιο, όπως απαιτεί η νομολογία. Επικαλείται την Μιχάλης Καραολής ν. Υπουργού Εσωτερικών 2004) 3 Α.Α.Δ. 76.
Από πλευράς καθ' ων η αίτηση, αφού παρατίθενται νομολογία και συγγράμματα ως προς το τι αποτελεί επαρκή έρευνα, υποστηρίζεται ότι από τα πρακτικά που συνοδεύουν την ένσταση προκύπτει ότι έχει διεξαχθεί η δέουσα, υπό τις περιστάσεις, έρευνα.
Εξέτασα τους αντίστοιχους ισχυρισμούς. Πρέπει να ληφθεί υπόψη ο σκοπός της απαλλοτρίωσης και ότι για επίτευξη του, δεν είναι μόνο ακίνητη ιδιοκτησία του αιτητή που απαλλοτριώθηκε αλλά η απαλλοτρίωση αφορά αρκετά τεμάχια (καπου 17) διαφορετικών ιδιοκτητών. Επομένως ο ισχυρισμός ότι προχώρησαν αυθαίρετα σε απαλλοτρίωση του ακινήτου του αιτητή, φαίνεται να μην ευσταθεί. Σημειώνεται επίσης ότι δεν απαλλοτριώθηκαν ολόκληρα τα τεμάχια γης του αιτητή αλλά μέρος τους, όπως συνέβηκε και με όλα τα απαλλοτριωθέντα τεμάχια.
Ένσταση είχαν υποβάλει ο αιτητής και 4 άλλοι, όπως φαίνεται στα έγγραφα που συνοδεύουν την ένσταση, στα οποία φαίνεται και οι λόγοι απόρριψης της ένστασης του καθενός. Για τον αιτητή αναφέρονται τα εξής:
«Ο επηρεασμός των τεμαχίων του είναι μικρός σε σχέση με το μέγεθος τους αλλά είναι επιβεβλημένος για την κατασκευή του έργου. Τα περιβαλλοντικά προβλήματα στα οποία αναφέρεται έχουν εξετασθεί στα πλαίσια προκαταρκτικής περιβαλλοντικής μελέτης και έχει εξασφαλισθεί η έγκριση της περιβαλλοντικής Αρχής για το έργο, χωρίς να κριθεί αναγκαίο να διεξαχθεί πλήρης περιβαλλοντική μελέτη. Οι εναλλακτικές επιλογές που εισηγείται στην ένσταση έχουν εξετασθει και απορριφθεί από κυκλοφοριακής άποψης. Ως εκ τούτου εισηγούμαι απόρριψη της ένστασης νοουμένου ότι θα καταβληθεί η νενομισμένη αποζημίωση στον ιδιοκτήτη ανάλογα με το βαθμό επηρεασμού του τεμαχίου του.»
Από το σχετικό φάκελο που κατατέθηκε ενώπιον μου, προκύπτει ότι τουλάχιστον από τις 23/7/2009, δηλαδή πριν τη γνωστοποίηση απαλλοτρίωσης, έγινε ο σχεδιασμός της πορείας του δρόμου και όπως ήδη αναφέρθηκε έγινε στη συνέχεια η σχετική περιβαλλοντική μελέτη.
Το αναφαίρετο δικαίωμα ιδιοκτησίας κατοχυρώνεται από το Άρθρο 23 του Συντάγματος και υπόκειται μόνο σε εκείνους τους περιορισμούς που απαριθμούνται στην παράγραφο 3 και είναι απολύτως αναγκαίοι. Σύμφωνα με την παράγραφο 4 του ιδίου Άρθρου, παρέχεται η δυνατότητα αναγκαστικής απαλλοτρίωσης, μεταξύ άλλων, για σκοπούς δημόσιας ωφέλειας, καθοριζομένους διά νόμου περί αναγκαστικής απαλλοτρίωσης. Προς τούτο θεσπίστηκε ο περί Αναγκαστικής Απαλλοτρίωσης Νόμος του 1962 (Ν. 15/62 ως έχει τροποποιηθεί) σύμφωνα με τον οποίο (άρθρο 3) η δημιουργία συγκοινωνιών είναι μέσα στους σκοπούς δημόσιας ωφέλειας.
Σύμφωνα με σχετική νομολογία που ερμήνευσε τις πιο πάνω συνταγματικές και νομοθετικές πρόνοιες, οι σκοποί που αναφέρονται στη Γνωστοποίηση Απαλλοτρίωσης εξετάζονται μαζί με άλλους παράγοντες, όπως το περιεχόμενο της μελέτης που οδηγεί στο διάταγμα απαλλοτρίωσης. Αποφασίστηκε επίσης ότι μια τέτοια μελέτη ή σχέδιο αποτελεί προϋπόθεση για την έκδοση του διατάγματος (βλ. μεταξύ άλλων Glyki v. Municipal Corporation of Famagusta (1967) 3 C.L.R. 677, Μεστάνας κ.α. ν. Δημοτικού Συμβουλίου Αθηαίνου (αρ. 2) (1992) 3 Α.Α.Δ. 185, Σπύρου ν. Δημοτικού Συμβουλίου Κάτω Πολεμιδιών (1998) 3 Α.Α.Δ. 307, Καραολή ν. Υπουργείου Εσωτερικών (2004) 3 Α.Α.Δ. 76 και Ψάλτης κ.α ν. Δημοκρατίας (2008) 3 Α.Α.Δ. 452). Πρέπει επίσης η διοίκηση να ικανοποιήσει το δικαστήριο ότι έχει διεξαχθεί η δέουσα έρευνα και ότι η επιλογή του συγκεκριμένου ακινήτου ή ακινήτων ήταν η καλύτερη, υπό τις περιστάσεις, λύση. (βλ. Καπονίδης κ.α. ν. Δημοκρατίας (2005) 3 Α.Α.Δ. 598).
Η έρευνα και το κατά πόσο εξετάστηκε από τη διοίκηση η εναλλακτική απαλλοτρίωση άλλων ακινήτων, εξαρτάται από τη φύση του έργου δημόσιας ωφέλειας που θα γίνει. Εδώ η φύση του έργου είναι τέτοια που δεν επηρέαζε μόνο το ακίνητο του αιτητή αλλά και αριθμό άλλων ακινήτων, όπως ήδη προαναφέρθηκε και από τα όσα παρέθεσα πιο πάνω, φαίνεται να έγινε επαρκής έρευνα. Δεν υπήρχε οποιαδήποτε υπόδειξη από τους αιτητές άλλης καταλληλότερης πορείας του παρακαμπτήριου δρόμου.
Αναφορικά με τον ισχυρισμό του αιτητή ότι η απόφαση δεν είναι επαρκώς αιτιολογημένη, κρίνω ότι δεν ευσταθεί. Η αιτιολογία γενικά, αλλά ιδιαίτερα σε υποθέσεις αυτής της φύσης, μπορεί να συμπληρωθεί από τους διοικητικούς φακέλους. Ο σχεδιασμός του έργου, θέμα που είναι τεχνικής φύσης, ανήκει στη διοίκηση και το δικαστήριο γενικά δεν επεμβαίνει. (Βλ. Θεοδουλίδης κ.α. ου ν. Αρχής Ηλεκτρισμού Κύπρου (1998) 3 Α.Α.Δ. 742).
Ενόψει των πιο πάνω η προσφυγή αποτυγχάνει και απορρίπτεται με έξοδα (πλέον ΦΠΑ αν υπάρχει) εναντίον του αιτητή και υπέρ των καθ' ων η αίτηση, όπως αυτά θα υπολογιστούν από τον Πρωτοκολλητή και εγκριθούν από το Δικαστήριο.
Η προσβαλλόμενη απόφαση επικυρώνεται σύμφωνα με το Άρθρο 146.4(α) του Συντάγματος.
Μ. Φωτίου, Δ.
/ΚΑΣ