|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
(Υπόθεση Αρ. 932/2009)
18 Μαρτίου, 2011
[K. ΚΛΗΡΙΔΗΣ, Δ/στής]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 146 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ
ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ ΠΙΕΡΑ,
Αιτήτρια,
-ν-
ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ ΜΕΣΩ
ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑΣ,
Καθ΄ης η Aίτηση.
- - - - - -
Μ. Καλλιγέρου, για την Αιτήτρια.
Κ. Σταυρινός, Ανώτερος Δικηγόρος της Δημοκρατίας, για την Καθ΄ης η Αίτηση.
Γ. Σεραφείμ, για το Ενδιαφερόμενο Μέρος.
- - - - - -
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΚΛΗΡΙΔΗΣ, Δ.: Το καίριας σημασίας ζήτημα το οποίο εγείρεται προς εξέταση και επίλυση στο πλαίσιο της παρούσας προσφυγής είναι το κατά πόσο ορθά ή λανθασμένα ήταν που η καθ΄ης η αίτηση ΕΔΥ παραγνώρισε τη σύσταση της Διευθύντριας του Γενικού Χημείου του Κράτους με την οποία, μεταξύ δύο ισάξιων κατά τα άλλα υπαλλήλων, συνέστησε για προαγωγή στη μόνιμη θέση Επιθεωρητή Χημείου, Γενικό Χημείο του Κράτους, την αιτήτρια, αντί το ενδιαφερόμενο μέρος, και προήγαγε το ενδιαφερόμενο μέρος από την 1.6.2009.
Η Διευθύντρια, προβαίνοντας στη σύστασή της, ανέφερε τα εξής:
"Οι υποψήφιοι για τη θέση του Επιθεωρητή Χημείου είναι δύο λειτουργοί που κατέχουν τη θέση Ανώτερου Τεχνικού Χημείου, οι Λοϊζου Ευδοκία και Πιέρα Παναγιώτα.
Προκειμένου να προβώ στη σύστασή μου, μελέτησα το περιεχόμενο των Προσωπικών και των Φακέλων των Ετήσιων Υπηρεσιακών Εκθέσεων των υποψηφίων, τα απαιτούμενα προσόντα από το Σχέδιο Υπηρεσίας, καθώς και τις ευθύνες που απορρέουν από αυτό και έλαβε επίσης υπόψη μου τα καθιερωμένα από το Νόμο κριτήρια στο σύνολό τους, δηλαδή την αξία, τα προσόντα και την αρχαιότητα.
Γνωρίζω και τις δύο υποψήφιες, οι οποίες κατέχουν τα απαραίτητα προσόντα του Σχεδίου Υπηρεσίας έχουν ίση αρχαιότητα στην παρούσα και την προηγούμενη θέση και είναι απόλυτα ισόβαθμες σ΄ ό,τι αφορά τις Υπηρεσιακές Εκθέσεις. Επιπρόσθετα, θέλω να τονίσω ότι πρόκειται για δύο καθόλα άξιες και εξαίρετες υποψήφιες με μακρόχρονη πείρα και αφοσίωση στο καθήκον τους και η διαφοροποίησή τους ήταν δύσκολη.
Όμως, λαμβάνοντας υπόψη τα καθήκοντα και απαιτήσεις της θέσης, η σύστασή μου κλίνει προς την Πιέρα Παναγιώτα. Η διαφοροποίηση οφείλεται στην ιδιαίτερη πρωτοβουλία και ικανότητα που τη χαρακτηρίζει να διαχειρίζεται αποτελεσματικά πολλά ταυτόχρονα θέματα, ιδιαίτερα σε καταστάσεις πίεσης και κρίσης. Τα χαρακτηριστικά αυτά είναι άμεσα συνυφασμένα με την αποτελεσματική άσκηση των καθηκόντων της υπό πλήρωση θέσης και τις συνθήκες/απαιτήσεις εργασίας στο Γενικό Χημείο του Κράτους."
Με τη σύσταση της Διευθύντριας, η αιτήτρια τέθηκε σίγουρα σε καλύτερη θέση από το ενδιαφερόμενο μέρος, δεδομένου ότι σύμφωνα με τη νομολογία η σύσταση του προϊσταμένου σε περιπτώσεις προαγωγής είναι ουσιαστικής σημασίας. Σε πρόσφατη απόφασή μου, που είχα ασχοληθεί με το θέμα τούτο, συνόψισα τις εφαρμοζόμενες αρχές ως ακολούθως, (Υπόθεση αρ. 543/2009, Πάτσαλος ν. Κ.Ο.Τ., ημερομηνίας 5.11.2010):
"Τυγχάνει πάγια νομολογημένη αρχή ότι η σύσταση προϊσταμένου των υποψηφίων για προαγωγή έχει ουσιαστική σημασία και ότι τυχόν παρέκκλιση από αυτήν από το αποφασίζον διοικητικό όργανο, θα πρέπει να συνοδεύεται από ειδική και επαρκή αιτιολογία. Ενδεικτικά, στην υπόθεση Σπανού ν. Δημοκρατίας (1993) 3 ΑΑΔ 432 είχαν τονιστεί τα ακόλουθα, στη σελίδα 439 του τόμου αποφάσεων:
"Αναφορικά με τη σημασία της σύστασης προϊσταμένου, στην απόφαση Ιωάννου & Άλλοι ν. Δημοκρατίας (1993) 3 Α.Α.Δ. 390, λέχθηκαν τα πιο κάτω στις σελ. 18-419:
"Η σημασία των συστάσεων του προϊσταμένου ενός Τμήματος έχει τονιστεί σε σειρά αποφάσεων του Ανωτάτου Δικαστηρίου. Οι συστάσεις αυτές αποτελούν ένα ανεξάρτητο στοιχείο κρίσεως, προσδιοριστικό και επαυξητικό της αξίας των υποψηφίων, τόσο σημαντικό, ώστε να απαιτείται ειδική αιτιολόγηση και προσδιορισμός των λόγων για τυχόν απόκλιση απ΄ αυτές από την Επιτροπή. Κι αυτό γιατί οι Προϊστάμενοι των Τμημάτων βρίσκονται σε μοναδική θέση να εκτιμήσουν τις ανάγκες της υπηρεσίας, καθώς και τις ιδιότητες που απαιτούνται ώστε ν΄ αποκριθεί ένας υποψήφιος στις απαιτήσεις μιας θέσης (Βλ. Ioannou ν. Μουρτζής ν. Δημοκρατίας, Υπ. Αρ. 955/88, ημερ. 4.7.89, Έλενα Σταύρου ν. ΕΔΥ, Υπ. Αρ. 104/87, ημερ. 22.5.89, Χάρης ν. Δημοκρατίας, Α.Ε. Αρ. 699, ημερ. 24.1.89)."
(Δέστε και Ιωάννου ν. Α.Η.Κ. (1988) 3 Α.Α.Δ. 624)."
Ως προς θέματα αρχής τα οποία θα πρέπει να διέπουν τα του περιεχομένου συστάσεων προϊσταμένου, επανειλημμένα έχει τονιστεί ότι η σύσταση συνιστά μεν αυτοτελές και ανεξάρτητο στοιχείο κρίσης στο οποίο πρέπει να αποδίδεται η ανάλογη βαρύτητα, πλην όμως δε θεωρείται ότι είναι στοιχείο που επαυξάνει τον παράγοντα της αξίας ο οποίος διακριβώνεται μόνο μέσα από το περιεχόμενο των τηρουμένων φακέλων. Είναι γι΄ αυτό το λόγο που έχει αποφασισθεί σε πλείστες αποφάσεις ότι η σύσταση του προϊσταμένου πρέπει να παρέχει συμβουλή ως προς την καταλληλότητα υποψηφίου και όχι να αναπλάθει ή τονίζει σημεία και στοιχεία που προέρχονται από τους διοικητικούς φακέλους και έχουν ήδη τύχει αξιολόγησης.
Όπως εύστοχα τονίστηκε και στην απόφαση στη υπόθεση Κουάλης ν. Δημοκρατίας (1999) 3 ΑΑΔ 742, καθήκον του συστήνοντος προϊσταμένου είναι, με βάση τις γνώσεις που έχει ή συλλέγει ως προς το τι απαιτεί η θέση, να επισημαίνει τις αρετές εκείνες του συγκεκριμένου υποψηφίου στις οποίες με βάση τις αξιολογήσεις υπερέχει και να συστήνει με βάση την υπεροχή αυτών, τον καταλληλότερο υποψήφιο. Όπως δε προστίθεται στη σελίδα 746 του τόμου αποφάσεων:
". Δεν είναι όμως επιτρεπτό, όπως προκύπτει από άλλη νομολογία, να αναγνωρίζονται θετικά υπέρ συγκεκριμένου υποψήφιου ιδιότητες για θέματα τα οποία είναι ήδη αξιολογημένα με κατάληξη να αναδεικνύεται υποψήφιος ως καταλληλότερος και καλύτερος άλλων που έχουν αξιολογηθεί ισάξιοι, ανατρέποντας έτσι τα δεδομένα, γιατί η σύσταση έτσι καταλήγει να είναι αντίθετη με το περιεχόμενο των φακέλων."
Περαιτέρω, ο υπερτονισμός ή έστω ο μονόπλευρος τονισμός από τον προϊστάμενο ορισμένων ευνοϊκών στοιχείων ή ιδιοτήτων ενός υποψηφίου, τα οποία ήδη μπορούσαν να εξαχθούν από τους φακέλους, δίδει σ΄ αυτόν μια ανεπίτρεπτη υπεροχή, αφήνοντας να νοηθεί ότι άλλος ή άλλοι υποψήφιοι δε διακρίνονται για τις ίδιες ιδιότητες. (Ονουφρίου ν. Δημοκρατίας (1998) 3 ΑΑΔ 833)."
Στην υπό εξέταση περίπτωση, η καθ΄ης η αίτηση ΕΔΥ αιτιολόγησε την παρέκκλισή της από τη σύσταση της Διευθύντριας, με το ακόλουθο λεκτικό:
"Η Επιτροπή δεν μπόρεσε να υιοθετήσει τη σύσταση της Διευθύντριας για την Πιέρα Παναγιώτα και αντ΄ αυτής επέλεξε τη Λοϊζου Ευδοκία, λαμβάνοντας υπόψη ότι η σύσταση της Διευθύντριας δε συνάδει με τα στοιχεία των Φακέλων, δεδομένου ότι η επιλεγείσα είναι ίση με τη συστηθείσα σε αξία, όπως αυτή αντικατοπτρίζεται στις ετήσιες αξιολογήσεις των υποψηφίων, αξιολογηθείσες ως καθόλα εξαίρετες κατά τα δέκα τελευταία έτη, καθώς και σε προσόντα και, παρόλο που δεν διαθέτει την υπέρ της σύσταση της Διευθύντριας, εντούτοις υπερέχει έναντι της συστηθείσας σε αρχαιότητα."
Θα πρέπει να παρατηρήσω μια αντινομία στο πιο πάνω αιτιολογικό της καθ΄ης η αίτηση. Αφ΄ ης στιγμής αρχίζει αναφέροντας ότι δεν μπορούσε να υιοθετήσει τη σύσταση της Διευθύντριας, αυτό σήμαινε καλώς ή κακώς ότι θα προσέγγιζε τις δύο υποψήφιες ως εάν καμιά από αυτές δεν είχαν σύσταση. Επομένως, αδόκιμα αναφέρθηκε στο τέλος ότι προτίμησε το ενδιαφερόμενο μέρος, "παρόλο που δεν διαθέτει την υπέρ της σύσταση της Διευθύντριας", αφήνοντας έτσι να νοηθεί ότι η αιτήτρια την διέθετε, πλην όμως, το ενδιαφερόμενο μέρος υπερείχε σε αρχαιότητα.
Δεδομένου δε ότι και οι δύο υποψήφιοι ήσαν ισάξιες σε υπηρεσιακή αρχαιότητα, η υπεροχή σε αρχαιότητα του ενδιαφερόμενου μέρους, στην οποία αναφέρθηκε η καθ΄ης η αίτηση, δεν μπορεί να είναι άλλη παρά αρχαιότητα σε σχέση με την ημερομηνία γέννησης.
Όπως δε έχει επανειλημμένα νομολογηθεί, η υπεροχή σε αρχαιότητα λόγω της ημερομηνίας γέννησης, είναι συμβολική, οριακής σημασίας. [Αλευρά κ.ά. ν. Δημοκρατίας (2005) 3 ΑΑΔ 85]. Δύσκολα δε μπορεί να ληφθεί υπόψη για μεταβολή της υπηρεσιακής εικόνας των υποψηφίων.
Παρόλο τούτου, σε περιπτώσεις όπου υπάρχει ίση ή ισοπεδωτική βαθμολόγηση αξίας και ισάξια προσόντα, η οριακή έστω υπεροχή κάποιου αποκτά σημασία. (Θεμιστοκλέους ν. Δημοκρατίας, Υπόθεση αρ. 654/2001, ημερομηνίας 19.11.2002).
Επομένως, στην παρούσα περίπτωση, η οριακή ή συμβολική υπεροχή του ενδιαφερόμενου μέρους σε αρχαιότητα λόγω ημερομηνίας γέννησης, θα μπορούσε να έχει τη σημασία της και να λαμβανόταν υπόψη από την καθ΄ης η αίτηση, όπως λήφθηκε, μόνο εάν η σύσταση της Διευθύντριας, ορθά ήταν που δεν λήφθηκε υπόψη.
Εκτεταμένη και αναλυτική εξέταση της νομολογίας και των αρχών που διέπουν τα της σύστασης προϊσταμένου Τμήματος και της παρέκκλισης από αυτήν, έγινε από την Πλήρη Ολομέλεια του Ανωτάτου Δικαστηρίου στην υπόθεση Μοδίτης ν. Δημοκρατίας (2002) 3 ΑΑΔ 695, όπου, στην απόφαση της πλειοψηφίας λέχθηκαν και τα ακόλουθα:
"Καταλήγουμε πως η σύσταση του προϊσταμένου εκδήλως δεν μπορεί να προσθέτει ή να αφαιρεί από την υπηρεσιακή εικόνα των υπαλλήλων. Δεν είναι πηγή τέτοιας πληροφόρησης και δε συναρτάται προς την αξία, ως του ενός από τα κριτήρια που προβλέπει ο Νόμος. Η σύσταση, στην οποία αναφέρεται ο Νόμος, εμπεριέχει μόνο τη συμβουλή ή γνώμη του προϊσταμένου ως προς τον κατάλληλο για προαγωγή στη βάση του συνόλου των κριτηρίων, με δοσμένη την υπηρεσιακή τους εικόνα όπως την αποτυπώνουν οι φάκελοι. Ο προϊστάμενος του τμήματος στο οποίο υφίσταται η κενή θέση γνωρίζει στην πράξη τις ανάγκες εκείνης της θέσης και εξ αυτού προκύπτει και ο ρόλος του. Να επισημάνει τι από τα δεδομένα, δηλαδή από τις ιδιότητες και τις ικανότητες που καταφαίνεται ότι έχει ένας υπάλληλος, ταιριάζει καλύτερα σ΄ αυτές τις ανάγκες ώστε αυτός να αναδεικνύεται ως ο καταλληλότερος. Οπότε, και στην περίπτωση που η ΕΔΥ έχει άλλη άποψη ως προς το ποιος είναι ο καταλληλότερος, να χρειάζεται να αιτιολογήσει αυτή την απόκλιση ειδικά."
Στην υπόθεση Μοδίτης, ο προϊστάμενος είχε συστήσει δύο από τους υποψηφίους για τους ακόλουθους λόγους:
"Ο Καφάς Αντώνιος έχει άριστες οργανωτικές και διοικητικές ικανότητες, επιδεικνύει πρωτοβουλία κατά την άσκηση των καθηκόντων του και διεκπεραιώνει το έργο του μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα, χωρίς λάθη. Έχει εξαίρετο χαρακτήρα και συνεργάζεται άριστα τόσο με τους συναδέλφους του όσο και με τα πρόσωπα που εξυπηρετούνται από το ΚΕΠΑ. Επιδεικνύει υπευθυνότητα και σοβαρότητα στα καθήκοντά του και αποδίδει πολύ αποτελεσματικά στην εργασία του.
Ο Κωμοδρόμος Ανδρέας έχει ηγετικές ικανότητες που τον διακρίνουν από τους άλλους συναδέλφους του. Είναι κοινωνικός, συνεργάσιμος και αναλαμβάνει πρωτοβουλίες στην εκτέλεση των καθηκόντων του. Οι ιδιότητές του αυτές τον βοηθούν να φέρει σε πέρας την εργασία του με άριστα αποτελέσματα. Εντοπίζει εύκολα τα προβλήματα, εκεί που υπάρχουν, και προτείνει συγκεκριμένες και αποδοτικές λύσεις."
Η πλειοψηφία της Πλήρους Ολομέλειας, όμως, απέρριψε τη δοθείσα αιτιολογία για την ανωτέρω σύσταση και, συνακόλουθα, τη βαρύτητά της για τους ακόλουθους λόγους:
"Όσα εξειδικεύει ως ικανότητες και ιδιότητες των συστηθέντων, αναμφιβόλως είναι σχετικά και θα μπορούσαν να είχαν αποτελέσει τους λόγους της επιλογής που έκαμε. Εννοείται όμως πως τα αναφέρει συγκριτικά. Δεν μπορεί να του αποδοθεί πως προτείνει ορισμένους για προαγωγή για συγκεκριμένους λόγους όταν θεωρεί πως οι ίδιοι οι λόγοι συντρέχουν και για εκείνους που δε συστήνει. Κατ΄ ανάγκη όσα εξειδικεύει μεταφέρουν το μήνυμα της υπεροχής εκείνων που συστήνονται στους αντίστοιχους τομείς. Ώστε αυτοί να αναδεικνύονται ως οι καταλληλότεροι. (Βλ. συναφώς Κίκης Ονουφρίου ν. Κυπριακής Δημοκρατίας (1998) 3 Α.Α.Δ. 833). Δεν προκύπτει όμως τέτοια υπεροχή από τους φακέλους και η επίκληση από τον προϊστάμενο της προσωπικής του γνώσης, εισάγει πηγή πληροφόρησης αντίθετη προς το Νόμο και, πάντως, η σύσταση συγκρούεται προς τα στοιχεία των φακέλων. Σημειώνουμε συναφώς πως ο ίδιος προϊστάμενος αξιολόγησε τον αιτητή τα δυο τελευταία χρόνια, το 1996 και το 1997. Και τον βρήκε εξαίρετο σε όλα ανεξαιρέτως τα στοιχεία αξιολόγησης. Οπότε, κατά την πάγια νομολογία μας, δεν θα έπρεπε να της είχε προσδοθεί βαρύτητα. Συνυπολογίστηκε κατά την τελική επιλογή, στοιχειοθετείται λόγος ακυρότητας και η έφεση επιτυγχάνει."
Επανερχόμενος στα περιστατικά της παρούσας υπόθεσης, και ιδιαίτερα στην επίμαχη σύσταση της Διευθύντριας, καταλήγω στο συμπέρασμα ότι η σύσταση, ειδωμένη και από το φακό των πιο πάνω αρχών, είναι μεμπτή και ορθά παραγνωρίστηκε από την καθ΄ης η αίτηση.
Οι τομείς στους οποίους η Διευθύντρια έκρινε ότι διακρινόταν η αιτήτρια, όπως ήταν η πρωτοβουλία και ικανότητα αποτελεσματικής διαχείρισης θεμάτων ταυτόχρονα, ήσαν τομείς σε σχέση με τους οποίους και οι δύο υποψήφιες είχαν βαθμολογηθεί εξίσου ως "εξαίρετες". Δεν ήταν, επομένως, επιτρεπτό να αναγνωρισθούν θετικά και, ιδιαίτερα, υπέρ ενός μόνο υποψηφίου, χωρίς αναφορά στον άλλο ή σύγκριση με αυτόν, αφ΄ ης στιγμής οι δύο είχαν αξιολογηθεί ως ισάξιοι. Ούτε και αναφέρθηκε υπό ποιες συνθήκες είχε κριθεί ότι διακρινόταν στους τομείς εκείνους η μια υποψήφια και κατά πόσο η άλλη είχε δοκιμασθεί ή όχι υπό τις ίδιες συνθήκες. Το ότι δε τα χαρακτηριστικά εκείνα ήσαν συνυφασμένα με τις συνθήκες/απαιτήσεις εργασίας στο Γενικό Χημείο του Κράτους, τίποτε δεν προσθέτει υπέρ της μιας υποψήφιας, εφόσον και οι δύο δοκιμάστηκαν σε εκείνες τις συνθήκες και απαιτήσεις από ετών και αξιολογήθηκαν ως εξαίρετες.
Ενεργούσα τοιουτοτρόπως, η Διευθύντρια παρουσιάζεται να πρόσθεσε αρετές στην αιτήτρια και έμμεσα να αφαίρεσε από το ενδιαφερόμενο μέρος, χωρίς κάτι τέτοιο να εδικαιολογείτο από τις αξιολογήσεις στους φακέλους επί σειρά ετών.
Δικαιολογημένα, επομένως, η καθ΄ης η αίτηση εξουδετέρωσε την όποια βαρύτητα θα ενείχε η σύσταση της Διευθύντριας και μετά την εξέλιξη αυτή, η απόδοση κάποιας σημασίας στην προαναφερθείσα αρχαιότητα του ενδιαφερόμενου μέρους ως δίδουσας υπεροχή, ήταν εύλογα επιτρεπτή.
Αναπόφευκτα, η προσφυγή απορρίπτεται, με έξοδα εναντίον της αιτήτριας, πλέον ΦΠΑ, αν υπάρχει, όπως αυτά θα υπολογισθούν από τον Πρωτοκολλητή και εγκριθούν από το Δικαστήριο.
K. Κληρίδης,
Δ.
/ΧΤΘ