|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
ΥΠΟΘΕΣΗ ΑΡ. 1627/2009
28 Μαρτίου, 2011
[Μ. ΦΩΤΙΟΥ, Δ/ΣΤΗΣ]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΑ ΑΡΘΡΑ 23 ΚΑΙ 146 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ
1. ABBARH BROTHERS LTD
2. THABET ABBARAH
3. ΧΑΡΙΚΛΕΙΑ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ
4. ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ
5. ΡΟΝΗΣ Α. ΠΕΛΕΚΑΝΟΣ
Αιτητές
- ΚΑΙ -
ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ ΜΕΣΩ
1. ΥΠΟΥΡΓΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ
2. ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ
Καθ' ων η αίτηση
.................................
Σ. Σταυρινός, για τους αιτητές
Ελ Γαβριήλ (κα), Δικηγόρος της Δημοκρατίας, για τους καθ' ων η αίτηση
...........................
Α Π Ο Φ Α Σ Η
Μ. ΦΩΤΙΟΥ, Δ: Με την παρούσα προσφυγή αμφισβητείται η νομιμότητα της απόφασης της Υπουργικής Επιτροπής (η Επιτροπή), ημερ. 9/3/2009, με την οποία ιεραρχική προσφυγή των αιτητών εναντίον της απόφασης της Πολεοδομικής Αρχής να αρνηθεί τη χορήγηση πολεοδομικής άδειας, για αλλαγή χρήσης μέρους υφιστάμενης κατοικίας και καταστημάτων σε κατάστημα πώλησης έτοιμων φαγητών απορρίφθηκε. Η εν λόγω απόφαση κοινοποιήθηκε στους αιτητές με σχετική επιστολή του Γενικού Διευθυντή του Υπουργείου Εσωτερικών ημερ. 28/9/2009.
ΓΕΓΟΝΟΤΑ
Οι αιτητές στις 26/7/2007 υπέβαλαν στην αρμόδια Πολεοδομική Αρχή αίτηση για εξασφάλιση πολεοδομικής άδειας για αλλαγή χρήσης μέρους υφιστάμενης κατοικίας και καταστημάτων σε κατάστημα πώλησης έτοιμων φαγητών, στα τεμάχια με αρ. 331, 332, 333 Φ/Σχ. ΧΧ1/470104, Ενορία Παναγίας, Τμήμα 2 στο Δήμο Λευκωσίας. Η Πολεοδομική Αρχή (Δήμος Λευκωσίας), στις 26/2/2008 απέρριψε την αίτηση, για τους πιο κάτω λόγους:
«Α. Η προτεινόμενη ανάπτυξη συγκρούεται με τις πρόνοιες του Τοπικού Σχεδίου Λευκωσίας που έχουν σχέση με τα πιο κάτω θέματα:
1. Δυσμενή επηρεασμό των ανέσεων της περιοχής και ειδικά των οικιστικών χρήσεων από:
- την αναπόφευκτη παρόδια στάθμευση λόγω της έλλειψης χώρων στάθμευσης στην περιοχή (πυρήνας συνεχούς δόμησης)
- την έλλειψη σημείου επιβίβασης/αποβίβασης για την ολιγόλεπτη στάθμευση που απαιτεί η ανάπτυξη
- οσμές, θόρυβο, οχληρία, κ.λ.π.
§1.(ε) του Παραρτήματος Β του Τοπικού Σχεδίου Λευκωσίας
2. Αλλοίωση του χαρακτήρα των παραδοσιακών οικοδομών σε μια περιοχή όπου ο Δήμος ήδη εκτελεί σημαντικά έργα συντήρησης και εξωραϊσμού του πυρήνα Παλλουριώτισσας ώστε να βοηθήσει στην αναβάθμιση της περιοχής που μέχρι σήμερα παρουσιάζει εικόνα εγκατάλειψης
§23,3(γ), κεφ. «Κριτήρια ένταξης οικοδομών σε Περιοχές Ειδικού Χαρακτήρα».
Β. Δεν υπάρχουν ουσιαστικοί παράγοντες που να συνηγορούν για έγκριση.»
Στις 5/5/2008, οι αιτητές άσκησαν ιεραρχική προσφυγή εναντίον της πιο πάνω απόφασης υποστηρίζοντας, μεταξύ άλλων, τα ακόλουθα:
«(α) Η χωροθέτηση της ανάπτυξης επιτρέπεται στην περιοχή, η οποία αποτελεί ’ξονα Δραστηριοτήτων Κατηγορίας ΙΙΙ.
(β) Το θέμα της στάθμευσης επιλύεται ικανοποιητικά στην αίτηση. Το γεγονός ότι το κατάστημα έτοιμων φαγητών δεν προϋποθέτει στάθμευση μακράς διάρκειας είναι ευνοϊκό για την περιοχή.
(γ) Το θέμα ρύπανσης και οχληρίας που τίθεται στους λόγους άρνησης της Πολεοδομικής Αρχής τίθεται αυθαίρετα και θα μπορούσε να διευθετηθεί με την επιβολή σχετικών όρων στην πολεοδομική άδεια. Σημειώνεται ότι τέτοιου είδους αναπτύξεις δεν παρουσιάζουν προβλήματα οχληρίας και θορύβου.
(δ) Σε ότι αφορά την εξωτερική εμφάνιση, ακολουθούνται τα σχέδια που ετοίμασε ο Δήμος για την περιοχή και οι προτεινόμενες αλλαγές περιορίζονται στο εσωτερικό των καταστημάτων και του μέρους της κατοικίας για τα οποία προτείνεται η αλλαγή χρήσης. Αντιφατικό στοιχείο της όλης υπόθεσης είναι το γεγονός πως ενώ η υπό αναφορά αίτηση έχει απορριφθεί, εντούτοις οι όψεις της οικοδομής ήδη κατασκευάζονται με κονδύλια του Δήμου Λευκωσίας.
(ε) Η ανάπτυξη είναι επιθυμητή για την περιοχή για τους πιο κάτω λόγους:
(i) Ανακαίνιση και επαναχρησιμοποίηση εγκαταλειμμένων υποστατικών επί της κεντρικής οδικής αρτηρίας που διασχίζει την ΠΕΧ Παλλουριώτισσας,
(ii) Προσέλκυση κόσμου και επαναφορά της ζωής, μέσω μιας ήπιας και νόμιμης χρήσης για τη σύγχρονη ζωή και τους ίδιους του περιοίκους (παράγραφος 8.2.18 του Τοπικού Σχεδίου Λευκωσίας),
(iii) Τόνωση της εμπορικότητας της οδού στην οποία προτείνεται η ανάπτυξη,
(iv) Ανάμειξη της προτεινόμενης χρήσης με κατοικία, όπως προνοεί και το Τοπικό Σχέδιο Λευκωσίας για τις ΠΕΧ.
(στ) Ο πραγματικός λόγος άρνησης είναι η δημοσιοποίηση της αίτησης και οι παραστάσεις και πιέσεις κάποιων συγκεκριμένων περιοίκων.»
Το Υπουργείο Εσωτερικών, σε Σημείωμα του προς την Επιτροπή, παρέθεσε τις απόψεις όλων των ενδιαφερομένων (των αιτητών, της Πολεοδομικής Αρχής, του Διευθυντή του Τμήματος Πολεοδομίας και Οικήσεως και του ιδίου). Τόσο η Πολεοδομική Αρχή όσο και ο Διευθυντής του Τμήματος Πολεοδομίας και Οικήσεως εισηγήθηκαν την απόρριψη της ιεραρχικής προσφυγής. Πρόσθετα δε ο τελευταίος, υποστήριξε και την αναδιατύπωση των λόγων μη χορήγησης της ζητηθείσας πολεοδομικής άδειας. Το Υπουργείο Εσωτερικών, στο Σημείωμα του, εισηγήθηκε όπως και ο Διευθυντής του Τμήματος Πολεοδομίας και Οικήσεως. Τελικά, η Επιτροπή, κατά τη συνεδρία της ημερ. 9/3/2009, αποφάσισε ομόφωνα να απορρίψει την ιεραρχική προσφυγή και να αναδιατυπώσει τους λόγους άρνησης έκδοσης της πολεοδομικής άδειας. Παραθέτω το σχετικό απόσπασμα από τα πρακτικά της εν λόγω συνεδρίας:
«Η Υπουργική Επιτροπή μελέτησε το Σημείωμα με αρ. 71/4 του Υπουργείου Εσωτερικών και, αφού εξέτασε τα πραγματικά γεγονότα και νομικά χαρακτηριστικά που σχετίζονται με την πολεοδομική αίτηση (με αρ. ΠΠΑ 164/07), την απόφαση/απόψεις της Πολεοδομικής Αρχής και του Διευθυντή του Τμήματος Πολεοδομίας και Οικήσεως, καθώς και τους λόγους που επικαλείται ο δικηγόρος των αιτητών για υποστήριξη της προσφυγής, ενεργώντας σύμφωνα με τις πρόνοιες του άρθρου 31 του περί Πολεοδομίας και Χωροταξίας Νόμου, αποφάσισε ομόφωνα να απορρίψει την Ιεραρχική Προσφυγή και αναδιατυπώσει του λόγους άρνησης έκδοσης πολεοδομικής άδειας ως ακολούθως:
Α. 1. Στην προτεινόμενη ανάπτυξη δεν προνοείται, ούτε είναι δυνατό να διαμορφωθεί εντός του γηπέδου της κολπίσκος (lay/bay) για στάθμευση μικρής διάρκειας και γιά ασφαλή επιβίβαση και αποβίβαση, ώστε αυτή να λειτουργεί χωρίς προβλήματα, σε αντίθεση με τις πρόνοιες της παραγράφου 22(ε) του Παραρτήματος Γ και της παραγράφου 10.19(γ) του Τοπικού Σχεδίου Λευκωσίας.
2. Ενόψει της αδυναμίας διαμόρφωσης κολπίσκου (lay-bay) για στάθμευση μικρής διάρκειας στο γήπεδο της ανάπτυξης, και λόγω της ανεπάρκειας των δημόσιων χώρων στάθμευσης στην άμεση περιοχή, εκτιμάται ότι αναπόφευκτα θα καθίσταται αναγκαία η παρόδια στάθμευση οχημάτων και κατά συνέπεια η ανάπτυξη θα προκαλεί προβλήματα στην οδική κυκλοφορία και τις ανέσεις των γειτονικών ιδιοκτησιών και χρήσεων, κατά παράβαση της παραγράφου 1(ε) του Παραρτήματος Β και της παραγράφου 10.19(β) του Τοπικού Σχεδίου Λευκωσίας.
3. Στην οικοδομή έχουν πραγματοποιηθεί μη εξουσιοδοτημένες οικοδομικές εργασίες/επεμβάσεις (επιχρίσματα από τσιμεντοκονίαμα σε εξωτερικές τοιχοποιίες και περιτείχισμα από πλιθάρι, ανακατασκευή της στέγης από ακατάλληλα υλικά και αλλοίωση της μορφής της, κατασκευή αψίδας στην είσοδο της αυλής και διακοσμητικών στοιχείων ξένων προς τον χαρακτήρα της οικοδομής, δαπεδόστρωση της αυλής από μπετόν, κ.λ.π.) με αποτέλεσμα να αλλοιώνεται ο χαρακτήρας της οικοδομής, σε αντίθεση με τις πρόνοιες των παραγράφων 23.3.(γ) και 10.19(ε) του Τοπικού Σχεδίου Λευκωσίας. Σημειώνεται ότι η οικοδομή περιλαμβάνεται σε περιοχή όπου ο Δήμος Λευκωσίας ήδη εκτελεί σημαντικά έργα συντήρησης και εξωραϊσμού του πυρήνα Παλλουριώτισσας, ώστε να βοηθήσει στην αναβάθμιση της περιοχής που μέχρι σήμερα παρουσιάζει εικόνα εγκατάλειψης.
Β. Δεν υπάρχουν ουσιαστικοί παράγοντες που να συνηγορούν για έγκριση.»
Η πιο πάνω απόφαση κοινοποιήθηκε στο συνήγορο των αιτητών, με σχετική επιστολή του Γενικού Διευθυντή του Υπουργείου Εσωτερικών ημερ. 28/9/2009, η οποία προσβάλλεται με την παρούσα προσφυγή.
Επισημαίνω εδώ ότι σύμφωνα με τα ενώπιον του Δικαστηρίου στοιχεία, η καθυστέρηση που παρατηρήθηκε στην ενημέρωση των αιτητών σχετικά με την απόφαση της Επιτροπής οφείλεται στο γεγονός ότι για την αίτηση υποβλήθηκαν παραστάσεις από ιδιοκτήτες παρακείμενων κατοικιών μέσω του δικηγόρου τους κ. Χρίστου Ιωαννίδη. Επίσης μετά την απόφαση της Υπουργικής Επιτροπής, το Υπουργείο Εσωτερικών εκ παραδρομής ενημέρωσε σχετικά μόνο το δικηγόρο των παραπονούμενων ιδιοκτητών, ενώ ο δικηγόρος των αιτητών ενημερώθηκε αργότερα, μετά τη διαπίστωση του λάθους.
ΝΟΜΙΚΟΙ ΙΣΧΥΡΙΣΜΟΙ
Ο ευπαίδευτος συνήγορος των αιτητών με τις γραπτές του αγορεύσεις, (αρχική και απαντητική), προωθεί ουσιαστικά τους εξής λόγους ακύρωσης: (α) η αρμόδια Πολεοδομική Αρχή, δηλαδή ο Δήμος Λευκωσίας, κακώς, στην προκείμενη περίπτωση, έλαβε υπόψη κατά την εξέταση της συγκεκριμένης αίτησης, τις απόψεις των περίοικων και/ή των επηρεαζομένων πολιτών, και (β) τόσο η αρμόδια Πολεοδομική Αρχή κατά την έκδοση της απορριπτικής της απόφασης ως προς τη χορήγηση της ζητηθείσας πολεοδομικής άδειας, όσο και η Επιτροπή κατά την απόρριψη της ιεραρχικής προσφυγής των αιτητών, ενήργησαν καθ' υπέρβαση των ακραίων ορίων της διακριτικής τους ευχέρειας.
Από πλευράς των καθ' ων η αίτηση απορρίπτονται οι πάνω ισχυρισμοί των αιτητών και υποστηρίζεται η ορθότητα και νομιμότητα της απόφασης.
ΕΞΕΤΑΣΗ ΝΟΜΙΚΩΝ ΙΣΧΥΡΙΣΜΩΝ
Αναφορικά με τον (α) πιο πάνω λόγο, ο ευπαίδευτος συνήγορος των αιτητών ισχυρίζεται πως οι απόψεις των περίοικων δεν πρέπει να επηρεάζουν την κρίση της εκάστοτε αρμόδιας Πολεοδομικής Αρχής και πως ο Δήμος Λευκωσίας, κακώς, στην προκείμενη περίπτωση, έλαβε υπόψη κατά την εξέταση της συγκεκριμένης αίτησης, τις απόψεις των επηρεαζομένων πολιτών.
Κατά τη γνώμη μου, ο υπό αναφορά ισχυρισμός δεν ευσταθεί. Το γεγονός ότι αριθμός περίοικων εξέφρασε για το θέμα τις απόψεις του, δεν σημαίνει ότι ήταν αυτές ο λόγος για την απόρριψη τόσο της ζητηθείσας πολεοδομικής άδειας, όσο και της στη συνέχεια ασκηθείσας ιεραρχικής προσφυγής. ’λλωστε όσα αποτέλεσαν τους λόγους για τους οποίους ο Δήμος Λευκωσίας αρνήθηκε την έκδοση της άδειας, αλλά και ό,τι οδήγησε την Επιτροπή στην απόρριψη της ιεραρχικής προσφυγής των αιτητών παρατίθενται αναλυτικά και με σαφήνεια τόσο στο Σημείωμα του Υπουργείου Εσωτερικών προς την Επιτροπή όσο και στην ίδια την προσβαλλόμενη απόφαση. Προκύπτει ξεκάθαρα, από το περιεχόμενο των συγκεκριμένων Παραρτημάτων, πως οι εκφρασθείσες αρνητικές απόψεις των περίοικων, σε καμιά περίπτωση, δεν αποτέλεσαν το κύριο και θεμελιακό κριτήριο για την έκδοση της επίδικης απόφασης. Η ίδια η Πολεοδομική Αρχή κατά την παράθεση των θέσεων της, στα πλαίσια της εξέτασης της ιεραρχικής προσφυγής των αιτητών, επισημαίνει πως η δημοσιοποίηση της αίτησης και η διανομή εντύπου για υποβολή απόψεων από τους περιοίκους, γίνεται από το Δήμο «σε μια προσπάθεια να αντιληφθεί καλύτερα και να αντιμετωπίσει πιθανόν με όρους, στις περιπτώσεις που τούτο είναι δυνατόν, κάποια ιδιαίτερα σημεία της κάθε ανάπτυξης, τα οποία οι περίοικοι γνωρίζουν καλύτερα.......» Βέβαια, καθως τονίζει, η παρούσα περίπτωση δεν ήταν τέτοια. Επίσης αναφέρει πως στην εξεταζόμενη υπόθεση, η δημοσιοποίηση της πρόθεσης και μόνο των αιτητών για τη δημιουργία της ανάπτυξης και η υποβολή παραστάσεων από τους γείτονες, είχε αρχίσει πολύ πριν την υποβολή της αίτησης από τους ίδιους τους αιτητές, καθότι είχαν ήδη αρχίσει εργασίες, χωρίς να έχουν προηγουμένως εξασφαλίσει την άδεια της αρμόδιας αρχής. Καταλήγω λοιπόν πως όλα τα πιο πάνω, συνηγορούν υπέρ της απόρριψης του συγκεκριμένου λόγου ακύρωσης.
Όσον αφορά τώρα την (β) εισήγηση των αιτητών, ότι δηλαδή τόσο ο Δήμος Λευκωσίας κατά την έκδοση της απορριπτικής του απόφασης ως προς τη χορήγηση της ζητηθείσας πολεοδομικής άδειας, όσο και η Επιτροπή, κατά την απόρριψη της ιεραρχικής προσφυγής, ενήργησαν καθ' υπέρβαση των ακραίων ορίων της διακριτικής του ευχέρειας, βρίσκω ότι ούτε αυτή ευσταθεί. Στο σημείο αυτό, θα πρέπει να επισημανθεί, πως στα πλαίσια προβολής του συγκεκριμένου ισχυρισμού, οι αιτητές αμφισβητούν ειδικότερα, τα συμπεράσματα στα οποία κατέληξε η Επιτροπή απορρίπτοντας την ιεραρχική τους προσφυγή. Πιο συγκεκριμένα θέτουν υπό αμφισβήτηση ότι αναφέρεται από μέρους της Επιτροπής ως λόγος για την απόρριψη της ιεραρχικής προσφυγής τους. Υποστηρίζουν ότι η προτεινόμενη ανάπτυξη δεν έρχεται σε αντίθεση με τις πρόνοιες του Τοπικού Σχεδίου Λευκωσίας.
Σύμφωνα με τη νομολογία, η εκτίμηση των πραγματικών περιστατικών, η αξιολόγηση των πιο πρόσφορων λύσεων, ο πολεοδομικός σχεδιασμός και, γενικά οι τεχνικές επιλογές για την επίλυση πρωτογενώς τέτοιων θεμάτων, είναι έργο της Πολεοδομικής Αρχής. Αντικείμενο του αναθεωρητικού ελέγχου είναι η νομιμότητα της διαδικασίας όπως για παράδειγμα το κατά πόσο διενεργήθηκε η δέουσα έρευνα και συνυπολογίστηκαν όλοι οι σχετικοί παράγοντες.
Στην υπόθεση Renos Pitros Homes Ltd. V. Δημοκρατίας (2004) 3 Α.Α.Δ. 728 που επικαλείται και ο ευπαίδευτος συνήγορος των αιτητών, στη σελ. 733 διαβάζουμε τα ακόλουθα:
«Δεν μας ελκύει η θέση της Δημοκρατίας και, με όλο το σέβας προς τον αδελφό μας Δικαστή, έχουμε διαφορετική άποψη των πραγμάτων. Θεμελιακή διάσταση στο όλο θέμα έχει το Τοπικό Σχέδιο το οποίο εκφράζει το συνολικώς εκτιμηθέν δημόσιο συμφέρον ως προς τον πολεοδομικό σχεδιασμό και το οποίο τίθεται σε ισχύ αφού συμπληρωθούν όλες οι διαδικασίες που εξυπακούουν τη δυνατότητα έκφρασης των απόψεων όλων των ενδιαφερομένων και τη δυνατότητα αμφισβήτησης οποιασδήποτε πτυχής του. Αυτό είναι που ρυθμίζει τη νομίμως επενεργούσα κατάσταση πραγμάτων. Το άρθρο 26(1) βεβαίως προνοεί ότι η πολεοδομική αρχή λαμβάνει υπ' όψη της, πλην του Τοπικού Σχεδίου, «και οποιοδήποτε άλλο ουσιώδη παράγοντα», ο οποίος έχει χαρακτηρισθεί, ως αντικειμενικώς κρινόμενος, «κάθε παράγοντας ο προσδιορισμός του οποίου είναι αναγκαίος για τη λήψη της επίδικης διοικητικής απόφασης» (Μυλωνάς ν. Δημοκρατίας (Αρ. 2) (1997) 3 Α.Α.Δ. 332). Εξωγενείς παράγοντες όμως δεν μπορούν να συνιστούν «ουσιώδεις παράγοντες» για σκοπούς του άρθρου 26(1). Στη Γεωργίου ν. Δήμου Λάρνακος (Αρ. 2) (1998) 3 Α.Α.Δ. 821 τονίσθηκε, πλην της γενικότερης αναφοράς στο εξωγενές στοιχείο, ότι δεν θα ήταν νόμιμος ο χαρακτηρισμός ως ουσιώδους παράγοντα πρόθεσης για ανέγερση αντιλιοστασίου στο κτήμα που αφορούσε η αίτηση ώστε να οδηγούσε σε απόρριψη της αφού μόνο με απαλλοτρίωση θα μπορούσε να υλοποιηθεί η τέτοια πρόθεση.»
Στην προκείμενη περίπτωση, η απόφαση της Επιτροπής βασίστηκε στο Σημείωμα που ετοιμάστηκε από το Υπουργείο Εσωτερικών, με το οποίο τέθηκαν ενώπιον της όλα τα απαραίτητα στοιχεία, καθώς και η γνώμη και οι εισηγήσεις όλων των εμπλεκομένων. Οι απόψεις των περιοίκων λόγω της φύσης της επιχείρησης δεν μπορεί να καθοριστεί ως εξωγενής παράγων. Με το Σημείωμα, η Επιτροπή είχε ενώπιον της ολοκληρωμένη εικόνα της υπόθεσης. Η Επιτροπή αποφάσισε να απορρίψει την ιεραρχική προσφυγή, γιατί έκρινε ότι η Πολεοδομική Αρχή ενήργησε σύμφωνα με την Πολεοδομική Νομοθεσία.
Ενόψει των πιο πάνω η παρούσα προσφυγή αποτυγχάνει και απορρίπτεται με έξοδα (πλέον ΦΠΑ αν υπάρχει) υπέρ των καθ' ων η αίτηση και εναντίον των αιτητών, όπως αυτά θα υπολογιστούν από τον Πρωτοκολλητή και εγκριθούν από το Δικαστήριο.
Η προσβαλλόμενη απόφαση επικυρώνεται σύμφωνα με το ’ρθρο 146.4(α) του Συντάγματος.
Μ. Φωτίου, Δ.
/ΚΑΣ