|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
(Υπóθεση Αρ. 989/2008)
22 Ιουλίου, 2010
[ΠΑΣΧΑΛΙΔΗΣ, Δ/στής]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 146 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ
ΧΡΥΣΤΑΛΛΑ ΠΕΤΡΙΔΟΥ,
Αιτήτρια,
ν.
ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΜΕΣΩ
ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ,
ΥΠΗΡΕΣΙΑΣ ΧΟΡΗΓΙΩΝ ΚΑΙ ΕΠΙΔΟΜΑΤΩΝ,
Καθ'ων η αίτηση.
Σ. Δράκος, για την Αιτήτρια.
Λ. Λάμπρου-Ουστά, Δικηγόρος της Δημοκρατίας Α΄, εκ μέρους του Γενικού Εισαγγελέα, για τους Καθ'ων η αίτηση.
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΠΑΣΧΑΛΙΔΗΣ, Δ.: Τα γεγονότα που οδήγησαν στην καταχώριση της παρούσας προσφυγής είναι παραδεκτά. Τα συνοψίζω:
Στις 13/10/2003 ο πατέρας της αιτήτριας μεταβίβασε δια δωρεάς στην αιτήτρια μια ισόγειο κατοικία στην οδό Λέσβου 21, στη Λακατάμια, στην επαρχία Λευκωσίας (το ακίνητο).
Τρία χρόνια περίπου αργότερα, και συγκεκριμένα στις 14/11/2006, η αιτήτρια, με την υπ' αριθ. ΛΕΥ/2710/2006 αίτηση της, επεδίωξε την έκδοση πολεοδομικής άδειας για προσθήκες και μετατροπές επί του υφιστάμενου ακινήτου, την οποία και εξασφάλισε στις 28/2/2007.
Στις 15/4/2008 η αιτήτρια, αφού στο μεταξύ είχε προβεί στην εκτέλεση των προσθηκομετατροπών για τις οποίες είχε εξασφαλίσει την πολεοδομική άδεια, υπέβαλε αίτηση προς την Υπηρεσία Χορηγιών και Επιδομάτων του Υπουργείου Οικονομικών, επιδιώκοντας να της παραχωρηθεί η προβλεπόμενη από το σχετικό Νόμο ειδική χορηγία για ανέγερση κατοικίας για να διαμένει με την οικογένεια της. Η εν λόγω αίτηση απορρίφθηκε. Η σχετική απόφαση κοινοποιήθηκε στην αιτήτρια με επιστολή ημερομηνίας 22/4/2008. Και είναι αυτή την απόφαση που η αιτήτρια προσβάλλει με την παρούσα προσφυγή της. Παραθέτω αυτούσιο το περιεχόμενο της εν λόγω επιστολής:
"Κυρία,
Αίτηση για ειδική χορηγία για αγορά ή ανέγερση κατοικίας
Έχω οδηγίες να αναφερθώ στην αίτηση που υποβάλατε εκ νέου στο Υπουργείο Οικονομικών για ειδική χορηγία για ανέγερση ή αγορά κατοικίας και να σας πληροφορήσω τα ακόλουθα:
α) Σύμφωνα με τις πρόνοιες του περί Ειδικής Χορηγίας (Ανέγερση ή Αγορά Κατοικίας) Νόμου Ν.91(Ι)/2006, η ειδική χορηγία παραχωρείται για ανέγερση κτιρίου, εφόσον η ανέγερση πραγματοποιείται πριν από την πρώτη εγκατάσταση σ' αυτό και το οποίο χρησιμοποιείται ως κύριος και μόνιμος χώρος διαμονής. Σημειώνεται ότι πρώτη εγκατάσταση σημαίνει την πρώτη χρησιμοποίηση του κτιρίου ύστερα από την ανέγερσή του, περιλαμβανομένης της ιδιοκατοίκησης, ιδιόχρησης, μίσθωσης ή οποιασδήποτε άλλης χρήσης. Επιπρόσθετα, για την ανέγερση του κτιρίου πρέπει να έχει κατατεθεί στην «αρμόδια αρχή» δεόντως συμπληρωμένη αίτηση για εξασφάλιση πολεοδομικής άδειας (ή άδειας οικοδομής όπου δεν απαιτείται η εξασφάλιση πολεοδομικής άδειας) μετά την 1η Μαίου 2004.
2. Συνεπώς, η αίτησή σας για παραχώρηση της ειδικής χορηγίας δεν είναι δυνατόν να εγκριθεί, γιατί δεν πληρείται η πιο πάνω πρόνοια του Νόμου, καθώς η αίτηση για έκδοση της υπ' αριθμόν ΛΕΥ/2710/2006 πολεοδομικής άδειας αφορά την πραγματοποίηση προσθηκομετατροπών σε υφιστάμενη κατοικία και όχι ανέγερση νέας κατοικίας.
4. Δεδομένων των πιο πάνω, λυπούμαι να σας πληροφορήσω ότι το αίτημά σας για παραχώρηση ειδικής χορηγίας δεν μπορεί να ικανοποιηθεί."
(Η αρίθμηση των παραγράφων διατηρήθηκε αυτούσια ως είχε στην επιστολή)
Για σκοπούς συμπλήρωσης των γεγονότων θα πρέπει να λεχθεί επίσης, πρώτον, ότι η αιτήτρια για την περίοδο 1/5/1998 - 31/10/2008 διέμενε με την οικογένεια της στην οδό Ψαρών 17, στην Έγκωμη, σε διαμέρισμα το οποίο νοικίαζε και δεύτερον, ότι με το άρθρο 2 του περί Φόρου Προστιθέμενης Αξίας (Τροποποιητικός) (Αρ. 5) Νόμου 143(Ι)/2007, καθορίζεται η επιβολή μειωμένου συντελεστή Φ.Π.Α. για ανακαίνιση και επισκευή ιδιωτικών κατοικιών.
Ως λόγοι ακύρωσης προβάλλονται από την αιτήτρια η έλλειψη αιτιολογίας, η έλλειψη δέουσας και/ή επαρκούς έρευνας, η νομική πλάνη και/ή η πλάνη περί τα πράγματα, η παραβίαση της αρχής της χρηστής διοίκησης και της καλής πίστης και τέλος, η κακή άσκηση της διακριτικής εξουσίας με την οποία περιβάλλεται η διοίκηση.
Όλοι οι λόγοι ακύρωσης έχουν κοινό παρονομαστή, γι' αυτό και θα εξεταστούν μαζί. Συγκεκριμένα, όλοι τους έχουν ως στόχο την εσφαλμένη, σύμφωνα με την αιτήτρια, από τις αρμόδιες αρχές, ερμηνεία του άρθρου 3 του περί Ειδικής Χορηγίας (Αγορά ή Ανέγερση Κατοικίας) Νόμου 91(Ι)/2006, τις πρόνοιες του οποίου παραθέτω πιο κάτω:
"3. Χορηγία παραχωρείται με βάση τις διατάξεις του παρόντος Νόμου για -
(α) την αγορά κτιρίου ή τμήματóς του, περιλαμβανομένου του οικοπέδου που αγοράζεται μαζί μ' αυτό ή η εξ αδιαιρέτου ιδανικής μερίδας επ' αυτού, εφόσον η αγορά πραγματοποιείται πριν από την πρώτη εγκατάσταση σ' αυτό, το οποίο χρησιμοποιείται ως κύριος και μόνιμος χώρος διαμονής∙
(β) τη μεταβίβαση της κατοχής κτιρίου ή τμήματóς του, περιλαμβανομένου του οικοπέδου που μεταβιβάζεται μαζί μ' αυτό ή εξ' αδιαιρέτου ιδανικής μερίδας επ' αυτού, δυνάμει σύμβασης πώλησής του ή δυνάμει συμφωνίας που ρητά προβλέπει ότι θα μεταβιβαστεί και το κτίριο μαζί με το οικόπεδο που μεταβιβάζεται μαζί με αυτό σε κάποιο χρόνο στο μέλλον ή δυνάμει της μίσθωσής του με δικαίωμα εξαγοράς, εφόσον πραγματοποιείται πριν από την πρώτη εγκατάσταση σ' αυτό και που χρησιμοποιείται ως κύριος και μόνιμος χώρος διαμονής∙
(γ) την ανέγερση κτιρίου ή τμήματός του σε οικοδομήσιμη γη, ειδικά σχεδιασμένου για να χρησιμοποιείται ως κύριος και μόνιμος χώρος διαμονής, εφόσον πραγματοποιείται πριν από την πρώτη εγκατάσταση σ' αυτό:
Νοείται ότι για τα κτίρια αυτά, πρέπει να έχει κατατεθεί δεόντως συμπληρωμένη αίτηση για εξασφάλιση πολεοδομικής άδειας μετά την 1η Μαΐου 2004 στην «αρμόδια αρχή» και στην περίπτωση κτιρίων, για τα οποία δεν απαιτείται η κατάθεση πολεοδομικής άδειας δυνάμει γενικού ή ειδικού διατάγματος βάσει του περί Πολεοδομίας και Χωροταξίας Νόμου και έχει κατατεθεί στην «αρμόδια αρχή» δεόντως συμπληρωμένη αίτηση για έκδοση άδειας οικοδομής μετά την 1η Μαΐου, 2004."
Αναφορικά με τον πρώτο λόγο ακύρωσης, αυτόν της έλλειψης αιτιολογίας, είναι πιστεύω αρκετό να διεξέλθει ένας την επιστολή ημερομηνίας 22/4/2008 για να διαπιστώσει το ανεδαφικό του συγκεκριμένου λόγου ακύρωσης (βλ. παράγραφο 2 της επιστολής). Το κατά πόσο όμως η συγκεκριμένη αιτιολογία είναι νομικά ορθή, αυτό είναι θέμα που παραμένει για εξέταση και θα εξεταστεί στα πλαίσια της εξέτασης του συνόλου των υπόλοιπων λόγων ακύρωσης. Εξάλλου, και ο ευπαίδευτος συνήγορος της αιτήτριας συμφώνησε με την εισήγηση της ευπαίδευτης συνηγόρου των καθ'ων η αίτηση, εισήγηση με την οποία να σημειωθεί συμφωνώ και εγώ, ότι στην υπό κρίση περίπτωση, στην ουσία το ζητούμενο είναι κατά πόσο οι πρόνοιες του Νόμου 91(Ι)/2006 καλύπτουν μόνο περιπτώσεις απόκτησης καινούριου κτιρίου ή τμήματος του.
Τα επί του προκειμένου επιχειρήματα της αιτήτριας, όπως αυτά έχουν προωθηθεί από τον ευπαίδευτο συνήγορο της στα πλαίσια της γραπτής αγόρευσής του, περιστρέφονται γύρω από την πιο κάτω θέση.
Η απόφαση των καθ'ων η αίτηση να απορρίψουν την αίτηση της αιτήτριας είναι εσφαλμένη, γιατί με βάση το Νόμο το ακίνητο μεταβιβάστηκε στο όνομα της αιτήτριας κανονικά, οι προσθήκες και οι λοιπές μετατροπές που έγιναν στο ακίνητο έγιναν νόμιμα και κατόπιν που εξασφαλίστηκε η σχετική προς τούτο πολεοδομική άδεια, άρχισαν και ολοκληρώθηκαν προτού η αιτήτρια και η οικογένεια της εγκατασταθούν για πρώτη φορά στο ακίνητο και έγιναν με σκοπό το ακίνητο να χρησιμοποιηθεί ως μόνιμος χώρος διαμονής της αιτήτριας και της οικογένειάς της. Εφόσον, σύμφωνα με τον κ. Δράκο, δεν γίνεται στο σχετικό Νόμο μνεία ότι η ανέγερση κτιρίου ή τμήματός του σε οικοδομήσιμη γη σημαίνει ανέγερση νέας κατοικίας, ούτε και τέτοια προϋπόθεση τίθεται από το Νόμο και η πρώτη χρησιμοποίηση της οικίας και συνεπώς η πρώτη εγκατάσταση σ' αυτήν μετά την ολοκλήρωση των προσθηκομετατροπών έγινε από την αιτήτρια και την οικογένειά της, η δοθείσα από τις αρχές ερμηνεία του άρθρου 3 του Νόμου είναι εσφαλμένη και συνακόλουθα η δοθείσα αιτιολογία προϊόν πλάνης περί το Νόμο.
Στην αντίπερα όχθη η θέση της κας Ουστά περιστρέφεται γύρω από τον εξής άξονα. Η ειδική χορηγία παραχωρείται για ανέγερση κτιρίου ή τμήματός του, εφόσον η ανέγερση πραγματοποιείται πριν την πρώτη εγκατάσταση σε αυτό και το οποίο χρησιμοποιείται ως κύριος και μόνιμος χώρος διαμονής. Εφόσον στην περίπτωση της αιτήτριας πρόκειτο για ακίνητο ηλικίας 20 και πλέον ετών και η πολεοδομική άδεια που εξασφαλίστηκε αφορούσε την πραγματοποίηση προσθηκομετατροπών σε υφιστάμενη κατοικία και όχι ανέγερση νέας κατοικίας, η περίπτωση δεν καλυπτόταν από το σχετικό Νόμο και συνακόλουθα ορθά απερρίφθη το αίτημα της αιτήτριας.
Ενόψει της φύσης των εκ διαμέτρου αντίθετων επιχειρημάτων θεωρώ επιβεβλημένο, πρόσθετα των προνοιών του άρθρου 3 του Νόμου, να παραθέσω και την ερμηνεία των όρων, «κατοικία», «πρώτη εγκατάσταση» και «πρώτη χρησιμοποίηση», όπως αυτή δίνεται στο άρθρο 2 του σχετικού Νόμου:
"«κατοικία» σημαίνει ειδικά σχεδιασμένο και διαμορφωμένο, στεγασμένο κτίριο, το οποίο χρησιμοποιείται ως κύριος και μόνιμος χώρος διαμονής∙
«πρώτη εγκατάσταση» σημαίνει την πρώτη χρησιμοποίηση του κτιρίου ύστερα από την ανέγερσή του, περιλαμβανομένης της ιδιοκατοίκησης, ιδιόχρησης, μίσθωσης ή οποιασδήποτε άλλης χρήσης∙
«πρώτη χρησιμοποίηση» σημαίνει τη χρήση ή εκμετάλλευση του κτιρίου ύστερα από την ανέγερσή του, η οποία γίνεται συστηματικά."
Εκείνο που προκύπτει από τις ερμηνευτικές των συγκεκριμένων όρων διατάξεις του άρθρου 2 του σχετικού Νόμου, είναι ότι η πρώτη εγκατάσταση θεωρείται εκείνη που ακολουθεί την ανέγερση του κτιρίου και η πρώτη χρησιμοποίησή του τη χρήση ή εκμετάλλευση του κτιρίου ύστερα από την ανέγερσή του. Όπως πολύ εύστοχα επισημαίνει ο αδελφός Δικαστής Ερωτοκρίτου στην υπόθεση Αβράμης Δεσπότης ν. Δημοκρατίας, Υπόθ. Αρ. 1140/2007, ημερομηνίας 3/2/2010, επισήμανση με την οποία και συμφωνώ, με τη θέσπιση του συγκεκριμένου Νόμου «προφανώς ο νομοθέτης ήθελε, πέραν των άλλων σκοπών του, να ενθαρρύνει την ανέγερση ή αγορά καινούργιων κτιρίων τα οποία υπόκειντο σε φόρο προστιθέμενης αξίας. Φαίνεται ότι η διοίκηση», επισημαίνει ο αδελφός Δικαστής, «αντί να χρεώσει Φ.Π.Α. που για καινούργιες κατοικίες ο συντελεστής φαίνεται να ήταν 15%, προτίμησε να βοηθήσει τους ενδιαφερόμενους για απόκτηση πρώτης κατοικίας με το να τους παράσχει την επίδικη ειδική χορηγία».
Σκοπός της αιτιολογίας είναι να καταστήσει ικανό το Δικαστήριο να διακριβώνει σε κάθε συγκεκριμένη περίπτωση κατά πόσο η προσβαλλόμενη απόφαση είναι καλά θεμελιωμένη από πραγματικής και νομικής άποψης (Kittides v. The Republic (1973) 3 C.L.R. 123). Περαιτέρω τα στοιχεία που η διοίκηση οφείλει να λαμβάνει υπόψη κατά την άσκηση της διακριτικής της εξουσίας πρέπει να είναι νόμιμα και σχετικά με τον επιδιωκόμενο από το Νόμο σκοπό (άρθρο 47 του Νόμου 158(Ι)/99). Για τους λόγους που έχουν εκτεθεί πιο πάνω θεωρώ ότι η προσβαλλόμενη απόφαση ικανοποιεί πλήρως τις πιο πάνω προϋποθέσεις της νομολογίας. Είναι ως εκ τούτου αιτιολογημένη. Περαιτέρω, τα στοιχεία που λήφθηκαν υπόψη από τη διοίκηση είναι νόμιμα και σχετικά με τον επιδιωκόμενο από το Νόμο σκοπό.
Η κατάληξη μου ότι ο σχετικός Νόμος αφορά την ανέγερση ή αγορά καινούριων κτιρίων τα οποία υπόκεινται σε φόρο προστιθέμενης αξίας, ενισχύεται ακόμη περισσότερο από την πρόσφατη τροποποίηση του περί Φόρου Προστιθέμενης Αξίας (Τροποποιητικός) (Αρ. 5) Νόμου 5/2007, που καθορίζει την επιβολή μειωμένου συντελεστή Φ.Π.Α. για ανακαίνιση και επισκευή ιδιωτικών κατοικιών.
Στην περίπτωση μας, δεν πρόκειται για καινούριο ακίνητο, αλλά για ακίνητο το οποίο ανηγέρθη προ 20 περίπου ετών. Επίσης, το θέμα χρησιμοποίησης του ακινήτου κατά την περίοδο που μεσολάβησε μεταξύ της ανέγερσης του και της απόκτησης του από την αιτήτρια, δεν αποτελεί επίδικο θέμα στην παρούσα διαδικασία. Επί τούτου επισημαίνω και το γεγονός ότι τη θέση της, ότι η προσβαλλόμενη απόφαση θα πρέπει να ακυρωθεί και γιατί είναι προϊόν μη επαρκούς και/ή καθόλου έρευνας, η αιτήτρια περιορίζει στις προσωπικές της περιστάσεις και στα έγγραφα - τίτλο ιδιοκτησίας, πολεοδομική άδεια, αρχιτεκτονικά σχέδια, τιμολόγια, αποδείξεις - που συνόδευαν την αίτηση της για χορηγία, όπως και στο μικρό χρόνο που η διοίκηση χρειάστηκε για να εξετάσει και να αποφασίσει την αίτησή της. Επομένως, οι πρόνοιες του Νόμου 91(Ι)/2006 δεν τυγχάνουν εφαρμογής στη συγκεκριμένη περίπτωση. Το γεγονός ότι η αιτήτρια προέβη σε προσθηκομετατροπές στο υφιστάμενο ακίνητο και αυτή και η οικογένεια της ήταν οι πρώτοι που το χρησιμοποίησαν και συνεπώς οι πρώτοι που εγκαταστάθηκαν στο ακίνητο μετά τη συμπλήρωση των προσθηκομετατροπών, δεν αλλοιώνει με οποιοδήποτε τρόπο την πιο πάνω κατάληξή μου.
Ενόψει όλων των πιο πάνω η προσφυγή απορρίπτεται με €1.250 έξοδα, πλέον Φ.Π.Α., αν υπάρχει, υπέρ των καθ'ων η αίτηση. Η επίδικη απόφαση επικυρώνεται σύμφωνα με το άρθρο 146(α) του Συντάγματος.
Α. ΠΑΣΧΑΛΙΔΗΣ,
Δ.
/ΔΓ