|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
(Υπόθεση Αρ. 1600/08)
23 Ιουλίου, 2010
[ΚΡΑΜΒΗΣ, Δ/στής]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 146 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ
ΑΝΤΕΝΝΑ ΛΤΔ,
Αιτητές,
ν.
ΑΡΧΗΣ ΡΑΔΙΟΤΗΛΕΟΡΑΣΗΣ ΚΥΠΡΟΥ,
Καθ΄ ης η αίτηση.
- - - - - -
Γ. Βαλιαντής, για τους Αιτητές.
Θ. Ραφτοπούλου, για την Καθ΄ ης η αίτηση.
- - - - - -
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΚΡΑΜΒΗΣ, Δ.: Οι αιτητές είναι ιδιοκτήτες του τηλεοπτικού σταθμού «Αντέννα». Η Αρχή Ραδιοτηλεόρασης Κύπρου («η Αρχή»), μέσα στα πλαίσια των εξουσιών εφαρμογής του περί Ραδιοφωνικών και Τηλεοπτικών Σταθμών Νόμου του 1998, Ν.7(Ι)/98 (όπως τροποποιήθηκε) και των συναφών Κανονισμών του 2000, ΚΔΠ 10/2000, ύστερα από τηλεφωνική καταγγελία που οδήγησε σε αυτεπάγγελτη διερεύνηση (βάσει του Καν.41(2)), έκρινε ότι οι αιτητές είχαν παραβιάσει το άρθρο 33(7)(α)(i) του Νόμου και τις παραγράφους Δ.10(ια) και Δ.10(ιστ) στο παράρτημα ΙΧ του Κώδικα Διαφημίσεων, Τηλεμπορικών Μηνυμάτων και Προγραμμάτων Χορηγίας (ΚΔΠ 10/2000). Τους επέβαλε χρηματικό πρόστιμο €23.200.
Το σχετικό άρθρο του Νόμου και οι σχετικοί Κανονισμοί προνοούν τα ακόλουθα:
«33(7)(α)(i) Η διαφήμιση δεν πρέπει να θίγει ηθικά ή σωματικά τους ανήλικους και ειδικά πρέπει, με σκοπό την προστασία τους, να μην παρακινεί ευθέως τους ανηλίκους στην αγορά προϊόντος ή υπηρεσίας, εκμεταλλευόμενη την απειρία και την ευπιστία τους.
Δ.10(ια) Διαφημίσεις για παιχνίδια ή άλλα προϊόντα που ενδιαφέρουν παιδιά δεν πρέπει να αφήνουν περιθώρια παραπλάνησης, λαμβανομένης υπόψη της ανωριμότητας στην κρίση και στην πείρα του παιδιού.
Δ.10(ιστ) Τα παιδιά δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται για να παρουσιάζουν με επιχειρηματολογία προϊόντα ή υπηρεσίες που δεν αναμένεται να αγοράσουν τα ίδια ή να κάνουν σχόλια για προϊόντα ή υπηρεσίες, για τα οποία δεν αναμένεται να έχουν τις απαιτούμενες γνώσεις.»
Οι εξεταζόμενες παραβάσεις αφορούσαν την για 37 φορές μετάδοση διαφήμισης της κάρτας της Τράπεζας Κύπρου Generation Youth Kids καθώς και την για 12 φορές μετάδοση της διαφήμισης της κάρτας Winners Team της Ελληνικής Τράπεζας. Η πρώτη διαφήμιση παρουσιάζει ένα παιδί το οποίο είναι ιδιαίτερα καλοντυμένο να κοιτάζει εξεταστικά, με ύφος επιχειρηματία μια σειρά από παιδιά. Απέναντι από τα παιδιά βρίσκεται μια χρωματιστή πόρτα από την οποία περνάνε τα παιδιά που εγκρίνει το παιδί που έχει τον πρωταγωνιστικό ρόλο στη διαφήμιση. Κάποια στιγμή προσπαθεί να περάσει ένας ενήλικας αλλά το παιδί δείχνοντας του την κάρτα Generation Youth Kids, του κλείνει το δρόμο και λέει: «Μόνο για παιδιά». Στη δεύτερη διαφήμιση παρουσιάζονται δυο παιδιά τα οποία μόλις έχουν τελειώσει μια παρτίδα τένις να συνομιλούν:
Παιδί Α: «Ασε πήγα για shopping και ξόδεψα μια περιουσία.
Παιδί Β: «Ναι;»
Παιδί Α: «Το χαρτζιλίκι πια δεν φτάνει».
Παιδί Β (με ειρωνικό ύφος): «Εγώ και ψώνισα με έκπτωση και πήγα σ΄ εκδηλώσεις και κέρδισα και δώρα.»
Παιδί Α: «Τι λες;»
Παιδί Β: «Να είναι καλά το team.»
Παιδί Α: «Ποιο team είπες;»
Παιδί Β: «Δεν είπα.»
Εκείνη τη στιγμή το παιδί άνοιξε ένα ντουλάπι και εμφανίστηκαν δύο μασκότ της συγκεκριμένης κάρτας οι οποίες έλεγαν: «Winners Team. Από την Ελληνική Τράπεζα.
Στο τέλος της διαφήμισης ο εκφωνητής είπε: «Από μικρός στα προνόμια. Ο νέος λογαριασμός που εξελίσσει τα προνόμια των παιδιών. Ελληνική Τράπεζα. Η εξέλιξη στη φύση μας.»
Η Λειτουργός της Αρχής, η οποία ανέλαβε τη διερεύνηση της υπόθεσης σε πόρισμα της ημερ.4.1.05, διαπίστωσε πιθανή παράβαση του πιο πάνω νομοθετικού πλαισίου. Η καθ' ης η αίτηση με επιστολή της ημερ. 20.4.05 έθεσε ενώπιον των αιτητών τις διερευνώμενες πιθανές παραβάσεις, δίνοντας τους τη δυνατότητα να προβούν σε οποιεσδήποτε εξηγήσεις ή παραστάσεις και ζητώντας τους να δηλώσουν κατά πόσο επιθυμούν να παρευρεθούν στην ακρόαση της υπόθεσης.
Οι αιτητές με την επιστολή του Προέδρου τους κ. Παπαφιλίππου απέρριψαν τις κατηγορίες επισυνάπτοντας τα σχόλια της Διαφημιστικής Εταιρείας «ΓΝΩΜΗ» ημερ. 25.4.05, την εσωτερική γνωμοδότηση της Νομικής Υπηρεσίας της Τράπεζας Κύπρου καθώς και τα σχόλια της Υπηρεσίας Μάρκετινγκ και Επικοινωνίας της Ελληνικής Τράπεζας. Επίσης ζήτησαν να λάβουν αντίγραφο του πορίσματος του ερευνώντας λειτουργού καθώς και γνώση όλου του διοικητικού φακέλου, αίτημα που ικανοποιήθηκε στις 28.12.05 όταν δικηγόρος των αιτητών επιθεώρησε το φάκελο στα γραφεία της Αρχής.
Με επιστολή του δικηγόρου του σταθμού κ. Χριστοφίδη ημερ. 20.2.07 οι αιτητές υπέβαλαν γραπτώς τις απόψεις τους οι οποίες συνοψίζονται στα ακόλουθα:
· Δεν υπάρχει πρακτικό από νόμιμη συνεδρίαση της Αρχής που ως συλλογικό όργανο θα έπρεπε να είχε αποφασίσει για την αυτεπάγγελτη εξέταση της υπόθεσης.
· Η λειτουργός παρέλειψε να συλλέξει οποιαδήποτε μαρτυρία για τα γεγονότα κατά παράβαση του Καν.42(4) και γενικότερα η Αρχή παρέλειψε να διεξάγει δέουσα έρευνα.
· Επί της ουσίας από την επίδικη διαφήμιση ελλείπει το στοιχείο της ευθείας παρακίνησης, της παραπλάνησης και σε καμία περίπτωση δεν θίγει σωματικά ή ηθικά τους ανηλίκους, ενώ δεν υπάρχει πουθενά στην νομοθεσία γενική απαγόρευση για διαφημίσεις που απευθύνονται και σε ανηλίκους.
Κατά την ακρόαση της υπόθεσης στις 28.2.07, στην οποία κλήθηκαν οι αιτητές να συμμετέχουν, πρόβαλαν υπό μορφή προδικαστικών ενστάσεων τα δυο πρώτα σημεία και απορρίφθηκαν. Κατόπιν άρνησης αιτήματος αναβολής του δικηγόρου των αιτητών, αυτός απεχώρησε. Η Αρχή, αφού παρακολούθησε τις βιντεοκασέτες με τις επίμαχες διαφημίσεις και αφού αναφέρθηκε σε έκταση στα γεγονότα αλλά και στις προβληθείσες θέσεις και επιχειρήματα των αιτητών, κατέληξε ότι στοιχειοθετούνται παραβάσεις των προαναφερόμενων διατάξεων. Παραθέτω ένα σημαντικό απόσπασμα της απόφασης (σελ.49-52):
«Κατά τις ημερομηνίες 20, 21 και 23-25/11/2004 ο σταθμός μετέδωσε διαφήμιση της κάρτας Generation Youth Kids της Τράπεζας Κύπρου, η οποία παρακινεί ευθέως τους ανήλικους στην αγορά προϊόντων εκμεταλλευόμενη την απειρία και την ευπιστία τους, κατά παράβαση του άρθρου 33(7)(α)(i) του περί Ραδιοφωνικών και Τηλεοπτικών Σταθμών Νόμου του 1998 (όπως αυτός τροποποιήθηκε μεταγενέστερα).
...........................................................................................
Η άποψη ότι δεν υπάρχει παρακίνηση «ευθέως» δεν μας βρίσκει σύμφωνους. Η φράση «μόνο για παιδιά» είναι άμεση πρόσκληση προς τα παιδιά. Στην πρόσκληση αυτή συνηγορεί το όλο σκηνικό με τα παιδιά πρωταγωνιστές. Η λέξη «ευθέως» ερμηνεύεται «χωρίς υπεκφυγές» ή περιστροφές, άμεσα: η πρόσκληση για την απόκτηση της κάρτας «Generation Youth Kids» είναι σαφής και άμεση.
Το θέμα της ερμηνείας της διαφήμισης δεν αλλοιώνει τα γεγονότα: πρόσκληση από παιδί προς παιδιά για απόκτηση της κάρτας με τρόπο υποβάλλει ότι η απόκτηση της είναι πλεονέκτημα.
Κατά τις ημερομηνίες 20 και 23/11/2004 ο σταθμός μετέδωσε διαφήμιση της κάρτας Winners Team της Ελληνικής Τράπεζας, η οποία παρακινεί ευθέως τους ανήλικους στην αγορά προϊόντων εκμεταλλευόμενη την απειρία και την ευπιστία τους, κατά παράβαση του άρθρου 33(7)(α)(i) του περί Ραδιοφωνικών και Τηλεοπτικών Σταθμών Νόμου του 1998 (όπως αυτός τροποποιήθηκε μεταγενέστερα).
Κατά τις ημερομηνίες 20 και 23/11/2004 ο σταθμός μετέδωσε διαφήμιση της κάρτας Winners Team της Ελληνικής Τράπεζας, η οποία αφήνει περιθώρια παραπλάνησης λαμβανομένης υπόψη της ανωριμότητας στην κρίση και στην πείρα του παιδιού κατά παράβαση της Παραγράφου Δ.10(ια) του Κώδικα Διαφημίσεων, Τηλεμπορικών Μηνυμάτων και Προγραμμάτων Χορηγίας όπως αυτός εκτίθεται στο Παράρτημα ΙΧ των περί Ραδιοφωνικών και Τηλεοπτικών Σταθμών Κανονισμών του 2000 (ΚΔΠ 10/2000).
Κατά τις ημερομηνίες 20 και 23/11/2004 ο σταθμός μετέδωσε διαφήμιση της κάρτας Winners Team της Ελληνικής Τράπεζας, κατά τη διάρκεια της οποίας τα παιδιά έκαναν σχόλια για προϊόντα ή υπηρεσίες για τα οποία δεν είχαν τις απαιτούμενες γνώσεις. ..........
......................................
Οσον αφορά τους ισχυρισμούς του σταθμού ότι οι επίδικες διαφημίσεις, σε καμία περίπτωση δεν έθιξαν ηθικά ή σωματικά τους ανήλικους, καθώς εκλείπει το στοιχείο της ευθείας παρακίνησης, η Αρχή επισημαίνει ότι τα παιδιά λόγω του νεαρού της ηλικίας και της απειρίας που τα διακρίνει, δεν είναι σε θέση να κάνουν συνειδητές επιλογές, με αποτέλεσμα να θεωρούνται η εύκολη λεία και οι άμεσοι αποδέκτες των διαφημιστικών μηνυμάτων.
Τόσο στη διαφήμιση της κάρτας της Τράπεζας Κύπρου όσο και στη διαφήμιση της κάρτας της Ελληνικής Τράπεζας, πρωταγωνιστικό ρόλο έχουν παιδιά και όχι γονείς.
Επιπλέον, τα παιδιά είναι πολύ πιο εύπιστοι αποδέκτες από τους ενήλικους γονείς τους, δεν έχουν τα απαραίτητα βιώματα και τις κατάλληλες εμπειρίες, γεγονός που υποδηλώνει ότι οι πρωταγωνιστές - παιδιά στις εν λόγω διαφημίσεις χρησιμοποιούνται για να παρακινήσουν τα υπόλοιπα παιδιά να αγοράσουν τα συγκεκριμένα προϊόντα. Επίσης, το γεγονός ότι τα παιδιά λόγω του νεαρού της ηλικίας τους και της έλλειψης στοιχειωδών εμπειριών και βιωμάτων δεν κατανοούν τους όρους των διαφημίσεων, ενισχύει την άποψη ότι οι διαφημίσεις εκμεταλλεύονται την απειρία και την ευπιστία των παιδιών.
Ανεξαρτήτως των ανωτέρω, η θέση της Αρχής είναι ότι η παραπλάνηση των παιδιών για αγορά προϊόντων συνιστά εκμετάλλευση της άγνοιας τους, άρα ηθική εκμετάλλευση και επομένως τα παιδιά πρέπει να προστατεύονται.»
Μετά την κοινοποίηση της απόφασης, η Αρχή κάλεσε τους αιτητές να υποβάλουν τις απόψεις τους για σκοπούς επιβολής κυρώσεων. Οι αιτητές καθώς και οι εμπλεκόμενοι φορείς στους οποίους κοινοποιήθηκε η απόφαση επέμειναν στις θέσεις ότι άλλα ήταν τα μηνύματα των επίμαχων διαφημίσεων. Οι αιτητές ζήτησαν (βλ. παράρτημα XV στην ένσταση) περισσότερες λεπτομέρειες αναφορικά με το έντυπο διερεύνησης, εσωτερικά σημειώματα λειτουργού, κατηγορητήριο και πρακτικό της Αρχής ημερ. 18.4.05, τα οποία η Αρχή επιφυλάχθηκε να εξετάσει στην συνεδρία ημερ. 23.1.08. Οι αιτητές αποφάσισαν να μη συμμετέχουν επικαλούμενοι ότι αποστερήθηκαν του δικαιώματος σε «δίκαια δίκη». Η Αρχή προχώρησε στις 23.1.08 στην επιβολή συνολικού διοικητικού προστίμου €23.200 το οποίο τους κάλεσε με επιστολή ημερ. 29.9.08 να καταβάλουν μέχρι τις 13.11.08.
Οι αιτητές προώθησαν σωρεία λόγων ακύρωσης - πολλοί από τους οποίους έχουν απασχολήσει το Ανώτατο Δικαστήριο στην πληθώρα των προσφυγών που έχουν κατά καιρούς καταχωρήσει οι αιτητές και έχουν ήδη επαρκώς κριθεί. Κατά την άποψη μου προέχει η εξέταση των λόγων που άπτονται της συγκρότησης και σύνθεσης της Αρχής.
Ο συνηγόρος των αιτητών εισηγείται ότι η σύνθεση της Αρχής πάσχει γιατί στη συνεδρία ημερ.18.4.05 απουσίαζε το μέλος κ. Ανδρέας Ιωάννου ενώ κατά τη συνεδρία ημερ. 28.2.07 το ίδιο μέλος παράνομα αποχώρησε από τη συνεδρία. Στις διευκρινήσεις ο συνήγορος των αιτητών ενόψει της προσκόμισης όλων των προσκλήσεων των μελών της Αρχής από την δικηγόρο της καθ΄ ης η αίτηση, απέσυρε τους ισχυρισμούς για την παράλειψη νομότυπης κλήσης του κ. Ιωάννου. Με βάση τα στοιχεία του φακέλου (πρακτικά συνεδρίας Αρ. 12/2007 ημερ. 28.2.07 και επισυνημμένο Β στη γραπτή αγόρευση της καθ' ης η αίτηση) προκύπτει τόσο ότι στάληκε πρόσκληση στον κ. Ιωάννου να συμμετέχει, όσο και το ότι απουσίαζε λόγω επαγγελματικής υποχρέωσης. Η σκόπιμη αποχώρηση του στις επόμενες συνεδρίες έγινε προκειμένου να διαφυλαχθεί ενιαία σύνθεση της Αρχής καθόλη της διάρκεια παραγωγής της απόφασης της, αφού αφενός, η προηγούμενη συνεδρία δεν ασχολήθηκε με προκαταρκτικά αλλά ουσιαστικά ζητήματα (εξέταση πορίσματος λειτουργού, εκ πρώτης όψεως υπόθεση) και αφετέρου, ήταν αδύνατο, όπως ρητά καταγράφηκε στο πρακτικό, να ενημερωθεί πλήρως για όλα τα στοιχεία που είναι αναγκαία για τη λήψη της απόφασης. (Βλ. Sigma Radio TV Ltd v. Αρχής Ραδιοτηλεόρασης Κύπρου, υποθ. αρ. 391/06, ημερ. 13.6.07, όπου εξέτασα παρόμοιο ισχυρισμό, Αντέννα Λτδ ν. Αρχής Ραδιοτηλεόρασης Κύπρου, υπόθ. αρ. 1625/06, ημερ. 20.10.09).
Οι αιτητές ισχυρίζονται ότι πάσχει η συγκρότηση του οργάνου. Λέγουν συναφώς ότι ενώ στις πρώτες συνεδρίες συμμετείχε ο κ. Νίκος Παπαμιχαήλ, αυτός παραιτήθηκε στις 28.09.07 και στη θέση του διορίστηκε ο κ. Μιχαηλίδης ο οποίος συμμετείχε στις συνεδρίες που ακολούθησαν. Αναφέρεται στα πρακτικά ημερ. 23.1.08, «Το Μέλος της Αρχής κ. Αντρος Μιχαηλίδης, απεχώρησε κατά την επιβολή κύρωσης καθότι δεν ήταν Μέλος της Αρχής στις 18/4/2005 κατά την προώθηση της υπόθεσης που έγινε σύμφωνα με τον κανονισμό 42(6) των περί Ραδιοφωνικών και Τηλεοπτικών Σταθμών Κανονισμών του 2000 (ΚΔΠ 10/2000) και κατά την εξέταση της υπόθεσης που έγινε στις 28.2.2007 και λόγω της φύσεως της υπόθεσης ήταν αδύνατο να ενημερωθεί πλήρως για όλα τα στοιχεία που είναι αναγκαία για τη λήψη απόφασης επιβολής κύρωσης.»
Σύμφωνα δε με το άρθρο 22 του περί Γενικών Αρχών του Διοικητικού Δικαίου Νόμου Ν.158(Ι)/99 που επιβάλλει η διαδικασία ενώπιον συλλογικών οργάνων να διεξάγεται από την αρχή μέχρι το τέλος από τα ίδια μέλη, η αποχώρηση του κ. Παπαμιχαήλ ήταν επιβεβλημένη. (Αρχή Τηλεπικοινωνιών Κύπρου. ν. Δημοκρατίας μέσω Επιτροπής Ανταγωνισμού (2004) 3 ΑΑΔ 53.) Η αντικατάσταση του από τον κ. Μιχαηλίδη ουδόλως επηρεάζει τη νόμιμη συγκρότηση του οργάνου. Τυγχάνει εν προκειμένω εφαρμογής η επιφύλαξη του άρθρου 20(2) του Ν.158(Ι)/99 που παραπέμπει στις πρόνοιες της ειδικότερης νομοθεσίας, και εδώ στο άρθρο 7(9) του Ν. 7(Ι)/98 που προνοεί ότι,
«Η χηρεία θέσης της Αρχής ή ελάττωμα στο διορισμό μέλους της δεν επιφέρει ακυρότητα των πράξεων ή διαδικασιών της».
Ακολουθεί πως η μετά την παραίτηση, αντικατάσταση μέλους της Αρχής δεν οδηγεί σε ακυρότητα την απόφαση.
Οι αιτητές εισηγούνται με τον πρώτο λόγο ακυρώσεως ότι η απόφαση είναι αναιτιολόγητη και πεπλανημένη καθότι η Αρχή όφειλε, προκειμένου να διαπιστώσει τη συνδρομή της αντικειμενικής υπόστασης του άρθρου 33(7)(α)(i) του Νόμου, να αναλύσει το εννοιολογικό περιεχόμενο των αόριστων αξιολογικών εννοιών που εμπεριέχονται σε αυτό, σύμφωνα με τα επικρατούντα στην κυπριακή κοινωνία ήθη και τις επικρατούσες αντιλήψεις.
Αυτό που η Αρχή όφειλε να εξετάσει είναι αν οι επίμαχες διαφημίσεις παρακινούν ευθέως του ανηλίκους σε συνάρτηση με την εκμετάλλευση της απειρίας και ευπιστίας τους. Θεωρώ πως δεν ήταν απαραίτητο να δοθεί από την Αρχή συγκεκριμένος ορισμός/ερμηνεία της «ηθικής ή σωματικής» βλάβης των ανηλίκων. Η ύπαρξη τέτοιας «ηθικής ή σωματικής» βλάβης προκύπτει κατά τεκμήριο από τη συνδρομή των προϋποθέσεων της αντικειμενικής υπόστασης της συγκεκριμένης παράβασης δηλαδή, μετά τη διαπίστωση ότι η διαφήμιση, «παρακινεί ευθέως τους ανήλικους στην αγορά προϊόντος ή υπηρεσίας, εκμεταλλευόμενη την απειρία και την ευπιστία τους.» Αναφορικά με την ερμηνεία της «απειρίας και ευπιστίας» των ανηλίκων, έχω την άποψη ότι δεν πρόκειται για αόριστες αξιολογικές έννοιες που χρήζουν εξειδίκευσης, αλλά για έννοιες οι οποίες αντανακλούν την αντίληψη του μέσου λογικού πολίτη. Όταν ο ίδιος ο νόμος δεν δίνει ορισμό παρόμοιων εννοιών δεν είναι ασφαλές ούτε και αναγκαίο να προβαίνει η διοίκηση σε γενικούς και ακριβείς νομικούς προσδιορισμούς των όρων που συναντούνται σε νόμους ή κανονισμούς όταν μάλιστα, πρόκειται για κοινωνικά μεταβαλλόμενους όρους, εκτός βέβαια όπου ένα τέτοιο εγχείρημα είναι εντελώς απαραίτητο.
Οπως επανειλημμένα έχει τονισθεί, το Δικαστήριο σε αυτές τις υποθέσεις δεν γίνεται ο εμπειρογνώμονας κριτής του περιεχομένου ενός δημοσιεύματος, μιας εκπομπής ή μιας διαφήμισης. Ούτε μπορεί να υποκαταστήσει την κρίση της Αρχής, που καθιδρύθηκε και έχει την αρμοδιότητα εκ του Νόμου να αναλύει, στο βαθμό που χρειάζεται για την εφαρμογή των αρχών και των σκοπών του, τις έννοιες που δεν είναι άμεσα δεκτικές ερμηνείας. Ο έλεγχος περιορίζεται στο κατά πόσο η κρίση της Αρχής αναφορικά με τη συγκεκριμένη παραβίαση, διαμορφώθηκε μέσα στα νόμιμα όρια της διακριτικής της ευχέρειας και συνάδει με την επικρατούσα αντίληψη της μεγάλης μάζας του κοινού προς το οποίο απευθύνεται το συγκεκριμένο πρόγραμμα ή η διαφήμιση.
Δεν ευσταθεί επίσης η θέση των αιτητών ότι το συμπέρασμα περί ενοχής είναι αυθαίρετο. Η αιτιολογία μιας απόφασης της καθ' ης η αίτηση αναμένεται να αναλύει τα γεγονότα και να υπαγάγει την πραγματική βάση στο νομικό υπόβαθρο, να αντικρούει τις θέσεις του κατηγορουμένου σταθμού και να περιέχει τις απαραίτητες αξιολογικές κρίσεις και σκεπτικό που θα τεκμηριώνουν την καταδίκη. Στην παρούσα περίπτωση, όπως καθίσταται φανερό από το ενδεικτικό απόσπασμα που παρέθεσα ανωτέρω, η πολυσέλιδη απόφαση της Αρχής, αναλύει την πλοκή των επίμαχων διαφημίσεων και εξηγεί ικανοποιητικά τους λόγους για τους οποίους, σύμφωνα πάντα με την εξειδικευμένη κρίση των μελών της Αρχής, συντρέχει ευθεία παρακίνηση ανηλίκων σε αγορά τραπεζιτικής υπηρεσίας/προϊόντος (καρτών) ενώ δεν έχουν τις απαιτούμενες γνώσεις ή ενημέρωση για να σχολιάζουν οι ίδιοι το διαφημιζόμενο προϊόν, καθώς και τα περιθώρια παραπλάνησης, λαμβανομένης υπόψη της ανωριμότητας στην κρίση και την απειρία ενός παιδιού. Στην προσβαλλόμενη απόφαση εκτίθενται διεξοδικά οι θέσεις των αιτητών και δίδονται απαντήσεις σε όλες, μια προς μια. Την αιτιολογία συμπληρώνουν τα δυο σημειώματα της λειτουργού που διερεύνησε τις παραβάσεις, κας Μαρίας Αλετράρη (παραρτήματα I και V στην ένσταση). Με βάση τα στοιχεία που έχουν τεθεί ενώπιόν μου ο δικαστικός έλεγχος είναι εφικτός. Υπενθυμίζω εν προκειμένω ότι πρόκειται για έλεγχο νομιμότητας και όχι σκοπιμότητας, στοιχειοθετώντας επαρκώς την αντικειμενική υπόσταση των παραβάσεων και προσδίδοντας έρεισμα στην καταδίκη των αιτητών.
Οι αιτητές καλούν επίσης το δικαστήριο να ερμηνεύσει το περιεχόμενο των διαφημίσεων με την δική τους εκδοχή, προκειμένου να κρίνει την πλάνη στην οποία υπέπεσε η καθ' ης η αίτηση. Το ακυρωτικό δικαστήριο, ακόμη και αν συμφωνούσε, δεν θα μπορούσε βεβαίως να υπεισέλθει στην συγκεκριμένη επιχειρηματολογία των αιτητών που ανάγεται σε έλεγχο ουσίας, στο βαθμό που η ερμηνεία του περιεχομένου των διαφημίσεων από την ίδια την Αρχή κρίθηκε ήδη εύλογη. (Αντέννα Λτδ ν. Αρχής Ραδιοτηλεόρασης Κύπρου, υπόθ. αρ. 620/2005, ημερ. 21.5.07, Πολιτιστική και Πληροφορική Εταιρεία ''Ο ΛΟΓΟΣ'' ν. Αρχής Ραδιοτηλεόρασης Κύπρου, υπόθ. αρ. 598/03, ημερ. 23.11.04).
Οι αιτητές υποβάλλουν ότι η απόφαση για αυτεπάγγελτη διερεύνηση έπρεπε να είχε ληφθεί από την Αρχή ως συλλογικό όργανο σε νόμιμη συνεδρία και ότι τέτοια απόφαση έπρεπε να είχε προηγηθεί του διορισμού λειτουργού από το Διευθυντή για διερεύνηση των παραβάσεων. Ο ισχυρισμός δεν ευσταθεί καθότι υπήρξε εκχώρηση εξουσίας της Αρχής προς το Διευθυντή να ορίζει λειτουργό με την απόφαση της ημερ. 4.7.01. Η εκχώρηση εξουσίας έγινε με βάση τις πρόνοιες του Καν. 42(3) που καλύπτει και την καθόλου εξουσία της Αρχής, σε κάθε περίπτωση παραπόνου ή δικής της αντίληψης για παράβαση του Νόμου ή των κανονισμών, να ορίζει λειτουργό για τη διερεύνηση. Η απόφαση για ορισμό λειτουργού όπως δηλώνει και το έγγραφο διορισμού του «Διερεύνηση Παραβάσεων-Αυτεπάγγελτα», συνεπάγεται και την απόφαση για αυτεπάγγελτη διαδικασία. (Αντέννα Λτδ ν. Αρχής Ραδιοτηλεόρασης Κύπρου, υπόθ. αρ. 726/06, ημερ. 16.4.08).
Δεν συμφωνώ ούτε με το λόγο που άπτεται της δέουσας έρευνας τόσο από την αρμόδια λειτουργό όσο και από την ίδια την Αρχή. Κατά το στάδιο εξέτασης της υπόθεσης, η Αρχή παρακολούθησε τις βιντεοκασέτες που περιείχαν τις επίδικες διαφημίσεις και μελέτησε τα πορίσματα της λειτουργού ημερ. 4.1.05 και 5.5.05 καθώς και τις γνώμες των ειδικών που παρουσίασαν οι αιτητές και τις θέσεις του δικηγόρου τους όπως αυτές αναπτύχθηκαν προφορικά κατά την ακρόαση.
Δεν μπορεί να γίνει δεκτό ούτε το επιχείρημα της παράλειψης της στοιχειώδους υποχρέωσης της λειτουργού να συλλέξει μαρτυρία από ανηλίκους. Ο ίδιος ο Νόμος δεν επιφορτίζει με τέτοια υποχρέωση ούτε την λειτουργό ούτε την ίδια την Αρχή αφού ο Καν.42(4) προνοεί τέτοια αρμοδιότητα του λειτουργού να ακούσει οποιουσδήποτε μάρτυρες και να πάρει γραπτές καταθέσεις από εμπλεκόμενα πρόσωπα σε δυνητική βάση, το ίδιο και ο Καν.42(6)(γ)i) που αφορά στην έρευνα από την ίδια την Αρχή. (Βλ. Αντέννα Λτδ ν. Αρχής Ραδιοτηλεόρασης Κύπρου, υπόθ. αρ. 572/07, ημερ. 18.12.09) Προφανώς ο λειτουργός στην προκείμενη περίπτωση κρίνοντας μόνο από το λόγο και την εικόνα των διαφημίσεων, δεν θεώρησε απαραίτητη την λήψη μαρτυρίας για τη στοιχειοθέτηση του παραπόνου. Η ίδια στο σημείωμα της ημερ. 5.5.05 καταλήγει ότι «ύστερα από προσεκτική μελέτη της υπόθεσης, κρίνω ότι δεν υπάρχουν άλλα περιθώρια έρευνας».
Οι αιτητές ισχυρίζονται περαιτέρω ότι παραβιάστηκε η αρχή της καλής πίστης λόγω της καθυστέρησης εννέα μηνών στην κοινοποίηση των αποφάσεων ενοχής και επιβολής διοικητικού προστίμου. Ο χρόνος των εννέα μηνών που διέρρευσε δεν επηρέασε το δικαίωμα προσφυγής των αιτητών ούτε τους προξένησε οποιαδήποτε βλάβη και οπωσδήποτε δεν συναρτάται με τη νομιμότητα της προσβαλλόμενης απόφασης καθοιονδήποτε τρόπο. (Αντέννα Λτδ ν. Αρχής Ραδιοτηλεόρασης Κύπρου, υπόθ. αρ. 2295/06, ημερ. 20.10.09).
Ανυπόστατος κρίνεται και ο ισχυρισμός για καταπάτηση του δικαιώματος ακρόασης των αιτητών. Από τα πιο πάνω γεγονότα είναι φανερό ότι οι αιτητές είχαν την ευκαιρία να παρουσιάσουν τις θέσεις τους σε κάθε στάδιο της διαδικασίας και να τις υποστηρίξουν με σχετική μαρτυρία. Οι θέσεις αυτές απαντήθηκαν λεπτομερώς από την Αρχή, το δε αίτημα τους για καλύτερες λεπτομέρειες παρά το γεγονός ότι στάληκε μετά την έκδοση της καταδικαστικής απόφασης ημερ. 28.2.07, ικανοποιήθηκε πλήρως από την Αρχή με τη δεύτερη απόφαση στην οποία επιβαλλόταν κύρωση στο σταθμό και στην οποία δόθηκαν οι ζητηθείσες διευκρινήσεις.
Στη συνέχεια οι αιτητές έκαναν λόγο για παραβίαση του άρθρου 30(2) του Συντάγματος που κατοχυρώνει τον εύλογο χρόνο διάγνωσης των αστικών δικαιωμάτων και της ποινικής κατηγορίας από τις δικαστικές αρχές, λόγω της διάρρευσης 4 χρόνων από την διάπραξη των αδικημάτων μέχρι την κοινοποίηση της απόφασης. Μια διοικητική αρχή δεν είναι δικαστήριο και δεν τηρούνται οι ίδιες κατ' ανάγκη διαδικασίες. Εν πάση όμως περιπτώσει οι επίδικες παραβάσεις έλαβαν χώρα μεταξύ 20.11.04 - 25.11.04 και στις 4.1.05 ξεκίνησε η διερεύνηση τους. Στις 20.4.05 στάληκε στους αιτητές ο Πίνακας με τις πιθανές παραβάσεις ενώ στις 16.2.07 ορίστηκε η υπόθεση για ακρόαση, αφού μεσολάβησαν αρκετά διαδικαστικά διαβήματα των αιτητών. Λαμβανομένου δε υπόψη ότι για κάποιες από τις εξεταζόμενες παραβάσεις, η Αρχή δεν είχε προηγούμενο, δεν θεωρώ ότι το χρονικό διάστημα που παρέλευσε είναι παράλογο.
Οι αιτητές αμφισβητούν τη νομιμότητα της επιβολής προστίμου για κάθε ξεχωριστή παράβαση αντί για κάθε μέρα παράβασης. Οι αιτιάσεις είναι αβάσιμες. Η Αρχή ορθά επέβαλε την κύρωση του συνολικού προστίμου με αναφορά σε ημερομηνία και αναλύει τον τρόπο με τον οποίο κατέληξε σε αυτό το ποσό ανάλογα με τον αριθμό των παραβάσεων. Το γεγονός ότι ακολουθεί επεξήγηση, με αναφορά σε ύψος προστίμου κατά παράβαση, δεν συνιστά παραβίαση του άρθρου 41Β του Νόμου. (Αντέννα Λτδ ν. Αρχής Ραδιοτηλεόρασης Κύπρου, υπόθ. αρ. 572/2007, ημερ. 18.12.09, Πολιτιστική και Πληροφορική Εταιρεία ''Ο ΛΟΓΟΣ'' ΟΕ ν. Αρχής Ραδιοτηλεόρασης Κύπρου, υπόθ. αρ. 1336/06, ημερ. 18.1.08, ΑΝΤΕΝΝΑ ν. Αρχής Ραδιοτηλεόρασης Κύπρου, υπόθ. αρ. 1310/07, ημερ. 14.5.09)
Τέλος οι αιτητές πρόβαλαν ότι υπήρξε παράβαση της αρχής της φυσικής δικαιοσύνης. Το θέμα κρίθηκε τελεσίδικα με την απόφαση της Πλήρους Ολομέλειας στη Sigma Radio TV Ltd v. Αρχής Ραδιοτηλεόρασης Κύπρου, (2004) 3 ΑΑΔ 134, όπου αποφασίστηκε ότι η διαδικασία που ακολούθησε η Αρχή δυνάμει των Νόμων και των Κανονισμών παρέχει το εχέγγυο της αμερόληπτης κρίσης και της αμεροληψίας. Το γεγονός ότι το επιβαλλόμενο πρόστιμο κατατίθεται στο ταμείο των καθ΄ ων η αίτηση δεν αποτελεί στοιχείο ασυμβίβαστο με την αμεροληψία, εφόσον δεν εμπλέκεται ιδιωτικό ή προσωπικό συμφέρον. Η Αρχή, ως νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου, ενεργεί απρόσωπα. Εν πάση περιπτώσει το γεγονός ότι οι αποφάσεις των καθ΄ ων η αίτηση υπόκεινται σε αναθεωρητικό έλεγχο από το Ανώτατο Δικαστήριο, θέτει τέρμα στον ισχυρισμό περί παραβίασης της φυσικής δικαιοσύνης. Η δε εισήγηση ότι το αναθεωρητικό δικαστήριο δεν εξετάζει θέματα ουσίας, ώστε να υπάρχει αδυναμία πλήρους δικαστικού ελέγχου, παραγνωρίζει ακριβώς τη φύση και την έννοια της διοικητικής διαδικασίας και της λήψης αποφάσεων από διοικητικά όργανα. Διαφορετικά, η εξομοίωση των διοικητικών Δικαστηρίων με αυτά της πολιτικής και ποινικής δικαιοσύνης, θα καθιστούσε αχρείαστα τα πρώτα. (Βλ. επίσης Εκδοτικός Οίκος Δίας Λτδ ν. Αρχής Ραδιοτηλεόρασης Κύπρου, (2008) 3 ΑΑΔ 445.)
Ενόψει των πιο πάνω, η προσφυγή απορρίπτεται με έξοδα €1500. Η προσβαλλόμενη απόφαση επικυρώνεται με βάση το άρθρο 146.4.(α) του Συντάγματος.
Α. ΚΡΑΜΒΗΣ, Δ.
ΣΦ.