ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ

ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ

 

 

ΥΠΟΘΕΣΗ ΑΡ. 809/2008

 

 

12 Aπριλίου, 2010.

 

[Μ. ΦΩΤΙΟΥ Δ/ΣΤΗΣ]

 

ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΑ ΑΡΘΡΑ 25, 28, 30, 35 ΚΑΙ 146 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ

 

 

ΔΗΜΗΤΡΑ ΧΑΤΖΗΚΥΡΙΑΚΟΥ

Αιτήτρια

 

- ΚΑΙ -

 

ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ ΜΕΣΩ

1.      ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΑΣ, ΦΥΣΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ

  ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ

2.     ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΓΕΩΡΓΙΑΣ

Καθ' ων η αίτηση

 

...............................

Χρ. Θ. Χριστάκη, για την αιτήτρια

Θ. Πιπερή-Χριστοδούλου (κα) Δικηγόρος της Δημοκρατίας, για τους καθ' ων η αίτηση

 

.........................

 

Α Π Ο Φ Α Σ Η

 

 

Μ. ΦΩΤΙΟΥ, Δ:   Η αιτήτρια με την παρούσα προσφυγή ζητά από το δικαστήριο την πιο κάτω θεραπεία, την οποία παραθέτω αυτούσια:

 

«Α.  Δήλωση του Δικαστηρίου ότι η πράξη και/ή απόφαση των Καθ' ων η αίτηση η οποία γνωστοποιήθηκε στην αιτήτρια με επιστολή των Καθ' ων η αίτηση ημερομηνίας 10.4.08, και με την οποία απόρριψε την ένσταση που υπέβαλε η αιτήτρια στις 11.10.07 κατά της απόφασης των καθ' ων να απορρίψουν την αίτηση της με αρ. Χ2751 για συμμετοχή στο «Μέτρο 1.1. - Καθεστώς 1..1.2, για Αναδιάρθρωση και προσαρμογή γεωργικών εκμεταλλεύσεων, Εσπεριδοειδή και Φυλλοβόλα» του Σχεδίου Αγροτικής Ανάπτυξης 2004 - 2006, είναι άκυρη, παράνομη και στερημένη οποιουδήποτε έννομου αποτελέσματος.

 

Β.  Δήλωση του Δικαστηρίου ότι η απόφαση των καθ' ων η με την οποία ενέκρινε τις αιτήσεις άλλων υποψηφίων και απέρριψε την αίτηση της αιτήτριας είναι άκυρη, παράνομη και στερημένη οποιουδήποτε έννομου αποτελέσματος.»

 

ΓΕΓΟΝΟΤΑ

Η αιτήτρια υπέβαλε αίτηση προς τον Κυπριακό Οργανισμό Αγροτικών Πληρωμών (Κ.Ο.Α.Π) στις 27/7/05 για το Καθεστώς 1.1.2 «Αναδιάρθρωση και Προσαρμογή Γεωργικών Εκμεταλλεύσεων».  Το Καθεστώς αυτό έχει ως νομική βάση τον Κανονισμό αρ. 1257/99 (ΕΚ) του Συμβουλίου της 17/5/99 «για τη στήριξη της αγροτικής ανάπτυξης από το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Προσανατολισμού και Εγγυήσεων (ΕΓΤΠΑ) και για την τροποποίηση και κατάργηση ορισμένων κανονισμών» Κεφάλαιο Ι, Άρθρα 4, 5, 6, και 7.

 

Παραλήφθηκαν συνολικά 1170 αιτήσεις.  Με τη διενέργεια προκαταρκτικού διοικητικού ελέγχου απορρίφθηκαν 65 αιτήσεις.  Όλες οι αιτήσεις εξετάστηκαν μαζί και η διαδικασία της μοριοδότησης εφαρμόστηκε για όλες τις υπόλοιπες αιτήσεις (1105).  Για να αποφευχθούν πιθανά λάθη, η μοριοδότηση των αιτήσεων έγινε μέσω λογισμικού που δημιουργήθηκε ειδικά γι' αυτό το σκοπό.

 

Κατά την αξιολόγηση των αιτήσεων που υποβλήθηκαν για το Καθεστώς 1.1.2 διαπιστώθηκε ότι για να εγκριθούν όλες οι αιτήσεις χρειάζονταν £7.500.000.  Οι διαθέσιμες πιστώσεις ήταν £3.270.000.  Έτσι η διαδικασία της μοριοδότησης εφαρμόστηκε με βάση τα προκαθορισμένα κριτήρια που είχε θεσπίσει η Διαχειριστική Αρχή του Σχεδίου Αγροτικής Ανάπτυξης 2004-2006. 

 

Οι αιτήσεις ιεραρχήθηκαν σύμφωνα με τη βαθμολογία που εξασφάλισαν κατά τη μοριοδότηση.  Η βαθμολογία που εξασφάλισε η αίτηση της αιτήτριας για το κάθε κριτήριο μοριοδότησης αιτιολογήθηκε, όπως εμφαίνεται και στο σχετικό έντυπο.  Αρχικά επιλέγηκαν προς έγκριση 496 αιτήσεις και το ποσό που χρειαζόταν για την έγκριση τους ήταν £3.267.000 δηλαδή όσες ήταν και οι διαθέσιμες πιστώσεις.  Μετά τη διεξαγωγή των επιτόπιων ελέγχων από τις απορρίψεις τεμαχίων ή τις μειωμένες ευρεθείσες εκτάσεις, εξοικονομήθηκε ποσό £1.000.000.  Η αρμόδια αρχή για την εφαρμογή του Καθεστώτος, για να αξιοποιήσει τις εξοικονομήσεις που προέκυψαν ενέκρινε άλλες 161 αιτήσεις που μπορούσαν να καλυφθούν με το εξοικονομηθέν ποσό των £1.000.000, δηλαδή μέχρι και τον αριθμό 657 του καταλόγου της μοριοδότησης.  Η αίτηση της αιτήτριας ήταν στη θέση 661, πράγμα που σημαίνει ότι για να είναι επιλέξιμη προς έγκριση θα έπρεπε να υπάρχει στη διάθεση της αρμόδιας αρχής επιπλέον ποσό των £44.726,70.

 

Στις 25/8/07 η αιτήτρια με σχετική επιστολή της, ζήτησε να ενημερωθεί για το αποτέλεσμα της αίτησης της.  Αυτή ενημερώθηκε με επιστολή του Υπουργείου Γεωργίας ημερ. 17/9/07 ότι η αίτηση της απορρίφθηκε.  Η ίδια έστειλε προς το Γενικό Διευθυντή Υπουργείου Γεωργίας και Φυσικών Πόρων επιστολή διαμαρτυρίας ημερ. 21/10/07 ενώ συνάμα στις 12/10/07 υπέβαλε γραπτή Ένσταση  προς τον Πρόεδρο Επιτροπής Ενστάσεων Μέτρων ΣΑΑ.  Η Επιτροπή Ενστάσεων απέρριψε την ένσταση της αιτήτριας και την κοινοποίησε σε αυτήν στις 10/4/08.  Η αιτήτρια καταχώρησε την παρούσα προσφυγή εναντίον της πιο πάνω απόφασης στις 5/6/08.

 

ΝΟΜΙΚΟΙ ΙΣΧΥΡΙΣΜΟΙ

  Ο ευπαίδευτος δικηγόρος της αιτήτριας στη γραπτή του αγόρευση (αρχική και απαντητική) ισχυρίζεται ότι οι καθ' ων η αίτηση (α) παραβίασαν τις αρχές της διαφάνειας, (β) δεν τήρησαν πρακτικά ούτε υπάρχει απόφαση αρμόδιου οργάνου, (γ) ακολούθησαν παράνομη διαδικασία και υιοθέτησαν εξωγενή κριτήρια, (δ) αξιολόγησαν παράνομα τις αιτήσεις λόγω κατάχρησης εξουσίας και έλλειψης δέουσας έρευνας ή/και πλάνης, (ε) δεν αιτιολόγησαν την επίδικη απόφαση, (ζ)  παραβίασαν την αρχή της ίσης μεταχείρισης και (η) ότι πάσχει η σύνθεση, λειτουργία και συγκρότηση της Επιτροπής Ενστάσεων.

 

Πρώτα η ευπαίδευτη δικηγόρος των καθ' ων η αίτηση προβάλλει στη γραπτή της αγόρευση προδικαστική ένσταση ότι η αιτήτρια κωλύεται να εγείρει την παρούσα προσφυγή καθότι αυτή έχει απωλέσει το αντικείμενό της και έχει καταστεί αλυσιτελής.  Εισηγείται περαιτέρω ότι η προσβαλλόμενη απόφαση ήταν απόλυτα σύμφωνη με το Νόμο και τις καθιερωμένες αρχές του Διοικητικού Δικαίου και επομένως η προσφυγή πρέπει να απορριφθεί.

 

Εν κατακλείδι στις 7/12/09 ημερομηνία διευκρινίσεων μετά από ερώτηση του Δικαστηρίου αν επιμένει στην παράγραφο (Β) του αιτητικού, ο δικηγόρος της αιτήτριας απάντησε ότι το αποσύρει.  Επομένως η προσφυγή συνεχίζει μόνο για τη θεραπεία (Α), η δε θεραπεία (Β) θεωρείται ως απορριφθείσα.

 

ΕΞΕΤΑΣΗ ΝΟΜΙΚΩΝ ΙΣΧΥΡΙΣΜΩΝ

Αρχίζω από την προδικαστική ένσταση, όπως αυτή εγείρεται για πρώτη φορά στη γραπτή αγόρευση των καθ' ων η αίτηση, ότι δηλαδή η προσφυγή είναι αλυσιτελής αφού το Σχέδιο Ανάπτυξης στο οποίο ζήτησε να ενταχθεί η αιτήτρια έχει λήξει.  Έχω εξετάσει τις αντίστοιχες θέσεις και έχω καταλήξει ότι αυτή δεν ευσταθεί.  Οι υποθέσεις που επικαλείται η δικηγόρος των καθ' ων η αίτηση διαφοροποιούνται.  Εδώ η αιτήτρια προσβάλλει την άρνηση των καθ' ων η αίτηση να την εντάξουν στο εν λόγω Σχέδιο όταν τούτο ήταν σε ισχύ.  Αν το δικαστήριο αποφασίσει ότι παράνομα αποκλείστηκε, τότε η αιτήτρια έχει δικαίωμα θεραπείας με βάση το Άρθρο 146.6 του Συντάγματος, εκτός βέβαια αν οι καθ' ων η αίτηση ικανοποιήσουν αυτή διαφορετικά.  Επομένως η προσφυγή δεν έχει χάσει το αντικείμενο της και γιαυτό θα εξετάσω αυτή στην ουσία της.

 

Με τους (α) και (β) λόγους ακύρωσης, όπως προωθούνται με τη γραπτή αγόρευση της αιτήτριας, προβάλλεται ο ισχυρισμός περί έλλειψης διαφάνειας και μη τήρησης πρακτικών σχετικά με την απόφαση του αρμόδιου οργάνου, αντίστοιχα.  Σχετικά με τους λόγους αυτούς η πλευρά της αιτήτριας επικαλείται την άρνηση  παρουσίασης και/ή μη αποκάλυψης των αιτήσεων άλλων προσώπων και ιδίως αυτών που εγκρίθηκαν οι αιτήσεις.  Με την απόσυρση της θεραπείας (Β) κρίνω ότι δεν ευσταθεί το εν λόγω παράπονο.  Εν πάση περιπτώσει η αιτήτρια αναφέρεται αόριστα και γενικά σε έγγραφα που δεν της δόθηκαν, χωρίς να εξειδικεύσει αυτά και αυτός είναι πρόσθετος λόγος για απόρριψη του ισχυρισμού της.

 

Ισχυρίζεται όμως η αιτήτρια ότι απουσιάζει και πρακτικό που να δείχνει ότι η απόφαση πάρθηκε από αρμόδιο όργανο, δηλαδή το Διευθυντή του Τμήματος Γεωργίας, ούτως ώστε να καθίσταται αδύναμος ο δικαστικός έλεγχος.  Επικαλείται ο ευπαίδευτος συνήγορος μεταξύ άλλων τις υποθέσεις Ρομπέρτου Βραχίμη ν. Δημοκρατίας, Υποθ. αρ. 1058/94 ημερ. 23/6/95, Κουτσού ν. Δημοκρατίας (2001) 3 Α.Α.Δ. 987, Δημοκρατίας ν. Γαβριήλ (2004) 3 Α.Α.Δ. 234, Χρυσάφη ν. Δημοκρατίας (2005) 3 Α.Α.Δ. 550 και Πετέβης Γεωργιάδης & Συνεργάτες ν. Δημοκρατίας (2008) 3 Α.Α.Δ.138, με αναφορά και στο άρθρο 24 του περί των Γενικών Αρχών του Διοικητικού Δικαίου Νόμου του 1999 (Ν. 158(1)/99 ως έχει τροποποιηθεί).

 

Εξέτασα τους αντίστοιχους ισχυρισμούς.  Γίνεται δεκτή η θέση της ευπαίδευτης δικηγόρου των καθ' ων η αίτηση ότι εδώ δεν πρόκειται για απόφαση συλλογικού οργάνου που καθορίζεται με βάση νομοθετική πρόνοια, αλλά του Διευθυντή του Τμήματος, ο οποίος με επιστολή του ημερ. 26/2/04 εξουσιοδότησε συγκεκριμένο λειτουργό του Τμήματος να σκεί τα καθήκοντα αυτά.  Η αρμοδιότητα αυτή του Τμήματος Γεωργίας προκύπτει από το άρθρο 41 του Κανονισμού αρ. 1257/99 (ΕL) της 26/6/99 (Επίσημη Εφημερίδα των Ευρωπαϊκων Κοινοτήτων L 160/80).  Από το σχετικό φάκελο που κατατέθηκε ως Τεκμήριο 1 (αλλά και από έγγραφα που επισυνάπτονται στην Ένσταση) προκύπτει ότι υπάρχουν οι σχετικές αποφάσεις, τόσο η αρχική ημερ. 17/9/07 (εναντίον της οποίας η αιτήτρια καταχώρησε ένσταση στις 11/10/07), όσο και η προσβαλλόμενη απόφαση ημερ. 10/4/08 υπογεγραμμένη από τον Πρόεδρο Επιτροπής Ενστάσεων για Διευθυντή, με την οποία απορρίφθηκε η ένσταση της αιτήτριας.  Επομένως υπάρχουν αρκετά πρακτικά για σκοπούς ελέγχου της προσβαλλόμενης απόφασης.

 

Στρέφομαι στον (η) λόγο με τον οποίο υπάρχει ισχυρισμός ότι πάσχει η σύνθεση, η λειτουργία και συγκρότηση της Επιτροπής Ενστάσεων.  Εξέτασα και επί του σημείου αυτού τις αντίστοιχες θέσεις.  Ενόψει των εγγράφων που η πλευρά των καθ' ων η αίτηση επισυνάπτει ως τεκμήρια 3 και 4 στη γραπτή της αγόρευση, αλλά και πρακτικά της σχετικής συνεδρίας ημερ. 5/3/08 (Παράρτημα 8 στην Ένσταση), καταλήγω, για τους λόγους που εξηγώ, ότι ούτε αυτός ο λόγος ευσταθεί.

 

(α)  Σύμφωνα με σύσκεψη ημερ. 1/8/05 (Θέμα αρ. 3) αποφασίστηκε η

       σύσταση Επιτροπής Ενστάσεων.

(β) Με την επιστολή ημερ. 23/8/05 αποφασίστηκαν τα εξής:

 

«Θέμα:  Σχέδιο Αγροτικής Ανάπτυξης - Επιτροπή Ενστάσεων.

 

Σχετικά με το πιο πάνω θέμα σας πληροφορώ ότι ορίζεται Επιτροπή Ενστάσεων που θα αποτελείται από εκπρόσωπο του Διευθυντή Τμήματος Γεωργίας (Πρόεδρος), από τον Προϊστάμενο του Αρμόδιου Τεχνικού Κλάδου που καθορίζει πολιτική για το συγκεκριμένο Μέτρο/Καθεστώς (Μέλος) και από ένα Λειτουργό του ΚΟΑΠ (Μέλος).  Στην Επιτροπή αυτή ο Προϊστάμενος του Κλάδου Εξουσιοδότησης Πληρωμών, ο οποίος χειρίζεται τις αιτήσεις των Μέτρων/Καθεστώτων που θα εξεταστούν, θα ενεργεί ως εισηγητής του θέματος.

 

Ενόψει των ανωτέρω ο Πρώτος Λειτουργός Γεωργίας Ι ορίζεται ως Πρόεδρος της Επιτροπής και οι Προϊστάμενοι των πιο κάτω Μέτρων/Καθεστώτων ως Μέλη:

 

Προϊστάμενος Κλάδου                                            Μέτρο/Καθεστώς

Γεωργικών Εφαρμογών                       1.6,1.7

Αμπελουργίας-Οινολογίας                            2.3.2.α

Αγροτικής Οικονομικής                        1.1.1., 1.1.4,1.1.5,2.7,2.8,2.9 

Οπωροκηπευτικών                              1.1.2, 2.2.2

Χοιροτροφίας-Πτηνοτροφίας/

Αγελαδοτροφίας-Γαλακτοκομίας                  1.1.3, 2.1.β

Αιγοπροβατοτροφίας                                     2.1.δ, 2.3.2.α (πρόβατα)

Αγελαδοτροφίας-Γαλακτοκομίας                  2.1.γ - 2.3.2β (αγελάδες)

 

Οι Αν. Προϊστάμενοι των Κλάδων Εξουσιοδότησης Πληρωμών Α΄και Β΄ορίζονται ως εισηγητές για τα Μέτρα/Καθεστώτα που διαχειρίζεται ο κάθε Κλάδος.»

 

(γ)  Με την επιστολή ημερ. 28/3/07 προς την Προϊστάμενη Κλάδου Αγροτικής Οικονομίας, ο Διευθυντής Γεωργίας τη διόρισε ως Πρόεδρο της Επιτροπής Ενστάσεων από 1/3/07.

 

(δ)  Η ίδια η αιτήτρια αποτάθηκε στην Επιτροπή αυτή.  Δεν μπορεί ταυτόχρονα να επιδοκιμάζειί και αποδοκιμάζει μια κατάσταση πραγμάτων.

 

Ενόψει των πιο πάνω ο ισχυρισμός περί κακής σύνθεσης απορρίπτεται.  Μένει μόνο να εξετασθεί κατά πόσο η συγκρότηση έπασχε λόγω του ότι δε φαίνεται να αποχώρησαν 3 λειτουργοί που ήσαν παρόντες πριν τη λήψη της απόφασης.  Λαμβάνοντας υπόψη ότι η πιο πάνω επιτροπή δεν έχει συσταθεί με βάση σχετική νομοθετική πρόνοια που να καθορίζει τα μέλη της και τον αριθμό των μελών, αλλά ότι ήταν απλώς μια ενδοτμηματική επιτροπή που διόρισε ο Γενικός Διευθυντής για σκοπούς υλοποίησης του εν λόγω Σχεδίου είμαι της άποψης ότι το γεγονός ότι κατά τη συνεδρία της 5/3/08 εκτός από την Πρόεδρο και 2 μέλη της Επιτροπής ήσαν παρακαθήμενοι και άλλα 3 πρόσωπα (ο ένας από τα οποία κράτησε τα πρακτικά), τα οποία δεν φαίνεται να αποχώρησαν, δεν επηρεάζει το νόμιμο της συγκρότησης της Επιτροπής κατά την εν λόγω συνεδρία.  Επομένως οι αποφάσεις του Ανωτάτου Δικαστηρίου και το άρθρο 21 του περί των Γενικών Αρχών του Διοικητικού Δικαίου Νόμου του 1999 (Ν. 158(1)/99 ως έχει τροποποιηθεί) που επικαλείται η αιτήτρια, δεν τυγχάνουν εφαρμογής στην παρούσα υπόθεση.  Το άρθρο 21 του Ν. 158(1)/99 μιλά για μη νόμιμη σύνθεση, όταν στη συνεδρίαση παρίσταται πρόσωπο που δεν είναι εξουσιοτημένο από το νόμο, κάτι που δεν συμβαίνει εδώ.  Απορρίπτεται επομένως και αυτός ο ισχυρισμός.

 

Με τους (γ) και (δ) λόγους προβάλλονται ισχυρισμοί περί παράνομης διαδικασίας, λήψης υπόψη εξωγενών κριτηρίων, κατάχρηση εξουσίας και έλλειψη δέουσας έρευνας.  Από τα γεγονότα όμως, όπως τα παράθεσα πιο πάνω και όπως με περισσότερη λεπτομέρεια φαίνονται στα Παραρτήματα της Ένστασης και το σχετικό φάκελο (Τεκμ. 1), προκύπτει ότι έγινε ενδελεχής εξέταση του θέματος.  Ενόψει του ότι το σχετικό ποσό που ήταν διαθέσιμο για σκοπούς εφαρμογής του Σχεδίου δεν ήταν αρκετό να καλύψει όλες τις αιτήσεις (1170), ορθά οι καθ' ων η αίτηση εφάρμοσαν τη διαδικασία της μοριοδότησης, όπως αυτή εξηγείται με λεπτομέρεια στα Παραρτήματα της Ένστασης.  Εφόσον δε η αίτηση της αιτήτριας είχε καταταγεί, για τους λόγους που εξηγούνται, στην 661^η θέση ενώ το σχετικό ποσό έφθανε για κάλυψη μόνο μέχρι την 657^η θέση του καταλόγου μοριοδότησης, τότε ορθά αυτή αποκλείστηκε.  Επομένως οι ισχυρισμοί περί παράνομης διαδικασίας, λήψης υπόψη εξωγενών παραγόντων και κατάχρηση εξουσίας, απορρίπτονται.

 

Με όσα ανάφερα πιο πάνω καθίσταται σαφές ότι δεν ευσταθεί ούτε ο ισχυρισμός της παραγράφου (ε) περί έλλειψης αιτιολογίας.

 

Τέλος είναι ο ισχυρισμός της παραγράφου (ζ) ότι δηλαδή παραβιάστηκε η αρχή της ίσης μεταχείρισης που διασφαλίζει το Άρθρο 28 του Συντάγματος.  Από τα όσα εκτέθηκαν ενώπιον μου από πλευράς αιτήτριας, δεν έχω ικανοποιηθεί ότι παραβιάστηκε η εν λόγω αρχή.  Η αιτήτρια, δεν ήταν πρόσωπο που βρισκόταν στην ίδια ή ουσιαστικά την ίδια θέση με τους υπόλοιπους αιτητές, αφού αυτοί εξασφάλισαν καλύτερη θέση στο σχετικό κατάλογο.

 

Ενόψει όλων των πιο πάνω η προσφυγή αποτυγχάνει και απορρίπτεται με €1.200 έξοδα πλέον ΦΠΑ εναντίον της αιτήτριας και υπέρ των καθ' ων η αίτηση.

 

Η προσβαλλόμενη απόφαση επικυρώνεται σύμφωνα με το Άρθρο 146.4(α) του Συντάγματος.

 

                                                               Μ. Φωτίου, Δ.

 

 

/ΚΑς

 

 

---

cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο